Introductio in dogmaticam christianam

11쪽

certulit aliquod uinu patrandum imponi. Et hujus quidem rationi par ea, quae ad vitae actionem pertinet, quain sanctiscationem ordo ab ecclesia praescriptus Saluti Script fac duce appellat a elui ne sere non agnoscitur. Non minus vero altera

etiam illa, quae intelligentia continetur, i quidem ii quoque perspicuitu expetenda et omnis rei ipsius tollenda discordia est, scriptura sacra duce δ' agnosci et, ut in ecclesiae soteriologia, sic hic quoque salsus pariter Augustinismus i. e. physicismus ethicae

expers ac Pelagianismia superari debet. 9uemadmodum enim, secundum veram salutis doctrinam, nulli omnino homini, nedum

Christiano bonum aliquod divinitus offertur tam promptum atque paratum , ut nihil amplius opus it , nisi ut accipiatur, sed contra illud , quantumvis per semet ipsum beneficium merum sit Dei gratia per Clii istum in fide acceptum, ipsius tamen hominis opera indiget eatenus, ut, quae in fide potentialiter insunt, e Spiritu sanct moderante voluntatis constantia in vitam transferantur, quemadmodum igitur justitia Christi in do posituet donata opera simul et sacta dei ad vitae sanctitatem et ad patrandum persciendumque proposita et imperata sunt: at non minus intelligendum est, ne cognitionem qui deni religiosam rem ab initi per se jam paratum atque perfectum esse, sed hic quoque divinitus aliquid in fide donatum et eam ipsam ob causam imperatum atque propositum pii, que cognoscendi sciendique studio Spiritu

Sancto moderante perpetrandum esse. Fides ut ad voluntatem et vitae usum practice est mortua, si caret operibus, ita ad in telligentiam et rationem theoretice est mortua, si destituta est scientia. Scientia est opus si dei esse cluni patratumque in mente, ii illi in ti, et ratione. uum autem nomini uti

12쪽

sdelium, pro sua cuique facultate lio opus inperatum sit, tum omnium maxime et potissimum ecclesia id debet perficere persectique fructum singulis pro singulorum viribus et muneribus tribuere in consessione et theologia ecclesiasticu Est enim ecclesia instar omnium, qui et fide et fidei scientia praediti sunt. Atque vulgari quidem illo seu anthropologico modo, quo aliquid scire se ipsum dicitur posse, dem quoque, et quae et qualis ipsa sit, scire, non negatur neque, nisi sorte omnino illud se ipsum scire t illi volunt, negari potest. At utrum ei theologica stricto sensu etiam et huic conveniens the anthropologica scientia jure tribui possit, quaeritur. Ν hoc quidem contendimus Christianae dei posse dubium esse. Vnum enim illa ipsa vera sit divinitatis objectivae subjectivaeque humanitatis in homine unitas, necessario concedendum est, jam ab initio in de et primitus ejus rei, in qua versatur et quam credit, inesse c0nscientiam, neque p0test ri secto fides, qua creditur, esse in fide, quae creditur. Quapropter si ea, quae hac conscientia continentur, diligenter religi0seque animo tanguntur et ad certae cujusdam formae Speciem evolvuntur et excoluntur, scientia ita orta objectiva est et

ad rem ipsam pertinens, neque magis, quin talis sit, dubitabit, quam in fidem ipsam cadit dubitatio.

Deus e revelando . . communicando nam non e revelat

Deus nisi se communicando in de ipse se ponit tanquam ac tuosum et solidum cognoscendi principium, quo, ut datur, ita imperatur etiam aliquid, non aliter atque si formam spectamus in

