Syntagmatis selectorum undiquaque et perspicue traditorum alchymiæ arcanorum, tomus secundus

2쪽

NOBILI, STRENUO

ET GENEROSO VTRO

ET D. D. I HANNI SEBAS Tl A No A

comiis,Vir Nobilissime, generosissimeque,&E ques strenui semesornatam eae,affectamque

naturam, tam veterum, quam recentium saapientum monumenta abunde testantur. Qui

rer im diuinarum admiratione tenentur, iisq; cognostedis ae explicadis totos se dediderunt, tanquam diuinae maiestatis, potentiae,scientiae, praesentiae, prout lentiaeque speculum eam proponunt, quandoquidem, ut Apostolus loquitur,r ora re Di iis,laoc est, Invisibilia Dei ex creatione mundi operibus intelligendacdnspiciuntur, ipsaque aeterna eius potentia & diuinitas ex iis deni elucescunti T. - , iam . eg o,. k i. Manifestum sit, quod de Deo nosci absque reuelatione per verba iam ab homine potest per naturalium contemplationem deo ut legem naturae nobis subinde occinat etiam ipsa conscientia, & de Deo colendo, Hue malis abstinendo, nos semper admoneat. Hinc Niureconvalli nati irae legem commendarunt, eamque diuinam origine;&immutabilem statueon it. Philosophorum princeps Arisioteles tum alibi mirifice de

praedicat naturam,tum in I.deparcan.s.ybi eam causam ordinis in niuerss ese dicit,vocatque parentem ae autorem omnium ansma-

excitantem mi ras voluptates ih hόminibus , qui causis intellectis ingenue philosophantur: quippe eum nulla res naturae sit,in sua p'hmirandum aliquid inditum habeatur, in omnibus naturae numine , honestoque & pulchio ingenio existente, cuius operibus iun-Mumid praecipue est,ut nihil ab ea temersi & fortuito, iegomnsa alissima gratia,in quo est boni honestique ratio, agantur.Plinius inna-

otia tuta

3쪽

uta agnoscit immensa potentiae occultae documenta, ultra quae nee

alia quaeri debeant, nec possint pana similiave inueniri, ipsa seipsari

vincente natura, & numerosiis modis declarante uius opera etiam impossibilia factu iudicentur, prius quam sint facta, quod naturae re tum visci maiestas apud homi nes imperitos fide careat. Eam pro hidam Ac beneficam esse dicit: Eidem omnia fere: possibilia esse pro nunciat, adeo ut non dubitet asserere naturae potentiam esse id, quod Deum appellamus, quod etiam Seneca lib. . de beneficiis c. . seti

pium reliqui te Aristotele tamen nolente vocare diuinam, sed daemo niam tantum cap. a. de diuinatione persemnum, appellante. Benignissimam omnium parentem nuncupauit Columella et Lucretius rerum creatricem ; omniferentem, N: omniparentem poetae. Mantuanus etiam omnipotentem : quibus laudibus ecquid possis adii cere Veruntamen multa illi gentiles naturae asscripserunt, quae diuinae prouidentiae, &dispensationi, debentur: Undeci secunda rios quosdam Deos,tertiariosque stellas,virtutesque & facultates rerum nascentium, aut passim in mundo contingentum confinxerunt, ut apuli Platonem, Hermetem Trismegistum, Macrobium,

poetasque & alios est videre. Physici eius studium sibi peculiaritet

vendicant, quanquam hosum tententiae tanta sint varietate, ut sire quid vel quem sequi debeas,ignores. Accuratissime in naturae comtemplatione versantur illi, qui ad eam afferunt lumen ex diuinis sacrarum literarum reuelatiotiibus haustum, quique essentiali quadam anatomia, dc separatione instituta, quid penitus lateat iii rebus naturaliter compositis, inuestigant, idque in publico conspiciendum proptaunt, qua in re non sunt alii solertiores, ingeniosi iresque, quam dicti Chymici, Hermetici ve, ab Hermete quidem a tore& parente Alchymiae mysticae, non a materia, ut volunt nonnulli,appellati, sed non ista omnino, quae in Pimandro, dc Asclepio leguntur,secuti,quando etiam adhuc dubium est,sitne Hermes iste Pimandri,& Asclepit concinnator idem cum Hermete Chymico,

