Rituum, qui olim apud Romanos obtinuerunt, succincta explicatio; ad intelligentiam veterum auctorum facili methodo conscripta a G.H. Nieupoort

2쪽

Diuitiaco by Coos le

3쪽

APUD ROMA NO S

obtinuer ni,

SUCCINCTA EXPLICATIO;

Ad intelligentiam Veterum Auctorum facili Methodo conscripta

Eni TIO NO FISSI ΜΑ, A muribus, quae in ceteras irremerunt, mendis expurgata, atque aeneis tabulis illustrata: Cui praeter Cl. Io A N. M ATT Η EI GEsNERr Prolusionem, accedunt Perpetuae GUIL. OTH. REI ZII , atque ejus fratris Io AMMis

. MDCCLXVII.

SUMPTIBUS REMONDINIA NIL

Superiorum Permirι, ae Privilegio.

4쪽

ὶ et

5쪽

AUCTORIS.ULLUM umquam imperium, quod quidem literis proditum

ut, ad tantam amplitudinem a tam exiguis initiis pervenit, quam Imperium Romanorum H; ita ut in ipsoe reges dC- minatum exercuerint lo: cuius rei in hiiloria eorum Varia exstant exempla θ). Et, licet verissimumst, soli Deo regnorum incrementa deberi M; hoc tamen etiam certum est, eum, ut ad finem sibi destinatum pertin*at, hominibus, V riisque eorum institutis uti solere: unde iane liquet, eam Rem blieam , quae prae ceteris adeo emersit, praestantissimis plane legibus &moribus suisse fundatam o. Nam, ut eleganter dicit Cicero f), neque viri, nisi ita morara civitas fuisset, neque mores, nisi hi viri pra- fuissent, aut fundare, aut tamdiu tenere ρο- ruissent tantam, cγ tam juste lateque imperiarantem Rempublicam la). Et vere Romanos praesertim, si antiquiora videamus tempora ,& paucos excipiamus , quorum mores Vulgo sunt improbati ) possumus vocare viros in exemplum omnium virtutum naros: ita tamen , ut virtutes eas non ad normam veritatis C rL

Riame , sed ad gentilium Sapientum praecepta

exigamus. Nec aliter umquam tot gentes r a bore

6쪽

Iv ' PRAEI FATI Obore, numero, divitiis, alii ue commodisio

ge excellentiores h Graeci facundia, Gaui gloria belli ante Romanos fuerunt i) sibi

jubjicere, vel subjectas in fide retinere potuisse sent. Hinc tot Viri insignes, praecipue qui Rem publicam vel domi, vel belli administrandi scie tiam sibi comparatam vellent , hujus populi

mores & leges pemoscere cupiverunt. Hinc e

iam tot viri eruditione conspicui, ut aliorum, quibus vel otium, vel occasio non suppetebat, conatus sublevarent, in Antiquitatibus his expli- eandis in am suam posuerunt. Altera quoque ratio dari potest, cur non ii tantum , qui ad Rempublicam aliquando sunt accessuri; verum etiam qui Latinos , cuiuscumque tandem ordinis sint, striptores paullo accuratius intelligere cupiunt, necessario huicitudio aliquam operam navare debeant: quod scilicet & Oratores, α

qui Philosephi, praecipue vero Historici, qu rum lectio ut iucundissima est cunctis, qui non plane ab onmibus artibus humanioribus sunt alieni, ita etiam est utilissima) Historici, inquam,

N. Poetae passim alludant ad ritus suo tempore usitatos: ita ut verus auctorum illorum sensus,& recta verborum, quibus utuntur , scientia haberi nequeat absque istorum rituum mniatione. Nam proprium quasi huic eruditionis parti & insitum est facem mesese veterum lcriptis: unde non istum linguae Latinae copiam ;sed civilis etiam prudentiae praecepta hauriant melioris literaturae candidati . Praecipue autem iis adolescentibus necessarium est hoc studium,

qui Juri civili noscendo operam dant cum plurimae leges, imo Tituli Digestorum & GA- .cis sine eius ope explicari nequeant. At cum

