장음표시 사용
161쪽
Et paucae Chelis stellae limul Anguitenentis Sunt gehua,& summi Iouis ales nuncius instat
Propter Equus capite&ceruicum lumine tangit. Hosce equo pacto deiunctos sustinet axis, Per medios summo coeli de vertice tranans. 8 Ille autem claro quartus cum lumine CircuS,
Partibus extremis extrem OS continet Orbcs,
Et simul a medio media de parte secatur, Atque obliquus in his nitens cum lumine fertur Vt nemo cui sancta manu doctissima Pallas Solertem ipsa dedit fibricae rationibus artem, Tam tornare cate contortos possiet Orbes, Quam sunt in coelo diuino lumine flexi, Terram ingenteS,ornanteS lumine mundum, Culmine transuerso retinentes sydera funia. Quattuor hi motu cuncti volvuntur eodem: Sed tantum supera terras semper tenet ille Curriculum,oblique inflexus tribus Orbibus unus: Quanto est diuisus Cancer spacio a Capricorno, Ac subter terras paci uin par esse necesse cst. Et quantos radios iacimus de lumine nostro, Queis lunae convexum coeli tangimus orbem, Sextantae poterunt subeum succedere parteS,
Bina pari pacto coelestia signa tenentes. 4 Zodiacum hunc Greci vocitant,nostriq; Latini
Orbem Signiferum perhibebiant Domine Verca
Nam gerit hic voluens bis sex ardentia signa Aestifer est pandens fer uentia sidera Cancer: Hunc subterfulgens cedit vis torva Leonis, Quem rutilo sequitur collucens corpore Virgo. Exin proiecta claro cum lumine Chelar, Ipsaque consequitur lucens vis magna Nepat. Inde Sagittipotens dextra flexum tenet arcum. Post hunc ore fero Capricornus vadere pergit Humidus inde loci collucet Aquarius orbem. Exin quammiferi serpentes ludere Pisces: Quies comes est Aries obscuro lumine labens, In flexoque genu proiecto corpore Taurus, Et Gemini clarum iactantes lucibus ignem. Haec Sol aeterno conuesti lumine lustrans, Annua conficiens vertentia tempora cursu. 3 Hic quantum terris convexus pellitur Orbis, Tantundem ille patens supera mortalibus extat.
162쪽
Sex omni semper cediunt labentia nocte: Tot cosum iussu fugientia signa reuisunt. Hoc spacium tranans caecis nox conficit umbris, Quod supera terras prima de nodie relictum est, Signifer ex orbe & signorum ordine fultum.1 Quod si Solis aues certos cognoscere cursus, Ortus signorum nocturno tempore viseS Nam semper signum exoriens Titan trahit unumi Sin autem officiens signis mons obstruet altus, Aut adiment lucem caeca caligine nubes, Certas ipse notas coeli de tegmine sumes, Ortus atque obitus omneis cognoscere possis. Quae sim ut existant cernas, quae tempore eodem Praecipitent obitum nocturno tempore nosces.sa Iam simul ut supero se toto Iumine Cancer
Extulit,exemplo cedit delapsa Corona. Et loca conuisit cauda tenus inferasiticis.
Dimidiam retinens stellis distincta Corona Partem etiam supera,atque alia de parte repulsa est:
tiam tamen insequitur Piscis,nec totus ad umbras Tractus,sed supero contectus corpore cedit. Atq; humerosisque a genibus Cancrumq; recondit Anguitenens,validis magnum a ceruicibus Angue.
Iam vero Arctophylax non aequa parte secatur.
Nam breuior clara ccoli de parte videtur,
Amplior infernas depulsus possidet umbras. Quattuor hic obiens secum c ducere signa Signifero solet ex orbi,tuan seritius ille,
Cum supera sese satiauit luce, recedit, Post mediam labens claro cum corpore noctem. Haec obscura tenens conuestit sidera tellus At parte ex alia claris cum lucibus errat Orion humeris, lato pectore fulgens, Et dextra retinens non cassum luminis Ensem. 1 Sed cum de terris vis est patefacta Leonis, Omnia quae Cancer praeclaro detulit ortu, Cedunt obscurata, simul vis maior Aeti Pellitu, ac flexo considens corpore Nisus Iam supero ferme depulsus lumine, cedit:
Sed laevum genus atque illustrem inquit in altum
Plantam .ium contra exoritur claram caput Hydrae,
Et Lepus,&Procyon, qui sese feruidus infert Ante canem:inde Canis vestigia prima videntur.