qui in smaragdina tabula mysterium labidis Philosophici, & ad eius

. ideam caeterorum elaborandorum, descriptum ad posteros trans misit Hide natura ingenue philosophantes, dum composita resorum uunt, diueritim simplicium naturam in eis inueniunt, nimisUM nonnulla virtutibus essentialibus de tuta i alia vero iisdem per stpraegnantia, licet diuersis formis, & qualitatibus sensus mouentia, quae per illa, & in illa, tanquam in agrum naturae, aut,ut Plato ait, conceptaculum, & capsam sunt digesta distributaque, constituenti essentialium potestatum primum, proximumque subiectum, pro portione conueniens cum elemento stestarum, prioribus. tanto propius ad Elementa inania mundi accedentibus , quanto mi spi

4쪽

DEDICATIO.

lestium virtutum in se habetIdeo&illa corpora, capitaqi mortua

dicuntur ;lhaec spiritus,& essentiae vivae, non qua vita plantae,vel animalia constant, sed escacibus potentiis in medicina,data oecasione, actum suum comprobante. Scripsit Aristoteles in capia libro I. Me reotol Necessitate continuum esse mundum inferiorem lationibus superioribus,ut omnis illius virtus hinc gubernetur quia principium motus inferiorum sita superioribus, ut Solis, Lunar, aliosumque a istiorum accessiones, &tecessiones testantur,vnde consequens est. 1eMo primam ese causa m. idem in a Gen.an cap. 3. Omnem animae virtutem siue potentiam, aliud corpus participare sibi videli ait id sinagis diuinum elementis, quae non tantum simplicia extra mistio. ne magnoscit,& ponit,verum etiam in mistis ipfs inter se contempe rata,vnde iterum, facta per putredinem, au t violentam cottii Vidnsi solutione, egrediuntur. Ei corpori diuiniori naturam discrepantem,

prout ipsa principia,&animae, vel etiam seminia mistorum nobilitaute, vel ignobilitate differunt, assignat, appellat sidcalorem solificuseminibus comprehensum, de naturano Ignis, aut ignei cuiusdam,

sed spiritus in semine, spumosoq; corpore, & humidi primigenii na

tutac lo analoga contenti. Haec natura non tantum minerat tu, ve

getalium&animalium seminibus benedictione diuina foecundatis

inesti verum etiam dispersia per totum inuenitur ideo&non tantum vni uocagenerantur,verum etiam aequivoca, nempe in terra,&aquis animalia, &plantae, sub terra varietas mineralium admiranda, quia hiansorin terra,spiritus in humore,&calor in uniuerso inest,qui cum comprehenditura materia disposita, praesertim occasione putrescetium humorum,&in bullam spumosam intumescentium, ab Aristo tele creditus est animalia,&plantas spontaneas gignere.Ex Patribus Ecclesiasticis quidam seminaria talium rerum arbitrati sunt elementis commisia esse, quae tandem in actum erumperent,&mista trium generum, inuoluta Elementorum contagio producerent. id autem

non difficile est ex creationis historia demostrate; quo spectat & Platonicorium pet omnia diditus mundi, mundanorum s Spiritus, de quo Virgilius cecinit, seminibus retum insitum esse,tanquam igneu iiDrem,&coelestem originem, spiritu intus agente per membra diffusa mente quadam,quae totam mundi molem magno se corpori miscedo moueat. Hippocrates diuinae originis calore dixit, qui cum plurimus ad superiora recesserit, tamen aliquae sui portione etiam inimi, manserit.Hanc formam vocant apud Mesura magni magisteti j

consulti, quam abstractam a materijs veras earum essentias, nutriti-uas; medicasq; complere animaduertetunt. Plin. lib. r. C. de vento

dubitat,sitne ille generabilis rerum naturae spiritus, huc illucq; tanquam in utero aliquo vagus, an disparili errantium syderum, radioxumque multi latini actu flagellatus aer, & seu psanetarum, seu Ma-

5쪽

DEDICATIO.

