장음표시 사용
1쪽
et L statuimus, i.e. deliberata nostra voluntate conpimmis, esicimus, decernimus,M firmiter, ac sta initer unde ita tarsandictum mi ut mus,m m iter mj- mus, ea omnia vi verbi sibi venat cante,de quo in Commentario. 13. De hac voce etiam plene in Commentam. ra Mine Ii Dori ordinati, aut compositi dicuntur risupra.it Noubs i e. tunc primum editos, & a compilatis ab eodem Iacobo Rege Oscae Ann. Chr. ir j, b olla, diuersos, de quo & in Cymme' griρ' . . . . . ag Iriets.antiquis quibusdam, editisque omnibus Codicibus ita Prooemium hoc abbre tum refertur,vsque ad novissimam Cοmpilationem, qua nunc Ttimur,in cuius inatio totidem everbis inter aliarum Curiarum Praefationes, siue Prooemia legitur.
COMMENTARIVS.osti Ficompositi in ea,
omnium quotquot existunt AR AGONENSIUM FORO RuM antiquiores
sunt, illis demptis, quos sacro Epiphaniae festo die Ann.Clib. I aqq.idem Iacobus Rex conventui Procerum,& Ciuitatum, Oscae assidens,ex patriiS legibi , ac venustioribusRegni scitis, atque institutis, in unum corpus redegit, promulgavit, atque sancivit. Utque eorum expositionem scelici aggrediar sedere,praemissa iam Magonensium rerum lictoria ab Ann.Chr. CC. XLVII. supra M. Vsque ad Ann. Chr. M. cC. Lxv. in quo in Exea Pori Dii compositi fuerunt, i. e. dictati, traditi, editive ut in I. 6. . de edend. dicitur; in Exea, Inquam. nobili Vasconum Oppido, ac de quo Plene dicam et ia in Tvographiar, Praemitte luna quoque est, eundem Iacobum Regem, auspica.to,de more, a diuinae gratiae invocatione tui
operis initio, de quo alibi iam late arvisse,
i .e. deliberata sua yoluntate constituisse ,edic-xisse,decreuisse,& firmi cor ac stabiliter(viae ita tarsan dictum ordinasse, ac nouiter induc-x isto,ea omnia vi verbi sibi vendicante, ut apte apud Felinum in cap. a.dit iudic. num. Io. Re- buffum in Concord. Rub. decollat. s. I . liti. A.
Bartolomeus opeZZapata nostru in caus Pro-R . extra pari. 2 .nu. IT .rem Perfectam,&consummatam significans, non coeptam, ut est
apud V lpianum lib. I ad edictum in I. I. quod quisque iur. cap. in his Is . de verb. P. idem Felinus ine .nam concupissentiam, limit. . minita .de consit. & fecisse,ac etiam ordinasse Foros nouos; Peci , inquam. ut qui tantum id faciendi, vel non ,liberam usquequaque potestatem habebat, nullis terminis circumclusam cum neque adhuc lege sancitum fuisset apud Aragones, vel conse et ine,eaque rationabiit inductum, quod Dominus Rem de Tollititate , consensti P aelatorum, O Religios rum, Darontam, M aderiorum, Militum, Infantionum, , Proctir uorum Ciuuasum, Villarum aliorum Locorum A gni Ara 'num . qui ad Curias convenissent, Fusu se
Statuta tu Poros, ct OrisInationes, Statuta tenerentur obferdare absentes O si illi qui in Curia erunt praesentes , quo tempore iam inualuiste Iacobus II. Foro Unic. Tit. Otiod Dominus Aeae possit cere in Curia Statutaseu Foros An. Chr. I squexerte testatur, ut ibidem latius dicemui; I& id forsan natum, quod hodie solens nempe,quod dum in Curiis Regni Fori
cuntur, non tantum Statuit Rex, prouexferme fieri solitum, in eorum initio in imitur, sed addatur de voluntate Cur iae, O x tuor Brachiorum illius: licet enim eo ippo de omnium assensu promulgata , & in corpus redacta fui sie antiqua Regni scupi bicae Ann. Chr. I a T. expresse legatur, et amen id fieri xite aliter potuisse( quod
diuersum est nulli bi mihi liquot,quod quoque late dixi; imo neque relata imp δmento fore, quominus usque adhuc, S sic 'sa solo Rege tanquam summo Monarc ' , i Reipublicae capite, editi Fori ac Les: debeant,& si a Populo deinde, insimui presse recipiantur, suffragiis puta usi his . , que ex Brachiis in Curiis existentibus; I enim Rex est qui statuit, iubet ac Leg 'solus; licet,ut illis niti it roboris ampli .
deretur, earumque progressus longe existant, consensus uniuersi Populi is Brachiis Regni representati, calatis CC sex cosuetudine,& rationabili, atque&Foris Regni iam nota, accedat,vr P os
dissimilibus verbis,& si non eadem sor A., ibnino mete,ratiocinatur P. Suare1 de ae sis cap. Is . num. 6. sic compone si simi, Callisto Rami reet nostro ae Leg. BG, 'num. O. Sed ad rem .
