Arati Solensis Phaenomena et Prognostica / Interpretibus M. Tullio Cicerone, Rufo Festo Avieno, Germanico Cæsare, una cum eius commentariis. C. Iulii Hygini Astronomicon ... Omnia partim ... emendata ... ab ipso Morelio ... Nos vero ... figuris affab

발행: 1569년

분량: 203페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

101쪽

His in summa poli surgentibus,ille per austrum Piscis item planta,quem pulcher Aquarius Vrget,

Redditur, haud toto tamen hic se corpore promit: Sed manet alterius venientis tempora si ini: Parte latet, partem supera in convexa sonoris Fluctibus ab luit pelasi sic brachia moestae Kndromedar, sic crura dehinc humerique nitentes

Paulatim recatio redeunt mari aurea coelo.

Postquam adolent Pisce Sincendia nique Pisces . Cum rutilant,mundo dextram haec attollet in vina, Leua tu e virginei rursum se corporis edunt. 6 PHRIXEI et postqua pecoris proruperit ortus

Australem hic aries Aram procul admouet undis Gurgititis occidui: qua lux redit,excitat idem

Persea proceri sustollere verticis astra, Et claros fulgere humeros: ac caetera nondum Sunt exempta solo, tu in totum hoc inuida veri

Natura ambigua rerum ratione reliquit, Extimus an reliquos Arie produceret artus Perseos,an Tauro freta pelleret adsurgente

Hoc una Celum,subit tiger haud ipse ulla Viscera,nascentis noua Tauri deserit astra, Quippe huius flammis Aurigae sidus inhaeret, Nec tamen hunc totum sustollit Taurus in aethram. Aurigam stasis euoluunt fluctibus omnem

Surgentes Gemini,d auro,Capra, plantaque laeua Nempe hoedi euadit, cum primum rursus ab undis Cetosa insuperum referuntur Viscerac Celum.

Nam caudae eris rigor arduus aera celsum Tunc repetunt,diri cum sidera gurgite monstri Voluit praecipitis teres inclinatio ii di, Eminus ingentem condit pars prima BOOtem. Quattuor hic etenim signis surgentibus altum ViX penetrat pelagus, neque summa totus ab aethra Labitur arcturus. manus olli quippe sinistra Iuge manet, celsisque super subducitur Ursis 63 Aa cum tapedibus repetit fluctus Ophiuchus, Ut genua oceanus vasto procul aequore condat, Signum erit eoa Geminos procedere parte, Nec lateri Pistrix cuiquam vicina videtur, Sed iam tota super sustollitur,expuit atram Iam pelagus specie,nec adhuc tame extima sorbent. Quid ne nascentis suspectat navita ponto

Agmina

102쪽

M FESTI AVIENI

Agmina prima Padi coelo cum feruere aperto Vicinasque faces rutili manet Orionis, Curricula ut solers vero mox indice discat Certa tenebrarum,possitque fideliter astro Explorare notos&tuto carbasa ponto' Credo ni desit magnorum congrua cura,

Prompta via est ipso cognoscere talia semper, Praeceptore Ioste,& coelo tibi signa magistri

Omnia ducentur, monet alta Iuppiter aethra Singula nos,facilis veram dedit arbiter artem, Ne tempestatum primordia caeca laterent.

PROGNOSTICA.

NONNE vides,primum cum Phoebe in cornua

Tenuia,e angusto lumen iacit Ore per aethram, Dccedente die,pronoque ab tramite solis,

Pro matutingressus solers tibi tempora mensis Nanque facem quarti sibimet profitebitur ignis Corpora cum primum perfundens lumine nostra, Insubiecta soli tenuem porrexerit umbram. Ast orbis medi si cedat Cynthia formam, Octauo ortus,octauaque plaustra docebit.

Denique cum toto dea iam Liarrexerit Ore,

Integer ut magni resplendeat ambitus orbis,

Effluxisse sibi meditiam tempora mensis, Monstrabit coelo:pleni cum rursus egena oris eat,tanto procedens lumine formae, Inserit aerijs quantum dea nubibus ignes, Esse senescentis sibimet dispendia mensis

Illa docet,quibus in rutili confinia fratris Tertia vix mundo superest via:cum minus autem Vmbrarum excludit,sunt tales quattuor ortus Marcentis Lunae,quales sub menserenato Quattuor exurgunt languentis luminis umbrae: Atque his octonas includunt ordine luces. Interiectorum numerum quoque nosse dierum Prompta via est,proprio semper ea proditur ore. Scandat quanta polum,quoties temone iugales Strinxerit,&quanto iam tramite liquerit undas. 6s in decedentis postrema crepuscula noctis,

