Valentini Busa Villanova Vicetini Pro solemni studiorum instauratione oratio de fontibus jurisprudentiæ habita in ecclesia cathedrali Patavina kal. novembris 1745

2쪽

Ruditores eteri Humanissimi, Spectatissimi Cum mihi nescio quo eas auspiciat uri facienda snt, vi de ea expiari non poste eliciux, quam ab alte repetita dubitatione qui fiat, ut uamaam duobuxini mi ad jus aecedentem praesidiis di facultati ratio, ' uno iussi impostulent omnes docti . lan tria scilicet, ac mi ditione, a Nerisque tamen alli xumam, vel utramque negligatur . Num est multiplex constitutio animorum , alio ad latina mora composito horrere eenseamus spineta hi pluae; ipso Orale

3쪽

ingeni gravioris alios despisere quicqitici non a nuturae ordine profluit, sed memoria hominu niin cogi a ratis unice continetur alii vero S universorum n tiones a certi cujusdam populi institutis avulsas a tumant nihil ad jus civile, quo utimii pertinere mantea Elas nobis obiiciunt aetates, que ii nullo appa ' Erat bonarum artium cominentaria uris exierunt ii sui orens tantopere accommodata Sed erroris quae is: cumque sit excusatio, quae praeter accustationem igna litviae in litterarunt luce hac nulla elli deberet, hos Chpostulo adolascentes in hos boli omitiis gratia di, ttaturus. Primi am prorsus ab intima philosophia di xi seiplinam iuris hauriendam esse. alteris vero Jurem luritum fine admirabili quadam eruditione nullum en dis posse se tota disceptatione in genus ultimum re it

selletur. Hoc argumeiatum tanto alacriti suscipio, quod 1i 1edem auspices, ii iudices, qui talltum p . timc sapiunt, proba iri

Accius quidem universum qui ab una quassam i .ivitate derivant, sententiisque hominum quasi incer . t si finibus ei reumscribunt, quid possunt alienius ex ninguare ab ejus artis dignitate ac praestantia, quarti .

veteres divinarum rerum humanarunaque scaentiam definiuertunt'. Cui hoc genus ioni inum inter artes i. accidientias ne locii in suidem relinqiuit . Hae vi te

llae ab inoeniorum varietate non peiadent: eo tem pore non mutantur imperiorum vices ora Perturae-1cimt: est certa constantesque Isai versiani assiciviat nihil prater sationem commune cana sit, ecquis ti- bitet ab ratiotae uetes omnes scientiasque manare λ Disit o A Gorale

4쪽

Ac, si veri nominis disti finis adscribi volum Iliati prudentiam, prorsu si a ratione eluti sonteditico repetendam 'moe vero est aeternum tu illud quod non id ei mus . accepimus Domus, erum rara ipsa arripuimus Musimus evressimus Garriant2 pro

hi lieetin quibus e Carneade in aliis fotis emissu

omne ex pacto est adeo ut natura cuilibet in omneq& omnia jux sit,in qui cum Spinosa poteritiam vim

naines, qui suas sertastellia illines, at iram intecto non agnoverunt. Modo enim adlii beata ii omittes, qua

praestant, intelligentiam , hanc proxime morem consequi scientci hinc eas, quae ab Amore pronum lint, actiones sibi congruere; cunaque ex necessario ita turpe ordine iis, quae sibi conveniunt unumquodque conservetur ac perficiatur, esse autem ac perfici innia' appetant animantia, ex hoc ipso, quem nullus negavetit, appetitu legem sibi quandam constia tui actione edeiicit eas, tiarum sum cien in Amo te ratio contis eatur; quihus quidem voluptas ipsa ternus, ipsi iiique iraturae necessarius diisensu paenafravissima sutura sit. In uno auten Aniore contineri praecepta juris omnia, ab hoc imo iis filiam es 1', ut in natu e contemplatione ne a hirta Aposto ii auctoritate, qui tunc Iummam I iς, hunc sinem ad Romstraetepti vocat, mi peris annis demonstravit naturan sequutus ei neci uς,3e jam ante Leibniti u innuerat, , cum sistitiam definiret Maritatem esse sapientis Spi l a.

