Collectio Pisaurensis omnium poematum, carminum, fragmentorum latinorum : sive ad Christianos, sive ad ethnicos, sive ad certos, sive ad incertos poetas, a prima latinæ linguæ ætate ad sextum usque Christianum seculum & Longobardorum in Italiam adven

5쪽

COLLECTIO

PISAURENSIS

OMNIUM TOEMATUM, CARMINUM, FRAGMENTORUM LATINORUM,

PRIMA, LATINAE LINGUAE TATE

Ad sextuni us ille Christianum Seculum longobardorum in Italiam Adventum pertinenS, ab omnis Poetarum Libris, Cosiectionibus , Lapidibus Codicibus ex scripta.

ETHNICO POETAS MAIORES CONTINENS.

7쪽

PRO LEGO MENA

DE LUCANO POETA.

Lucani aetas. a. Harsaliae libri. a. ditiones. a. Carmen ad Pisonem Lucano tribtituur. 4. Scripta deperdita. I.

M Annaeus Lucanus a Cordubensis Hi

1 spanus, filius M. Annaei Melae, quem Senecae Philosophi fratre in suisse diximus, ques Romanusis ab Imp. Nerone variis auctus honoribus, sed postea, grave ejus odium incurrens, quod in oetica, cujus rincipatum Imperator ambiebat, b excellere cuperet, itaque addens se isonianae conjurationi, deprehensus, exireque vita jussus, venis solutis obiit Anno Christi s vix annos natUS 27. Genethliacon ejus celebrat Statius lib. II. Silva . II. Exstant ejus Pharsaliae, sive de bello civili Caesaris atque Pompeji, quod pugna ad Pharsalum Thesjaliae urbem , qua Pompejum Caesar vicit, finitum est, Libri X. Carmine Heroico. Quantum ex praetenti opere gloriae sibi promiserit audio ipse, patet ex his ejus verbis X. 988 seq.

Invidia sacrae Caesar ne tangere famae, Nam si quid Latiis fas G promittere Musis, suantum Smyrni et sc durabunt Vatis honores, Venturi me Teque legente Pharsalia nos rammet, a nullo tenebris damnabitur aevo. Tu morem Lucani reprehendit ut Caesar cica- Iiger, Caussinus ΙΙΙ. Io. 1 eloquentia 4 cra, profana. Non minus reprehendas, quod mirum in modum adulatur Neroni usque a deo ruta cum multis verbis bellorum ciuilium atrocitatem , iteriam exaggerasset, subjungat lib. I. Vers. 4. Multum Roma tamen debet cit libus armis, suo tibi res acta es

Astronomiae peritiam in Lucano desiderabat Iosephus caliger prolego m. ad Manil alibi, eumque secutus rotius ad lib. I. vers. 34. Barthius III. . Adversar. Sed defendit Lucanum iranciscum Insulanus procurator lari

a Praeter vitam Lucani, quae ad Suetonium audi rem refertur, aliam ineditani iudat caliger ad culicem Virgilii illa in ortassis n.e editioni Schrevella. Da pranii titur, edita a Joanne Britannico Adite praeterea iuvabit Maminii in anchium de Rom. rer seriptoribus c. l. Nic. Anioni uni lib. I. Bibl. Vet. Hispanae cap. p. maduiui de Scriptotibus non Ec

clesiast. T. I. p. 262.

b Tacitus V. s. 7o. e Homerum intelligit. snus in pologia pro Lucani athematica. adversus caligerum , versibus edita aris. I 382. q. quam impugnat caliger Epist. 3. ad amertum Patis nium. d Aliam Lucani pologiam Scaligero opposuit Iacobus Ρalmerius Grentesmenilius editam post auctoris mortem a Jano Berkelio Lugdun. at I7O . . Conserendus etiam Io Baptista Bellus in diatriba de mense, die se victoriae

