Rationale diuinorum officiorum a r.d. Gulielmo Durando Mimatensi episcopo, i.v.d. clarissimo concinnatum atque nunc recens vtilissimis adnotationibus illustratum. Adiectum fuit praeterea aliud Diuinorum officiorum rationale ab Ioanne Beletho ... ab h

2쪽

A R . D. G v 3 illi Mo D vRANDO M lirarensi Episcopo,I.U. D. clarissimo concinnat liniatq; nunc recens utilissimis Adnotati nibus illusti .ituna.

Adiectum suae praeterea aliud Diuinorum Miciorum Rationale ab Ioanne ncletlici Iheologo Paris lans ab liine feta ou Lli inguntis annis coi:scriptum, ae nunc demum in lucem editum cum duplici, xno prioris,arumpo Ier oris .

Gratiosum Percliaci num

4쪽

CAMPANUS, DOCTRINA, ET

NORIBUS CLARISSIMO VIMO,

D. icolao Docta, fratri lectissimo, dirarciliacensiuEcclesiae apud Sequanos praefecto xigilanti ueto. S.

AE sinimus ilia Drator. summus Senator. summu/ deniqtie Imperatar M caro, scite ac grauiter adseuerabat non mimu negat , quam oti rationem redden

dam lecti si efrater ratus magnus icti vir, On neu cog/tationes O eommenta. Dones animi. Omnes conatus o labores mortabum , nusquam alia es e referendos, quam ad commMnem omnium Hilitatιm, atque ρο Ieritatis ornam. ntum.

Lepidum certe , O Lgntim homine Stoico regonsum : cuius fides ae m stria

O domi o foris,in Senatu,macie,in toga m mmos denique orbe remarum, priuaxim ac publice explorata probataq; μια cum cnim natura ipsa canem is venarum,equum adcursum auem ad Hiarum ι nituerit hominem autem ιpsium itanquam diiιinum anima in lucem edide

ris,ad laborem, xuriam , imperium compositum , ingenui ac bberaliter infitistiti est animi, in α-nibres utrae partibis mimus ad ιpsium inera o colere, quod incumbit; dissolutι aurem, peruersi ct rem. inis .eontraria rapere,γoluptater se Zara, hanc naturae dignitatem nex ore In quos,veluti inutiles. manes O procos Penelopes, recte conracnu istud Horatianum. Iios numervi sumus nati consumere seges Quod mulis ante eleganter expresserar Home. Eτωσιον ἄχθοι 0κρης. Quam quidem ego ignaui I ιν dia foedissimam notam q uN Iongi sime arcendam semper ea ι ranam , cum ipsanaeturae lege pravitri ιum Catonis no hi eaemplo, atque Are andri Magni Apophthegmate iniit

3utur. Interrogatuι enim ille quid es et in rerum natura practarisimum O maaime regium, resten' d. t. Tu μ ν ααλ. ν δ α. λι- τἰ M' VυΦαν δυλ in ἰν im: Etenim, N eri celebre apud Grais, πο- Mobium . ..αὶ τ α ναδα ΗΠ t,eta - λοῦνται. Itaque, lectissime rater, cumpo I sit pias nunt eannos, funesta temporum in uria, Campania bello flagrante te medis Lindi Ortim meorum cursu reuocatus, Lugdunum diveriise . pene hqres. mearum partium ess e putaui, de ingenii mei cultu γ.hementius laborare ne eius acies torpore O Ru obducta, languore vel ea tingueretur Ad quia mea mi iam tim non tam qu. sita.quan nata visa eri mihi occasio in Tuos placa militia; cuius saltim grauismum voluer cui Sῖbphus ille apsed Inferos o laboris αι multi, O diligentiae indi striare non vulgaris. Quod quidem munus ciam po I ιοι annos si si pro ingem, mei Iacultate obiis emisu dicam urn alienum ei e an ea m te obseruantia, Vt aliquid Dio licci rudi O ineleganti, et g rem, quod tibi fragrari imum meritoque deuouendum rideretur: cum νι me ab ιlla grauissima insit iliae