his Exeanis in Curiis, ac etiam Ordi' uod i
ros Nouos, non vero ita appellato, tantum noui, atque tunc primum ira res vero ipsius Regis Ann. Chr. Ir J
Vt Hieronymo Blancae in Commerate os Sorat p.m. 636. arris,ic, in Foris co
2쪽
d. Ann.Chr. I 2 .plures etiam adesse eiusdem Regis, neque antiquioreS certe, nemo ambiget,sed noui di ct i sunt,quasi recentes, & quod nuper facti ni, quae propriissima verbi significatio est; sub alioque etiam sensu, haud tatum noui, sed& noui simi, i. e. Ultimi, ac po- iremi possent appellari, cum Comitia haec habita apud Exeam, quibus rogati fuerunt, extrema etiam sint omnium, quae in Fororum volumine,eo Rege superstite, leguntur, ut ip-ie Blancas sup. sed alio tendens dixit. Tandem cum eorum sententiat in varios iam nunc Titulos dissipatae ac dispersae legantur, nova Aramgonensium Fororum sub Caroli I. Regis auspicit', promulgata Compilatione, qua nuncucimur, in Notis uniuscuiusque eoru id admore ere operis nostri praetium erit , cum antea
tur m brumi rei ti, reperiantur, sub Octλ-nis Anti 'rum 3 n Oscensis Compilatio
nempe ih ' 'rum' longiori oratione, uia Rex iambur, Ofecit Forei
nouos apud Exeam, ut in Notis iam monui; quare cum diu multumque autographam eorum Compilationem invenire anxius essem deque ea Viros sapientes , & internostrates eruditos,pluries interrogassem,sed in casium, aegre ferens, ut dixi, in vulgatis atque editis Codicibus, eos tantum sub relatione , neque certae manuS, referri, neque admodum in pluribus conformi cum oculatissimi Hieronymi Suritae nostri eadem de re monumentis;ecce in vetustissimo, praeclarissimoqueAragonensium Fororum Codice Ms. cuius mihi copiam fecit V. ILL . omniumque bonarum litterarum le- coenas D. Michael Marin de VilIanueva &Palafox,Comes S.Clementis, aliarumque ditionum Toparcha , autographam Compilationem dum lego,statim eadem uti in hisce meis Commentariis edendis, nihil haesitas decerno, ipsamque cum vulgata eorum lectione , siue Relatione, atque eorumdem Titulorum Obseruantiis, quod per singulos Foros faciam, omni studio componere, forsan Viris quibusque,qui antiquitatem,i .e. veritatem amant, ut spero,placiturus. Ergo ad Primum,
11tuli sunt dc aliis in Curus, de quibus statim in Paratillo.
3쪽
qui sunt e dino Ann. 1so. Et Tit. edimiratione vallariarum Ann. 1 3 Et h. eod. Tit. de Gualteriis Ann. 1 61. in quo primum concepta Nbrica ista fuit,& deinde ab novissimae Compilationis, qua nunc utimrum 'Auctoribus illi Forus noster suppositus. HONOR Es in Regno Aragonum, ni t indigenis, qui mereant esse Ricbi homines non Aratur.
FI PRIMIS, Mod Nos nec successores nostri non Honorem ' in Regno Aragonum alicui Homini, nisi G de tali progenie, & natura, quod mereatur ' esse Ricome iquod non sit de alieno Regno
dem, de taetero' non donent Terram,sive Honorem, alicui bisivi: nisi illi ui ex natura debet esse ' Ricus homo, e qui non sit de alielio Regsso. OBSERVANT I I. Ricbus Homo uiles habet omnia privilegi d habe it Infantiones, omitia quae habent uilites,is vltra; a Terram pro ' ire non debet dare Dominus Rex,nisi illi qui ex natura debeat esse Ricus h re ui ucst sit de alterast Ecgrumst,
II. Item licet quidam dicant, ' quod Abis Q cbi hominis non debet dari
pro Honore: nisi illis dum qui succedit in Baronia; tamen per Forum Exes ituitur talem Alium, licet non Accedat in Baronia, po P tenere terram pro , C. quia Forus non requirit, ni i qu=d ex natura debeat esse cus homo: di illi desit Barciua,non tamen de es Batura: maxime quia Foro nouo ' cauet Uri Richi homines debent a signare uilitibus Denarios, onores, T Terras illissas: alias Rex propria auctoritate potest emparare terras , oe illas a sis
hlii Richo homiui,mel filio ichi b=mivis, qui levere terram debeat in quia facit se spitium ut in Foro myst, ' per quem patet quod silio Ricbi hq ' licet adhuc non existente Esto immine,potest dari, cer ignoretur,vel 'Fin
4쪽
