장음표시 사용
291쪽
2TIDrmentationes, digestionesque subacta non sunt 3 veI pedem rixe-xuut, unde non possunt abripi, usurpabitur in perniciem. Seniorum oraculo nedum ii, quorum spiritus fracti, sed prima, & ultima aetas, & nulieres gravidae nequeunt genus hoc auxilii sustinere. Si respexerimus temperamenta, nemo erit, Cui Vena perrundatur , ut ex Galeno in Apologia fortius, sed usui dicere liceat cum Celso ostendit nihil ex his esse perpet Hlim . Qui de tempore interrogat, audiat eundem Celsum . Videtur aptiismus adverse valetudinis dies secundus, aut tertius, sed ut aliquando etiam prim0 die janguinem mittere necesse est , sic nunquam utile, post dic V 4rt'mis quum jam spatio ipso materia, ct exhausta es , corpμ curruli it, ut detrae Lo imbec llum id facere posset, non possit integrumi. EMod si vehemens febris orget, in ipso impetu ejus sanguinem mittere, Hominem jugulare est 3 expediacida. ergo remisso os: si non decrescit , sed crescere desiit, neque speratur remissio tunc qMoque qNamVis pc
jor , sola tamen occasio non omittenda G.
Sunt, qui trahant Indicationem ab erumpente per scalptam venam sanguine 3 & a Celso, ne recedamus, habete Incidenda ad medium vena est θ ex qua quum sanguis erumpit, colorem ejus, habitumque oportet attendere 3 nam si is crassus , O niger est ἱ vitios ut G : ideoque utiliter effunditnr: si rubet, oe pelliιcet, integer es Θ e aqης mssio sanguinis adeo non prodes , ut etiam noceat , protinusque is sopprimendus est . Verum ausim ab experientia omnino contrarium a DLrmare; quando sanguis in nigrum vertit, serosa parte destituitur, quare periculum est , ne stagnet: quando nimium serosus, jam klida laxa sunt: optimus ergo , qui effundatur, ruber, & Pel',ucidus. Quid possu ab educto colligi, videre liceat apud Iessenium ' Certa profecto nihil. Fallax , atque infidum inquit Frider HOffrnan omne judicium, quod ex sola sanguinis insperitione accersetur : unde etiam pracul dubio factum quod antiquissimi Artis nostrae Anxistites Hippocrates, ct Gasenus, qui omnes fanguinem ceu vita Thcsais r. nm Vn0Uerunt, de judicio tu morbis ab ejus aspectu ferendo parum admodum prodiderint . Considerentur nihilominus Constituti , COnsistentia, Color , Odor . Si crustam albam admittit, imperfectasiportendit digestis es , nam chylus coli rens non convertitiari anguinem, serum copi Osuim, aut sales resolutos, aut abundantiam
gquo sit laticis demonstrat . Color ci rubicundo ad nigrum s modo prae oculis etiam sit amet ab aeru ὶ talium c cum Pages erodentium. copiam, & seri penuriam. Odor gravis mortem 5 S Oriri putanta corrupto sulphure cum luis bacchantis emia viis . His addendae Revulsiones , Derivationcs, Evacuatisnes, quae suadent delectum venarum aperiendarum. Sunt, fateor, qui habita Sanguinis circumeuntis notitia , inane putant , Venam hanc ,
292쪽
2T 2 illam ce se indere; quaecumque enim pertundatur perinde esse, O pinantur : sed quanquam non ita religiose, considerandum tamen vel hoc videtur, ad praxim multo feliciorem . Revulsio , ut egregie Riverius , est Humoris, seu fluidi, in partem aliquam ruentis aversio ad opposita distantissima , habita Originis, Communitatis vasorum, & rectitudinis ratione : porro impetus fluidorum allicitur in partem oppositam 3 quia minor est resistentia, solida la-Xantur, Sc quod haeret, abripi probabile est. Si fiet emissarium inter Cor, & partem affectam, malum, praesertim in principio, Pariet . Si vero ultra illam 3 potest , quod haeret amoveri 3 sed valde periculosa est alea. Derivatio differt, inquantum propinquior. Evacuatio est e luetio a parte affeela, quae mihi res pleiad timoris visa est, pars enim languidior facta, fluida magis limosa promptius admittet. Venae, quae tundi solent, sunt vena frontis, Temporum , sub lingualis idest Ranina : in Cervice Iugularis externa 3 in Brachio, quaequae sit, quia unum ramum tandem componunt Basilica 3 Mediana , Cephalica 3 inter auricularem, & anularem digitum Salvatella, Ischiatica, & tandem in pede Saphena. Pra-X eos Observationes indigitabunt peculiarem venam. Hic sat est, corpus distribuere in superiorem, & inferiorem partem 3 & Reyulsionem per hanc partium contrarietatem fieri. Si quaeratis, quida Luna pertimescendum 3 nihil prorsus, reponam 3 immo addam illisium ita loquentem, hic: .syuod autem Nonnulli circa Phleb
tomiam, pariter, ac Rustici circa Animalium castrationes ad Curti post M , atque Lunae, Dderum aspectus religiose seu potisis radiculdadvertunt, omnimo frivolum videtur 3 ideoque potissimum hic mos damnandus est . . . Certe qui Coelum observat, toto, ut dicitur, Corto errat: porro hic error Tulgaris non tantum absurdus, sed non raro maleficus exsit. Hae tenus est, quod a me reportari potuit de sanguinis missione : in quam partem eundum, vestro consilio decidatur, & maturo quidem, ne ruere, coeco Marte, in periculi plena certamina, Videamini. Me , fateor, bbsequi ut plurimum scaenae, quid Ccdis
consuetudini, quae in sanguinem Catanensem non furit, ut illum is
sitire credenda sit. Flector sicut herbula , ne rumpar ab undis sobsistam si adolevero in arborem: profiteor constanter, & alta , voce formidolosam quocumque nomine Phlebetomiam: sed quaeritur
quandoque quid Medico liceat, non quid sit imgro salutarius.