13쪽

vita et voluntate homiliis dein prorsus gratia, quae και ἐξοχ appellatur, fieri constat. Postquam enim Deus, persectus ille semper in se i. e. absolutae mentis et veritatis absolutique amoris et boni aeterna vita atque essentia 40suit se in nobis et domicilium collocavit eo consilio, ut vi revelationis revera sit in nobis, si des huic voluntati ejus non refragatur sed libenter ei in intima animi parte locum concedit et credit se totum ei atque committit. Atque ita sit, ut Deus revelationis ope in si de se hominis tanquam veri bonique principii in ponat, utque homo id, quod inde a principio et primitus a Deo est positum, intelligentia et vita ad propositum finem perducere et quodammodo Deum ipsum, divinae intelligentiae seu veritatis ac vitae divinae particeps, in se continuare possit et debeat Persici autem posse patet hoc opus Summum atque miriscum divini tantum illius ipsius principii pe et perpetua praesentia - ex fide et per sidem , a quo universa haec causa de qua agimus i. e. religio et salus exorsa et prosecta est idque ipsum quum sit, praeclara illa, quam quaerimus, emergit atque efficitur scientia et vitae actio ex si de nuta et de imbuta. Dicere cum scriptura sacra licet Deum ipsum in fide tanquam cibum se praebere homini, intelligentia ab hoc et vita assimilandum sibi, h. e. inter rem divinitus impertitam homini et animum hominis recipientem eum eadem interest ratio atque inter alimenta et corpus recipiens ea, quae quidem penitus ex veritate hausta naturae similitudo ad animum et mentem translata per totam scripturam Sacrum pertinet. Hinc vera anthropologia, hinc intima quum universae religionis tum Christianae praecipue salutis doctrinae vis et potestas disci atque intelligi potest. s. Joh. 6. 22 - 35 quo Γου

14쪽

Ράuli do iustificatione doctrinam '). Perceptum hoc plane cognitumque habebunt Res irmatores nostri penitusque imbuti erant iacintelligentia. imirum tu, Si verum quaerimus, instituti et comparati sumus, ut Deu eju8que sui ipsius communicatione taliquam veru et naturae n08trae quippe cui principaliter iussi imago divina accommodata substantia explendi simus neque quidquam omnino aut vere boni aut meriti per iis sine ipsos habeamus, sod donandi lio divinitus et pascendi simus. 9uare verissime veterum aliquis ecclesiae doctorum dixit: , nisi exinaniti aperto animae ore ad expetendam Christi gratiam accedimus, non sumus Christi capaces. Donamur autem huc substantia hoc ipso consilio, primum quidem ut liberemur, deinde ut iam libera eam voluntate

tanquam nostram vindicemus nobis, in usum n08trum convertamus,

assimilemus denique naturae nostrae. Eisci autem id nulla alia repotest quam de cuius veram naturam constat in libertate consistere Augustinus: ,nemo credit nisi volens ). Finis deni me quo omnis ea, quae postulatur a nobis, opera tendit, est, at substantia illa divinitus impertita transeat in nos ita, ut cibus transit in vitam corporis. Atque si eam spectamus partem, quae vita et actione continetur, quod hic nobis impositum munus est, id ad Deum, absolutum illud bonum et solam, quae divinitus vere in nobis inest, boni substantium, pertinere apparet; qu id quidem ecclesiae de justificatione, regeneratione, sanctificatione doctrina docetur. 9uod autem in absolutum bonum cadit, id eodem iure dicendum est in absolutum etiam verum s. absolutam veri substantiam et eam, qua intelligere illud possimus, rationem et formam cadere. Ut autem alterum nullo modo sejungendum ab altero sedismul perpetui, utrumque, iit et vita et intelligentia pr0pius eiu per

15쪽

ad divinae illius substantiae si iiiilitudinein accedat, perficiendum est, ita illud inter utrumque est vinculum illaque ratio, ut et detur continuo aliquid mutuo et accipiatur i. e. voluntas per idem divinitus alta et pasta opituletur intelligentiae et intelligentia voluntati. Hinc vero jam sponte etiam vera Cliristiana cognoscendi doctrinaverumque de animi nostri categoriis et divini percipiendi comprehendendique lacultate judiciu in emergit et sequitur. Etenim tum demum apparet formas intelligentiae nostrae sive categorius nostras absolutae veri substantiae participes seri et compotes, quum per fidem religione imbuantur, vel potius, quum universa intelligentia

nostra fidei plena et religionis sat h. e. stat id, quod per se est substantialiter et principaliter, nimiruin ad quod ipsa primitus a Deo