Ara g. Locu t. quique & ex sua Schola,ac observantiarum illius ExhniusCopilator fuit, Iacobi Hospitalis I it.ce Privis . Baron. ct Richor. ho m. Arag. Et Tit. de Fi Ilii es. Dqmri unt,'s. en. ira fili totidem pene verbisseasque illustrant Suritae, Blancae, Molim,ac Didaci Mos lanii loci supra laudati, Ant. Bages in Glos .m. , Moliba in causa de Quer t. p. m. , Arnald Oyhenast iΠNqtit.ytriusque Vascon.&de eadem materia videndi Gutierrea practicar. qq. ib. 3-V.is .v. iam Giurb. ad Consuet. Messau. p. 1 3S, T Qui am dicant. Propter.c. t .nempe, s.ct quia in D. e prohibit sud alienat.de quo in Commentario. Sed deinde in Aragonia id assecuti sui3 tempore Iacobi II. aut Petri II. ut ait idem Surita annal. .lib. r. y lib. t.c.s .in Regnis Castellae usque ad nepotem ex l. c. tit. 26. de los Feu stipartit. .ubi idem Gregorius Lopeg, Molina ue Urspanorum primet. lib. I.c. I I. n. 25. t. Forum Exeae.Hunc nempe unis. Tit. de Caualteriis.', Foro nouo. Foro scilicet. 1 .a it. Quod Barones arag. Ann. Chr. 13oo. ubi dicam. o. Illis assignare. Quae tamen assignatio dicebatur Carta Invettiturae de quo Britius in E . Sanet. Ioannis lib. r.c.s r. vide & Villadie g. ad For. Iuego in Prosem dein Glob.l. t. n. . O i. s. rit. E8. partit. . ubi Gregor. Lope Z. ii, Foro nouosscilicet,d. Por. i. Tit. QIod Barones aret. d. Ann. 13οο. Et hoc ultimum seruatur.Verba haec desunt apud Salanovam,&Hospitalem, harum observantia. xum primos Auctores,utpote addita tempore quo tandem compilatae fuerunt,nempe Ann. Chr.is36.
' I R C istam Rubricam quaerendum est quid sit Caualteria tradit Callicius in Cat. Barcinon. incip. omnes homi-
erias Honoris,sera Terras pro honore nora concedat Dominus Rerum aliorat,nimitantum Richis
nominibns, qui sunt de Regno Aragonia, i, non de alieno Regno. For. I. inprinciP. Tit.Formediti apud Exeam. Nec etiam ipsi Barones possunt concedere Militibus extranetis a Regno terram,& denarios, quos habent pro honore Caualteriarum For. nie.de Baronibus Obs. teri habent de Condit Infantionat. Quis vero dicatur Richus Homo 3 dicitur secundum
horum Aragonum,qui est Dominus alicuius Laroniae , Molinus d. oreb. Ricbus Homo in prinem. Obs. ., s . de Condit. Infantionat. iuncto Foro Gic. Tit.de Baronibus. Et HominesMagnateS, utariarchiones, Comites, Duces' plures habentes Baronias(non qui m-luin habent plares Pecunias dicuntur Richi homines:& isti Richi homines facientes ridis
natam, qui tenent Caualterias a Domino Rotasse, non recipiunt calonias in computo Caualialeriarum;Obs. Uiles de gener.priuileg.Castonias intellige excedentes Lx. solidos, quae sunt Domini Regis, quas concedit Dominus Rex Richis Hominibus tenentibus Caualteriam. Nec isti Richi homines possunt tollere terram
seu Honorem Militibus, aut InfantionibuS, sine causae cognitio ne ,Obs. n. de priuiligni, lit. Sicut nec Dom. Rex potest tollere dictis Richis PI ominibus, nisi praeambula causae cognitione per Iustitiam Arag. s. Item que honor in Priuileg. Gener III. Item tenentes Caualterias a Domino Rege, tenentur seruire Domino Regi ubique, saluo in mari. Obs. Item habentes de condit.Infantionat. Et si aliqui tenentCaualterias Honoris, tenentur seruire Domino Regi tempore guerrae per tres menses in anno in elando, stando,& redeundo. Obs. Item notandum de Gener. Priuileg tot. Regni. Sed an possin ex Cutara Cauasseriae non obstanteIuris firma . qe: q,qd d fieri debet executio. Molin. in Uerb. uisima in veri nati. IOAN. D
. ER G o cautum in primis, siue in pri mo harum Curiarum capite, fuit. Quod apsqnex Iacobus, aut succei res cius, non d*nβHonorem in Regno Aragon im alicui HOmi ni, nisi sub stata ac stabilita forma, quam vepro virili illustrare incipiamus, illud in primis animaduertonduin ost, antiquis instauratae, atque a Sarraconorum manibus vindicari coeptae, Hispaniae nostrae Jogibus,quaru in Suprarvi onsi Foro potior memoria extat Tir. de como deue ser et Ret a crasso, calatum iam apud nostros reperiri,qualiter strenui Reges e Mauris vindicabunda bello cum subditis indire nis diuiderent illis verbis: E queer de ista
5쪽
Vilas, O u Ieros, ct non E vnnos do-tra tierra .Quippe ot qui operi adfuerant fru-cβu laboris percepto ad alias expeditiones serent promptiores,quae Dion. Hallicarnassensis lib. . in hanc rem verba sunt; nam ut inquit Apostolus i . ad Cormib. o. Ouis militat suiss p nillis suis plantat Piueam, b de fructi- , hira non euits uuis pascit gregem, O de lacte gregis non manducat Aut quis forsan putabit operari rusticum posse s usi dixerit, agrum