163쪽
1 Non pauca e coelo depellens signa repente Exoritui candens illustria lumina Virgo Cedit clara Fides Cyllenia: mergitur unda Delphinus,si nati obtegitur depulsa Sagitta: Atque Auis ad summam caudam,primasque recedit
Pinnas,&magnus pariter delabitur Amnis. Hic Equus a capite, longa ceruice latescit. Longius exoritur iam claro corpore Serpens, Crateraque tenus lucet mortalibus Hydra.
Inde pedes Canis ostendit iam posteriores, Et post ipse trahit claro cum lumine puppim: Insequitur labens per coeli numina Nauis Haec medium ostendit radiato stipite malum: Et iamiam toto processit corpore Virgo. At cum procedunt obscuro corpore Chel , Existit pariter larga cum luce BooteS, Cuius in aduersum est Arcturus corpore fixus, Totaque iam supera fulgens prolabitur Argo,
Hydra quod late coelo dispersa tenetur, Nondum tota latet, non caudam contegit Umbra. Iam dextrum genus, decoratam lumine suram
Erigit ille vagans vulgato nomine Nisus
Quem nocte extinctu atq; exortum vidimus una Periape,ut paruum tranans geminauerit orbem:
Hic genus ksuram cum Chelis erigit alter
Ipse autem praeceps obscura nocte tenetur Dum Nepa kArcitenens inuisant Iumina coeli. Nam secum medium pande Nepa, tollere vero In coelurn totum exoriens conabitur Arcus.
Hic tribus elatus cum signis corpore toto Lucet at exoritur media de parte Corona, Caudaque Centauri extremo candore refulget. Hic se iam totum caecas Equus abdit in Vmbras, Quem rutila fulgens pluma praetervolat Ales Occidit Andromedae clartim caput,& ferasistrix Labitur horribiles epulas funesta requirens.
Hanc contra Cepheus non ces attendere palmaS.
Illa vi que ad spinam mergens se caerula condit At Cepheus caput atq; humeros palmas . reclinati FG Cum vero vis est vehemens exorta Nepai,
Late fusa volat .per terras fama vagatur,
Vt quondam Orion manibus violasse Dianam Dicitur excelsis errans in collibus amens,
164쪽
Quos tenet, Aegaeo defixa in gurgit Echiness,
Brachia cui viridi conuestit tegmine vitis. Ille feras vecors amenti corde necabat, O Enopionis auens epulas coenare nitentes: At vero pedibus subito perculsa Dianae Insula discessit, lisi eistaque saxa reuellens Perculit,&cecas lustrauit luce lacunas: E quibus ingenti existit cum corpore prae se Scor pios infestus praeportans flebile acumen. Hic valido cupide venantem perculit ictu, Mortiferum in venas figens per vulnera virus: Ille graui moriens constrauit corpore terram. Quare cum magnis sese Nepa lucibus esseri, Orion fugiens commendat corpora terriS.
Tum vero fugit Andromeda, Neptunia Pistrix
Tota latet,cedit conuerso corpore Cepheus, Extremas medio contingens corpor terraS,
Hic caput superas potis est demergere partes, Infra lumborum nunquam conuestiet umbra: Nam retinent Arcti lustrantes lumine suras. Labitur illa simul gnatam lachrymosa requirens Cassiepeia,neque ex coelo depulsa decore
Fertur: nam verso contingens vertice primum Terras, post humeros uersa sede refertur.
Hanc illi tributariti oriam Nereides almae
Cum quibus,ut perhibent,ausa est cotendere forma. Haec obit inclinata at pars exorta Coronae est Altera,cum caudaq; omnis iam panditur Hydra. At caput totum sese Centaurus opacis Eripit e tenebris, linquens vestigia parua Antepedum contecta: simul cum lumina pandit Ipse feram dextra retinet.Prolabitur inde Anguitenes capite & mahlbius profert simul Anguis Iam caput summum flexo de corpore lumen Hic ille exoritur conuerso corpore Nisus, Aluum, crura, humeros ii mul&pr cordia lustrans, Et dextra radios ceto cum lumine iactans.1 Inde Sagittipotens superas cum visere luces Institit,emergit Nisi caput Sosimul fleri Sese clara Fides, S promit corpore Cepheus. Fervidus ille Canis toto cum corpore cedit, Abditur Orion,obit Lepus abditus umbra. Inferiora cadunt Aurigae lumina lapsu. .