tum rarum opus, quod naturae legem non ignotam habeat, licet nondum percognitam. Agnouit ergo & hic Platonicum illumum dispiritum, calorem Hippocratii,& Aristotelis, larinams &essen

tiam quintam Chymicorum. ignem natur nuncuparunti uersi,li cet diuersu quoq; respicientea. De istis omnibus, Vir Nobilissime es Generosissime, ues Strenuissime, alias disserui,&veram rerumna tutam ex sacra physica contra insulsitates Paracelsastarum, non minus ac Elementarium Medicorum opiniones pueriles demonstraui. In praesente secundo Syntagmatis arcanorum Chymicorum Tomo sigillatim de IGNENA TvRAE contemplationem institui. Praedicant

hunc immensis quoque praeconiis hi, qui mira potius de abstrusa ducere,quam vera,demonstratas proferre malunt, ita ut argumento bgnis naturae inscitiam suam, & arrogatam sibi falso in naturalib. mysteriorumpriaunestatem velle tegere, & ab oculis remouere studiose videantur. Si enim quaeras, quis sit tandem ille tam liberaliter,&copiose nominatus ignis naturae,vel obmutescuunt, vel ea mussitat, quae atra an alba sint,nescias. Talis in campo Chymicorum Martio apparuit non ita pridem Petrus Palmarius uo iudicio omnium Medicorum Coryphaeus, Parisiis vitam & mortem expertus. Nihil est Chymiae operum insigniorum,quod huicndacceptum retulerit. Vt ergo pateat quid sit,& cuius genij,& ne Tyro noster Chymicus cst ra omnia abunde doctus in igne naturae haereat, conseripsi de hoc i-brum, quo liquido expositum arbitror quicquid hac in parte naturaestitu opus esse iudicavi. Quoniam vero palmarius,sium ignem naturae efferendo,in me,&vetam Alchymiam adeo inuectus est,ut a nullo crimine,conuitio, calumnia, damnationes adcrucemvsqueabstinuerit: Martinus Rulandus quidem,cuius nonae in benedictione, nobilis,lmperatoriae Maiestatis , Diui Rudolphi felicis memoriae a chiater, in animo habebat fama Chymiae dcmeam defendere. verum ipsum immatura morasustulit. Ne ergo patrocinio suo destituta su cubat veri tat,oportuit ipsu me armis accingi,& hostiles impetuspatrum marianoru (reliquit. re , pcul dubio defunctus iste suae vcser aes geniem,genimina viperarum virulentissima)pro virili,nefectis maxima parte conestiis,quibu ille si dignus fuit,ut effunderet, tio tamen indignus esse videor,in quem sint profusa,retundere. Nolui veroso tu hunc laborem publicum facere, ne momentaneus,&in hora scit plus esse viderexur. Adieci ergo Chymiam Pharmaceuticam metho do scientifica digestam dc Theorematica, exeplaris doctrina sicci culta,ut medicinaepharmaceuticae satis comode inseruire possit Edi ta quide etiam antehacest Alchymia,sed uniuersum systemachyini cum coplcm,ne quod specimen artis,seu metallurgicu, seu pharma-ceuticum seu Cosineticum esset, quod siuin descriptione illato cum inueniretiversi Aristarchi nostrorum temporum adeo medic

facere

6쪽

DEDICATIO.

facete volunt Chymia,ut vel sola sit medicina,visentiunt Seuetiniani &Michelij manipulares: vel pars Pharmaceuticae ingeniosior, q,

Patisana schola videtur statuere. Priorum sententia nulla dissicultate euertitur,imo sua ipsius absurditate pride in Michaelio c5cidit, frustra ea eluto erigente Paracelsi famulitio: In posteriore adhuc lis harutet, ouandoquide nonMedicinae tantum gratia Spagiri caChymia estinuenta,excultaq;:veru etiam liberaliter philosophandi,& quid in rebus mistis si,quod scientiam faciat,speculadi, qui est primarius Physicorum liberalium scopus. Nolo hoc indissidio sententiam dicere. Vttiq; fini faveo, & Chymiam ingenuam tam scientiam, quam arte