5쪽

eenda, ne Murem indicta causa, hasi iuris o riginem ideo negligerent , quod irretiti uorumdan

captionibus eam de ingenio confictam esse suspicarentur Quos quidem ultro nunc mecum fassuros Die confido jus esse aliquod ab ipsa natura, cui potissimum nolirae facultatis amplitudo tribuenda sit. annuam enim post homine posuerimus esse ius, ut etiam in eorum sententia consisteret, vi per ice, ius immane negant esse Deum, si modo hae specie potest eis quicquam; idem tamen iuris auctor est, qui Z hominis Deus eum ab eo it ei constitutio

saluta, ut inde jura nascantur. Quin etiam marmeum est, atque impersed um hoc omne, tantumque interiore vinculo nos obstringens , ut ussendorfiu neget esse jus, nisi ab optima illa , ae potentissima causa repetatur. Hoc itaque a constanti det, vatum natura, conditumque a perfecta immutabilique sapientia omni loco, omni tempor unum Ridem viget quod propterea qui contemplatur pro- sandius , is demum dicitur scire 1us, ac vere diu, narum rerum humanarumque notitiam profiteri, im ni in artem quandam c positarum legum doctris nam redigit: siquidem cum lex omnis, ut polleat vi sua naturae dictatis congruere non incerta Milone debeat, hac veluti lance artis fit, quod arte ex sui indole non continetur Uerum iraturae jus in tuto est cum iis modo congrediendum qui purant non esse omnino ab hominis repetendum natura.

neque enim deesse explicatiora mesidia, quibus idem assequi tuto possint. Quidnam est, quasi, hoc, quod ju-

6쪽

presecto uri, fixturali doctri uim ea ratione , ita inepἰ lalia Metaphysicum asserit, qua contemplatio Puat inaed V Matheniaticum postulat. Ille ipse, qui aliquando Moesiatur tali opere in Metathysicos piisse stilor fias, nun- sim non tamen viri philolbphiam Gratius em mea: Henrinius Metas, eae ope se tam subtiliter hanc uri1-MR recte Frudensae' partem principem pertractash confessus uita 'ε

est. Num sertasse alterii in illud principium nobis obii lde ea. diunt, consensionem Uidelicet omni iam gentiua , quam legem naturae putandam esse Tulliu coniti, tun, S TU qua saepe rotius est delectatust opportu nuni credo 'ego his temporibus, quibus tot Pyrthonicoriὲ minim i conamur se lentiarum asses subvertere, sontes negligere rivulos consectari. Ut vero tuta est haec via Z in multis gentium peneoninitim consensum de- rehendit Hesneerus, quae nemo juris naturae vel e n. i. 3. 1ι,

i in quod piratii 4llius quasi fureulus est dixerit, , eluti te in . δε-Iiιriis saepissetis, Iat v - γνω-cuius p. I itis. Quid vero Gratius 8qui 3c ex hoc principio tantum ait colligi posse jus gentis . . v nin vero agerit vix reperiri ex livi: aliquid, odbmnibus sentibus communest. Ac mihi quidem videretur is. qui naturae jus ex antiqui populorum4ρ ac vestiti in tenebris lueeni quaerere .Q'od enim jus Romano praestantiu ς extitit ξ quod propius rationi ac naturae accessit in quod inquistis exHoratisque muLVeruntamen Romana ipsa Iurisprudentia quo ST. Ah. habet in a. quidem illis Tabulis, quas Livius' i ,1

7쪽

N 'Visui rem fis animadvertit havorinus Philosophus Gellium; demonstravit autem multo sura Tho imasius, cita dei, vis ageret Iurisprudentite Romanae Ant ejus initanaeae. Quid de antiqua, quae consequitur , oi f., . Jurii prudentia in Maus Gramina ita fere Romana omnia in si sad. iaspiciens ut in eo studium Romanarum partium mi covius notet 8 aspera mulamio eat tenebricosam retris m, o tam tu aequitate, quam in verborums .i persisione sintdMam. Media sane gravior ea tame afforente sic Tullius. eri iuris german me I siti IOIidam expressamque giem nuIIam tenemus eumbra imaginibus utimur. Novam vero ac novi Lilimam non produco, viae reclinantibu Romanorum

moribus, grassante ambitione, premente vi, libertate lublata, florentibus stoicorii turbis, dissidentibus I te consultis constitutae, postrema etiam barbarie imgruente, imperio pessum dante nata desiderium no R,Ist abis ingerunt antiquiorutri Etsi triae cum Ioanne i Mn.Te Bolino non dico ex libris, quo habemus Romani

uri, nihil sere rdibus & luto purum hauriri,

facile tamen rotio concesserim, quae in iis traduilatur de naturali ac gentiam jure, pleraque eonfusa esse' complicata, multa ambigua, falsa non pauca ut saeptu offendit in libris de jure belli Mix, praecipue vero eum disserit de acquisitionibus, quae dicun- vir juris gentium . quae cogitata'nania percensereno lintemporis: unum a talterum non est causae. Tam itiun liceat stoic mi Mistianam imperitiam odorari ex eius celebri MD tiom , quae traditiir. Ut ut enim