' vel ignariax Miuria vindicarem Am vero ut immortalem tuae vis tutu,'multorum atque adeo summorum m me tuorum ossetorum memoriam posteritati relinquerem. Cum uaque into haec quιtidia na mentu curmula. ἰλώι Scriptorum Di omns disciplinarum genere sese osterret, rece incidit in ma

te iam a pMers primarum artium 'cultate, sci mia o eloquentia praedatum, musis , dicat tim iam impense. Iacrarum literarum lectiam inctio bentem eaq; Hudra O diurna ct nos tama ,ersantem maria viderem. Sic mihi consiti me in visam est,ut script is pia o christiana admodum lectio, Iti, Iectora ex Omm parie responderet vel omnino quadrarer Quod autem ad Gulielmum Durandum at. xinet. Hincipis quam argute, coitigerit,editi iam in lyeeulo

5쪽

paulum fontiuἰ-titas nisa, ad alteram lave celeberrimam depyssimam iuriis parum; BM-λη ἰa dicitur,animum conuertit. Quam ita accurare O pes M. fractauis,H ad eam, quamo-ιingu rei diuinae ἰα,, nihilasio a quoqMam iure desidarari, νeleeris debeas. Nos verrutanti aurboris nomina , simulqi rei dignitate adduΠι, δῖligenti O fideli opera praestitimiu , ρrimum is tiri communes, seu verum insignium capita sus ord,ne progrederentia ν . Proa ime H LM. Graea , quam os supra axinos corrupta Oneglecta iacuerat , inscitia aut certe negligema hoc recogmtionumunuι factitantium,iam tundem aliquando sis pririmae sedi est' integri si redderetur . Praeterea, ne quid ad integram tanti operis laudem deesset capita quaeque summar 3 argumentis illustrarimus , quorum indei cum fidelis tum copiosuι ea praefixus. Lσι- mlupo vel Ab obsitior vel ancipites adnotatismbus ap/rtii ι a. author mentem O ora uerum, quam fuit, propi i lint acce es. Neque e in De Ani Masatra, aut fluentes numeros expectabis, sed planam , sim Iicomitem legibus artu solutam orationem. Ita erum vel illa tempora erant dii r vel idipsumserebat Theouisaesecuriatis ratio,propriam Osiriniarem icvs quaque artes dicamdi methodiam ua. caterum m eo castigando, ornando ct ditando ira sum 4 versari, ut nouum pinuo, quam interpolatum opus videarin. Rotiquum est,iactissime frater,ie ct aequum Lectorem rogaισι vel7e γε hosia res s

eonatus,lιberalet illos quadem O alacreu, in lucem et as, eum in eommunem omnium Aurios vastam, tum m teri omum mea erga re obseruantiae ct amic/tis, aequis animis exoratu , maiora

' o PER Is TOTIUS SECTIO.

Accesserunt huic Libri partiales octo; quorum Primus, ncclesitam, eiusque loca,ac sacramenta, ornamentaque.

Secundus, Liusdem Ecesesiae Ministros, Osticiaque diuina.

Tertius, Pontificum,caeterorumque Ecesesiae Ministrorum, Sacrificorum ciue ornamenta condecentia . Quartus, Missam eiusque sacra mysteria. Quintus Diuina cum nocturna,tum diurna officia. Sextus, Dominicas, carumq; officia, & quatuor Temporum Ieiunia, caeterasque festiuitates.

Septimus, Sanctorum dies festos, solennesque. Octauus, Computum seu Calendarium, eiusque Appen d ces suis quique locis atque Capitulis luculentissime complectuntur. μ

6쪽

ELENCHVS LIBRORVM

ET CAPITUM.

carisa lybri primi.

ibid.

De nicturi is cortinis.& De haeulo pastorali eap xv ibid. o namentis Ee lesiae. Desudario cap.Σvj. canit iii. 4 De Dallici eam xvii this 1 Decamnanis ea. iiii. to De uatuor coloribus . ciuibu Ecelesia inpiosi eap., .sol. III, Feolos, dedicatione cap .vi. 6ecelesiasticis utitur indumetis e. xviij. ς ε De alta risconsecratione eat .vii.