peritia omni rusticitatis exerce, culturis diligenter in iste ed nullam mesiem metes, indemiam nullam premes, nullos oliveti itii fru- eius capies, nulla de arboribus poma decerpes, ut eleganter Divus Cyprianus lib. q. m. a. ad Ant. Divusque Ambrosius lib. I. de Abraham, cap. g. qui, Abrahami historiam tractans, moris huius aequitatem ostendit,dum inquit: Sane bis qui scum issent in adiumentum somii e sociati, partem emolumenti tribuendam h erit, tanquam mercedem laboris,exerti textus in s. i 8.s o sunt, .de aedilit . edict. l. i. de re ivr.l. 6. C.de anellat . I. S. C. de exad Ior. tributor. cap. cum secundum Ic. de praebend.c am similibus. V. Etenim cum sempiterna lex inter homines sit, captis urbibus hostium, omnes eorundem res victoriae cedere, ut apud Xenosonte lib. s . de M. ri dicebat Cyrus,& quae victi habebant bona omnia, victorum fieri,ut Plato ipse de legibus ,per publicos belli actus illi, cuius auspiciis bellum ageretur, ex iure Centium capta omnia adquiri,vel elegantissimo Li vi i H Dr.lib. o. loco, apud quem Scipio ex hoc iure cum lasinissa egit,comprobari sat posset,si opus fuisset,dum inquarta phax Populi Romani auspiciis Vicius captu que est , itaque i is, coniux, regnum, agri, opida, bomines qui incoluntur , quidquiX denique ahphacis fuit,praedae Populi Romani j non autem singulorum occupantium ut in I. ro. I. I. IV. de capi., postlim. reuers. de quo Agellius Nodi
Atti c. ib. I. c. I. O lib. I g . cap. 2 8 . BOrnius de A era'. redit .lib. 8 . cap. I o.& inter victoreS,
Rosis, sive Imperantis arbitrio, sed maiori semper illi parte reteta, listribui debere, quod eleganter apud Homeriam, de urbibus, quas Achiles expugnauerat, sic latine loquentem
Omnibus his ingenspraetio,numeroque suppelle ae si a rapta manu: Regi id oiector Atri
Cuncta tuli, celeres residens qui pone ca
D illicteret, cum pauca aliis ibi multa tenebat. Licet neque uno eodemque modo id sempe actum, aliterque de rebus se mouentibus, ino
bilibusve, ac de inmobilibus bello captii, apud plerasque gentes statutum fuisse, nemi nem lateat; eas tantum departitiones anima vertes , siue assignationes a Regibus strensis simis quibusque suis militibus factas, salicis ex parte, qua Regibus licebat, huic magi illi, inter ipsos tamen commilitones, aliq i plus, quod tartiter fecissent, condonare, i .c praedae decisionem, O pro personarum qiua tribus, ac laboribus , instam distribtitionem ,rum; inquit D. Isidorus, ubi huc respiciens de urqmilitari agit,& ante ipsum Pol ibius lib. ubi totum diuidendi bello parta ordinem
curate prosequitur,etiam aonationes non mi
te dici & dandi verbo sxplicari posse, ut in os Foro,& apud Euripidem bi Troade,ubi de sin bilioribus foeminis Troianis bello captis: quae Principibus eximiae DATAE erant Achiuis. inquit,cum alias saepe constitutum sit, duris: cte tantum dici quod nullo iure cogente cos ceditur,l. as .de donat.meatusque forsan eo ci su antidora assignationes istae dici debere 'quasi remunerationes laborum, quae a p
donationibus longe discrimi nantur ve ' et S. s.cOCumit,depetit.haere Coritius liba
di put. cap. Ia .atque Conanus lib. s. capet .animaduertunt. Et quod ad rem magis, sar post Pharsalicam pugnam castra Pompq iana daturus militi diripienda, hoc edi cto disse constat apud Lucanum lib. I. Superest pro sanguine merces ictuam mo rare meum est,neque enim '
Sed haec de castrorum suppellectili, & is'
libus rebus, vel se, ut dicunt, mouentibus,
occupantium primo adquiruntur, intelli et da, ut in specie l. transfugam, . I . derer . dom. secvS tamen de rebus soli, sis stium possessionibus , quae prisci, clis iure belli, aut locandae retinebantur a modico praetio veteri posses ri, honoriis ctia,relinquebantur, aut distrahebantur,a'
signabantur colonis, aut fiebant vectis' ' ide quibus omnibus dapsile, ut solet Grυxigi, r.belli, O pacis, lib. g. cap. 6. aut mill ae, tandem in praemia, ut in specie huius Forbeedebantur,de quo sunt textus in I.Item',
6쪽