Bis sex signa tibi quae versat Signifer orbis Monstrabunt cursu nam Phoebus singula moetat,

103쪽

senaper, alterno succedit in omnia lapsu, Conficiens iter aetherium: nunc igneus istud Astrum adolet flammis,ali nunc aurea Titan Lumina miscetur,vel cum deuexus in undas Labitur,&rebus formam absumpsere tenebrae: Vel matutino redit in cunabula linquens Cum pelago, serebus suffudit luce colores. Sic diuersa diem comitantur sidera semper. Non ego nunc longo redeuntia sidera motun priscas memorem sedes,habet ista priorum

Pagina,&incerta rerum ratione feruntur.

Nam quae Solem hiberna nouem putat there volui,

Ut Lunae spacium redeat, vetus Harpalus ipsam Oc3 us in sedes momentaque prisca reducit.

Illius ad numeros prolixa decennia rursum Adiecisse Meton Cecropia dicitur arte, Inseditque animis,tenuit rem Graecia solers,

Protinus de longos inuentum misit in annos. Sed primseu Meton exordia sumpsit ab anno, I orret rutilo cum Pli Cebus sidere Cancrum,

Cingula cum veheret pelagus procul Orionis, Et cum caeruleo flagraret Sirius astro. 66 Hoc ut fons est,undes duxit tempora Lunae Navita, quo longum facili rate curreret aequor, Aequora ruris amans,telluri farra parenti Crederet: ingenti petat haec indagine semper,

Seu qui vela salo,seu quida semina terrae. Nec mora discendi. breuis hic labor,& breue tempus Poscitur: in numeros habet autem industria fructus Vtilitas te certa manet,prce noscere motus

Silibet aerios, tempestatibus ipsis Edere principium,te primum sponte procellis

Arcebis rabidis, te rursum principe fluctus

Vitabunt iij si certis singula signis

Tempora discernas.nam mundi cardine verso,

Vt stata raucisoni redit indignatio ponti Saepe etenim quanquam tranquillae noctis amictu Mitia protenti requiescant terga profundi, Doctus securam subducit ab aequore classem Navita,&Arctaea retinet statione phaselum, Cum matutinae praesensit signa procellae Naiaque alias caeso cum tertia lumina Phoebus Exerit, ille sali fuit implicabilis horror,

104쪽

33 FESTI AVIENI

Adsere quem pelago comitem sibi dixerat astrum: Crebro quinta dehinc lux comouet Amphitriten: saepe inopina mali clades ruit.omnia certis Indiciis tibi Luna dabit,seu lucis utrinque

Caesa facem,seu cum terretem concrescit in orbem, Sol quoque venturas aperit tibi saepe procellas, Sidera producens, secum sale sidera condit, Nec minus ex alijs aderit cognoscere motus Aequoris,&magnos coeli callere tumultus, Quos et certa dies, quae longi tempora mensis,Alfrorumque vice&mundi ratione trahantur. Aeris immadidum quiddam tellure creatum Spiramenta vomunt,vis hoc cum fundit in auras Venarum, occulte patulo praetexitur agro In subiectum oculis,terramque supernatat omnem.

Multaque materies,quam cum calor ignicomantum Hausit stellarum, superas subducit in auraS,

Et concreta diu compingit nubila mundo.

Si minor haec madidi substantia cespite ab imo

Subrigit tir,tenues nebulae caligine fusa Tenduti tu coelo: vis autem siccior olli Cum fuit,in celeris distatuit undique ventos, Vicinumque sibi flabris dominantibus vltro

Aera propellit,si maior protinus humor Consurrexit humo,pluuias quoq; nubila fundunt,

Et pluuijs late calor est pater hic super imbres Exprimit ducta feruentis ut obice mundi

Respuit humorem: si molles,magna utriusque Occurset sibimet velut obuia cominus agris Compulsa aerio fragor intonat,amplaque late Murmura discurrunt pariter crepitantibus auris. Hic inflici usitem,diuersorumque per aethram Saepe superna furens,illisos fulguris ignes Excludit,rutilis totamque volantibus aethram Praestringit flammis,&coelum sulfure odorat. Omnibus his genitrix tellus,&cespite ab imo Ducuntur superi motus ignea mundi Lumina,flammigero Phoebus temone coruscans, Et quae noctivagos attolli Luna iugales, His peperere malis exordia nanque deorsum Movit humum cum forte calor laxata repente Spiramenta soli venas procul altaque pandunt Viscera telluris,bibit iniuria terra calorem

