장음표시 사용
11쪽
certum illius originis indicium, alque alios in hac re non modo praesentes sed adeo agentes videre contradicit Euripidi. Nam Diomedem quidem una cum Ulysse prosectum esse ex Euripide Dio asseri, sed paries egisse negat scholiasia ad Sophoclis Philocleiam V. 1. παι. ὁσον Ο μἐν τριπίδης πάντα τψυδυσσεῖ περιτίθησιν, Ουτος ὁ Sophocles πινμοπιολεμον παρεισάγει.
Ut igitur fraudem ab Euripide inveniam cognoscamus alia vestigia sequemur, quae monstravit et cherus, ipse non recte eis usus Verba sunt Himeri sor. 1 init.), non nimis plana ea el distincla, quae huc transscribam ἐποθησάν ποτε καὶ Φιλοκτήτην μετα την νοσον si λληνες, καὶ πολλα τοι θεοις ηἰξαντο ὁ δε λωφήσαντος ' αντε του πάθον λαβων εἰς χεῖρας τα τοξα ες τε μαθειν, εἰ πέμ=- πει πάλιν φιλοσκοπος -οκτήτην μεν ουν ἐκεινον καὶ ἐπὶ τον θλον ἐγειρεν οδυσσεῖς παρων7xκαὶ διδους τῆς τέχνης το συνθημα. Quae probante Hariungo ad sinem sabulae ineleherus refert, Philoctetam dicens postremo miligatum excitari ab lysse, ut arcum probet et Xperiatur antiquam eius vim id quod frigidius et actificiosius mihi videtur, neque adcurata interpretatione Verborum probatur, neque tandem conparari potest cum lysse, qui in Odyssea arcum e periatur. Nam ibi cur hoc faciat elucet, hic causam desideramus, quod et Philocteta arcum norat, nec ignorabat lysses. Pergit illo loco rhetor eundem UI3ssem etiam omeri
carmina sere universa occupare, quo primum etiam illud poetico opere derivatum esse affirmatur, utroque autem loco, primas eum partes agere, quod in cohortalionem
6 Iam ernsdorfius animadverti verbo λωφησαντος indieari Euripidem, eum in paraphrasi Dionis 59, 11 ila Philoclela de se loquatur καίτοι λελα,πηκε τω χρόν τὸ πολ τῆς
IIo iubet nos de Lemno eositare.
illam, quae nullius momenti est, parum quadrat. Graviora sequuntur haec της μεν ουν Φιλοκτήτου νίκης, καὶ σακατα την Ποίαν εἰργάζετο τοξετω οντος ὁ Φιλοκτήτης, 'Oδυσσεις ἐλάριβανε την αἰτίαν παj Ἐλλησιν. Apertissime enim de lemnia expeditionis summa loquitur, pr0pter quam Philoctetae iterum pugnantis praeclare facta ad Ulyssem auci rem relata sint. Quamvis aulem ipsius Philoclelae praesentia Graecis opus esset, tamen difficillima res erat arcum capere. Possit quidem contendere aliquis summam eXpeditionis X- primi illis Φιλοκτητην με οἱ ἐκεῖνον - συνθημα, ita ut rhetor voluerit dicere: hPhiloctetam quidem illum lysses ad certamen excitavit praesens fraudemque ipse conponens. Ila vero totam rhetoris sententiam unditus everteres. Conparat enim ille semet ipsum a familiari suo, ut scribat aliquid, admonitum cum Philoclela excitat ab Ulysse, quod clarius
postea exponit hisce τυ δε ιιῶς, ω φίλος ιχ φακλέους ἐληJ, μέλη de τὰ Μοτσων λαβοντας κελευεις τοξευειν.