165쪽
18 Inde obiens Capricornus ab alto,iumine pelli Aurigam,instantemq; Capra,paruos simul Hoedos, Et magnam antiquo depellit nomine Nauem, Crus dextrumq; pedem linquens, obit infra Perseus In loca, tum cedens a puppi linquitur Argo. Obruitur Procyon ,emergunt Alitesina, Et volucris terris existit clara Sagitta.
Vt cum Luna means Hyperionis officit orbi, Stinguuntur radiicaeca caligine tecti. τ Ast autem tenui quae candent lumine Phantae 7 Atque etiam ventos praemonstrat saepe futuros Inflatum mare,cum subit penitusque tumescit, Saxaque cana salis niueo spumata liquore,
Tristificas certant Neptuno reddere voces: Aut dens iis stridor cum celso e vertice montis Ortus adaugescit scopulorum sepe repulsit.
8 Cana fulix itidem fugiens e gurgite ponti, Nunciat horribiles clamans instare procellas, Haud modicos tremulo fundens e gutture cantus.
8 Vos quoque signa videtis auuai dulcis alumnae
Cum clamore paratis inanes fundere Voces, Absurdoque sono fontes sagna cietis.
Qui est qui ranunculos hoc viderest picari possit '
Saepe etiam pertriste canit de pectore carmen, Et matutinis acredula vocibus instat, Vocibus instat,&assiduas iacit ore querelas, Cum primum gelidos rores aurora remittit. Fusca que nonnunquam cursans per littora cornix, Demersit caput, fluctum ceruice recepit. 8a Molli pedesque boues spectantes lumina coeli Naribus humifer uni duxere ex aere succum. 1 clam vero semper viridis semperque grauata, Lentiscus triplici solita grandescere foetu, Ter fruges fundens,iria tempora monstrat arandi.
hoc quidem quaro ur hac arborina terfloreat,aucur τμη i maturitarem. Acommodet.
166쪽
ADNOTATA AD M. T. CICERONIS ARATUM. F. I; AB IOV F. Cic. II. e legibus, ordire igitur nam hunc tibi tota dicamus diem sprimordia, cui in frati carmine ossumus. Hau scio. adhuncne locum referri debeant versus quos Priscianus lib. o. citat his verbis Cicero tamen in aratostinguensparticipio su est,quod a verbo tinguo nascitur. Quem neque tempestas perimet, neque longa vetustas Interimet Stinguens praclara insignia caeli. Nu. 3 CAETER s. xv. lib. e Natura deorum hac se quae adnumeruaosequvntur pansis exceptu. sumpta siunt cenim illic scribitur,atque hoc loco me intuens. tar nquit arminibus rari Vque a te admodum adolescentulo conuersa tam delectant quia Latinasiunt,ut multa ex ijs memoria teneam Ergo ut oculis a sidue videmus ne ulla mutatione, aut varietate. Caetera labuntur, O . QVAS NOSTRI Citatur hic locus, Ciceronis Acad. II. qui Lucullus dicitur, his verbis, Ggo ero ipseo magnus quidemsium opinator non enimpum sapiens,& meas cogitationessi dirigo non ad illam parvulam Insuram. Qua dunt duce nocturna Phoenices in alto,ut ait Aratus, que directius gubernant, quod eam to
O cursu interiore breui conuersitur orbe se ad licen clarissimos Septentriones, id est rationes has latiorestecie. M ad tenue elimitas. TORVUS. Est hic locus apud Priscianum lib. M. Quaedam etiam de Praepositionibus loquitur)s cop4m po sunt,ut Supra prosupera,ct Insta pro instra, Extrapro extera. Nam antiqui triolus ba ea proferebant,ut Cicero in Arato, Torvus Dracoserpitsubter superaque retorquens
Sese. Idem Priscianin eodem extremo libro, fisuper tamen se Supra asupera sta per apocopa, hoc peri acopam actasunt sic enim antiquistequente protulerunt,o maxime Cicero in poematibus
Torvus Dracoserpitsubterfueraque retorquens Sest. Idem in eodem, Huic upera duplices humeros adpra videtur Stella micans auspecie alique nitore.
