De plantis exoticis libri duo Prosperi Alpini, philosophi medici, in gymnasium Patauino medicamentorum simplicium professoris ordinarij, & horti medici praefecti : opus completum, editum studio, ac opera Alpini Alpini, phylosophi & medici auctoris fi

5쪽

D E PLANTIS

EXOTICIS Libri PRos PERI ALPINI

Phylomphi, Medici , c

In Gymnasio Patauino medicamentorum simplicium Professoris ordinarij ,& Horti Medici Praesecti. Opus Completum, Editum studio, ac vera

ALPINI ALPINI Philosophi,

7쪽

ILLUSTRISSIMONICOLA O CONTARE NOHlERONIMI FILIO

Patritio Veneto. Domino, ac Patrono suo Colendisse.

ALPINUS A L P IN V S S. P. D.

Lantarum legitima cognitio, litantum, in arte mcdica recte exerceda,sit necessaria,eque, ac delectabilis, tibi illustris s. viro,de hac re, prae caeteri S maXime merito, ac in harum cognitione versatissimo gnotu haud esse scio ;si quidem ad rectam medicamentorum compositionem, &ad idoneum compositorum V sum debet necessario preced re,simplicium candem ingredientium cogni io , Ut de eoru-dem viribus iudicium facere possimus, quod assequi ( quis non videt impossibile nisi simplicium habebimus coenitionem, extri insecam non tantum,quae OculiS stabijcitur, v rum & multo magis intrinsecam, ad quam consequendam odor, & sapor primario conducunt, Vtrique ad prunarum, a 2 &

8쪽

ct secundarum secultatum indagationem inseruientes; hi,

addatur, naturalis simplicium temperies ex loco contracta, ubi oritur si tam libet stirps, ideam nobis talem,constituens,Vt

hanc perspectam, de ipsarum qualitatibus , aliquid continuo affirmare possimus,si palustris enim planta(quis ibit inficias quamuis in activis calida respectu alterius montanae calidae itidem, multo minorem vim in illa,quam in hac, incalfacientem, a natura in ii tam esse, quod non solum de activis facultatibus verificatur, verum idem de passuis, ab

humiditate enim connaturali loci palustris,dum ibi planta

Orirur, constituitur talis eidem temperies, ut semper siccitas (si plantae insit) sic refringatur a patrio solo naturaliter

humido . vr in eisdem passivis sit multo inferior altera, trahente originem ex sicciore loco, quam tamen plantarum temperiem non possumus assequi,nisi primum quo nomine planta donetur, discamus, ad cuius notitiam consequitur cupiditas indagandi locum, ubi viuit, mox si odorata, vel non, & si odorata si bene, vel male oleat, deinde si amara, acris,dulcis, insipida, acida,& sic ex consequenti omnium, non solum extrinsecus, verum etiam intrinsecus constituentium formam,& realem quidditatem plantarum, a qua qualitates, a quibus vires,& usus in medicina nanciscutur ;Quis quaeso in medicamentorum compositione propositis intentionibus satisfaciet, cum accidat saepe sepius contrarias esse indicationes, pro varietate materiae morbi sicae, si oporteat calidas rigidis admiscere cum ratione tamen , ut calida facultas a frigiditate alterius non obtundatur,& frigiditas eiusdem in toto a calore non dissipetur, &haec & illa secundum intentiones respondeat, addendo tamen,quod possit immodicum illius calorem, in inueresquo

modo haec perficientur,nisi simpliciti facultates optime ca

leata

9쪽

Ieat,tiquis vere medicut,nisi has optime possideat; Quid

nonne medicamentum quodlibc t debet habere cloquor de compositis) tria, unum quod habeat rationem basis, corrigentis, aliud, adiuuatis tertium, quomodo igitur eligemus: si necesse fuerit medicamelum exsiccans, si exsiccare salsam paenitus ignorauerimus8 vel si solum relatione hoc perceperimus, qua siccuritate hac utemur e nisi per ratione, aut per

experientiam, aut propter utrumque quod est(omnium tu.tissimum eiusdem effectum persuasi erimus: si in hac igitur animus operantis est ambiguus, non callens citis qualitate ratione, aut experientia, (cum tamen salsa omnis, quae ad

usum, hic defertur, tota ex eodem casso colligatur quanto magis nos debebit alterare platarum usus,cum nescierimus exacte qualitates, cum eadem planta non solum ob ambientem calidiorem, vel frigidiorem, ob celi mutationem faecta qualitatibus sit diuersa, sed a terra plantarum matre, tanta& talis succedat eiusdem naturalis temperiei mutatio, ut nuperrime dixerimus, ab ipsa omnino sei e pedere qualitates plantarum, mediante tamen Sole agente tanquam eius patre, stirpes enim omnes a Sole,& a terra trahunt, & formam &qualitates,supposito semine,a quo habent latetem

quandam vim, sibi simile generandi: Absinthium quis negabit, quamuis calidum maiorem nancisci caliditatem, si ex sterili & macro solo ortum traxerit, minore si in locis frigidis, humiditate resertis, indifferenter tamen absinthio

utentur, utpote calido ad omnes morbos frigidos in eodem excessu, eum tamen semper ob diuersitatem sui ortus, sit vel magis vel minus calidum,& sic ex consequenti saepius acciadit, ut vice iuuandi patientem, vel hoc non assequantur ob debilitatem agetis medicamenti, vel potius ob validiorem

eius vim de morbo frigido introducant calidum,sic & pari

ratione

10쪽

ratione quomodo et gemus adiuuans, & corrigens, si cumdcbemus corrigere frigiditatem impellam medicamenti nesciemus quale medicamentum moderate calidum addere, ut aliquantulum medicamenti frigidiis mi vis refringatur, sic tamen ut secundum intentionem propositam operetur, ne frigiditas ex toto aboleatur ; sic & de diuuantibus, si enim volumus addere aliquid quod inseruiat pro vehiculo medicameli ad partes poniciores, hoc autem eligere debeamus tonuium partiti na,quomodo hoc accipiemus, ignorantes, illud,vel hoc med amentui Ti, id prustare,&qu i faculta tr. His sic stantibus, quis non assirmabit, simplicium

cognitionem medico esse necessariam, non solum ut facultatcs simplicium medicamentorum optime cognos eat ad corundem rectum in medicina usum, sed etiam ut tuto, cito, & feliciter operetur, ad aegrorum salutem, & ad existimationem,& utilitatem sibi comparandam. Quid dicam secundario de iucunditate i inperceptibili, quam consequitur plantarum cognitio, nonne quisque dum in suo horto varias conspicit plantarum imagines, quamuis animus sit grauioribus curis implicitus, nonne ita distrahitur,ut Omnium obliviscatur, de solum circa contemplationem harum versetur, obseruat in specie Acacias, balsamoS,cassias, in suo

horto Virescere, quamuis in solo diuerso a suo naturali &patrio, sic summopere gaudet, in genere videt Omnes stirpes, frutices, arbusculos, arbores ita se bene habere, se in mul tos propagare, ut putet se sup: a alios copiosissimu fore, sicquequadam aura ambitionis (digna tamen valde hae tatur, Si conspicit in uniuersum florum vacetates non solum bulbaceorum vcrum & iam iam propositoiu cepi m, pulchritudinem, eximiam magnitudincin, si es pectu alior uni eius uena tamen speciei, ita oculus eximia voluptate perfruitur