장음표시 사용
41쪽
uam magna gloria Hispanis danda, qui
e Ferdinandi Aragoniae Hispaniarii Regis acti a bellar ad insula Oceani, ac Indiae noui mundi belut ferunt Occidentales Luca tan Diui Ioannis tinctae Crucis ac Hispaniolam sere Olliram , post cancri tropicum Boreales, ad cuius beatam urbem, muream, ac Icibellam, atque sanct i Dominici Mollem Postea ad Castiliam nouam citra equinoctialem vulgo Perii Australes antipodas ac Andropophagos, ex Plinio, nec nostrum .sed alterum tantum identes polum, adnauigantes, ubi in orbus allec sere consimilis, licet eius nominis, aiant Morbi nullam unquam accolas memoriam habuisse, semper aderat. His enim ferme accidit epidemicus morbus, sicut nostris Variolis, atq; hoc solo medicamento, veluti nos aqualentis seminis, conualescunt omne. Existimantes, itaque Indi Hispanorum quosdam sorte viceribus, pustulis ac reliquis infeci os consimili torqueri morbo eis manifestarunt arborem, cuius ed rent ri ictus, qui ventre soluti sanabantur, aut lignum, fruca uum inopia uulgo ab insularibus Guaycan, a Gallecis sorsan transmutatis litteris, quod aqua decoquerent, quam biberent, ea lauarentur, unde breui tempori spatio saviati Ferdinando
42쪽
retulerunt, Isabellae, qui experimento pluribus
comprobato Imperant nullum nauigium, absque ligni huius imposita, quantitate praefatis insulis reuerti Quo acetus aquae usu quibuscunque Hispa ni: partibus , a Xenodocheis distributo , anno Jo8. Innumerabiles conualuerunt Itali postea an no i 1 7 Hac ipsa uti cepere, unicum contra mor bum hunc, ac plures aegritudines praesentaneum re medium : Nihilominus censeo, ex Hippocrate de prisca medicina, priscos eadem cibaria, pocula, pharmacaque habuiste, quibus nunc utimur: Na, ex Dioscoride capite si de Hebeno Ethiopica altera est indica internatis segmentis candidantibus; modice suluis Item frequentibus maculis vario colore, caliginem oculorum absterget ad veteres de stillationes, pustulas mirumi inmodum pollet Antiqua autem translatione ulceribus oculorum utiliatatem faciens,uirtus est ei etiam purgatoria, Mideo caligines oculorum, reumatismum deterit, ac prohibet ex tritatura, dimatura eius in uino, uel aqua per diem noctem insusa faciunt collyria, comburitur in cacabo, quamdiu cinis fiat, qui puli iis facit ad siccitatem oculorum Galenus quoque sexto de simplicium facultatibus cap. II 8 Ebanus lignum est ex rebus, quae fricantur cum aliquo, scut lapis per confricationem dis luitur, eius virtus calefactiva, subtilis, mundiscativa, ut certificentur multi mundi sicare materias defluentes ad illos, de ad Bothor, quae fiunt in oculis admodum vesicarum Idem ad paternianum, Ebanum genur
43쪽
ligni quodam in Ethiopia, aliud inaudia, quod ali
qua in se abiicientia habet subrussi uires autem habet ad gustum acres, Maliquatenus stiplicas, unde scobes illius in collyriis miscentur ad uulnera Potitema. Ex Serapione etiam libro agg. capite Ebus, author Dioscoride, eius sunt lues peties.s abs, Inda, abii est lignum nigrum, reliqua, inando non sunt lineationes albe, est coloris subrussi,
omnes eius speties, cum franguntur sunt dure infractura. Quo Georgicorum secundo Vergilius, sola India nigrum seri Ebenum Avicenna ite cap. 23o de Ebano a.C none, in Ebani sapore est mor dicatio, super carbones odoratur odor bonus acutus, calidus, siccus a. existimant quia
dam, quod ipsa cum caliditate extinguit sanguinis caliditatem,sricatur in aqua, sicut plures lapidum, Rest subtiliatiua,&abstersua, abstergit pannum oculi,&albuginem, ex ipsim fricatione fiunt collyria, alcophol, eius serratura adusta, quae abluta conser ulceribus antiquis, obthalmi , de scabiei oculi, frangit lapidem in renibus, ruentris inflationem resoluit, an autem Laron sit, ex Princi pri hoc lignum indum fracturis, tortionibus, ac dis orationibus conserens . Aut Heste leen lignuindum notum podagrae iuvamentum sorte, si omne lignum, ex philosopho metheororum quarto capit. a. Aqua natet, nec sideat, praeter ebanum,&nouo tantum mundo, neque ex Taprobana insula, reliqua transferatur India clam ex prouintiis, tam diuersis, cli stantibus ac oppositis, atque etiam,
44쪽
ex Callicut annis singulis naues innumere ligno Indiae plenuis onerate recedant, iam palam, ebani speciem lignum indum esse, maais estum est. De ligno In Cap. VIII.