Caeterum,quod Prisciana legit,Serpit, O,Superaque retorquens,al cribun Repit. , Supraque
Neuoluensscribitur. II.de Natura deorum.
ρUOD CAPUT. Alias, Hoc capuri Huius quoque isci, H ginus lib. . memini se paululum alijs verbis,ubi prolatu Graecis Arati versibus tem. inquit, Cicero dicit, Ouod caput hic paulum stestsubitoque recondit,
Ortus bi atque obitus parte admiscentur in Da. EN GON ZIN. Alias, Eνγo ναρον dicuntgenibus quia nixa feratur. F. 3 HUIC SUPER A. Versus qui duos ἱππηtur,restitutisunt ex pristiani quae nu. o. recitaui. Paulo post alij codices habent, Atque eo ipse manet religatus corpore toto: Nanque pirum medium serpenssub pectore cingit. Π S PICVM. Servius in Georg.lib. f. Dicimus autem hiulicus,cthosicum Clavicum illas regerens insigni corpore Virgst sed in maj genere habet trunque numerum in neutro, singularem tantum. MALEBANT.Lactan. lib.I. Diuinarum institutionum, de iustitia loquens, primi secula Opο- serioribus. Malebant tenui contenti vivere cultu ut Cicero influo ait arato, quod sprorsu nostra religionis. Ne signare quidem ut partiri limite campam Fas erat,in medium quaerebat qui poster es versius dearateis eo non videntur. FERRE A. Cicero extremosecundo demtura deorum. Ouid de bubus, inquit Balbus, loquaris quitur mox, Quibus cum terrasubigerentur foneglebarum ab illo aureogencre, Pr poeta loquuntur, vis nulla unquam ferebatur. Fcri catum vero proles,ctcsequitur,Tamrapulabatur,tilitas percipi ex bubusat eorum,sceribus
167쪽
m resciscelus haberetur. SUBIECI US. sit codices subiectus medio alii Medis. N AVI BVS. Hersevi hic apud Priscianum est lib. . Et aplustra exint,in
tulisse inueniuntur.Cic. in Arato,
Nauibis, Olmptismitantia quarere aplustra Caesar in arato. Fulgent Argoastellis aplustria puppis.s ANDO MED .suas, andromedefugiens, de ensiu. a E QUIBUS HINC.Hinc inchoant quaseruntur Arati Ciceronustagmenta,ab Aldosior cusa.Hoc autem initium ita quidamssa auctoritate immutarunt, Paulum hanc ubteri verum in hac mutilatione quid Cicscripserit, baud facile est coniiccre Iid mox legunt, Ut priu alta Chela, tum pectM. au ATQUAE HORUM E Al legit, Atque horum se caudis duplices se cathena Dices aut diuerse per lumina sierpunt. ANDROMEDAE. Ex Aldina lectionis vestigijs hos quatuor versu corrigere conat um: haberautem hunc in modum: Andromedatiuo ex humero si qua exereperges Ad positum poterissupra cognoscere piscem. Epedibu ratum flumino Ioue Persines, Quos humeros retinet defixo corpore Perseus.cussere pro quaerere veteres dixisie, notat Festin.
