Ex libris 23 Commentariorum in vetera imperatorum Romanorum numismata Aeneae Vici Liber primus

4쪽

IN LIB. COMMENTARIORVM

MAX. eximium consilium, prope diuina prudentia fuit. hoc cum ex alijs rebus multis aperta perspici potest, in quibus cum magna hominum utilitate suae illi magni tudinem sapientiae declararunt, tum vero ex eo praeci pue,qubd ad inflamandos honestatis studio mortalium animos tam multa & tam praeclara pepererunt, ut ea in hunc usque diem ad similem laudem nostras facile excitare mentes posSint. Quo in genere non solum statua obelisci, columnae, sepulchra, & cetera eiusmodi suerunt , quae ad famam virtutis eorum, qui generi humano iustitia, ac sortitudine sua viventes consuluissent, post mortem propagandam esse comparata cernimuS sed etiam aerer, argentei, atque aurei numi. in quibus a A partim

5쪽

partim eminentem eius, quem sibi honore illo assciem dum suscepissent, effigiem expresserunt, partim etiam historiam aliquam ad eiusdem res gestas, moresq; pertinentem,quibusdam obscurioribus,quasi Aegyptiorum hieroglyphicis,effinxerunt. Quo genere honoris primum apud Romanos C. Caesarem Dictatorem, atque inde alios eius exemplo imperatores constat esse ornatos. Me autem,cum ab ineunte aetate ueteri Romanorum memoriar deditus essem, in primis haec doctrinae ratio delectauit, ut obscuram prae ceteris,ac uariam nu- morum ueterum interpretationem, quoad possem memoria,ac notitia comprehenderem. Itaque cum infinitum prope eorum numerum ex omnibus Europae partibus mihi parassem, atque in hac cognitione multorum annorum aetatem atq; opera consempsissem, nihil tam de me ab hominu utilitate, cuius optimus quisl maxime ratione habere debet aliensi, facturum sum arbitratus,si, doctorum hominum exemplo,quorum hac aetate

ad Romanarum rerum memoriam renouandam uidebam ingenia exarsisse, Caesarum unius,&quinquaginta nummis exponedis illorum temporum historiam intres,ac uiginti libros inclusam, in uulgus ederem. Ex ijs primus est,quo C. Caesaris Dictatoris nummos,quos uiderim,omnes sum complexus,ut non eos selum mea interpretatione planiores secerim,sed etiam mea manu Eueteribus nummis expresserim.Nam cum ego in omni antiquitatis genere,ubicunq; pictura ad reserenda im

gines requiritur, multa quotidie inscieter & absurde c5 mitti

6쪽

mitti animaduertere, quia non,cuius ingenio rerum antiquarum imagines exponerentur, eiusdem quoq; munu pingerentur ,ac saepe incidere,ut longe aliter, ac res esset,imitatione rudis artisex redderet, necessarium es se duxi,ut ipse omnes nummos mea manu, neq; enim in hoc munere mediocriter sim uersatus describerem, atque ita artificis opus ad interpretis consilium accommodare. Reliqui deinceps suis quisq; temporibus apparebunt.est enim res no summi selum studij, sed sumptus etiam, quod ipse cum aliqua rei familiaris meae iactura

sum expertus,prope infiniti. Hunc autem,qui nuc editur,de C. Caesare librum ego in tuae potissimu Sanctitatis nomine apparere censui oportere ob eam similitudinem,qua in praestantia magnaru virtutum inter Sanctitatem tuam, & C. ipsum Caesarem intercedere intellexi. Nam cum mente,ac ratione complector aesarem inuenio non solum ceteris omnibus sacerdotijs, sed etiam Pontificatu maximo praeditum, Romanae urbis Imperatorem,praeterea Patrem patriae appellatum, eundeptu,clementem, iustum liberalemq;, fuisse. Quae quin

eadem in tute Sactitatis moribus,ac uita eluceat omnia, neminem iam esse puto,qui dubitet.ea enim Pontific tum maximum gerit,ea imperium Romae, atq; adeo in uniuersa terra christianis consentientibus obtineti ea Parens est reip.Christianae,in qua administranda non seiunomine,sed etiam re omnem pietatem, clementiam, ac iustitiam exprimit. λ quod causam nostra propius attingit,eadem litterarum cognitione non modo est ess