293쪽
P Raetermittenda silentio Balnea non videntur 3 licet enim inter medicamenta praecipua numerare. Quaecumque ea sint,
quum solida , tum fluida astieiunt ue laxant, cogunt ad rigiditatem,
augent gravitatis momenta, faciunt ad excursinn, attenuationem,
colidesionem . Reportantur genere varia, & plurima ue sed pro usu frequentiore contenti esse debebimus, si ad probabilitatem nonnulla habebimus de Aqua simplici, & de Thetinati . Solicitum sane me tenuit methodus, qua suas ipsbrum vires exerunt , in haec tamen Piopendere fateor, & placere mihi videor, quamquam Aliis fortasse non placeam .
Gravi circumdamur aere, & pro illius pondere fluida nostri
corporis in ma)orem assurgunt, in minorem coguntur elasticita, vel de nomine Ρhilosopho dubium. Quis non intelligit, quatuor , quae credunt Aristotelici, Elementa propriis etiam in loeis gravitare Innumeris evincitur experimentis, & Praecipue. argento vivo in canali vitreo, ut primus . omnium Ostenditiorricellius, fusiori sermone prosecutus Thomas Cornelius, & Daniel Barioli a societ. Ratio praeterea, si requiritur, in promptu est: Ubicumque sint Elementa, habent peripateticum accidens, mr
mam scilicet, Gravitatem: haec necessario non mini, s operatur, quam calor , color, & similes formulae r Quare in quocumque loco erumpere debet in actum secundum , qui est Mavitatio 3 & non Percipitur ob aequalem undique pressionem. Hinc fas est deducere, quod Aqua octinginta vicibus ut loquitur Host annus crὰre gravior comprimit corpora nostra, & vasa praesertim inter exremam su- Persiciem, olsaque non cedentia. Motu isthoc atteruntur fluida 3 excutitur si quid haeret, S in circuitum abripitur: litant iccirco multiplices cohaesionum, figurarum, directionum permutationes. Ille tamen non sum , qui spem omnem reponam in pressione 5 Porro Dre non consentio, ut quale sibi polliceretur a Baineis, caperet adjumentum, Si Mercurio quispiam immergeretur: Negari nequit Preisio, & major, quo aqua gravior 3 sed veniant particulae necesse se est ad sanguinem , & ostendant potentiam suam . Aqua dulcis emollit solida, resolvit sales, feliciorem reddit circuitum, auget Perspirationem. Si cum Aqua deferuntur mineralium effluvia pro ho-xum conditione, proqξ natura morbosi semitis expectetur successus. Hic vero Aliquis: Pressionis nulla videtur opera , dum Balneis utimur: Etenim siqua esset, apparerent venae turgidiores in temporibus, & facies coloratior . Compressis vasis, quae inferiorem
corporis partem absolvunt, deferendoque sanguini destinanturξ ne-M cesse
294쪽
cvisu est, ut fluida urgeantur ad caput: quod non respondet ex-Pcrientiae. Froeterea constata siccioribus coriis, aquam venire posse ad intimi Ora corporis, comite commistorum effluviorum mineralium manu: admittet ne via omnino eadem crumpentes, & subeuntes
particulas r Dicendum vel quod impetus propulsarum a Corde, repellit aqueas ἱ vel quod illas aqueae cohibent: Si primum, ideo quid motus videtur major in materia perspirationis , quae excluditur Vitali methodo, quam in aqua se agente intra poros: Si alte rum, ideo, quia pressio ab ambitu corporis ad interiora cogit: de-tjHctur lympha, quae in speciem Transpirationis erat amandanda, S resolvuntur Lues.