Coto fredus plura congerens in die . O.1. I. fAec Du. ypo Iim. reuer .nnm. a S . N quaesoque honum Terrae,siue eloigde caua Tterra, ut in allato supra antiquo Hispaniae Foro, apudStiprarbiensenaCompilationem;quandoque vero Terra tantum, ut in Relatione hu-1uS hori; non nunquem etiam Catiat eriae ut in h. it. l Denarii ut supra in O . a. Sed frequentius Honores proprio & recepto magis nomine dicebantur,quod ex alio etiam iptorummet antiquiorumHispaniaeFororum, apud duprarbiensem Compilationem, capite Tit. omo deue et Arato er la Honor, non obscu-T liquet, non ita tamen quasi strenuissimis viris honorario tantum iure, vel loco doni aut muneris, sed in Honoris speciem, specimenque,&ad statos ac statutos belli sumptuS da
, i I IA A ilaript eidem Territorio, sicquedministratio &Territorium DucatuS Honorarucis, Comitatus Honor Comitis, Parrochiae
Episcopalis, Honor Episcopi ; Castellaturae, Honor Castellani, ut est in Chronic. Camerac lib. J.cap. a. & apud Gregorium Turonensem repor. lib. s. cap. Iq. ubi Gunierannus Utice suum Evonem septingentis aureis damnat, O ab HONORE mmmet.Guid. Imp .in ll. Longobardorum I a.tit. 3 g .lib. a. ibi: Placuit etiam nobis saltiere summopere Ut ras op(S Comites unitisint in suis Parrocotis,m Comitatibus: ita ut nullum praedonem raptop m, cel incessum in suis sedibus Uel con cepi, HONOR permittat morari.Et infra: me, et ilem ioci hoc implere neglexerit propaeio HONORE priuetur. Qui, & Honores Regales etiam dicti apudGallos in Capitular. Caro i Mag. h. g.c ,ri O, in Rubrica et De iis qui REGAL sis habent HONORE 3 , ct in hostemb inniti.sd comitectum piacisum NOU Venerint. Et sub inde in Textu : Quicumque Homo nos ros habens HONOREs inho rem bannitusDe-
rit, O ad condictum tempus n n venerit, quotuiebus, pod placitum condiectum Uem e com probatus su rit, tot diebus ab ineat a carne, O dino. Diuersumque fuit a BENEFICIO REGALI, hoc est ab illustriori Fetido, licet cum eodem sepe iungatur, saepe confundatur , silc enim cap:T I. Quicumqtie ex his qui BENEFI- I vM Principis habeat , parem suum contra semes communes in exercitu pergentem dimisenerit, , cum eo ire det re noluerit,HONO
REM BENEFICI VM perdat. Honorem
enam hic de iurisdictione, Bene, tactam, de ipsis praediis non male intelligas; licet Honoris etiatantum appellatione contineantur & ipsa
praedia, Anonymus de gestis Episcopor. O Abbat. Turone . Haec oppida ac HONOREM OConfutatum Turonicum pertinebant antiqnitus, ct ex Dioeces Episcopatus erant Tur ne s. Eit Benjiciam Honoris etiam apud nostros dicitur in Por.dnic.Tit. I.infra. VII. Quomodo autem vox eadem ex Gallia tranarit inAngliam cumNormannis,&quomodo antra ab Anglo-Saxonibus,deinde ab Anglo-Normanis fuerit accepta, neque iniucundu erit forsan hic iam tande subiungere: ab illis enim Honor dictu videtur, uniuscuiuoque maioris Baronis Feudate patrimonium, seu Baronia,adiuncto plerumque Sed is eiusndem Capitalis,aut ipsitus interdumBaronis nomine,quod patet ex Charta Guillelmi T. Abb.
XLm.s. I. i I .ubi Scias, inquit, communiter Me ..... acc isse in manu mea, O defensionen, rim' ' cle in de Aemeleie,cte:
tum , recognitum esper Barones de HoNo
ne Ois Comitatibus Regni no iri Anesiae de quibus auxilium nobis cono fiam est 2 maritandam I bellam Sororem nostram Roma uot erat ora, Mandamus, , c. I n q uo tamen videntur singulis Baronibus stinguli HonoreS arti idui, heudaque ad Baroniam pertinentia velut membrum Honoris aestimari. Cum vero tandem Barones,& Magnates, non a Fon tuli
tur nulla ascripta iurisdi dici- . bus caepi sient i nstitui desierunt
patrimonia Nonores appellari ' remansitque
7쪽
S I x conus I. EXEAE M. CC. LX v.
deinceps vocabulum in antiquis solummodo Laroniis,& Comitatibus; licet postea iterum tu scitatum etiam fuerit ad noua aliquot illu- ria Dominia quae Baroniarum Titulis nunquam antea claruerant,exornanda; nam cum
Rex Henrricus VIII. in locis quibusdam, fastui Regio haud satis paribus, aedes augustissimas condidisset:& non solum eximia latifum dia, potioresque delicias, sed& nobilia multa
maneria, auctoritate Partamenti eisdem anne xi flet , ne vulgari deinde laborarent nomine HONOREs decreuit appellandas,ut late apud Henrri cum Spelmannum, a quo plura ex praedi ctis, cum non facile prostet, huc conduximus in Glossar. Archialolog. Ocrb.Honor .m. goo.