profiteor. Eius ope scire licet rerum Daedalaam natura: eiusdem etiam medicamenta ad salutem humana conficienda. Dedi ergo specimen artis,pro gratia diuina, quae mihi ea in re est collata. Melius quipse, ei nec obsto, nec invideo. Occupet extremum scabies. Sunt qui Tyrocinia Chymica scribant. Apostata ille Dornheuserus magnam Alchimiam cum magno fumo proflavit. Hic defecit quidem inter ampullassiuas,&ingentia promissa: Tyrociniographum spero non tam varietate artificioru singularium, quam praeceptis Catholicis incompedium redactis,suos Tyrones instructuru. M ea senectus,& occupationum moles non patiuntur me amplius eo in campo sit dare Lampada cerres trado,ut est in prouerbiis. Vidi praeterea,quae publicorum cota modoru causa in lucem emiserunt viri in Chymia summi, penotis, Crollius, Quercetanus, Rulandus uters, Basil.Monachus,& ali plures. Non aut vidi id tantu, verum etia querelas de obscuritate audiui, nec minus cognoui varietate expositio nubunde illa ipsa incolitudo operum Chymicorum, qua genuit siua perpl xitate Paracelus,pot contingere. Estqdicit, sic voluisse Quercetanum,&se verun habere artificium: Est qui secus. Accedit tertius,quartus, &magno numero m ulti alii quoru qlibet iactitat scientiam veram, curam eas . ,--, distenta se fere oes. Hoc modo Paracelsistarum qui lubet mi clauem intelligentiae arrogabat, & interim qcquid pro arbitrata, vel et fortuito laborando exibat, id vendebatur & adli uc vedi turpro Paracelsico vero,genuino, ipsissimo, quod si reuiuisceret Para elsus, prompte damnaret,&adulterii accusaret olui hac quos inparte inseruire inuentuti,& per collationes, disputationes, natur tu s&Chymica principia artificum formulas declarare. Hypomnenata ergo exhibeo variorum magisteriorum, inqui, si non clauum et gi,arbitror tamen non longe aberrasse. Si aduersari pugnaciter udiit . feci,quantum potui. Meliora si quis dederit,palmam cedo. Voco hanc opellam Apocalypseos Hermeticae partem priorem. Est. n. -' et L A & quasi reuelatoria, non his facta, qui omnia norunt, xcetanum , caeterqsque autores etiam infra se ponete so-

7쪽

DEDICATIO.

ingredi vero eam studiose satagunt, Verum hoc totum puerile est pice eo, quod sequitur, conii neni Apocalypseos Hermeticae partem posteriorem, in qua si plurimorum nerui defecerunt, certe longe plurium cupiditates evanuerunt. Quicquid legendo, meditando conferendo, operadoq; per me vel alios (neq; enim periclitari piguit; uti multis videtum consequi potui, id in eam insumsi. Non mihi, sed aliis in seiviendo pene etiam sum consumptus. Medicinae Catholicae eausam spectaui. in hac perfecta mihi finis est. Si quis velit etiam ad

transmutationem metallorum ascendere, is, si fauentem Deum ha buerit, eadem via etiam huc tuerit Septem ex pr stantissam is meo tu dicio duces elegi, eorumq; documenta cum vetustate coparaui. Ho rum praeceptionibus&manu ductione, quino assequitur quod quaerit, is desperet etiade Paracelso, Lullio, Arnoldo,Rupes issa, Gebro, Hermete,&c. Est autem veri spina auri faciendi per medicamina naturalia,si Deus conatum bene direxerit, professo,adeo ut negantem pervicaciter putem gnaviter insanire. Est&verissima auri potabilis conficiendi ratio, non tantu illa rudiolicuius exempla multa proposui in Alchymia,licet non cuiusuis Paracdstae captui obuia veru etiam abstruises,artificiosior, elaboratior,quam Philosophicam appellant,de qua non ita dudum in meo Musaeo cum Viro doci isti mo,peritissimos, D n. Mosano, Illustrisis.Hassorum Principis,D.Mauritii, Archiatro,coferebam,qui etiam lpecimen iuxta deseriptionem Fracisci Antonii elaboratum communicabat. Principia huius eadem pocalypsis Hermetica ob oculos ponit. Nohitas temeraria erit seu editio, seu lectio huius. Tuo vero nomini per se celeberi mo, Vis Nobilissime, Eques Strenuissime, cur totum hunc Synta alis a canorum Chymico tum Tomum,sane a viris loci issmbethm ante publicationem expetitum, dico, addico, consecro priorenas scribpseram Nobilissimo, literatis imos D Vito Huldrico Mareschalio, Equiti item Franco Strenuo &insigni: Et nisi me opinio fallit, spero gratum fuisse,&adhuc fore, nis qua inuidia animum eius iam iride