Ignum Indiae igitur, uel sanctum, aut beatu,
verius Iesu euedictum, cuius beneficio Deo tantum debemus, quanto huriis benignitas latior, acepi demici morbi poena tristior, saluti serum, aureum, omnium medicinarum melior, . blimior, ac supra reliquas si luti iuvamentorum , absque nocumento, a quocunque excessu ledente: Quolomnia: tati, pueris, praegnantibus, ac senioribus exhibcre praesumimus Arbor Taprobana Insula, ct uniuersa ferme India, Oceani tamen Insulis occidentalibus propior Lucatan, ac Hispaniola, solijs expoliata nuta quam ad instar, ac fraxini procerit tem, humani corporis etiantitate rossior, soli a buti, idest arboris habens rotundiora ac latiora venis plantagini similia, ad castanearum formam colore aureo fructum solii titium setat. gitur beatum, beatam penes urbem, uel ex Lucatan translatum, ubi auri minere multe propiores, ac montes sabiti seri, quibus uina, optimam suscipit proprietatena, uel alibi, recentui antiquiore ac ab ortu uetere, temporeque exiccato nimis,neaquae super natet, nouum uel uiride, absque tarinarum alteratione ac Vermium corruptione, gros
sum, calidas locis nascatur humidioribus, lal hidosis:
45쪽
ltulos. siccioribtis iero subtile collibus ac montibus rigida di crassia Nodosum, uinosum, al, que fixuris solidum maxime pingue,ac pondere vali lium, eius enim senecta leuitas S macredo est, odo e bonum, cortice cineritio, herenti multum ac contiguo, nigerrimo latiore mcditullio reliquo aureo, uel citrines Dominicum , post illuc castrubeatae, ubi proximum, ultimum Isabellae mulieru reuerentia, ut est foeminarum imbecillitas. Laudant verita catores persectium lignum i l prietatibus quin qne. Colore aureo omnibus suis partibus, neqtue una, quam altera magis, rq ter medullam latius nigra, ac corticem cineritium, completo citrino uel buxeo. Quodque ab aqua post ebulitionem abstra- .ctum, neque veluti aliorum lignorum speties uiride effectum proprium retineat colorem. Cortice haud ita denso, sed immodice duro non deo in morbis uirtute pr stant , ut quampluri-yrum prent em perici qui . . Vinum primum ex cortice uncis. . Aquae dec et praebulitis, alundem vini postea albi permixta
Odore non insuaui, resinaceum, quid respirans,
cum inflammatur, tam aqua elixatum, quami ni
superpositum suauius nouius rescissum . Sapore neque ingrato, quibusdam potius iucundo, aliquantisper, neque manifeste amaro muliv. Pondere grauissimum, ut eius portio licet minima grauitate, ac soliditate, nec aqua fluitet, uera continuo
46쪽
continuo sun dii petat, ac submergatur. substantia densum, ut minime hici, neque rimas trahat: Duritie robur omne sit perans' ut vix secabile, pingue, id melius, ac humidius. Complexio,& proprietas, ex principe, qui soliis, hoc graditauit calidum, uiccum in secundo' cex Galeno de simplicium faculiatibus, cum semper corpori occurrens calefaciat, vel lignum per se ore retentiam, uel decoctum bibitum, aut ex eo membriam Lotum , sapore hoc comprobante amaro, ut substantia, id sibi dante, sit calida compositum, ipsum elliciente calefactivum exiccatulum, consumptiuum, a putrefactione praeseruatiuum, sia liliatiuum, aperitiuum pilationurn rarefacti uti: maturatiuum digestiuum' abstersitium' resoluti uum uentostatum carminatiuum sudoris prouocativum diureticum mundiscatiuum solutiuum naturae.