Pharsalicae Tolos. 537. . recusa T. VIII. thetauri antiquitatum Romanar Graeviani, separatim iterum cura Henr Leon hardi Schuret. flet schii U. C. Witteberg. 7 3. 4. Laudat Lucanum praeter alios, ac requenter imitatur Guillelmus Brito, ut observatum einesio est p. 36 I. O . Var. Lect Clarissimo utam anno judice , ut eloquentiae corruptela Senecae hilosopho recte adscribitur , ita sanctissimam divinam artem poesin primus contaminare, meroicum carmen ad declamatoria ac urnina eniittere aggressus est fratris ejus . Annaei Melae filius Lucanus . neptiuntque maxime qui eum Virgilio comparare annituntur, in quo omnia castigata, limata, naturalia : cum Lucanus ut est senis equus impetu temper in aximo fertur , neque habenas audit, sed indulgens ingenio, neque modum neque rationem servat carminis judicio non recte usus , cum ubique ostentare vim suam vehementiam, etiam ubi convenit minime conatur.

f Potest tamen cum fructu legi , cum ejus bictio sit satis latina, puraque, descriptiones, quas immiscet operi, haud inelegantes. Characteres ejus quoque egregii, in qua arte proximus est Vellejo aterculo Wrerum Civilium minime rudis Lucanus perstringitur a Petronio c. II 6 his verbis: Ecce libelli cimilis ingens opus quisquis attigerit Ut plenus litteris sub onere labetur. Non enim res gestae verins Ous comprehendendae sunt, quod longe melius Hisorici faciunt quam Poetae, oc Conser ani Dousae praecidanea ad Petron lib. 2. c. 2. Tamen Casp. artaeus T. I. Oem p. IT. ex persbna Lucani: Cui minus Historicus credor, minus esse Poeta.

8쪽

Me minor es vates, me sirorm issor cus.

Atheismi crimen Lucano impactum ab eo removet aucho EpistoLirum Italice editarum Bononiae A. 7OS. 8 p. 32. 2 2. Acta Erudito. rum Lips. . . lupplementi p. 52 seq. Me moriae revolt. 7O s. p. 7o. In antiquis Codicibus hoc de Lucano Hexastichon legitur:

Corduba me gen:ιit, rapuit Nero, pr.elia dixi, suis gessere paras hinc socer, inde gener . Contintι numqtιa n direxi carmina ductis,stiae tractimserpit, gyptus ibi comma placet.

Fili minis in morem quae sunt mirandi citentur.

H. e vero sapiet dicito isae Ieriet. Vitam Lucani a vetonio scriptam, ad a. lau bonum A. I 3ς s. misit lieodorus Canterus. Vide Epistolas Casau boni edit Almelovenianae pag. 45. ubi notantur alit inde assuta esse haec

verba postrema Poemata etiam ejus praelegi memini, consci vero ac venalia proponi non tantum operose a diligenter , sed inepte ιιoqu e.

Suetoni, haec vita vindicatur a Barthi, VII. 3. I. I. Adversar Exstat in Graevianis aliis recentioribus Suetonii editionibus. Alia vita est quae ex Commentario antiquissimo repetita fertur in variis Lucani editionibus

incipit M. Annaeus Lucanus Patrem habuit M. Annaeum Melam . In o. r. ichmans bai sentidiatriba in Lucani Pharsaliam, 'iteb. ITI 2.

Epistolis editis adomi A. 67O. . . II 2. seqq. ad Iacobum Palme: ium, multa in Lucani laudem congesta lector reperiet, pagina Igo seqq. nonnulla Lucani emendata vel illustrata. De Palmerii pro Lucano Apologia adisi placet ephemerides eruditorum Paris A. ITO8. Novenabr. p. 363. Illustrat etiam plura Lucani locain castis a Franciscus odius in lectionibus

Novantiquis, nec non Guil. Canterus in novis le

nionibus Nimium Lucano tribui a Statio, cum patriam ejus ipso nato plus quam Sen eam dedisse Mundo scripsit, ita profitetur Barth ad lib. 2 silv. 7. p. 23 I. ut adulationem hoc appellet paene abominabilem Nimis tamen i ipse in Lucanum iniquus,

quando subjungit siι de uim totus Lucanur, tamen meliore parte Juorum scriptorum superstes , ad Sene-

g Alii rectius: ti e traftim serpant plus mihi

comnia placet. Comnia est incisum, breve , argutum. Nimiuin quaesita acumina in Lucano reprehendit D minicus ohurius, libro a mani re de re e p. ἰτ.