7쪽

tim instructa,sed ingeni s quoq; eorum,qui litteris dediti sunt, mirifice fauet. huc accedit incredibilis familiae ruae splendor, cui me, in primisque Cosmo, Florentiae Duci I i. domino meo perpetuo, eidemq; Sanctitati

tuae carissimo, omnia iampridem obseruantiae, ac pietatis officia debere multis de caussis intelligo. Accipiat igitur hunc librum libeti animo Sanctitas tua, exiguum animi mei incredibilis erga ipsam testimonium, eumque,cum grauioribus a muneribus uacabi legat. interea dabo opera, ut augustam eius speciem oris, ad aeter nam virtutum, ac Pontificatus eiusdem memoriam eat aere omni mea industria, atq; artificio, quam proxime ad ueritatem ii et expressam, breui ad eam mittam.

8쪽

CI ULI CAESARIS

DICTATORIS VITAE

Ab Aenea Vico Parmense scripta.

. IvLrvs Cars iri gentis patriciae, natus est Romae, patre C. Caesare, Viro claris. simo, auo item C. Caesare, matre vero Aurelia, spectatae pudicitiae femina, C. Mario VI. &L. Valerio Flacco ConQuinctili mense, anno urbis DCLIII. A, ante annum patre a G, annum agens xv I r. Flamen Dialis, qui seminos inter Flamines honor fuit, destinatus est. Afinitate cum Cinna qua-io ter Consule contracta, cum eius filiam Corneliam uxorem duxisset, a Dictatore Sylla, quod assinitate Mario erat coniunctus, amita enim Cars is Iulia Marsi iunioris mater fuerat dote uxoris, hereditatibus gentilichs, ac Flaminio multatus, urbe ausii fit; posteaq; in Sabinis a militibus Syllanis deprehensus, dumus se talentis, Cornelio eorum duci traditis, redemit. mox, propinquorum, ac Vestalium intercessone impetrata venia, patriae testituitur. Prima militia, quae fuit ei in M.Thermi Praetoris con tubernio, bello Mithridatico, in Mitylenarum expugnatione cuuicam coronam accepit: deinde a Nicomede, Bithyniae rege, di ab scedens, ad quem cum classe missus fiterat, a Cilicia piratis c plus, quinquaginta talenta pro redemptione soluit. hos statim abeuntes persecutus,captos patibulo assecit: quod illis inter iocum saepe minatus erat. Annum aetatis agens x x i. Consillibus P. Servilio Isaurico, Ap.Claudio Pulchro, Sythe morte audita, propere Romam reuersus, Tribunatus militum honorem, eum,

9쪽

Q IVLI CAESARIS

qui suffitagio populi mandabatur, nam & Tribuni mih praeterea

erant, Rufulis quos creabant Consules obtinuit. Quaestor Iuliam amitam, uxoremd; Corneliam mortuas, laudauit: moxq; duxit Pompeia: postea ulteriorem Hispania sertitus est. Dehinc Aedilis curulis creatus ciun M.Calpurnio Bibulo, cu quo postea Consul Consule prauiter de republica contendit, praeter Comiatium, ac forum , Dasilicasq; , Capitolium etiam, porticibus ad te pus extructis, ornauit. Spectacula stadiatorum, trecenta ac viginti paria, cum plura dare S.C. inimicorum opera ad eum impediendum facto, vetaretur, venationes etiam, & vvij gene I oris ludos, pompas, atque conuiuia semptibus immesis exhibuit. Marij subinde statuas triumphales, victorias, trophaea Iugurthina, Cimbrica, atque Teutonica, olim a Sylla disiecta, ubique auro micantia, in Capitolio restituit. Mortuo deinde Q Caecilio Metello Pio, Numidici filio, Pontifice maximo, in eius locum creatus est Pontifex, seneratis profusissima lal gitione duobus potentissimis competitoribus, Q Lutatio Catulo, principe Syll narum partium, & P.Seruilio Isaurico, utroque Consillari, Isa rico etiam triumphali, sub quo ipse in Cilicia militarat, cum de