a AT PROPTI R. Hunc locum alios aliquot Priscianvicitat lib. b. Cicero tamem, inquit, in Arato hocgenm pro Genuprotusti. Tertioub caudam acgenus ipsum lumina pandit. In eodem, Ac propter uumgenin omni exparte locatas
Paruus Vergilias tenui cum luce videbis. In eodem, Baec genus adtiuum nixi delapsia resedit, Atque inter exuvigenisso caput alitis hast. Irimam versum ubi collocem, nondum reperi Postremi duo, mox sequuntur Num. o. ab NANQUE EST ALES.Lib. ii.de Natura deorum, undes ales. a IPSE A TIM. Ver hi quatuor mire deprauatisunt. Vt autem cuique coniectandi locus,
Inquatur,ad cribam ut Aldus udit Ipse autem Libens multis equus ille tenetur, Pisicibus ruic ceruix dextra muDetur aquaris
Seritu haec obitus terrai usii equinis, navigelidum valido de corpore sistis anhelans. Quidam tertium carmelli reiecit, itaqueaum Pro multis egendum putaui, Geminis,aut etiam, bini . habet enim arat m, tu istis. Reliqua aucurioribvi relinquo expendenda. CORPORE. Pro Magno, si inam.Prsianae*ib. 4. Capricornm, inquit secunda inuenitur declinationis. CPero in Arato, Corpore Misero magno Capri oratu in orbe. Idem in eodem, Tum magni curuus Capricorni corporepropter Delphinin iacet. aud mihi lustratvi nitore.quanquam pr. Mi i coruus legatur. 9 mox apud cunis, Currae. qui duo loci mea intonuerunt, Currens qui iii bis csb =,num. o Icribebatur, in
168쪽
quam hierua infuleruleis circulum retulit,ob hoc quo ab se fiet aedificata ac primum ivpelago δε- ducta est haec nauis, moris apparens agubernaculo ad relum. Cusu speciem ac formam Cic. in Pha nonum exponit his versibus: At canis ad caudam serpens praelabith Argo, Conversim prae se portans cum lumine puppim.
Non alia naues ut in alto ponere proras Ante lent, rostris Neptunia pratasecantes: Sicut cum coeptant tutos contingere portus, Obvertunt nauem magno cum pondere nautae, Aduersamque triarant optata ad littora puppim: Sic conuersa vel insuper aethera labitur Argo. Inde gubernaculum tendens a puppe volante Claripo Ieriora canis vestigia tangit. CONVERSA M. Aldus Conueram, mox, In alto pondere item,Sedconnexa.
ATQUE USQUE. Aldus alij ad caelum, ad Calpum maluimus,ut Num. . Perfringet celsos defixo robore malos.; IIIC NA. Aldus, Nancinasella nectuntur quum iacet exsePistricis stina valida cum luce refulgens. 37 EX INDAE. Her hic quibusdam improbatus est, quodpetusscriptura deprauata eget. sic enimal S, Exinde australem soliti conuincerepsem Voluitur inferior capricorno Persas ad strum. Vt correxi,apte redditur quod ait aratu' νοπον bra καλx-ισι. STELLAS. Ali, pro Stratas,Sparsass. NAE TENVES. Aldincorrupte, Etenm stella perhibentur nomine Aquari, quidam corrigunt, ast omnes.s CEDIT EQUI Hospersinita Aldinscribit, Cedite qui partis propera coniungere chelis. Hic dextram pergens quadrupedes qua vasta tenentur.
tiam Scorpius duitur,aut hallucinatio est Cicero,qui ergora cancri,dicere debuit. EXTREM M. sidus, Extrema.Alis, Extremo, Extremum snam intelligo, quem rostro cirum tundat. D maliis fxtremam, Hydram accipies. ORUM EGO . Aldus Quare ego.&mox ira simulmagnosedem gentibin orbes quidamst mi, Magnos miles vertentibus orbes. CVM 4 Eculigulis detersit indivi. Detergit, OVςrsu qui sequitur. Superaret O in equarto, Super praestare duobuτ. B V C Iura laua.aldus legit, Hunc seuperativae Graece est, λακ': κομμη, AT VERO. Versu hic reiectus est a quibusdam, quio eqssente cinchoant, Inde leo. ALTER ab infernis Alduicussit, Alter ab infernis austri conuertitur auris. 6 DISTRIBUENS. Quidam corrigit, Ast alteri quod vi longiubareteris, plura remotum,non paldeplacet.
13 CEDENT obscurata uix roauhaidis vitiose, Aquaru Io QVOS LENE T. pro Echineis, Aldu Echinus,quod alij τι adulterinum relicientes, nihilsu si
ANTE PED M. Versivi hic reiectus est a quibus in .sidus autem male distinctum habet:
Ante pedum colitectasimul cum luminepandit.