Quod ei plus historictis quain Poeta dicitur ornandi c. I. de rebus et atque inde reculso lib. 2. Chron. c. 6. id fidem potius putem pertinere, quam ad scribendi characterem.

e. vel unam EpyὶoLrm aut tractationem Idem assentitur Francisco Florido Sabino, qui lib. a. subseciv. lection. c. O. nihil umquam putavit prolatum stultius, quam cum Statius Homero luperiorem , parem Virgilio Lucanum celebravit Poetam his versibus: Graio nobilior Melete Baetis:

Feminis quae, ut olla Lucanum, maritos

suos 4 studiis adjuverunt addenda Claudia Statii Poetae, de quam evartius III. 3. Papi

Libri decimi pars posterioris sorte plures

insequentes cum aliis Lucani poematis perierunt. Nec ultimam manum b addidisse iis, quos habemus, libris dicitur, cum sint elegantissimi, gravibusque lententiis Poetico dec re insignes, quamvis suerint , qui Poetis si in accensere Lucanum dubitarunt, quod historiam,

qua in Versu persequitur, non tot fabulis inqui. nasset more aliorum Poetarum. Marbodum An.

linum Rhedonensem Epit copum ama est , ut Patriae gratificaretur hos de Meduanain Ligeri versus Lucano interuisse Libro I. veri . 438 seq.

In nebulis , Meduana tuis, marcere perUMFia dux,

h Libros tres priores emendasse aiunt Potiam A gemarsam Lucani uxorem , quae deinde Statio Poetae nupsit, ut ple docere videtur proceatio lib. et Silva r. Htiae Sidonius Poli. dat Poetas: Haec teste Baptista Fulgos tanto ingento υdirinaque fuit , ut caeptos a viar permultos verytis Usa eadem S li gravitate atque eis gamia perficeret , inque epigrammata etiam periri s. me conjeraberet. lib. . cap. . Plures seminae maritos os, vel anaasios in studiis adjuvantes celebrantur a Sidonio lib. II. Epist. o. ad Hesperi uim Suoue Opido meminens quod olim Martia Hortenso, Terentia Tullio. Calpurnia Plinio, Pu lentia Apulo . Rusticiana νmmacho legentibus meditantibusque candelas ta candelabra tenuerunt , - - - rem miscerr Is i sepe verst/m C rinna ιιm jus mione eo rapieυit, Lesbia cum Catullo. Cesennia cum Getulico, Argentaria cum LN uo, δεν thia eram Propertio, Delia eum Tibullo.

ι Vide Martialem XIV. ista. Isidorum VIII.

. Otig. Servii loca loci aiadis accio Sarisberiensis ap. Os s. de natura poeticae p. 7. Nimirum ex Aristotelis praeceptis , vati non est quasi res gella versibus tradenda, sed per ambages eorumqtie ministeria, fabulolum lententiataim tormentum debet liber spiritus prWipitari, ut loquitur Petroii ius. Ueriana Erasmus Epist ad Andream in monium p. 2I6. Mut, inquit,

qui poen. non putent, nisi deos omnes e caelo, mari terraque tibinde adυocas, nisi excrura infuleius a-- l. Is Mihi emper placti it cirmen , quod a piosa tint. non suge recederr . in nc sententiain Hiit

9쪽

udus, iam IacUoa geris recreatur ab amne . Sane in omnibus SS. Codicibus antiquis non comparent vel ipso Grotio teste , qui eos in

sua 'κδο ει edendos curavit. Haec Menagius p. 27. ad Laert.

III. Editio Lucani princeps est Roma

na A. I έ59. sol curante Jo. Aindrea Epit copo Aleriens vulgata, nuncupata aulo II Ponti

fici, quae habetur in Bibl. Regis Christianissi

mi. In ea haec de Lucano omponius Insortunatus si Pharsalianis non inivit, cujtι primos tres libros cum uxore correxit, quos Mycitia depraυatos cum reliquἰ septem Ioannes Andreasia tisses interiens diligentissime nostro tempore emendaῬit, rogantibus Conrado noldo, qui, ne lingua Romana pereat, libros laudabili inυentione imprimunt. Hic Conradus v veinheym Arnoldus an naris ad calcem libri Teutonica de oente se fuisse sonificant, ac fuere inter primos qui Romae artem typographicam propagarunt. Ab eo tempore prodiit cum notis

Petri de onte , o Taberii c. Itemque sm Venetiis 473. sol iterumque A. 477.