Pullieris eius . iiij potatis: Terrea autem stiplica substantia membrorum confortativum laxarum partium aggregativum, uentris quoque restricti uti,ssidore saltem emisso, ac urina mulia, uel cum stiplicis sumptum, seu Torrefatium, ut sic quibuscunque competat fluxibus, ab humiditate parte quea non liberum sit experimentatores id serratum intra digitos ostringentes naperstans, neque ad se inuicem dis lutumaiori particeps glutinae praestantius asserant. Posset anguinem mundificat membra consorta de reci 1 scar omnia debilibus addit: ac proprias illorum
47쪽
i lorum imites estituit, impinguat d cum plu- limum possit qualitatem inisesta n materiam a piri domini Digidam , dc uini iam : consequenter morbisAmbuscunque piitioito sis conseri, uestiti ph en icraneae, immodi integulectus pertu bationi desectui ac minioni memoriae, melancoli ae vel tigini Epilepsiae Paralis, cto ex ipso met. Badneo, radicibus alteae Acori Peoniae Trioniae, Cucumeris asin mi liliorum bulbisci semine lini senu oraeci baccis lauri, amomilla Mellitoto saluta, sti cados, intestinis arietis pinguioribus,
consimilibusve ante coenam, ac paralitico .
suffumigato membro, di alte demum inuncto oleo si sana in amigdalarum dulcium Giliorum, Treos, ac huiuscemodi, anappique conuolutor electuario ex gemmis, cum aromatibus vorato, vessimilibus spasmo seu contractioni. Cataplasmate apposito , ex ioni puluere horis diuabus aquae praebullito additis corticibus radicualtee, coro, brionia, nulla campana, ac propriis denuo insimul seruescentibus, lapideo mortario contusis, fluxibus lachrimarum immodicis, audii tui obtuso polis o caeterasve narium ulceribus. aqua ligni prima ablutis instro iniecta aliquo, ac fomentatis in suae pastino , ac ranulae gingiuarum, imbecillitati reumati, ulceribus, ac dentibus commotis, dis piatae, phthis tabifico coip
48쪽
si cancro mamillatum, de cuiuscunque membri iuiecta, aqua catula, ac applicita exterius . Herniae foris apposito, ut supra cataplasmate , addito in fine armoniaco , bdelio, serapino, nauci lagine altear, senui riaeco semine lini, elephantiae, varicibus, iundurarum doloribus, podagrae, schyadicae, arieti cae, superiori addito emplastro, iunctisve ei moda initis, uanilibusque ficta prius uacuatione, ne principio materiae ad locum attractae morbi contulii iam adaugeant causam , scropinalis , glandulis, aio dis, duritiebus, capit humido,
Aqua etiam Ligni abluto, uel Ducia Vrcuilb,Catarro, Stomacho flegmate plurimo i so,actim paniti, uitia corrigit Epatis, Scipi nis, uelut bydropii ima, amitim, Dipos archam,
ac Tumores omnes, renes breuio Vesicam purgat, si suo, ut infra utentur ellectuario, Lapidem frangit, , calculosis, horumue ulceribus singularue prodest , Doloribus, ac reliquis neruoru I, aliarumque particularum orbis, ac membris haesis a frigido cae tens, A propria autem forma , seu uirtute, ut aiunt specilica, occulte, secundo, ac posterius singulari ierumenimuero praerogatiua, in Epidemicae ac diabolicae qualitatis dispositionem, nam ubera, uulgo gummas resoluit, de ad exituram peruenientiat naturat, aperit, Digerit, mundificat, cicatrietat, Haiumque, pustularum exiccatarum ex eo per se ca-dcntaria uestigia remouet, ulcera, Mollium corruptionem rectificat, abscindit, idestruit, Vulnera n sblidat, dolores quoscunque sanat, neruo contractes