sui ipsius communicationem silectante Iacta et conformata est Augii stinus: Τu creasti nos ad e- etc. . Nam neque agnoscitnus Deum nisi per Deum, neque amamus Deum nisi per Deum. Fides ipsa perpetuum est emen quasi atque initium divinae nobiscum communicandae intelligentiae, id quod signiscatur voce illa credo, ut intelligam. omine igitur fidei scriptura sacra ejusque auctoritatem sequens ecclesia et intimam unitatem et profundissimum uberrimumque fontem duplicis illius quod Christiana religione singulis intelligentia et vita perficiendum imponitur, muneris indicare voluit. Subtilius quispiam iunia quae hucusque disputata sunt in unum

comprehensurus dicere possit holuinem in rebus summis, religionem Spectantibus, esse quasi sormam, sive hominem per fideiu se stupraebere tanquam forinam spiritualein divina veritatis et bonitatis substantia explenda in atque si hanc sententiam recipia iuus, haec forma Q. l. non res sit cogitatione tantum scia et insumunt a sed vera et solida; vim enim significet et potestatem personalitatis illiu Ν,

18쪽

quae nihiligetitia et voluntate somnum se absolutae substantiae inficere, vel potius a Deo ejusque sui ipsius communicatione tacis pati et p0test et debet. In . . in hanc sententiam sere aliquoties dictum esse Videtur κευος φ). Τum liberari etiam videmus notionem religionis omnibus illis, quibus parum accurate et plene ejus natura designabatur, desinitionibus, ut physica illa Schleier macheri, logica Hegelii, aesthetica de et iii morali denique antii ). elagianismum autem quum antiquum, tum

recentiorem longe lateque agantem, aeque theoreticum ac practicum, utpote Si verum quaerimus, opinantem, hominem posse divinam illam substantiam'. e. verum et bonum, quod scriptura sacra docet divinum mentis esse pabulum assimilandum homini, ex se ipso procreare, superatum hac ratione esse utrinque intelligitur. 18. Per communicationem sui divinam, quae non excipitur et percipitur nisi fide deique soli conceditur, fides jam in semet ipsa habet et continet vivum aliquod et quasi praegnans initium ac semen cogniti inis Dei objectivae seu punctum quasi aliqu0d, qu id dicunt, saliens ejusdem cognitionis, quod scientiae opera illa denis in homine ipso crescere sensim et dilatari eaque ipsa ratione homini magis magisque proprium seri atque cum homine eoalescere debet. raeclare hoc sensu Augustinus: Crescat ergo Deus, qui Semper persectus est, crescat in te; quanto enim magis intelligis Deum et quanto magis capis, videtur in te crescere Deus. Lumen ipsum Dei crescit in te. uod quidem lumen Dei in nobis nihil liud est, quam Deus ipse dei nostrae

praesen Seque nobiscum conlinunicans ut sui sibi conscius,

19쪽

se ipsum sciens et cognoscens Deus, emetipsum nobiscum communicaturus, prosecto non alio modo in nobis est, quam quo ipse vere est Deus seu persona absoluta, i. e. ut mens divina spiritualis sui sibi conscia seque ipsam intuens, id quod mentis seu spiritus personalis in universum, summe vero et absolute mentis divinae proprium est. Haec Dei in nobis se ipsum nobiscum communicaturi nobisque intime praesentis, sui ipsius cognitio et scientia continuo nostram de nisum Dei cognitionem et scientiam provocat et quasi sollicitat; Deus de, utpote solo Deum excipiendi in nobis instrumento, ad com- cienti a m i. e. MitWissen, si verbo ita uti licet ejus cognitionis, qua se ipsum cognoscit et intuetur, trahere nos vult atque evehere. 9uomodo autem haec omnia revera seri nequeant nisi in Christo neque per se stare possint, quaeque inde dogmaticae Christianae ratio sequatur, arte II exponendum est. Iam indicenda Vobis sunt, Commilitones Carissimi solemnia sacra entecostalia, quibus Spiritum Sanctum, a Patre Filioque procedentem, ecclesiae conditorem et sustentatorem potentissimum, liniversae vitae pariter atque doctrinae Christianae moderatorem optimum et unice verum, colimus ejusque dona ac beneficia summa et sanctissima pie celebramus. 9uod ut recte et ad verae aeternaeque salutis fructum percipiendum accommodatissime inter nos sui Eundem Spiritum Sanctum enixe precamur. Ρ Ρ in Universitate Lipsiensi Domin Exaudi . . MDCCCLV. 5