Desuperdi

105쪽

ARAT EA AENOMEN A. δ'

Desuper,& madidum tepefactus cespes anhelat. Aeris hos motus,rabiemque volubilis undae,

Flabra procellarum,mundani tramitis iraS, Praesentire decet. cape solers singula mente, Praeceptisque virum sitientia pectora pande. 6 CYNTHIA cum primum coelo noua cornua promit,

Cautus utrinque deam circunspicernanque revectae

Nequaquam semper similis lux imbuit ortum: Sed species diuersa trahit,Varioque notatur Formarum primi cum surgit luminis igne, Tertia cum rutilat,cum maior sideris aethram Scandit,& aerias quarta face luminat oras, Ingredientis erit plene tibi nuncia mensis. I ccastigato si tertia fulserit ortu, Pura sit, ut foedis ab sordibus adfore dices, Clara,serena diu:tenui surrexerit autem Si face,&ignito suppinxerit ora rubore,

Turbida certantes conuerrent aequora cauri, Lu minia ista dehinc si crassior,at que retia sis

Cornibus ingreditur, si quarti sideris ortu Percussi ut tenuem p taetendat corporis umbram, Imbribus aut Zephyris hebetabitur,arguet vltro Flabra noti, aut pluuias nam crassus desuper aer Cornua caeca premenS, notus uvidus aera cogit.

Tertia si rursum protollat Cynthia currus,

Sic subrecta faces S acumina tenta ceruscan S, Vt nec curua quasi declinet cornua, nec tum

Fusa supinatum diducatdumen in auras, Occiduo ephyrum prete licet surgere muri do, Aut Libyae de parte notum.sin quattuor autem Cynthia curriculis cc elum subit,atque coruscis Cornibus immodice prostantibus viserit ignes, ViX prolixa salum ciet, Ocytisomnia cauri Marmora conuoluent,sera verrent' ra proscindum. Istius in boream quod se sustollit acumen, Si curuli in specie velut annuat, adsere coelo Saeua procellosi praedicet flabra aquilonis. Nanque hoc urgeri sese adserit, hocque grauari Indice,rursus eo veniet notus,hanc ubi partem Pone supinari conspexeris, inque reclinem Spolite habitium, panditiam subrigit auster acumen Inferiore plaga. si Lunam tertius ortus

Proserat, atque deae conuoluat circuluSOras,

dii Sustu sus

106쪽

ρο FESTI AVIENI

Sustus is rutilo, mox tempestate sonora Spumosum late pelagus canescere cerneS.

Maiori haec rauci versabit gurgitis undas, Ipsa quoque immodice si vultum Luna rubescat. 68 CONTEMplator ite Muplenu lunainis orbe Cy nthia distendit,seu cum teres ambitus olli Ceditur, S medite velut indiga lucis,utrinque Sustinet obductie sibimet dispendia sermae.

Cornua prima replens, cornua fessa dehiscens Induit qualem procedens ore colorem Hinc perpende oculis. ipso monitore dierum Signa tene,ac totum discerne in tempora mensem.

Non unum deprensa diem tibi signa loquuntur, Nec vulgo in cunctis adsunt praecepta diebus: Sed quae signa nouo dederit nox tertia motu,

Quartaue sustollat medios dum Cynthia vultus, Durabunt coelo: medio quae edixerit ore,

Ignes in plenos. hinc in dispendia rursus Altera prouis signantur tempora Lunae. Illa dehinc donec germani luminis ignis Accedat Phoebe,mensis postrema notabunt. Hoc quod pro tento vehit ingens mundus inani, Aera uomen habet quod spirat cespite tellus,

Nubila dicuntur: coelum super aula deorum, Axea compactum conuoluitur.hic sua certis

Sunt loca numinibus borealis verticis alta Regia Saturni: qua siccior annus anhelat, Aestatis rutilo, calida stat Iuppiter aethra, Immodicus terram qua desuper ignis aduret, Gradivo incolitur,brumalis pulsus habenas Qua Solis redigit, pulchro Venus obtinet astror Ast ubi demerso latet ater circuiti Orbe, Cessit Mercurio locus imbrifer,his super amplas

Quinque tenens Zonas, certo via feruida Solis Limite decurrit, cum Luna nubila propter, Exhalantis humi qua spiramenta madescunt Ima, velinia coeli,luxit dum si ustra frequenteni Desuper in nubes rutilantis lampade Lunae. Pastitur humore,&varias dea lumine formas Exprimit incerto, sic crebro denique Phoebo Nubibus ambiri cum sub sint nubila, Lunae Creditur, hanc puoties includere circulus ergo

Spectatur,proprio succedunt ordine signa,

107쪽

Ille alias trino cum voluit tramite Lunam, Et geminis plerunque meat,solet unicus idem Cingere. Si simplex circunuersabitur orbis,

Signa procellarum certissima. signa sereni Praeferet:abruptus habito praenunciat euros. Marcescens tenui sensim caligine, aethra Digestus patula,docet undis adfore pacem. Si duo se Lunae circunfudere,repente Maxima vis pontum,Vis verret maxima terras,

Maioresque dehinc stagna agitabunt procellae.