49쪽
tracto , ikexiccatos mollis Oit, iris rigidatos e ab hoc morbollupidos calefacit, Marat malo mapinguat maleque oleivis os, corpo ia bonum dent odorem, Ast lima,&prauos quinantes rooluit Leprosis, acculaneis quibus cuia lux insection bus, fistulis, ulceribus omnibusque prauissimis mi
rumina modum prodest, ac ea sanat,Ccrebri tande, quorumcunque aliorum Membrorum uitia aufert, Et, ut uno cuncta perstringam uerbo, Sintho mata omnia, ' accidentia qua cunque a Malo egredieti Epidemico bu Gallec paulatu sanat, dc tollit. A qua Ligni, seu Decoctum sero lactis simile uri. nam Ouet, Sudore, ac secessu, licet rarius, sensibili ter, quandoque uapore insensibili, da o hanc potantes aerem rigidum constipantem obstringentem ac superioribus operationibus aduersum quocunque tempore ac stagiditore caueant magis, Epati luoque calido non nocet, nec stomacho , aut pe-ectori non multum a temperie et leuato, eo maxime
aqua decocto, qua ligni contunditur calor. Equo itaque modo, neque ii mili fienda , ubi enim pia ua- Ict colera maiori aquar quantitate, Minor ubi an
quis , Parva ubi Atra bilis, innua ubi pituita, ut quandoque Vino iecundo pro Delicatioribus, neque id ip
sum dimittere uolentibus, ex Dioscoride, ac Membrorum, uel morborum diuertitate Aquis quoque
stillatis, Simplicibus, membris ac Morbis quibuscuque propriis, a Cardo quam plurimum bene tristo in fine,vel consimilibus, Velut Hydropisi, ex Princi
50쪽
pe xiiJ tertij. Nedium a potu uerum ab Aqua uisu quantum possibile prohibcndri Icheritiae ac LienisTumoribus, Aut uin scemodi bulliat, Hoc sendo pacto, addito Vini albi, aetatis mediae, omnia sugientis uitia, subtilis, clari, ex Principe calefactis 5
ferentis, Nec propter ea capitis cssicientis dolorem, Si, ex Galeno interiorum quinto, mum Album,&ponticum stomachum consortet, caput minimelcdat, coleram nigram calore ac humido temperans, ex Averroe sexto colliget, tota specie melancolicis resistens , neque calefactis ossiciens, urinam prouocans, qua rubeam erici coleram, colore lucido , ac puro, odore suaui, gustu nec stiplico
ncque amaro, nec dulci Frigidioribus autem mose bis, prauis, ac diuturnis obstructionibus, antiquiori pollentiori incisione ac penetratione tantundem,
Atque linaturae ligni dimidium Aqua decocto:
neglecto uelut supra ratione quacunque disseruimus cortice calido factaque mixtura nec aliter ferrieant die naturali infusione confccta collatura
pro Syrupo conseruato ac pro Prandii cenae potu Medij ue temporibus Quibus si abhorreat Al-
lembico decoctum. Stillatum in partibus commisceatur equalibus, Aim secundam Aquam Pauperes Ino permisceant, reliquis liquoribus penitus continentes, innata uini calore excitetur caliditas: Digestio celerior ac siiciatur velocior Penctratio, humiditatibus resistenti. Nam ex hinetoni , ne i a iis