inter Augures cooptatus eua. Postea Vrbanus Praetor factus, et opost praeturam ulteriorem Hispaniam sertitus, ibi, animadueita Alexandri imagine, illacrymis stitur,pertaesiis ignauiam sitam,

quod in ea aetate, qua iam Alexander tot gentes suo stibieceratii erio, anno scilicet aetatis xxxiii. nihil ipse memoria dignum csfecisset. Pacata prouincia, &in amicitiam concordiamq; adductis ciuitatibus, solita festinatione sita, non expectato succes.sere, ante exitum anni, Romam profectius, spreto triumpho,

Consulatum cum M.Bibulo Calpurnio, quem & in curuli Aedilitate collegam habuerat, obtinuit. Post Constitatum, secero L. Calpurnio Pisene, & Cn. Pompeio Magno genero, sulfiagantu 3 obus, imperium Galliarum cum Illyrico per quinquennium, lege a P. Vatinio Tribuno pl lata, impetrauit: quo temporis spatio matrem Aureliam amisit. Ibi maximis bellis admirabili vigilat tia , consilio, virtute consectis ursus in aliud quinquennium imperio

10쪽

VITA

rio prorogato, nouem annis, primum quinque, deinde decem legionibus ustis, omnem serme Galliam, quae a saltu Purerumalpibusq; & monte Gebenna, fluminibus Rheno & Rhodano Continetur, perdomuit, atque pacauit, & in prouinciae formam redegit: in qua octingenta vi cepit oppida, trecentos subegit populos. Contra Helvetios deinceps, atque Getamnos, bellica virtute maxime omnium insignes, Gercitu ducto, egregie pugnauit. Aggressius deinde Britannos, Romanis antea ignotos,irsebutarios fecit. Discissa interim inter Caesarem & Pompeium, io ob Iuliae mortem, Gestate, indignatione commotus, propter iniquas in Hamicosq; paucorum,led potentium ciuium iniurias,

mira celeritate Romam exercitu ducto, an arium per multos annos , atque adeo multa saecula intestim, spoliauit, ipsem Pompeium Italia expulit, Consulem se iterum, collega P.Seruilio, Isaurici filio, Dictatoremq; secit. In Hispansis mox Petreium, L. Afranium, WVarronem, Pompeij legatos, deuicit: Massiliam cepit. Comite inde fomina quanquam virtuti imis, quam fortunae, debuit inimicitias persequens, in Pharsalia Pompeium debellauit: & irrequieto victoriae cursia proseimis in Aegyptum,ao Ptolemaeum regem, Cleopatrae fratrem, cum qua mox conse

ludinem habuit,acie vicit, Cleopatramq; reginam constituit. Inde celeritate si ma Pharnacem, Mithridatis Magni filium, pr fligauit, victoriam tribus tantum verbis amicis significans, venes,

vicit, vicL in quo Pompeij Magni obtrectasse gloriae creditus est,

cum a se minimo negocio vi, ostenderet eas gentes, quarum victoria Pompeius Magni cognomen adeptus erat. tunc tertium Consul, totidem Didiator creatur. nam in antiquis nummis ita distinguuntur numero Dictaturae, ut Consulatus. Tres inde prinstantiss.duces cipionem Metellum, olim a Metello Pio adopta-3o tum, Pompeij secerum, Afranium, & Iubam, Mauritaniae regem, in Libya superauit ;vnod; mense quater triumphauit, de Gnia, Alexandria, Ponto, & Africa, in quo triumpho Iubam, Iubae regis filium, qui inter clarissimos rei rusticae Diptores postea a numeratus est, testatem admodum captiuum duxit. Hinc qua

B a tum