De apoplexia dissertatio inauguralis quam in archigymnasio patavino publicæ disquisitioni submittit Antonius Apollonio

11쪽

quando qua mitigandus Praeter dolorem adest grave. ditiis sensus, veluti si caput magni im seret memoria, quae felix tenaxque antea suit, repente obsuscatur, sa-cilisque rerum aut nominum oblivio succedit porro vertigine tenebricosa au e ducae, quin etiam ipsa amblyopia amauroti ea vel amaurosis insolita conjun- etivae oculorum injectio magna in aomnum propen aio somnus inquietus, insomniis terrificis, pavoribus turbatus; susurrus, tinnitus aurium aut bombus, quem uoc loea humida, nec paries recenter ealce obductus, nec alia evidens eatis pro ereaverit loquela disseilis, balbuties eo eurrens atque temporaria os levi Ler dis intortum membrorum alterutrius lateris pondus dedo latio, stupor aut so micatio suspiria resime uia, tactus obtusus vel ob velatus pulsus lentus, durus, lensus, irregularis; sacies saepe turgida, rubra, rubro livescens oeuli rubie lincti, labia sit blivida, venae jugulares tum n tes, parotidum atque temporalium arteriarum pulsatio ualida alvus insolite immorigera Dausea vomituritio, et quandoque vomitus absquo signis silurrae gastri eae 1 Iio est adparatus pliae nomenorum in vaesis itidi .iduis plus minusve modificatus, ex quo suturam poplexiae evolutionem quodammodo suspi- eari licet.

Insultus ipse in apoplexi sanguinea, sive congestiva εive haemor magiea etenim ab initis una ab altera difficulter dignos ei tur communiter orditur a cephalalgia intensa, auxi etate Armieationis sensu ad

frontem, tensione adiueam, motibus 1inguae inter caeptis desuper aegrotans conscientia, motuum qu Voluntate regeta eum facultate subito privatur; collabitur,

12쪽

aut repente prosternitur; profunde tormientis ad insta respirat ronchos ducens, nonnumquam stertens ore

hiante spuma repleto , utplurimum obi quo , respieiolento aut intoreiso pulsum osserens tardum, magnitu , sortem, durum, irregularem aut intermittentem vultum turg dum rubrum; eulos iniectos, proiciberantes, aegro movendos palpebras sub tumidas pupillam dilatatam, immobilem venas jugulares multum distentas Sub validiori autem paroxysmo observantur, elii gravissimi ueluti in agone, stridor dentium, motus convulsi v I vomitus sympathicus, et saepe mors. Tali in statu aegri mox per unam alteramve horam remanent; et deinde post venae sectiones pedetentim ensum atromotum adipiscuntur, quod in apoplexi ex congestione videre est. Interdum autem, sopore imminuto aut paenitus sublato, remanet uel paralysis unius lateris hemiplegia , vel loquelae, aut deglutitionis intere pilo, paralysis vesicae utinariae, aut recti intestini et g. nim paralyses tamquam sorores a poplexiae considerari

merentur.

Marratis phaenomenis fulcrum addunt in diagnos iapoplexi a sanguineae aetas florens, temperamentum sanguineum, abusus stimulorum atque ciborum animalium, tempestas hyemalis aut vernalis, suppressae aliae sanguinis euae uationes denique h3 pertrophiae, dilatationes coralis, aut ius uiueientiae valvularum pra

Apoplexi a se rosae diagno sis pluribus signis innititur et qui dom requentio eontingit in subjeetis lymphaticis subeae hecti eis, in aetato provecta acce8Sufinumquam de repente, sed sensim sensimque evolutus:

13쪽

saei es sit pallida et subium da etiamsi Ihoc ulti in umeri ierium in dum haberi debeat, nam epio stasio sanguinis copiosa in cerebrum vitam peripliori eam exuimguit) sudor frigidus in fronte evolvitur oeul languidi tinitas vitrei, palpebrae conniventes aut spasti est ontractae videntur oedemata liue illi, evoluta pulsus tardus, do bilis, parvus, inaequalis; nulla denique aut levis pliae nomenorum immutatio post sane uinis missiones instibulas, urinarum parcitas, et itis anguine dueto abundans seri copia liae cimnia quo dammodo ad iudicium poplexi a se rosa conducunt. Non semper autem quantitas exsudationis s3mptomatibus respondet; namque I Lalle mand edocui serum atque sanoti nem xigua viam litate dummodo de repente essundatur, poplexiae indue Endae parem Sse posSe. Quid autem istam do signis neruosae sub tanta dinificultate, partim ex obs prvationum ri L constatarum desectu, partim ex tenebris inter quas nosogeni nevro- pathiarum adhuc versatur An aliquibus symptomatibus fides liab eiula Pro bono humanitatis a poplexi nervosa rara est Ejusdem tu praesentia negativa, sole di- eam rabione statuitur. IIui obnoxii sunt qui lysteri- eo aut hypochondriae morbo, aut pilepsia, Cliorea, tremo Plirenes ditius laborarmit, tam peramentum irritabile, magnamque sensibilitatem praeseserentes Evolvitur autem morbus cum tremoribus, convulsionibus, saucium, cordis, ventriculi, pii in cleris, vesicae spa smis oeulorum distri sione coarc Lation pupillae, palpebra superioris prolapsu, pulsu duro contracto, et frequenti eum extromitatum rigo eo Hac autem ab

aliis differt, qlio vel immediate desinit, vel absque

14쪽

venae aeetionibus sanatur vel si aecessus pluvies repetuntur, mors inopitato contingit.

Disposivo in apoplexiam et causae hujus excitam te pro duplici illius Gietate disserunt. Catis vero immodiata apoplexia os impedibus an subsistens motus cerebri, e detiegatus ejusdem inlluxus quieumque sit, aleelvictis, electro magneLicus in organa mobili aut

solisti dieata. Inter causas disponentes enumerantur haereditaria

dispos Lio, consistens in originaria pulpae erebralis stompage nimis stipata, aut suila. Aetas vel senescens vel grandaeva quo sub respeetu in consum voeari dabant cordis, vasorumqu majorum laesiones organiis eao, uti hyper trophda, dilatatio, ortectasis, et sic porro IIaee dispositio ad apoplex iam vel intra quadrag

simum atqua sexagesimum annum, vel inter septuagesimum atque octuagesimum, monent eximio ope, observant ut prior in casu ex hypertrophia, altero exl in agi vasorum. Disponuntur en que 1omines e prio corporis habitu integris nonnumquam familiis haereditatio, id est apite magno amplo collo brevi,

crasso, extremitatibus brevibus, valde rotundis, abdo mine vasto donati. emperamentum vero poplexiae concipiendae aptum esse solet vel sanguineum, vel atrabiliare, vel ac lectieum, vel nervosum. In quo

libet Iiorum, ex redundantia sanguinis nimia vitalitate donati, vel seri, iatis fit in cerebro congestio, ut modo fianguinea Sorosa habeatur apoplexia Quilibet enim in orpore redundans humor, dum ad cerebrum maiori

15쪽

quan Litate conducitur, debo semper in vasis molli- , haud lassicis, atque pr thecam DF seam, qua m biuntur, talei mentis orbatis, quae caeteris partihus maior quantitato colli i, ex quo a poplexia Hio oeorda hi juvat quod sub laabit apti plectico aut organici cam lio patii iis dispositio increscit nominem enim latet

illo in eas propto minorem distantiam cordia a coiseebro, unde per vasa arolido major utida sanguinis ad erobrum sertur

Sed et vivendi ratio concipiendo morim ad modi impondueit iam opipare viventes, cibis qua crassis, pinguedinosis, sumo induratis carnibus, vino et spirituosis liquoribus indulgentes, no non vitam desidem ac otiosam traducentcs morbum conciper possim t. Subliis causis sanguis suis haud liberatur principiis es re- monti iis, corpusque semper tenacibus impurisque sim moribus scatet, a qui biis In cerebro fieri possc graves compressiones a poplex iam parituras proeul dubio coniectar possumus. I t si vitae desidi addatur longa et profunda per severa studia meditatio, tum debi Ithaiis cerebri vaseulis saetaqtio in illo viscere magna lium

rum congestione, incipit turgescere corpus, aput ver tiginosum esse, domum apoplex am oriri. Decasionales causae sunt potentiae pleraeque en epha iuvem au meningitidem in generantes, et posthum harum inflammationum Vapores narcolici sive extrina dens oriundi ab abusu opii, spiritus vini, agi ea

bonum, aut liquorum sermentescentium ; porro ei pestas hyemalis aut uernalis, ob stibitas vices temperaturae, quarum causa, ohibita cutis stinctione, hypa- aemiae internae ossormantur. His aecedunt cordis,a-