VIII. His ergo ita de vocis etymo,atque rei origine , nec inhonoro forsan agore , praelibatis , quippe Iacobi Regis amo Honores istos,sive praedia ocaue capta ab hostibus,vel quandoque etiam capienda, Richis tantum hominibus assignari invaluerat. nulla Hominum, vi narum atqueMilitum,de quibus in antiquo HispaniaeForo,interSuprarbienses supra relato,etiam cauebatur, mentione facta, silue ex eo quod illi iam ab ipsis Richis hominibus,& ex eisdemHonoribus, ipsorumve pro-vetibus, atque in belli casus,ex praescripto etialegum alebantur,de quo suo Ioco; siue R i cho
rum hominum potentia omnia Petr i IIa tem
pore sibi ipsis vendi cante, adeo ut in antiquiori eiusdem Iacobi Regis Fororum Compilatione a V itali Canetis Iurisconsultorum omnium Aragonensium facile principe, compagi nata,mani seste legatur, Omnes Ouitates ac Hil suam maiores quam minores deberi RAchis hominibus pro suis sipendiis a signari: &si non etiam ita grosse,&pro ut sonat, a cordato quoquam accipietati id sit, quasi omnes omnino Ciuitates, ac Villae totius Regni,siue imtegri ipsarum prouentus, nulla Regibus ipsis parte relicta, Richis hominibus assignandae ecsent; melius enim allatam Vitalis sententiam cum antiquo Plispaniae & Suprarbiensi Foro stupra tradito quisque componet,si ex omnium Ciuitatum, ac Villarum prouentibus aliquam partem ipsis Richis hominibus earundem Ciuitatum ac Vil larum a Regibus assig nandam, ata consignandam, caeteris sibi retentis,existi met quod & isto iam tempore ita fieri solitum supponendum est, neque ulli tunc igno xum,quae pars Regi, quae vero ipsis Richis hominibus unaquaque in Ciuitate vel Villa, tam maiore,Quam minore, assignanda, aut dependenda foret; licet nos iam haec pene latea ne exceptis his quae nuper ex Alfonsi IV. Regis Regesto quodam circa Aran. I S. in lucem dedit D. Ioannes Franciscus Montemaior de
Cuenca Aragonu s I. C.&B egius inNouo O NSenator, Opus colo suo Hispano De ei ori di Privilegios de los Alcos hombres, Ambi h ualleros non cones, Hi ossasto, F Seii de Huc allos de Aragon, cap. s. sol. 8 T. etiam quandoque integra quaedam oppida ipsis Richis hominibus a Rege fuisse assigs N pluribus etiam aliis sibi ipsis ex integro (q
tentis, neque uno semper atque codem modo i actum factumve, quod Nos abunde docet vati priscorum monumentorum illius aeui lecti filmo neque ex his etiam pauca Regum mpsi ficienti a exteris fuisse data,quod saltem si 'sua Regia parte tantum fieret, nulla lege prihiberi memor sum; caetera vero Richis hominibus pro debita sua, vel ex regio trio, vel aliter, portione, iuxta tamen depa leges, obveni sie; sed&interdum etiam coli' se id nimis actum. IX. Etenim & si a principio certae signatissimae essent Richorum hominuem. miliae, quibus tantummodo, nec prorsus ali hHonores omnes assignari forte ia inualuc ' at immissis in eundem locum paulatim
ab ipsis Regibus ex Palatinorum, Melaβ riorumque Ordinibus, no modo illos anti ac splendidissimo nomine, solisque ipse ' putabant, debito, sed honoribus etiam cclari coeperunt: cum & Richi etiam es sic immissi, vocarentur, & eo velamines
rumque ipsi amplissimis honoribus , ribusque,& vere Richis hominibus ta et modo, ut illi aiebant, debitis, a Regibili' cerentur;quod & si neque omnino iniuri'
rum, neque raro etiam factum, perinde 'ipsi Reges subditos suos ad amplissimoii meruissent, honoris gradus extollere mlegibus prohiberentur, & speciatim derios indigenas, i .e. de genere Richorpi minum saltem ex linea paterna,& in q; ' plus usquam, unquamve priuati homini', i , saltus memoraretur, pro creatos viros
didissimam Richorum hominum Eleuaret,ut ex prima: Aragonensium generalis Compilationis sententia, ap ronymum Blancam in Comment. m. Tet T. coprobatur; non minus tam si
serre, quam impatienter Proceres o runt,qui vetustate nobiles, maiorumq irum virtutibus, ac diuitiis seselices,t' inter omnes omnino homines appe si 'acriter conquerentes de condona a / iniuriam, ut clamabant, non ante inpi
nos, eo modo,& ab ipso Iacobo ctis no Pere1io Tarastona Mesnaderio vis 'biiii amplissima Richi hominis dignita qArenosii, a qua posteri illius nomen . VXerunt, ut est apud Hieronym. Suri pN μ
8쪽