sol per Juvenem uerinum, quae εκδοσις hisce versibus se commendat lectori: suam veniant grandes Lucani in carmina Musae, Et quantum excellat dicendi fulmine rates, Iudice , altiloquas novit quicumque Sorores. Certe ego divino paulum cessisse Maroni Crediderim, Phoebo digna najora locutum Incertos belli υentus civiliaque arma Cognatasque acies, summa pericula rerum Scripserit ardenti melius quis carmine Vates 8suasve ferat Latius gentes aut at icus axis ut Oriens quibus aut animis in bella ruentes psi id toga , quid saevi pariant di crimina Martis

Enator habes tanttim nione observare poetam.

Ergo cape, JAUenem Guerinum adsidera tollas, Lucanum Veneta doste qui impresserit Prbe. Venetiis pariter a 485. 1498. ISII sol. Parmae I 83. sol quam editionem possedit Cl. Graevius, in Brixiae per Jacobum Britannicum Brixianum I 85. sol cum Commentariis omni-

Scholiastes Lucani antiquus allegatur a rotio ad Lucan. Q Barthio ad Statium ac Britonem. Amnolphi Aurelianensis scholia SS. in Bibl. Gudiana. Lucanus cum commentariis XS. Loni morentini in Bibl. Regis Galliae tella Labbeo . Alius Scholiastes MS in Bibl. Vaticana cujus meminit Nic. Antonius in Bibl. Vet. Hispana p. 7. l Mich. Maittaire Annal. typograph. p. I. cor Id. Maltinire P. 127. 73. DP.

anni notatione.

Cum Commentariis Ioannis Britannie Brixiani, Mediolan a 49 I. sol in Bibl. Almelo.

veniana p. II 4. Baptijlae uarini cominentariisum e Trithemio memorat Gesnerus, non diis tum quod sciam. Cum commentario Jo. Sulpi- ei Verulani imniboni Leonicen Venet. Igo a.

Myo. Eaptistae ii annotationibus, ex recooni. tione G. Verjellani Mediolani ciso 8. ex recensionem acinthi γ pini. Argent. ISOQ. q. cum

Sulpicii commentariis. Et sine illis 132o. 8. Paris. III 2. I. cum adnotationes familiari pellucida ut habet titulus Petri de Ponte Caeci Brugensis, per Guil de Ro-uge . Mediolani cisas sol cum Beroaldi, variorum notis ad edit. Taris. I 3I fol. Basil. a 314. sol Lugdulii 33 . . dc 33 I. . apud Gryph. 1369. orma minore Venet. I 337. . apud Jac. Juniam Coloniae 337. I. apud Joh Gymnicum. laris apud Simeonem Colineum in Is s. a. apud sol, Stephanum, additii in calce Variis Lect Lugd. I 3 7 forma minore apud Seb. Grrabium, co3 2. I. Basile apud Henr tetri 43so. I. cumgo. Sulpitii menta Glareani notis, I378. sol cum commentariis haud contemnendis pro illa qua scripsit late, iambo Hortensi in o. Sulpicii 'laris . I 334. I. apud Nob Stephanum. ac Theodori Pulvianni recensione . AntVv. apud ' Plant in. I 36 Iz. I377 IS92 forma minore Lipsi cum scholiis Gregorii Ber anni, a 384.

lect Theodori ulmanni, in in librum I. animadversionibus Ioach. Camerari addita etiam Epistola ad Calpurnium Pisonem per Hadr. Junium emendata, in illustrata a Joseph, Scali. gero. Idem Junius lucanum ad 4etustissimi exemplaris fidem castigatum tradidit typographo, ut constat ex ejus Epistolis pag. 223. datis circa A. Is 32. A. Io I et ex via phelelagii ossicina, dorma minore. cum Pulmanni Variis lect. notis Hugonis rotii n) Antu.

10쪽

ii notis auctioribus Lugd. Bat. 525 8. Cum 'notis bo. Farnabii, Lond. I5I8. I. Francos. I 624. . Lond. I 53 . . c Amstelod. 5 q. I 663. I 2 additis etiam iugonis spolii lani. madversionibus . in instet. I53I apud Elti vir. serna minore cum jusdem rotii notis. Misaccedunt denique editiones Amselodamenses, cum eiusdem rotii, Thomae Farn abii, Sc aliorum notis vulgatae a Corn. Schrevelio I 638. 569.

non in seliciter elucubratum Caeterum saria. rum leelionum libellus ex coddic quibus Pulm annus, mers mannus usi sunt adjectus Grotianis editionibus in nivv. Lugd. lat.