7쪽

AUCTORII. VCl.Vir Io.Clericus Artis suae Critis. parta. cap. I .3.3. pluribus tum rationibus, tum exemplis hoc firmaverit, plura non addam , ne aliena striania compilasse videar : verum Operam meam

elegantioris literaturae studiosis probatum iri sperans, paucis coepti mei rationes prodam. Cum multis operosum nimis esset tot scripta virorum eruditorum, Panviniorum, e. gr. Siagoniorum. Lipsorum, aliorumque, qui his riatibus illustrandis insudarunt, perlegere; plurimi iam dudum fuerunt, qui breviter eos eX-pseare aggressi sunt: ut Cantelius , Go winus, multique alii . Sed nullum adhuc tale compendium vidi, vidi autem satis multa in quo non defectus aliquot utentibus incomm dos animadvertisse mihi visus sim: vel , quoά rebus quibusdam minus necessariis diutius , quam aequum videtur, inhaereant; alia autem majoris momenti vel omnino praetereant, vel breviter saltem delibent: vel quod ordine non satis congruo utantur . Tum praeterea, quod plerique ut , e. gr. , Cantelius ) fontes antiquos, unde sua hauserunt, non indicent: quod tamen mihi perutile, si non plane necessarium esse videtur, in eorum praesertim gratiam, qui ex ipsis veterum scriptorum locis de veritate dictorum convinci cupiunt; aliisque ansam praebet multa veterum scriptorum loca, quae eat nus non bene intellexerant, explicandi . Verum est, Κ ippingium multos & nimis sane multoe amores citare: at cum ille simul sta leat nugis ineptissimis de praestigiis daemonum, sagarum , & similium , corrumpendo potius , quam formando iuventutis iudicio natus videtur. Mitto digressiones maximam partem ab inui tuto suo Aienissimas, quas nullo ordine , nu lici modo pertractat ; ingentem ubique sylvam au rum s veterum, recentiorum; not

8쪽

v I . PRAEFATIOrum, ignotorum; bonorum , sequiorum h

ablque ullo delestu citans . Tum ineptissimas opiniones philosophorum de rebus phylicis, quae tamen sua aetate a cordatioribus plerisque explosae erant, immiscet; & stilo pasIim utitur

neglectissimo p . . . Sed eum mittentes seriem potius Initituti

peris notiri videamus. Diitributum illud est in ex partes, sive Sestiones, qHarum unaquIque rursus in membra quaedam , hve capita eli divisa. Pri a Sectio agit de variis divisionidis, ordinibus populi Romani , ejusdemque Coin1-tiis. Et capite quidem primo exdisita breviter Urbis origine , agitur de divisrone Romanorum in Tribus & in Curias caput a. tractat de Senatoribus, sive Senatu, quo nihil toto orbe in suo genere majus Sol hic umquam vidit e caput agit de ordine Equestri ; de ordine Populari: caput 3. de Comitiis in gen re: caput 6. de Comitiis curiatis ἱ caput 7. de

Censu, & de Comitiis centuriatis: de

Comitiis tributis. Sectione Secunda de Magistratibus, tum majoribus, tum minoribus: tum ordinariis, tum extraordinariis; tum urbanis, tum provincialibus: eb primo quidem capite cie Magistratibus in genere; a. de Rege, ocoui ei adiunctus erat, Tribuno Celerum; capita . de Consulibus; capite A. de Pr ribus; ca-pbe s. de aedilibus ; capite 5. de Tribunis plebis; eamde 7. de Quaestoribus. Inde explicantur Magistratus extraordinarit: itaque capite agi