lib. g. p. gy .in principiom quo & ansam coeperunt ut Coeiaraugustano in Conuentu Ann.Dom. Eaci .de quo supra in Chronic.Histori c. ante omnia de Rege conquererentar, &emmendandam legibus i muriam adniteretur, ut ipsemet Hieronym. Surita Annal. dici. lib. 8 : . 66.locupletissimus Auctor est,illis verbis: Iprincipalmente Ios Nicos Ombres dareanquerella ce ei R I, questor muchas vias los des oraba,alligando,que cava tos Lmares que exsae Honor,a E Frange eos de ei A no, que No pocran,maeuianser Nicos Hombres, como bieto det Tmen Pertet de Arenos, que no era Rico Umbre por naturaleeta, a quieta et auia data, o fronta de A re nos, F prependian, que mos mares sis deuian tener euoso no Prelados sino por ciertas raetones , probatas, i uegadas
ngeminante: en quanto a sis bonores que Preleuatara ,sederatara demae a sus ui os o at
no te serui an como era m effaris, i con enia
seruime Lotros,i baceries bieu, i que procvrusia de semine como deman,i alcauearian esso, i mas deu ei; quippe illud Livii lib. I . illis ipsis obiecit: Si nusquam opera esse ne emolumento,neque eruolumentum, etiana ne impen-ja opera me debere; auibus certe ut strenuissi-naum se ita & ingenuum Principem iure praebuit Iacobus, quali nihil ipsius Regiae dignitati, nihil se Procerum iuribus, neque in tanto rerum earum discrimine, derogatum iri vellet;cuius tandem non vltimum argumentum est,quod eodem Arnaldo Episcopo itertim eadem de re cum Proceribus ipsis Regio nomine colloquente, prima pars relatae ipsorum quas rellae ab ipso quam libenter admissa fuit: n-
se Ondo, quelas Ricoshombres tentan raconenio que pedian, que no se deuia dar et terra, ni Honor I ninguno sino merecis er Ricohombre por Naturaleea , F proueiendo, que nos daria miror a Ricobombre de otro NeFno; verba sunt eiusdem Suritae Annal. HEI. lib. I. cap.6 I. Et sponte sua id deinde hac Lege apud Exeam composita, cum omnia iam in manu ipsius essent,sancitum, firmatumque; tantum nihil de paternis honoribus in filiis conti. nuandis vel non, cuius rei nec vel lineam allato supra antiquo Hispaniae inter Suprarbienses Foro legi vidimus, neque de ipsis cum par esset iure suo ab Rege occupandis , quod ne que etiam legibus prohibitum illi erat,poeni
X. His ergo ita de Fori origine ac cattasis,nec oscitanter tarsan conductis, nunc de ipsius sententia videamus,quae plana aperta-
Fori,ut in Notis imonuimus tectis ic t hi,
& r etinenda esse nos docent illa,quibusArnλI
eisdem Richis hominibus contenderar de Baronia Arenosii in ValentinoRegno ab ip Rege Eximi no Pere1io Taraetona collata apud eundem Suritam obi supra, dum inquit: endo heredad sum propria(deel Rey queta podia dar a quien qui esse,no la qAeria ob Agara Husim forsan de n*gno Aragonum ab ipso Rege iuxta de pactas antiquas P et
Regem illum,ac strenuis ibim illi , miorem,& ui non omnino etiam Triis
9쪽
Io Iaconus I. EX ET M. CC. LXV.
Aragoniae Proceribus, & expeditionis commilitonibus, saepe disceptabatur,& nunc primum iure obtinuerunt ut in Regno Aragonum non aliis quam eisdem HonoreS concederentur, Obliterato pone antiquo Hispaniae, inter Suprarbiensius horo, qui hominibus Vil larti, ac militibus Regni non modo permittebat, sed quodammodo ex praescripto imperaba aliquid saltem in unaquaque Villa assignari, ut supra in principio vidimus;& si iam eo tunc more etiam abolitus e flet,dum adRichos homines tantum res ista delata erat; quini mo& sublata etiam fuit illa consuetudo,& forsan
a Regibus ipsis iam eo tunc praescripta, his horinoribus assiciendi saltem eos ichorum hominum,qui ab ipsis Regibus ad huiusmodi dignitatis fastigium e Mesnaderiorum ordine ac sumpti, cooptatique essent, dum omnibus hominibus interdictum fuit hoc Foro Honores
donari: sint de tali progenie, O natura,
quod mereatur esse Ricome, O quod non iit de alieno Regno: vel, ut in Relatione ipsius Fori, qua utrinur, dicitur sed non ita expretesserui eae natu a debeat e , Richus homo. Nato quippe ex patriciis illis viris, quos quasi ipsa
ad tantum honorem natura ipsa, non autem ulla Regum beneficia extulit sent, usitata nostrorum loquendi consuetudo Ricos uombres de Natura adpellare consueuit, i .e. vere Nobilibus illis quibus maiorum essent virtuTES,
Iubenalem Sat r. a. de quibus inter alios ad nauseam usque Andr.Tiraquellus,&Eguinar.