16쪽

sorumque majorum vitia, uti hypertrophia, an eurisma,

ossifieationes valvularum sanguinem cerebrum versus impetuos urgentes, aut ejtis a cerebro refluxum praepedientes; apitis pronatio insignis et protracta, o narum ligularium compressio respiraconis disse ultas a liorae et abdomino ompress s orphosi, aut Iordos , aut hydrothorace respiratio inter caepta in suspensis, submersis nimia ventriculi et intestinorum pia pletio Ad a poplex iam nervosam in generandam conseiarunt humorum acturae, praesertim seminis per otianiam dispendia remediorum evacuantium abusus; animi ad laetus et palli emata deprimentia anxietas, sollieitudo, febres nervosae, et nevroses chronicae.

Apoplexi semper periculosus est morbus, saepius leti, alis, vel in alios morbos, praeserti in in paralyses, deni iii in sanitatem abiens. Docliae Hippoerate atquo Celsu loquuti, ita dixeriint Gravis ι-ymam, levis discite sanarum Bo vera quo magis respiratio fit steris

torosa, quo pulsus rarus et magnus, quo a somno, innimo adhibi Lis st; mulis expergiscitur aeger, quo rigidus et viso idus sudor vestoni madefacit, eo morti propinquior fit aeger Et si di si lato paroxysmo cum magnae saeuitatum intello et ualium, cumque aliqua nonnullarum partium debilitate, homo surgit, tune laetitalis plerumque expectanda a poplexiae reo; diva Boerba ave ex tremore, vae illatione, vertigine scotomia, stupore, amnesia, aurium tinnitu saei et insatione, respiratione stili in profundiore, et incubo saepius recurrentea poplexiae reced uam timebat. obris post aliquot ditis

17쪽

in apopleeticis evoluta non absolute sausto gaudet signis ea tua vel maxime si in parte para rhi ea au in latere opposito convulsiones evolvantur namque iacte

omnia partim ab indole inflammatoria labris, partima rea etione phlogisti ea in cerebro aut me ningibus evoluta dependent. Hanc opinionem post clariss mssothabuerunt neoterici perplures, uti Lallematid, Rocho uxore hoplex iam ex simplici turgor vasorum resolvisacile posse neminem latebit ea propter optimo dixerunt veteres, quod si os insultum congrua cura tempestive fiat, e morbus absque malis posthumi resolvitur, tunc prognosis admodum fausta esse mere turi Mala sunt signa continua sub insultu convulsio. nes, spasmus universalis, vomitus vehemens, citra

sordes astricas deglutiendi impotentia eum potus aut medicaminum per nares refluxu alvus et urina i voluntarie emissae sudores, aciem, collum, pectus, extremitates superiores tegentes, rigidi saei es coulapsa respiratio rone his et steriore concitata cum spuma ante os protrusa febris valida, et delirium aut sopor Tamquam appendices ad progno sim huc spectant varii exitus, atque variae a poplexiae decurrendi rationes. Et in primis adnotare juvat, quod dum in

morbῖ acutis imminutio aut perseeta sanatio per evacuationes criti eas contingero solet, hoc numquam iii a poplexi observatur; et si opis taxis, di arri, ea vomitus, aliaeque evacuationes observentur, tamquam sympto matteae et frustranea haberi merentur. Inter varias a poplexiae sequelas recensentur paralrses linguae, aut nonnullorum saeta musculorum, vel dimidia corporis partis hemiplegia , aut extremitatis unius mox

18쪽

superioris, mox inferioris paralyses vesicae urinariae; memoriae, ut ellectus, rationis labesaeinιio, imo et imbecillitas, latuitas, ut mirum si videre quomodo senes prius venerandi in infantiam redite putemus: tandem adrnamia universalis eum adspectu caelaeetico praesto fit. Borum omnium ratio facile intelligitur si ad diutumam systematis cerebralis compressionem aut pulpae degeneratam structuram pensitare velimus.