8쪽

sa, aequia tamen atque integer iudex nunquam coha Grotius cedet sera jure aliquo, quod iuno rationis in ti, feontineri ρ Nos vero lis nativae ac gentium ab hiscis .i- rivulo, aut aliis impurioribus hauriemus optimo sa Pi pientiae sente neglectes sed neso in invidiam serm ne adduci. pura sint, clara . distincta sint omnia nihil ne opis ipsis positis legibus intelligendis seret philosophia Utilia de dolo, culpa, de voluntario ους non voluntario, de delictis , de consensu, de oblisa tione, de ieriti divisione de acquisitione, de posses sone ac proprietate, de iure iurando, de an ex penitiore Metaphisica tota fluunt ρ Quot porro sunr,

quorum nullum subest quasi corpuς , es ut usuca Pio, tutela, gelis, agnatio, haereditas, aliaque id e . nus quot e stoicoria in subtilitatibus repetita Z qtiotadhuc reliquae discrepantibus Iuris consultorum senistentiis quibus comprehendendis, enodandis, desinie n.

disque non hereule par sit aliquis in sapientia pere- grvius atque hespes . Ostendunt hoc exemplo suo qui destituti hoe neeessario praesidio partim do icti inrita levissimis timentas uno 1yiritu citar lages in maximis haerent aqvir partim quod positum est muna cognitione id in infinita dis petiuntur, novasque ne inpet definiendis speciebus jura omnia periti phant. Sed se ad commendandum iuris stucliost sapientiae studium, quamquam pro argumenti magnitudine pauca sunt, pro temporis tamen ratione sunt nimis multa . adhue enim superest impellendum genus ab retiam pertrahendimique ad emcntionem. Atque hac

voce magnum quiddam eo lector, pluribus ex

9쪽

Pnt ophis, is demum eum in cmaesto rure, tum in Canonico poterit laudabiliter exerceti. Romanum i , .a - pendamus , cuj- -ius Iradium Graeam, oris amur Roman. n risitio e re trabore animosam vero

mihi video eum Gravia esse dicturus. Et quanti in primis intersit non pervulgata, sed Ianaior tinae linguae peritia nos obe docet exemplo suo, AN, qui in Grammarieam sese δεν eroque ι 1aniquas. Gellio reste, penetraveris, T. Latina rum vocum origine

percallem ea praecipue scientis ceno odos sero que iuris aqueo utebatur omnia videlicet hie gemmana, R pecularia latine dicendi genera, certaeque ac solemnes formulae, di prisca verborum vetustas, quemadmodum leges decet. Quis vero Iliris Interpretem Graeca aspera autem serat ρ Mittoe jus hoc a Graecia

ad nos esse inuassativa Romanamque inguam, qua ab ipsis hauriendam sontibus esse dixi Ma Graeca quin

si a parente esse natatu levia hic fortasse. At levem ne utilitatem Gradiei nobis afferent' necae Th lelai Pandectae, Graecu Codex, Graecae Novellae, quae in Iatinum sermonem tam inepte con esia sand Bec o axir Basilii, cetera μαρ. - χωρα, interpretumque Graecorum imperio adhuc vigente reliquiae ex a Apilis obrotti,, Gravinae obserwatione quasi oculus sue-o i ocula Iuris identiae uiaci . Hic idem Fabrottus ut magnifie de hephilo loquitur, cum imperpretum faciI 'Mipuum ex Criaci vocat, eris seque Institutiones omino, 'tendas proponita Quid quin utraque se is ovis est ad Avi patratem imvestigandam , uiua nimi penitus Iustini amas a n

10쪽

inis in omni iure civili Cicer m rabatur; de me s.f seriore leges a priorespertinere Pauli Iuris consub T. orit sententia est, squa seripserunt Prudentes vel fim1M LL. a veteri jure vel inferi iusit ei temperanda, s quae Principes nava constituerunt, ita conitituerunt ut restenta vetere facie sucum popuI sacerent, unde in voluta satis, confusa iura orta sunt , qui antiquitatis eognitione neglecta Romanam Ius a sim muri ecquid L eo, si Gelliis credimus, ratum ' umqμσ

Mosi diu stamite Romano populo fuit . Quid

igitur nostris temporibus dicendum putemu quibbus alii mores, magistiaeus, religio Iudicia, imp riorum QRerum facies alia verbo veteri illius formae illum vettigium. Qira porro momenta ad- diu Triborianus Qui latentibus ejus patronis u- frit quam se Buradonum μου tetur; ut vero pleri u . 7.

ve sentiunt, multa etiam consulto vitiavit. Qii id IV, nuitate usa Celsu ait , nisi rara is perspecta se aerem aliqua a ticula rius proposse respondere U dicare Rat quot istiusmodi particillaeci libris Iu ni via omnina itaque iuris studioso quaerenda est

origo totius Ruminae Iurii dentia , inspiciendat ejus aetates o res ac vices, investigandi praeisse Romanormn. mores, tenenda religio , discendae s imires Marulae, iudicionisi ordo , aestaritas, a, raminii conit initio Rei L studia, sectaeque miso nritam, is p in series, vin vita in totius pei