Vno verbo audaciuscule Ciceronem dixisse putem Antepedes suos Artus προτερρις ποδας O si
17 INDE Sagittipotens. Aldus vitiost, Convisere luces Institit semer it. Omox, abdita Orion,objt si nutabitu imbra est, Inferiora
169쪽
Inferiora cadunt auriga lumina lapsum. UT CUM Luna meatis. Ex Prisiani lib.io Idris Ciceropinquit,passuum eius perbi in Progno lichprotulit, it cum Luna means&c. 6 AST AVT EΜ.Idem Priscianus extremis libro, Hoc quoque non est pratermittendum quod coniunctiones biprapo inueniuntur am eiusdempotestatis cummi, quam alterim ν Cicero in Prognosticis. An autem tenui qua candent lumine pharnae. Idem repetit libro ιδ. bi de Constructione differit 7 ATQUE uiam Ventos. Dr hi quisequuntur, ex libra . de Diuinatione desumptisunt om-
T IS MANDABAT THEODORU GRAMINIIVS COLONIAE
AGRIPPINAE M. D. LXIX. CALEND. MARTII.
170쪽
MI CON, D E MUNDI ET Si H ALAE AE AC TRIVM que partium deciaratione. NIGINVS M. FABIO PLURIMAM SALUTEMTSI testudiogrammaticae artis inductum,no lum versuum moder rione,quam pauci perviderunt sed hi loriarum quoque varietare,qua scientia rerum perspicitur, praestare ideo qua factum etiamsiriptis tuis persticipotest, desiderans potiusscientem quam liberalem iudicem tomen quo magis exercitatus, ct nonnullis etiams ivi in his rebus occupatus evidear, ne nihil in adolescentia labora se dicerer, se imperitarum iudicio desidi ubirem crimen, hoc velut rudimento scientia nisius. scri ad te, non ut imperito monstransse potentissimum commonens
r Sphaerae gurationem, circulor mque qui in ea inotationem.
qua ratiosuerit ut non aequi partibvi diuiderentur.
Praeterea terra mari ue definitionemrct qua parteseim non habitantur, ν multis iustisque docaustis hominibu carere videantur,ordine exposuimus. Tarsusque redeuntes adilharam,o ct quadraginta signa nominat impernumerauimia... Exinde uniuscuiusque signi historias causamque adsidera perlationis ostendimin.
Eodem loco nobis utile visum est,pesequi eorum corporum deformationes, ct in his numerustellura. Nec praterni vim ostendere adsteptem circulorum notationem, qua corpora aut parte corporum pernenirent,o quemadmodum ab his diuiderentur. Diximus etiam in astiui circuli definitione,quaerentes quare non idem byemalis vocaretur quid
eos fefellerit, qui ita enorint: quid in ea partesphaerae lis viciat cur .a Praeterea, quare circulos in octopartes diuideremin, ordine exposuimus.
Scripsinam etiam quo loco circulae aequinoctialissere constituim, sequi efficeret adeuperuenies , in eiusdem circuli demonstratione ostendimu3,quare Aries inter dera celerrimin diceretur. 1 Pauca praterea debemali circulo diximus. ra Exinde tardiacum circulum definiuimis,o eius sectae: sequarepotiae duodecim signa quam, decim numerarentur, quid etiam nobis de reliquis circulis videretur.3 His propositis rebvi,ad id loci venimus,ut exponereminatrum mundiu ipse cum estis suis verter tur,an mund ante, vagastestaserrentur: qui dico nobis ct compluribia videretur, O qua ratione
ipse mundus verteretur. io Praeterea quare nonnulla signa celerivi exortaserius occiderent: nonnulla etiam ceteris tardius exorta,citius adoccasum peruenirent . quare etiam quae igna pariter oriantlir iovsimul occidunt.
Eodem loco diximvi,quare non esient inobarasuperiora literioribui simi cli aquisa: ct quot modissessas idere non simus. ι Praetereascripsimus in duodecim gnorum ortu,qua de rectiqui corpora exoriri, qua eos tempore occidere viderentur.
ι Deinde ordine perscripsimus si xtrum cum mundo xus verteretur, an ipse persee nosteretnr: O causepersi moueatur,2cbtra duodeciminoru ortus eat,quare videatur u mundo exoriri occisiere. a Delii e protinae de Luna cursupauca proposuimus ct virumsuo an alieno lumine arteret in ch Us Solis 2Lπη quomodo eret: quare Lunaper eundem circulum iterfaciens,celeriuἷso scurrere ideatur: sequi Uesserit eos, qui itasenserint, ' Quinquestesta quantum habeant interuassum: optrum quinquem anseptem: pirum quinq;