Ac vides praeterea quam male excitandi noli cum fraude coeat. Dirimi igitur Verba non possunt, neque metaphorico intellegi, sed revera tela manu prehendit Pliilocteta ut experiatur ea, simul dicens εἰ πέμπει πάλιν φιλοσκοπα ita enim corrigendum). Ut tandem et ἀθλον verbum, et ultima καὶ διδον τῆς τέχνης το συνθημα, quae alteram interpretationem invita patiebantur, recte intellegantur, ita ego Verio: ἡPhiloctetam quidem illum lysses ad certamen provocaVit praesens, artiSque symbolum proponens. Ecce fraudem habes, quae et calliditati lyssis, et subtilitati poetae respondeat, et quae facile ei in mentem venire poluit, qui apud Homerum Od. 8, 219 artis agillariae peritissimum se soloque hilocteta in seriorem esse lyssem dicere meminisset. Credo igitur post ch0ri parodum lyssem invitatum a Philocteta, ut vitae victusque interim particeps fieret, primum de arcu interrogasse, dubitasse de Philoctetae arte, propriam iactasse, dein provocasse ad certamen scopo desinito, itaque
12쪽
arcum in manus ei venisse. Tum vero nomen professum esse, quippe qui Philoctetam non adeo insanum lare speraret, ut lame mori, quam licet invitus, in gratiam redire cum Graecis sibique gloriam aeternam parare mallet Philocteta autem iterum deceptum se videns, et ab eodem viro omnium maxime inviso, mortem praesert Furorem eius et desperationem morbi accessio secuta est. Ulyssem abisse credo, atque hic quidem Diomedem nominasse conicio, indicantem scilicet, se cum illo rediturum ac vel invitum Philoctetam abducturum. Post lasimum intrarunt haud dubie Troiani, antea sortasse ab Actore lemni Philoctetae amico, quae persona haud scio an non gravioris momenti fuerit, adventu nunciato, neque dissimile veri Philoctetam expergefactum solum monodia vel cum choro, postea cum Actore miserias conquestum Sse. Fortasse etiam Trojanorum adventu augeri mala sua primum suspicabatur. Itaque doloribus excruciatus, ultimo subsidio spoliatus iam in eo esse videtur, ut aut in Graecorum manus cadat aut in barbarorum, qui omnes ei aeque invisi. Ecce vero Trojani non iam hostes sed amici prodeunt, dona et summum adeo inperium offerentes 'b. Iterum spectatorum animi suspensi haerent, metuuntque ne lysses, cui laveant necesse est, ipse rem suam perdiderit, ne Philocteta odio exasperatus hostes lacia amicos Atque hic quidem rerum cardo haec optima occasio, qua Philoclelae animus et natura palesant. Ea lamen ita usum esse poetam, ut nobilem virum depingeret et conflatilem, prorsus mihi persuasum est. Ut enim, quid Euripidi in hac fabula tribuas, bene perpendas, uterum Medeam aequalem esse monendum Videtur.
8 cf. Dionis or. 52, 13 et 59 4. ilem D. 92.