Si trinus rutilum constrinxerit ambitus orbem, Et magis immodica formidine saeviet auster, Zonarum teter fuerit si tractus in arthra, Deni que disrumpani si sese cingula Lunar, Vltima tempestas ruet imi gurgitis aestum.

s . SULIS quin etiam,Solis tibi cura videndi

Sit potior, Solem melius praeuisa sequuntur,

Astrorumque duci monstrata tenacius haerent: Siue ille occiduas vergat decliuis in undas, Seu se luciferis reparabilis exerat oris.

Istius ingentes radij,caliginis atrum, Et nebulosarum tractus piceos tenebrarum

Lumine dispiciunt,cum per chaos umbriferum vis Flammea peruast, cum semper noctis amictus Inserit aeriae fulgor facis: ille calore

Pigra mouet,simulac rutilis torpentia flammis Sol sospita animet, Sol dura obstacula primus Curru adamanteo referat pater, efflua Phoebus

Igne inhibet,Phoebus radijs densata relaxat. At cum flammigeri cedit vis inclita Solis Lucis egens, crassiceque deus latet obice nubis, Et coelo sipelago magnos ait ad fore motus. Non hic cum primos educet gurgite vultus,

Ceu picturato diuersos ore colores, Proferat: haud tenim tali tibi Sole revecto, Mitia iam coeli fas expectare serena. Et si tranquillo convexa cucurrerit austro, Indideritque facem ponto deus integer, atr Nube carens, purus pue coma,S splendidus Orbe, Conuenit eoae sectern taesumere lucis. Sed non ora cauo similis medioque rece sensorbe, luasi vel si radios discingitur ultro, Figat ut australem porrecto sidere partem,

108쪽

M FESTI AVIENI

Aut boreae rigidi iaculetur luminis igne, Et vento&pluuijs reparata in luce carebit

D ENIQUE per flammas procul atque incendia,Solis ipsa dei cedunt blandi si lumina,solers

Tende oculos,certa hoc ducentur signa magistro, Et ne sanguineus late rubor induat ora, Qualia protractu vaga nubila saepe rubescunt: Aut ne labenti piceus color abdat amictu Lampada,quaere diu,si tetro crassior orbe est, Vuescet pluuijstellus, inflataque celsas Aggere deuicto superabunt flumina ripas. Ignea si fulgor praecurrit plurimu Sora, Flamina crebra salis quatient vada,flumina terras

Conuerrent omnes,&duri flabra aquilonis, Siluarumque comas, secelsa cacumina flectent. Vis simul amborum si vultum Solis oberret, Cuncta noti quatient,imbres procul arva rigabunt.

1 ET CT alias primo nascentis Solis in ortu, Vel cum pracipites pelago deus inserit ignes, ut coeunt radi nebuloso caetera quippe

I ad y perioniae rutilat facis,hicque comarum confusa micans mundo sua lumina praestat: Hic ictus acer item liuentia nubila cogit,i

Nonnunquam cresso nebularum tectus amictu, In convexa redit,ium coelo rursuSaperto

Cum ruit,opposita vultum caligine condit, Omnibus his signis in terram defuit imber.

7 Plurimus. Interdum tenuis praevertere nubes Visa deum,haec celeris si praesurrexerit Ortum, Ipseque pone sequens radiorum luce carere Cernatur, nimbis ingentibus arua madebunt.