Varo de Nobilit. c. a. O g. XI. Sed an omnibus Richorum hominum nati 3 an illi tantum, qui Patris in eadem dignitate(Ricabombria uno tantum, Npatrio vocabulo liceat eam interim appellarem ab eo nominatu S(neque enim etiam tunc apud eosdem primigenii ius erat)haeres & Iuccessor legitimus exi steret, honores supra traditi ab Regibus dari possunt sane priscis adhuc illis temporibus quaestionis iam fui ite, vel Exi minus ipse Petti de Sala noua, secundus post Uitalem Aragonum l .Consultus, quique amplis imam Regni Iustitiae Praesecturam bonorum omnium cum laude moderatus fuit;di midio fere Leculo post aeditionem istius Fortillum, ante omnes, quos sciMUS, interpretatus in sui, O . Ms. Tit. de Privile g. Laron. ORicb r. bom. Aragacitatus est; ut patet ex O . . . Tit. de Condit. In fiat tonat. lib. s. si i-pra politis,quae ab eo totide pone verbi S usurpatae sunt ut in Notis monuimus. In quibus licet aliquos dixi sse testetur : Ouod silio Richi bo-m nis non debet aari ire a pro Honore,ni inli tantum, quisuccedat in Daronia , propter
eud alienat .per quem etia textum, licet ile tamen non alleget, eiusdem opinionis Martinus de Pertusata Tit .de P iuileg Nerg. m. 16 I. Praetendebant namque Ri Jhomines ad propinquiorem suum honores' venire post mortem, iuxta d. s. O quia Rex non id consuetudine Hispaniae recept usquequaque respondebat, ut in principio' s.ct quia, ibi: Antiquiori tempore obtiη, ' scilicet, quia dabantur pro stipendio, .s et
Salanova prosequitur,quia per Porum s li .e. per hunc nostrum Forum inatuitur Dium licet non succedat in Baronia psenere terram pro honore;quia Porus non
rit, ni quod ex natura , beat se Ricba mo,unde licet illi acu Laronia , noni to ceest ei natura,velut ipse tandem ait; et me, quia in Poro nobo, i. e. in For. I. Tu. Durones Aragonum, An n. Chr. I JOO
Notis admonui,cclinetar qtioa Ricbib(' debent assigna e Militibus dicio, Hos(r Terras eis concessis ,alias Rex proprio et ritate poteste parare,ct alii ai signare N Lhomini,oeissio Ricbi hominis, qtii reii et beat Terram in Aragonia, qui faciat Ut in Poro novo; per qua patet, quo ' hominis aishue Richo homine non exibi et
test dari, licet ignor tur, nec sciatur an
obseruantiarum et tis dein Compilatores
nostra addidere. Et hoc ollimum se et Anno nempe I gis .in quo dictae O, siti ae compilatae fuerunt, ut etiam mos ii 'Notis. a si XII. Neque aliter etiam de hoc cobus Hospitalis, antiquus etiam Ar ' I. C. ut ex eicis de Sala nouae schola,&Locumtenens in O c. Iust. Arag. ac tiarum illius eximius compilator fuit,
Earonia non debet tenere honorem, ,
tenere uaderiam, 'talijs na debet se Ca fallus,nis Domini memor est Bagius in Comis , t. ad X V i , inter Commvn.Tit.de condit. In anc, et si Addo,& Molinum in Repertor. HM leri fol. 3 v. col. . qui istius quoqΠβm ii morest sub his uerbis: Caualteriai et seu Terras pro Honore non conce Rem alicui,nstantsem Ricbis bomis
sunt de Regno Aragonum, Si non
10쪽
DE IMMvNIT. MILIT. ET INFANTION. TIT. II. I ITerram,ct denarios,quos habent pro Honora Caualteriarum,di in Poro Unic. Tit. de Baro-mbino sto Q. Et de io Poro facit mentionem O . Item habent. Tat. de condit Infantionat. I. as. Et qui dicantur Richi homines o, de in ra in Uerb. Ricbus homo, licet a Portole-lio ibid. non illustretur ;Et vel leuius quoque horus hic attiguatur a RamireZ de lem Re Vbi momor illius sussice- plane ait naturam Richi hominis habere,ut absque Fori lesione cuilibet Rex Terram siue Honorem possit dare,cum Filii Ri- Ominis priuilegia,quae eorum Patres harunt,saluis his quae propria sunt militum, habere dicantur in Ob CFilii Richi uominis g. e .lu.ex quo militiae dignitas a Restibus certis solemnitatibus concedi soleret, te quibus per Bages in Obi.Item in Armonia a I. hoc tit. ad quam ipse se refert HO . I g. XIII. Ergo tadem ad vitima Fori verba deue mus, ct enod non fit de alieno Remo, quod ab antiquo Hispaniae inter Suprarbien ses Foro emanatum videri, vel ipsa illius litra nos docet,& omnium testimoniis comprobari; sed de hac indigenarum praelatione alibi latius verba facturi, hic hisce non immoror, ne isto plus Fori huius Commentarius
munitate Ecg( , ' 'A' di m. IV. Similis Titulus de M.tate i goo. Et De
G infantionum, eorumque Pr, uilegus, ut hic, Ania. Iq. 6.
num, bla, atque Richorum hominum
linxio libere pos, dine dis et '' i 3 Q.Vtque omnis In
siones,easque abhTreditates , posses.
Et quod Quicumque Mintes ta infantiones , qui ui locis Regni dege