9쪽

AUCTORI S. v Ittur de Di statore & Μagistro Equitum; eaphe

9. de Censoribus, quos alii inter ordinarios recensent; eaphe Io. de Interrege; capite II. de

Praesectis Urbi,& de Praefectis Praetorio; capite Ia. Me Decemviris legibus scribendis consul ri potestate; capita r . de Tribunis militum consulari potestate, & de quibusdam aliis; capiter de Magistratibus provincialibus, sive de Fr consulibus, Propraetoribus, eorumque Legatis :& denique I 3.de ministris Magistratuum. Sectis Tertia agit de Iudiciis, duobus tantum capitibus, quorum primum est de Iudiciis privatis; alterum de Iudiciis publicia: quae ex Sμgonii lib. de Judiri s. ex Sibrandi Tetardi

Siccamg duobus de Iudicio Centumvirali libris sere sunt collecta ; cui capiti pauca de suppliciis noxi

rum apud Romanos ulitatis accellerunt. Sestio uarta Sacra Romanorum explicat: quae quidem in multis eum Graecorum sacris conveniunt; ita ut eorum explicatio tam ad Graecas, quam ad Romanas antiquitates pertineat; --rumtamen ad scopum nostrum obtinendum

qui, ut diximus, est vera Scriptorum Latinorum, & inter eos Poetarum, intelligentia a' brevis eorum enarratio plane fuit necessaria . In his Sacris primo consideravimus Deos, quin coluerunt Romani; neque eos omnes, sed prae cipuos ; neque omnia de iis diximus , quae dici poterant, verum ea tantum , quae maxime necessaria esse putavimus.' & ea capite primo. Caput a. agit de Ministris Sacrorum, sive variorum ordinum & variorum Deorum Sacerdotiabus: caput de ritibus, quibus Diis sacra facere solebant. Sed quia ad Pontifices etiam sp etabat ordinatio temporis, addidimus huic si ctioni A. de Anno, Mensibus, & de Di rum discrimine. Denique claudit hane secti nem capat 3. & satis longum de Ludis Roma- rum,

10쪽

.. norum , qui lapissime in honorem Deorum febant ) : quorum explicatio nostris quidem . spectatis temporibus & moribus levis momenti

haberi possit ; sed qui apud Romanos υ) inter

ras maxime serias numerabantur. Immo in MEla Urbis reserebatur, quo apparatu, quibusve . sumptibus hi ludi essent editi. Ea autem pars h jus capitis, quae agit de Amphitheatro, & de Gl . diatoribus, tota , ut i enue fatear, ex Lipsit lia hi is duobus Saturnalium Sermonum, & libra de Amphitheatro est excerpta ; nisi quod forte pa cuia inu hac editione ex nostro penu adspersa sint. Sectio Quinta de Militia Romana agens ex ejusdem Lipsi litris quinque de Militia Eoo ana potissiimum est desumpta: licet etiam hic varia passiim aliunde accesserint & itidem in . quinque capita distributa. Eorum primum est de Delectu; a. de ordinibus; 3. M Armis; 4. de Acie; 3. de Disciplina militari. In hoc a

tem Lipso, ut id obiter addam , praeter rei quas ingenii dotes, praecipue admirationem n stram & imitationem meretur ordo accuratissis

mus, quem cum in aliis suis scriptis , tum in his de militia Romana libris serravit; de quo plura dici possent , si praefationis modulus id

Fateretur. Sexta denique Semo, de Vita Romanorum privata agens . primo capite enarrat

V esles a Romanis gestari solitas: caput a. agit de ratione Conviviorum: caput 3. de Pecunia

Romanorum, simul aliquid tangit de Divitiis

eorum & Luxu; tum in hac demum editione breviter hic de mensuris & ponderibus Romanorum egimus: caput q. . de Nuptiis Roman rum loquitur: caput I. de Nominibus eorum ,

. Gentibus. ac Familiis ; tum de innumissioni. bus, & de Patria Potestate: caput 6. denique