cxga me propensum an diuersum traxit. Iungere Equite Equiti, Pan- cum Franco,Nobilissimum,generosissimums nobilissimo &geac- . rosissimo quis cubet Ille Chymiae sincerae addictissimum, miliis communicatis voluminibus eam arte continentibus, animum nihiaperuerat. De tua generositate quid dica Vidi Essentias, Magistera, olea sales &spiritus, qui b.Ch me si tu e N obilitatis est instructissimi. Stio honoriscum tuum de ea scietia iudieium: noui te in magni a sectibus post Deum Opt. Max. ad Medicinas Chymicas confugero Qui honori est arti, num huic ipso arq, eiusque Professores non repq dant mutuum Non addo de causis dedicationis plura, ne vel dubita re de Strenuitatis tuae constante iudicio olle videar, vel adulatolio

quoda schemateid seu tibi,seu aliis peti adese, quod tamen reipsa P

8쪽

DEDICATIO.

expetimento refelli, quod proculdubio nunquam sietiqueat. Cape emo hunc Tomum Sybiaginatis arcanorum Cumicorum secum dum prompta, expeditaque manu, & fronte menteque hilari, facili, es benigna, virgenerosissime,eique aliquem regulum seu in tuo,seu micotum Musaeo destina, nec desine generoso tuo fauore & liber ii munificentia tum Musas Chymicas complecti, tum Prosessoreseultoresque earum prosequi. Vale ex sententia. Persetiptum Co-- burg i in Christianorum Orthodoxorum Osteriis quae incide, bant in Aprilis Iuliani IV. Anno a Christo nato M. DCi XIII

LECTO.

9쪽

LECTORI.

di mapudvetereses recentes inumera campisii,veram etiam commentati vi

C mi oproponuvlur,nonfineiudicio es autorum optimo, censura everimentiva constant Ned tu timprimiassecla,aut tentamine, qua nonplacent. Sede confiuo,titulo sint, Seuthis rei ta fidera. Cum a uiammagisterimnum necensi retralium iudita. Magistem ammam i magisteriaissantias M. Sat ictum methodo arbitrareflexem retulissimi.αommsdati ' quanquam ti ruine lura, eaque abir ora quaera .Hocquoquescito, quodposteriora talpr-m ..., .. maco umeri , totumansitam tib aperiet Dem tibimentem voletissuminare. Haecca a Maet,devno est, curquadam pia repo occurrent, Scurexaltis trans Eripta. homini impossibilesch-u ic i. 'condere se Foluere. Omraium aeratum experientiae, artificums excessentium iudicia fiunt cogenda..i, 2, Iamquedam rud Ouutiaboraraab initio,dra more quos Minerua descripta. posteriora, - Seddones disserunt Hinc ius rei modi limes exhibentur, 'a. h. i. Ititimi ciuesta re, ne eripvi Drusngularium multitudonumerotomprehendatur.Ini eictolios e- sumit auctissa est adhuca etentur ac tionibus ultractionibu aestibaletomenis,eAbaran me ' .e se inambecocta coctis secumfastidio conuiuarum nepositasdescriptimes recura iisqueti runcustuduisane inneauciario,ctramentatiunc reserem exactu ranslata milienisse ed, in labyrin- uinatam esse demente autorum. Divinationes autem iamsunt exactseres iam asivbalieniores. Corri

et 28 2gimi, precedebitisquentibus, s dum discere alias volamus, ut stimus. Nullus exi mortalium,