De e6secrationibus& vnctionibus e.viij. I sDe Ecclesiasticis sacramenti, cap. ix. AgDe indumentis legalibus, seu veteris testa

ta menti cap. XIX. Is

Quarti libri capita. Secundi libri rapit De missa, & singulis, quae in missa aguntur cap.j.sol. 33 De quinque psalmis, quos Pontifex cele- De ministris,& ordinibus Ecclesiastieis, & braturus dieit ea p. ij. 62 de eorum ossiciis cap.j.sol. 3o De capitis compositione, & nranuum lotio De eantore cap.ij. ne cap. iij. ibid. De psalmista cap. iii. ibid. De aquae benedictae eonsecratione,& aspermostiatici cap. iiij. sione cap. iiij. M

De sacerdati cap. TE. De epistopo eap.xj. Teti, libri capita. ibid. miseenso benedicendo, Sin turibulum

ibid

De osculo aItaris, & libri ea'ix. De turificatione cap.X. Qualiter episcopiis vel facerdos, D minibi siri ad altare stare dcbent cap.xj. ibid. De indumentis, seu ornamentis Ecelesiae, De XU ,-ν cap.xij. 71 Sacerdotum atque Pontificum ,& alio- De gloria in excelsis cap. xiij. ibid. rum ministrorum cap. i. De amictu cap. i,fol. De alba cap.iij. De aeona seu cingulo cap.iiij. . . De stola cap. V. De manipulo cap.vj-

measula seu planeta eap. vii. . De caligis,& sandalis eap.riit. . De suceinctorio & orali cap.ix. 1 Deialutatione ad populum ea. xiiij. ibid. De oratione seu collecta cap.xv. 7 ibid. De epistola cap.xvj. ibid. De reuerentia poli lectam Epistolam n - s cienda cap.xvii. 78 6 De eonfessione sacerdotis, vel epistopi &ibid. ministrorum cap.xviij.LL eod. 7 De graduali cap. xl x. ibid. 3 De alleluia ea pax. το

7쪽

, INDEX

De tractu cap. xxi. De nrosa seu sentientII eap. xxii.

ro diurnis in genere cap .i. I37γi Quid sit osticii in , 5: de eius institutiones de

ibid. De oblatione sacerdotis, & de officio mini De vesperis cap. ix. Isrs rorii circa illa, si de platena, Ac de obla De completorio cap. x. i x

ῆtione domini eae orationis es pia D

a .ditica quii ta pia si cp; phama c. xij. G. De agnus dei eap. iij. III De dominica Septuagesina ae ea. xxiiij. iso De paeis osculo ea p. liii. I 32 D r ossicio Neptuagellinae cap. xxv. I92 Quarta pars missae. de primo,de communio De sexagesima cap. xxvj. i 3 ne sacerdotis cap. liiij. i 33 De quinquagesimacap. xxv j. ibid. De persuasione ea p. lv. I 3 De se r. iiij in capi e ieiunioru cxxviij iss

8쪽

De sexta seria eap. xxxxii. De sabbato cap. xxxvii I. De secuda dili ea quadragesimq

ibid. de patrinis cap. lxxxiii.

zot De eonfirmatione ea p. lxxxiiij cxxxixiabi. Demii a cae lxxxv.

2 tibi d. De secunda feria cap. XI. ioi Des licto die Paschae ea p-lxxxvj. ΣΑΦDe tertia feria caP. xl l . ibid. De die sancto Palchae cap. lxxxvii. 2 6 De uuarta seria cap. xl I. ab. u. De diurno officio Paschae cap. lxxxvias. 2' De auinta seria cap xlx l. ibid. De septe .iebus post Pascha ca. lxxxix. 249 De sexta feria cap. I. it.