At matutini si Phoebum in littoris acta Maiorem solito produxerit,atque per aethram Marcenti similis defluxerit extimus orbis, Alta dehinc scandens minuat iubar igniferum Soli Pura serena aderunt,nanque Olli gurgitis aer Crassior in modicum surgens distuderat orbem. Et iam si tenero sustollens tramite coeli Oblitum iusti iubar attrahit, hic quoque magnis Cum madefacta die sub tempestatibus horret

Pallidus hora cadens promittet pura serena, Displosis etenim per apertam nubibus aethram

Ora laboranti similis languentia pallet,

109쪽

ARATE A PHAENOMENA

Et disiectarum moles late nebularum Indicat exuti faciem clarescere mundi. Quin nascente die venturos conuenit imbres Noscere, cum proni procul ad confinia coeli Deferri piceo spectaris nubila tractu. Et cum declinant radiise partem in tranque, Lucis in occasu,nox ut ferat algida rores, 73Imber erit. Puras si Phoebus condit habenas, Et Calpetano tranquillum gurgite lumen Tingat,ac in lapsu nubes ignita sequatur, Noxque diesque dehinc venturi rursus eoi Nimbo una expertes utempestatibus atris Durabunt. Sed cum ad ijs marcentibus ardor

Lan uet in tenui tenduntur acumine fru

Phoebei crines, nimbos arguet atra procella.

Talis, obducti cernetur foris diei,

Qualem fraternos subtexens Luna iugales Lucem harbetat subiciacec superi sacra lumina Solis

Inferior, mediare ue inter stans lampadis orbe, Arcet flammigerae radium facis:aut tibi rursum Cum matutinos molitur lucifer ortus,

Ebria sanguine sub uoluant vellera nubes. Nanque grauis coelo futidetur protinus imber.

NEC si Sole procul rutila inter stagna morante Emineant radij,radios quoque crassior umbra

Contegat,ille dies pluuij ventoque carebit. Quin erit imber item,si Solem circulus ater Ambiat exortum: maior se denique nimbus

Vrgebit coelo,maior sola perluet imber: Circuli fusa adeo si cingula nescia solui Sertiarent terrae speciem torpentia molis. 1 S AEPE etiam Phoebo nubes perculsa rubescit, Et meditata de formam,procul igne recepto Concipit effigiem,simulato luminis orbe. Id qua parte poli spectaueris, adfore ab ipsa

Parte tene ventos: tamen haec tamen omnia semper Decedente die melius ventura docebunt.

6 CONVENIT hic etia paruu Presepe notare: Id nubi nomen,quae Cancro obuol uitur altor Graecia docta dedit,duo propter deniqu* Asellos Suspice, quorum alius Septem vicina trioni Astra adolet tepidum procul alter spectat in austru. In medio quod nube quasi concrescit adacta,

110쪽

- FESTI AVIENI

Id Prati sepe vocant.porro hoc Praesepe repente Si sese ex oculis procul auferet ardeat aut erri Congruus aerijs late rubor ignis Asellis, Nequaquam tenues agitabunt stagna procellae: At si sideribus similis lux duret,&illi Tetra sit effigies,cadet altis nubibus imber Lenior,&parco mox tellus rore madebit: Sed boreae si parte thucis velut indiga iustae

Stella facis, lento marcescere cernitur igne, Et procul alterius iuba late flagrat Aselli, Protinus Aethiopum surget convallibus auster: At regione noti si lucem stella senescat,

Segnis Riphaeis aquilo crepitabit ab oris. 7 QUIN & terrenis cape rebus certa frequenter

Signa procellarum mam cum traxere tumorem Aequora prolixum,cum littora curua resultant

Spontes ocul, neque caeruleus colliditur aestus: Aut clim proceris vertex in montibus vltro Perstrepit aerium, ventos instare docebunt.

MEI cum parua fulix trepido petit arua volatu, Stagna sinens,longasque iterat clangore quersas,

Indicat insanis freta mox canescere ventiS. Denique cum coelo tenduntur pura serena, Saevitura polo sunt flamina,primus in ipsa Mox picturati conuertit pecu Oris artus Sturnus edax,premat ut tenues vis obuia plumas,

Et ne post tergum pateat penetrabilis euro. 9 LA TIPΕdemq; anatem cernes excedere poto

Saepius,& summa nebulam se tendere rupe Iamque super latices florum volitare senectam, Stellarumque comas rumpi precul aethere celso, Decidere in terras,rutilarum spargere crines

Flammarum,&longos a tergo ducere tractus: Inde etiam ventos mox adfore praemonet Vsu S.

8 QUOD si diuersisse passim partibus ignes

Excutiant,verret pelagus sine fine modoque Turba procellarum, si duri limite ab euri, Si regione noti, si lenis parte favoni, Aut de Bistonio mundi procul axe coruscat. 81 Irepetunt veterem ranae per stagna querelam, Vellera si caeso volitent,si discolor iris Demittat gemino se fornice,circulus albam Sistellam teter velut ambiat quora propter

SEARCH

MENU NAVIGATION