Οραυ δ' εὐ καν θεοῖσι κερδαίνειν καλον,
θαυμάζεται σῶ πλεῖστον ν ναοῖς ἔχων χρυσον τι δῆτα καὶ σε κωλυει λαβεῖνl κέρδος, παρον γε κἀξομοιουσθαι θεοῖς ν
Sed quid tandem aspernatum esse Philoctetam suadet Welcherus quidem D. 793 ad responsum ab eo Troianis datum re-
serri iubet, at vereor ut recte Primum enim Parid6m, seu quemcunque Venisse Iutas, propter subtilitatem vel in quattuor illis versibus r. 792 manifestam, de oraculo lacuisse suspicor, deinde illa τί δῆτα significant, in eis, quae praecedebant, dissensum oraculorum patefecisse Philoctetam, quo anitatem eorum probaret Verum qui Trojanis hoc demonstraverit non intellego, contra de Graecis infra dicam ). Ego huc trahosragmentum, qu0d apud Nauchium inter desp0ta est clavum, a Welcher Ulyssi datum, ut hoc ipso silentium rumperet, huc usque Philoctetae non minus quam Troianis incognitus,vπέρ γε μέντοι παντος Ἐλληνων στρατου
αἰσχρον σιωπαν, βαρβαρον δ' ἐαν λέγειν. 0uae de hoc versu tradidit Cicero de orat. 3, 35 141 hversumque inuendam de Philocteta paullo secus dixit; Aristoteles); ille enim turpe sibi ait esse laceres cet. in eis audacius erat ironomen ille non ad Philoctetam referre, sed ad lyssem, antea non nominatum at ubi landem prudentia Ulyssis adeone inmemorem eius ingenii poetam fuisse credis, ut clam temere agentem m0bis proponeret, Nu0que Neoptolemus non esset inconsultior, alque in hoc quidem rerum flatu, cum nihil accideret, quod non ipse praevidisset 'Philocletam contra optime decent. Longam Trojani orationem iacens audivit, quo ille praemiorum splendorem, Lemni inmanitalem, Troianorum benevolentiam, crudelitatem Graecorum depingebat. Tum Philocteta, quamvis acerbus Alridarum, Ulyssis, Diomedis sor, adversus barbaros lamen universi populi rem defendit. Dum in eo res est, reditUlysses cum Diomede, nam certum est illum cum Parides Vidi ho Harlungus I p. 257, qui Graecos haec verba spectare vult, sed quod ille alleriam oraculum ellat de expositione Philoelelae, mihi quidem ignotum id est.
13쪽
coram Philocteta verbis decertasse, cum Paris Graecos, inprimis lyssem accusaret, quaeque in Philoctetam peccassent, enarraret. Ulysses defendit se, eaque qua pollebat facundia, non amovisse tantum convicia, sed etiam in bene facta convertisse, fidem facit ars euripidea certum lestimonium superest initium desensionis contra Trianum D. 794, quae verba licet pluribus mendis laborent, illustrantur verbis Aristotelis, qui rhet ad Alex. c. 19 figurae rhetoricae, quae dicitur προκατάληχρις, exemplum hoc citavit:
λέξω δ' οὐκ μου διαφθείρας δοκῆ
ἄλλ' εξ ἐμου γα τἀμα ριαθησε κλυων, ὁ αυτος αε- ἐμ φανιεῖ σοι λέγων. Unde cum sequatur, Paridem in deterius vertisse argumenta, quibus lyssem usurum praevideret, hic illi a principio notus fuerit necesse est. Atque, ut postremum illud tangam, intellegis, quam sit necessarium, ut et telorum
raptus et nomen lyssis antea patefacta sint, ne, ut eo se citantur asseclus vehementiores, interrumpant lolam actionem. Philoctetae neuter persuasit Troianos acrius iliam
quam antea repudiavit adeo, ut decederent. uibus in lyssem et Graecos invectus est, eorum partem habemus D. 793τι ὁ τα, θάκοις μαντικοις ἐνημένοι, σανγως διόμνυσθ' εἰδέναι τὰ δαιμονων,
οἱ τωνδε χειρω,ακτες νθ ρωποι λογων; οστις γαρ αυχεῖ θεῶν ἐπίστασθαι πέρι,
10 Versu primo μιαντικοῖς pro αργικολι feliciter Nauchius restituit. cf. ur. Baech. 34 et Soph. Ant. 999. uuae praetereaeoniecit minus probo. Versu enim tertio υ τωνδε non fiat, quod sententia ita mente supplenda esset sed de χειρωνακτες sunt ut in deos eadem irrisio aderet. Sed soriasso Hθρωποι seribendum est. Aeque perversum πείθειν v. 5, quod non persuadent illi, sed onantur tantummodo.