In euratione instituenda triplicem memoratam apoplexiae varietatem rite ante oculos habere, de

que expositam dispositionis et constitutionis individui causa rura excitantium, morborum praesentiam,au praegressorum in nex causali liaerentium, ipsiusque insultus phaenomenorum disserentiam exactissi me attondere oportet. Indicationes vero generales consistunt in avertendo imminenti apoplexiae perieulo, ut, si fieri possit, accessus praevertatur Si autem insultus jam evolutus est, tunc congruis auxiliis exci-inti aegri quaerenda, et posthuma, si quae adsint, abigenda. Sublato denique insultu, aeger a recistiva

tueatur.

Dum imminer apoplexiam exibaenomenis supra expositis dubitamus, oportet sanguinis copiam imminuera per venae sectionem aut hirudinum adplicationem Phlebotomia autem, quantum seri potest, non praetermittenda; etenim ab illa ilius habetur levamen. Post phlebotomias , fracta, utplurimum, duritie atque plenitudine pulsuum, Perdurante adhuc epita-

19쪽

lae atque vertigine, hirudine ad tempora optimo eonsilio admoventur. Si autem de subjecto liaemorrhoida pio, aut hyperhaemia abdominali detento pertractetur, hirudines potius ad vasa sodalia adplicandae sunt.

Porro ad permanentem aliquam revulsiouem institue dam conserunt una ex parte remedia purgantia validiora, vel maxime salina atque drastica, nec non ruinbelaeientia, aut vesicantia. Insulta a pople et te per activam cerebri congestionem vel haemorrhagiam evoluto, aegrum oportet in ea te spatiosum, aere puro gaudens, moderate te inperatum, transferres in positione sub tecta, capite et pectore se ilicet elevatis, cruribusque declivibus, contineres; vestimenta quaevis areta prementia, stringenii et to solvere oportet. Vitanda pariter est lax intems atque strepitus. Plet hora localis et simul universalis per phlebotomiam largam e vena brachii, aut ex jugulari urgenti casu instituenda, breviterque repetenda. Alvam porro str pticam movere oportet perpurgantia e senna, sale angli eo arcano dupli eato, ea lomelano cum alappa aut rhaeo consecta Clysmata pariter injiciantur sortiter alvum subducentia A parvo autem levique cibo alimentum quotidianum sumendum. Ad eumdem sinem eonducunt usus nitratis lixi Vae, acetatis potassae, aliorumque medicaminum deprimentium Superstite adhuc sanguinis congestione, et venae sectione non ulta indieata, eucurbitula prosunde in eis nudae a moveatur, vel hirudines ad tempora atque retro aures imponantur. Si eapu ex itide valde ea leat, et una simul validus si arteriarum impulsus,

licet lamenta frigida capiti imponere.

20쪽

xve si eantibus alioquin valde aiidatis avea medicus sub initio morbi, praesert m ad nutam etenim ob stimulum quem asserunt quandoque congesti Nemul ro porroque sustinere valent. Desuper igitur sanguinis missiopes, incipiendum est a cura revellenti; et in primis ad suras, denique a oecipitem vesicantia adplicentur, 'itiae valde conserunt ad systema nervosum excitandum. Laudanda non sunt emetica aut stibe metiea in poplexi sanguinea; etenim vomendi conatus, qua exinde sequuntur, in damnvm aegrotam tis evadere possunt. Attamen non semper talibiis auxiliis a poplexia plane sanatur: etenim tamquam Postlitima remanet

quandoque parat sis nutus curatio sit seipitii non solum a remediis leniter purgantibus, sed ab aliis quae

xpe eis ea sero ratione in systema nervosum agunt Ad haec pertinent arnica montana, valeriana, assa etida nar vomica, strionina, mos clius, castoreum, cortex peritu antis, et martialia ipsa clavente tempestate et

sub obstinata paralysi olla liermalia, electricitas,

ago-pune tura a medicis valde latidantur, et bono eumesio e tu adllibentur. rae tamen a poplexi a se rosa in eo consistit, ut causae excitantes abigantur; secretio nes et exoretiones aequabiliter sustineantur modo. rata lueis, caloris, odoramentorum blandorum conce datur actio pharmacorum absorphionis opus sollieitantium, aut systema nervosum a torpore in quo versatur extollantium, externo atque interno adhibeantur.

In apoplexi a se eos igitur acidantve calo mel se illa marina, ac nitum, nitrum vel maxime dum pulsus vibrans atque reques habeatur Sanguinis evacuatio-