Io I . Iis I9. I 525. . t chrevellanis, I 538. I 559. cum Varior notis, ab Grotio non est neque eas habet, quas diu ante suae eleganti editioni adjecit Robertus Stephanus. Omitto ditione, in Corpore Foetarum datinorum, te quibus instes lib. IU c. I. Lucanum etiam expolire instituit a par Barthius, magni pretii exemplari usus, cujus patrocinio id aggret sum se testatur ad Statii Thebaid. VI. 8 . IV. o9. praestantissimus vir Nicolaus min. Fus, in quam rem diligenti studio Varias de-ctiones e Uariis Codis nus S S. collegit, quarum rapographum servo acceptum e Bibl. Gudiana At calcem libri decimi ad scriptum .

Paul. Constantinopolitanus . emendavi mant mea

solus M. Annaei aueau C υilii belli lib. X. explicit Chronologiam in Lucanum, Caesarem des bello Civili, Dionysium Halicarnasseum paravit Paulus Merula sed illa non vidit lucem Thomae Maii supplementum, quo poema Lucani producitur usque ad necem Iulii Caelaris, prodiit separatim iugd. I53o. I. iugd.

Bat. I 64O. I 2 δ Londini ci 5 5. a. Subjungitur etiam Lucano edit. Amstet Od. ITI R. 2. cum Farn abii. Grotiique motis . laudatur Nic. Meinsio p. 274. poematum. Cum vertione prosaria Gallica Michaelis de Marolles lucem vidit Lucanus Paris. 63 . . Metaphrasis Gallica rebeu fit, versibus scripta,

quam Archetypo ipsi haud dubitant prae-Ia Uar iei'. Tam impense porro Poeta illo delecta. rus es c rotius vir sit minus, ut eum semper in sinu gestati vix die intermisso quo non aliqlii eius degeret, ut narrat in Epistolis ciuido Patinus.

ferre nonnulli , saepius edita est . In euis phrasi Gallica rebo vii edita Paris. 637. .

do turgidum dicendi genus reprehendit Nico. laus Bolatus ossea de Dei preauc arte

Mais i alter pas avssi fur Iespas de Breheus,

Sublime fans orgueυil agreabies sani fari. Sed etiam aliquando longe infra Lucani vim δ dignitatem subsidere arguitur ab Euremonio Tom. ΙΙΙ. pag. 9o ubi conseri versum Lucani,

Victrix ausa iis placuit, sed vidIa Caton , cum hoc rigido Metaphrastae, egregii alioqui

3 admirandi: L s Dieiι seretient Cesar, o Caton fuit Pomperi. Lucanum Suetonium & Sallustium Gallide editos arisiis An. 3oo memorat abbeus pag. 389. Bibliothecae novae SS. Argumentum idem Gallica prosa persequiturit artier tis . . Paris. 588 8. Hi si des havrages de Savans A. 588. Augusto pag. 32o Lucani Pharsalia Anglico reddita carmine ab Artur Gorgesio, Lond. I FI . . Alia Thomae Maji , ibid. I 57ς. . Italicae Metaphrases post antiquiorem illam nonymam Florentinam rauchari Benisci veni in circa A. C. 3Io ut videtur Nic.

Antonio compositam , complures exstant. Octonario rhythmo quidem Lucanum transtulit L. Cardinalis de Montichielio , Mediolan. 492. . Versibus solutis sive libere desinentibus Julius origius , Ravennae 387. Alberti Campanae Florentini interpretatio prodiit Venet. Is o. r. Pauli Abriani ibid. 1658 8 Andreas quoque ali redus his accensendus, cujus vertionis exordium inter flores Bibliothecae A. prosianae edidit Angelus prosius , nam ipsa nondum quod sciam vidit lucem. Denique .

Gabrielis Mariae Melon cessi si e Congrega

Mar villium T. Q. Milc. historico litterar. p. I. cui Metaphrasis illa dicitur Lue.in ipso I.nc.inior.