'eoniectus, quinincrementum g accessionem aliquama praecorumcepta expiarare q.eat. Me es edi feci, es SthhR M, chamos menaliquanda muti paratus veritati Patia vel, esimi seotentias abiicere,&melim bus mutare. Sum igiturpententiam meamdiu, tantieam volo esse,quantum insisti. . O semeaeindictum esto. ri mirum in tam ab usis naturae, drariis remita operibus homuncionem baplucinari. Corri humaniterquisse, quae minuupralainueneris, si comprobat ustitie. Incus i d usreceptacula eculiaria ditis ioperara mica Iohisscbesicies, amininprobantur,sic hi tibimurareposita. Em i clarata iacum iustitia se veritate eammentariis at uoties cum ii uersario,etiam acerb is,Dii pugnandum.I actumnoniam pro meo lanare,quam artus it triveritates existima.Decenaui veroniam tu extra commentat eveculiaribusscriptis cum varii

catum M TVum Impegma coniici omnia nequeunt. lanea se ita chymia cum commentitarimi

rumpari tima Fontagmatis Tomus semiam. Caeter quis T 'graphus ouit pari 'ma eque coniurasiis edere, adquid permissu D.Petri Capitonis,cuit rimhm debetur Firiposituro' p uerim, ocru qui simulerraia Y peraphica lolgere ses limam adhibere inlit,aut etiam 'Ni nonnulea visis declarar .e iudicio illi aere uiadem pollictrinboa M. Copia enim excelli ratem,S vir mea Requi resona aliqui designationem omnium rerum, quaper migratiam eo

10쪽

Lectori.

bis a Meduo. CommentatiuncuA inc ut iam Lustii, est Astharium Arnoldi, ubi de trans taloria, ... m. inedicinam magus ectam, . cripta contra rebaldum est Gramanum; o supparareflua, nigramacia,es inmis ina, Germanice O Latme,ann. Is p .depanacea. D tum uos arcanorum S ntasma cumpractica asthymiasere est medicumpharmacraticum, qaibasaddi,, ubi dis utationes depecte es aliis morbis : Item Germanicus tractatus de acidulis C immanis Cp

s. Fimpressu . Sani or Philologa quadam,missat materiisdiuersuvi: Schedia mata Medita, Ni

tuita. Et tolumen de Originitae rerum,P pcumri ologicum est Ph: lologum,ann. 16Io. Framis adsimam. . edam tandem nt Poetica,Epica, Orica, Elegiaca cum kZammatibus,qu, bis disia uni varia Poematap teditionem diuersis temporibud Coburgii resse. Suructoratio ain Pragrammata uariam excusat, qua cum variis dissutationibus est exercitio G mnas is conis issentio nouum volumen,nondumpra subiectum. Rueant tria Volumina Epistolarum familiarium. .mius deviarii criptarum, qua Dpographiasuo tempore sit Dominus voluerit, commigrentur. rides Lemtime variis modis consulere disentis iuditivo isse, es his quidem ii primis. Doctis rem hac ordeo in multi,quisennis,rhonchosea excipiant,est cerrugatis nati explodat quo rui

uis iudiciali ursiso, modo apud Studisses a uamgratiam inisero, se non is talenti testimonium

re 'mureo.Miraturaliqui, uiposimis tam varii elaborare Auresensum accipiant Paulinam, Agner psam,sed quae in me est gratia Dei.Nonsium tamen omnia in omnibus. impiger eses indefessaverat ei rebus: cui Deus ingeniumexpeditum, iudicium ceram,or memoriam vegetames largi tis: emitem diligenterora meditatur aborat,b exercitum requentia habita Macquirii:, nos distile iniqua aismaterias industrie tractare: Herumparticulari diuersis temporitus, es morea. am. Sunt quaedam ingenia quasi Catholica, potentiamquandames aptitudinem iamne remam, sedisciplinam habentia,quanquam excolere drexerceremnia nequeant,nec in omnibus'fecinimitatimam consequi.Haecingeneralitassientiis totissimumso re oportet e gnaviter exercitati,dris adeundis rebus, ordine,temporris occasioni u uti,ina palaestris liberalibus alacria, industria, ostequentiae . homi et impigremtare audita, se,cognita: diligenterrelegere, accurate iudica

resententi que Auersis tommittere,ct vero ampse Ii,qua inrepin Logicam experientiam maxim pereetiam divinarum Scripturarum cognitioneadiuvamur. Nam lumennaturae illuminatum lumine Spiritissa omnia monstrateramus. quaedam tantumumstu fiunt nata.penefacies, si vires tuas

nabis ex Migratia, natura es disciplina, testuo modulo metieris, nihildeas uita laborum, y antu eripatethremittendo. Tantam is praesens ad te volui Lector. Vale F viue

Deo Soli gloria.