Σο3 LM secunda seria post Pascha cap xc. 23 D. Labbato cap. Xur. itaia. Ite tertiatiria post Pascha cap. xci. ibid. De diat ca tertia Quadra dei imς c. i, I. i N. De quatia seria post Pascha cap. xcit. ibid. De secunda seria cap xlvij. 2 De quinta fetia post Pascha cap.xcul

De tertia seria cap. ivril. Ibi d. l e suxta seria post Pascha cap. xciiij.

De quarta feria cap.xlix. lasa. De labbato in albis cap. xcv. ibid. De quinta fuma cap. i. io otia expositio dictorum septem dierum De texta seria cap ll.

2s sin labbato cap. lii ibid. I e prima dilica post Pascha ca. xcvij ibid. ediai a Quarta uti ad raeelimς ea .lMI. 2O5 De Lecud ad ni ea post Pascha ca. xcviii. 2s secunda seria ca lilia.

ror De cinica tertia post Pascha ca..ix. ibid. De terri a seria cap. io 3 Iae dialea quarta post Pasclia cap .c.

De u arta seria cap ul. ibid. De dominica rogationum cap. M. ibid. De quinta feria cap. lvii. 1io De rogationibus cap. cii. ibid. De sexta fera a cap. lv l . ibid. l exigilia Ascensionis cap. et ij. 26 o De sabbato ca .lix. ibid. Oe ictio Ascensionis domini ea. ciiij.rs im d ni ea n uini a io pallione drisca. ix. 2 i r Ue domi aca post Ascensione cap. cv. ibid De secunda feria cap. xl. 1 viet ilia Pentecostes cap cvi. .s1 De tertia se . a cap. lx I ibid. De die sancto Pentecostes cap. cvij.

De cluarta feria cap. lx li.

vii De secunda feria cap. cviii. 26sDe quinta seria cap. ixius. ibid. De tertia feria capinix. ibid. De sexta ferra ea v. lxv. ibid. De quarta feria caP.cx. 2 6sDe labbato cap. lxvi. ibid. IH uuinta serta case .cxi. ibid. De dilica sexta i ramis palmarii c.lxvij ira De i cxta seria cap. cxii. Eid De secunda seria cap. lxviij.11 De sabbato ea .cxiii. 267 De tertia feria cap. lxi X. io j. i is De die litica sanctae Trinitatis e. cxiiii. ibi. De quarta seria ca'. lxx. ibid. t e prima dilica post Penteco. ca .cxv. 1 69IDe quinta feria cast. lxxi. 1i Desecuda dili ea nost Pentec. ca. exvi. bid. De eadem. v. se a cap. lxxii. ibid. Dς dilica tertia post Pentec. ca .cXvij.

ibid.

De diuitio Osricio cap. lxxiv. aro De diarca quarta post Pentcc.ca. cxvi j.

ir i De quinta dilica Rosi Pentec .ca .exi . bid. De officio milia: ipsius quintae feriae ca- De sexta diti ea poli Pentecoit. m. cxx

De denudatione altarium cap. lxxvj De die parasceves cap. lXxVli. De sabbato Paschae eas' lxxviij x 16 De octa traditica post Penre c. ca .ex xij. ibid.227 Ded nica nona post Pentec. ca. cxxiij. 27213i De decima dfii ea post Pente. ea. cxx Hi . Ibi. Per quem,quo modo, Sc qua re agni de cera De undecima dominica post Pentecost cae

sani cap. lxxix. 2I 2De benedictione cerei cap. lxxx. ibid. De lectiombus& tractibus cap. lxx xl. . a 33 De benedictione bapti sint . seu fontium. Vbi etiam auitur J

9쪽

ibid. De exaltatione cari Craicis ea. xxiis. ibi. De sexta feria quatuor temporsi Septebras De festo sancti Matthaei Apostoli& Eua

septimi Ibri capita. De sancto Mauritio & s ijsea.xxxj. ibid. De festo sancti Lucet euagelistς e.xxxij.ibi. De festo Apostolorum Simonis & Iudae

cap. xxxiii.

ibid. De festo omnium sanctorsi ea. xiiij. ibid.