Dixi, in eis, quae praecederent, oraculorum inter se contradicentium vanitatem a Philocteta monstratam esse. D buit enim ei novo de Trojae excidio edito vaticinio in men-lem revocari antiquum illud, quo sacrificium Chrysae deaeos erendum inperatum erat, et quo in has miserias abiectum se ipsum videbat cuius oraculi in prologo quoque Philoctetam meminisse Dio testatur 59, 9. Fragmentum 796ώσπερ δε θνητον καὶ το σωμ ηιιμ εφν,
ουτω προσηκει μηδε την ργην ἔχειν ἀθάνατον, στις σωφρονειν πίσταται
quo Philoctetam Ulysses cohortatur possis longiori huius
orationi vindicare, possis etiam ei diverbio, quod sere semper Euripides sequi facit orationes. Quod ad finem adlinet, Melcherus omnibus probasse videtur oratione placatam esse hiloctetae iram, sine machina nodum solutum esse. assecit id Hygini testimonio, quod sane fidei salis ambiguae est. Ex Euripide quidem quae
fabulae 102 altera saltem parte narravit, sumpsisse eum o flat, sed tam breviter, lamque neglegenter exposuit, ut non liceat eius auctoritate probare res per se minime probabiles. Aspice verba: istunc Agamemnon lyssem et Diomedem expl0ratores ad eum misit, qui persuaserunt ut in gratiam rediret, et ad expugnandam Troiam auxilio esset, eumque secum abstulerunt. Gravissimum errorem de Agamemnone expeditionis auctore coarguit Dio 59, 3, ubi lysse dicit προς μενδη του βασιλέας ουχ ωμολόγησα την πραξιν. Prosecto minoris neglegentiae erat, oration adductum dicere Philo telam, quamvis numini tantum cederet Equidem certe non e spicio, quibus tandem alandimentis Philoctetam conmovere potuisset, qui quidem de sutura eius sanatione, quae debebat pronunciari, nihil conpertum haberet Neque apud Euripidem locum novi, ubi talis adversariorum oppositio oratione solvatur Immo, quaecunque elckerus argumenta adhibuit,
14쪽
ut iii aeschylea Philocteta, de qua, quod huc laciat, scimus nihil de interveni nodum solutum esse suaderetu), ea omnia de curipidea fabula aeque Valent. Ac puto adsentit
mihi ipse Euripides. Fragmento 797φε μήποτ' εἰη ἄλλο πλην θεοῖς φίλος
ως παν τελουσι κἀν βραδυνωσιν χρόνl. Chorum facile agnoscis Versu inllero non de poenis agi, sed de praemiis, cum verbo τελεῖν significatur, tum illis πλην θεοῖς φίλος aut inconcinna esset oratio, et ita potius dicendum suisset sene unquam eos Ossondam, quoniam aliud haud dubie carere deorum ramicilia, aliud malefactis eorum numen laedere, poenasque mereri. σευ denique admiratione, non indignatione provocatum saepe degi tolum est Dicit igitur heu, linam semper is sim gratus, qui, quamvis tarde, omnia tamen ad elicem eventum perducunt. uae vereor ut apium locum inveniant nisi in sine sabulae, ibi vero optime se habent, et intelleguntur facillime de Philocteta qui post decem longos annos, iremae miseriae plen0s, postremo deorum favore liberatus est doloribus, ad vitam gloriosam revocatus. Se ut haec dicere chorus a deo de eventu certior factus esset, necesse erat. Si aegrotum abducerent nulla salutis spe, non posset illa chorus de eo praedicare Atque monstratur quodammodo digitis deus ex machina, verbis θεοῖς φιλος, propter quae non Herculem potius, quam Minervam conparuisse acredo, ' cuius numine totam expeditionem aegi, prologus declaraverat. Ea igitur oraculorum fidem confirmavit, Glyssem de communi Graecorum ue et lolim, et lumoplinae meritum esse demonstravit, Philoctetae denique salu-lem et victoriam praenunciavit. 1l cc Iluseum rhenanum V. a. 1837 p. 47 7.