De beato Martino EpIRUpU & Conre recap.xxxvij. ibis. De beato Andrea Apostolo ea. xviij ibi. De bello Nicolao cap.xxxiis. ibid. De venerabili Beda presbytero ea. l. 3os De sancto Thoma Apostolo eap.xlj. ib:d. De sanctorum sestiuitatibus cap i- . . De sanctis Stephano & Ioanne euangelim sancti, Fabiano & Sebastiano ca.il-28 sta,& Innocentio eap.xli I. ibid. De sancta Agnete cap. vi.

cap. x. -

De Inuentione sancie Crucis cap. x . ibis. De reuelatione sancti Mieli actis e.xil. 29. De sanctis, geruasio & prothasio e.xiij. LiDe Iancto Ioanne Baptim ea P.Tiril. ioi De lanctis Petro S Paulo cop. XV.

De sancto Iacobo cap. xvij. MURDe septem dormientibus cap. Eriti. -ν I

De Alsiti mptione Virginis gloriosae Mamae

De sanctis pelice & Audacto ea.xxvij. 296 De n tiuitate beatae Mariae ea xxxiij. ibid.

cap.xlviij. 3o octavi libri eapiis. De Computo & Calendario, & pertinen-ν hii a illa eati t. et ψ-De anno solari eap. ii.

ibid.

Librorum & Capitum.

10쪽

ENCHIRIDION DIVINORUM

GVLIELMO DURANDO, PRAESULEM IMA TENSI, AUT HORE .

moralia.

16 Durandus communem Ecclesiae formam im ruit, non singularem. I t Rationale,unde O quo hoc nomen sortitum. as Rationale hoc,in Octo Iartes diuidatur.

VAEC v Nn v E in E elesiasticis ossicijs, trebus in ornamentis consistunt, diuinis plena sunt signis atque mysteriis, ac singula sunt coel lecti dulcedine redundauria, i tamen diligentem habeant inspectorem, qui norit mel de petra fugere, o leun. q, de durissimo sexo. Quis tamen nouit ordinem cinii, di ratioaci ipsius ponet inretra 3 scrutator quippe maiestatis, opprimetur a gloria. Siquidem puteus altus est, & in quo aquam hauriam, non habeo, nisi porrigat ille, qui dat omnibus assuenter, & non improperat, ut intcr medium montium transeuntem hauriam a. quam in gaudio de sontibus Saluatoris. Licet igitur non omnium qua a maiori ἀbus tradita sunt,ratio reddi possit .is de legat. l.non omnium. xxiij. quaestio. iiij. Nabuchodonosi, r. in princ. quia tamen quod in his ratione caret,extirpadum est. lxviij, dist. cor episcopi. xij.d istinet omnia. Idcix coego Gulielmus Durandi sanctae Mima-etenen. Ecelassae bra Dei patientia, dictus episcopus pulsans pulsabo ad ostici,s forte clauis Dauid aperire digneturuit me introducat rex in cellam uinariam, in qua mihi supernum demonstretur exemplar , quod Moysi suit in monte monstratum, quatenus de singulis quae in echlesiasticis offici is, rebus aut ornamentis consistunt: quid signiscent & sgurent, eo ualeam reuelante clare & aperto disserere, & rationes ponere, qui linguas infantium Deit disertas, cuius ibi ritus ubi vult: spirat:diuidens singulis, prout uult, extra de renuntiatio. capit ut . nisi ad Iaudem, & gloriam Trinitatis. 'Sane hic sacramenta pro signis accipimus seu figuris, quae siquidem figurae non fiunt uirtutes: sed uirtutum signa,quibus tanquam scripturis utentes docentur. Signorum autem alia sunt naturalia:alia politiva, de quo, ct quid sit sacra mentum, dicetur in quarta parte sub septima particula canonis super uerbo, mysterium si dei. qi Sacerdotes igitur & pr lati ecclesiae quibus datum est nosse myseria e prout in Luca. viij. habetur,& facta- me utorum partitores & dili satores exi- A s uat. . LV. t 2

Sapiri