Acquiescat in his quicumque velit: Sed si vel tenuissimus ipsi
Philosophiae splendor assulsit, majorem ab aqua inliciari compressest anem non potςrit: quare cuicumque restat explicandum, quid sit, quamobrem non tumeat corporis pars, quae reliqua supra Balneumuli. Si Balnea sunt, quae tonum solidorum augeant, & fluidorum effervescentiamὴ erit lippientibus etiam apertissimum, tumescere Venas, cre sce re colorem. Si quae laxent , Sanguis verba sunt I OG manni docentis pressionem, reli t superiore corporis regione ad ampliatas inferiores partes majori impetu ruit. Pediluvia, quibus nihil omnino esticacius ad capitis morbos vincendos, usurpamusne, ut in L put, in pectus, in pulmones urgeatur materiar Non ita: scd ut ad pcdcs alliciatur, quin parrem principem impetit. Est qui cum Buli trio contendit ostendere A quaa gravitatem 1 rugis, quas contrahunt digitorum monticuli. Fit compressio , sed non eodem ordine propter inaequalem rcsistentiam a diversa componentium partium cohaesione: rugosa igitur, hu)us arbitratu, es
sciuntur, quia inaequaliter cedunt, & comprinai liquorem permit tunt , Sed quoniam isthaec audire juvat, oro, obtestorque , ne fastidiatis Aristotelςm 3 Inquirebat sedi . a . probi. Io. ua de ca mi g, quae parum temporis: calido in humore maduere, tument : quae mμ
tum, haec collabuntur, ct rugant Attribuit calori, qui principio tum
me facit, & expandit : Ρosillaec amplius calefacit, partem fremmam ae laxat, ut vapor inde respiret 3 humorque exiccatus facit, ut m0les concidat , qua collapsa , cutis omnium summa rugatur : quo autem magis
contractione inaequali staccescunt, eo rugosa multiplici asperitate e ciuntur . Quid mihi sit con silii, si desideratis, accipite: Rugas nec ab uno calore cum Aristotele, nec ab una pressione cum Bellino habere possum : profecto ab Aqua licet frigidissima rugas, nemo est, qui non viderit 3 & quia haec nequit ad siccitat cm perducere humores Monticulorum, falsum est: corrugari exiccato humore. Ipsa isthaec aqua gravior est procul dubio , quam calida, tamen non intra idem tempus apparent ab utraque aqua rugae r Utri potius debeamus,
295쪽
beamus, non placet assirmare: id commonuerim, Gravitatem esse sine calore, & rugas aliquando tandem procreare S Calorem num quam esse in aqua sine gravitate. Ut expediam, quod secundo loco est objectum, non magnopere laborandum. Si Balneum frigidum est, uberiorem transpirationem non exoptem: bene vero quod in statice Sanctorius: nimirum, quod Laυacra frigida, corpora robusta calefaciunt, eaque . auferendo supersuum reddunt leviora. Excludatur sudore superfluum, ut Promittit calor, a quo leviora fiunt corpora3 vel in urinam abeat, parum ad rem. Si calidum est, Transpirationem prorsus auget: audite Panctorium : Laυacra actu cauda, nisi obflent cruda, juvant quoque perspirationem, refrigerant interna viscera, ct corpora essciunt leviora. Res igitur manifesta 3 latet sol im modus, quo absolvitur,.
Sint ob oculos duo, quorum unum suggerit Bones , aliud Bellinus. Ille vesicain vitulinam arefactam ita explicat, ut ab inferita parte impetatur assurgentibus certis quibusdam fumis 3 in superna sustineat monetam fumis commaculandam: Moneta non inficitur quamdiu sicca vesica defenditur 3 suscipit vero maculam pervaden te fumo, ubi per aquam madefaecta Vesica est . Hic ita loquitur:
Chartam aqua madefacito, eamque primo ita constituito, ut pars madcfacta medium locum teneat inter lumen, ct oculum : videbis partem ma defcct rm candidiorem, quam reliquae partes circumposita licet candidae. fed non humectae : contra si eandem constituas ita, ut inter ipsam, Oculum consti tuatur lumen ε tum partes non humecta candidiores apparebunt, quam madefacta pars: argumento certismo partes luminis βυα
ignis trajici facilius per partes, quibus admissa es aqua 3 ex qua facilliori trajectione sit, ut qum charta ponitur intor lumen , ct oculum plurimum luminis ad oculum feratur 3 quum vero lumen ponitur inter oculum, chartam 3 plurimum luminis trajicitur ad partem oppositam, minimum reste titur ad oculum , seu apparet obscurior. Quid cur pari methodo habere nequeat Perspiratior Calida usurpamus, quum ex aqua dulci praecipimus, & non ad voluptatem quidem, ni venire placeat in damna gravissima ,
Balnea, inquit Mercurialis in Aphor. Hipp. si nimium adhibeantur, tot mala facere quot recenset a calido Hippocrates , prae cesteris ostendunt Germani aliique Septentrionales Populi, qui in suis illis valde calentibus Laconicis tota Demi victitantes non modo esti minati, imbell)cis corporis redduntur 3 verum etiam Intellectus qu0dam veterno capiuntur, ac citius multo plerique pereunt. Indicantur crispatis mil-dis, salium redundantia, siccis, & cohaerentibus fluidis: atque ut paucis conficiam : locum habent, quando emolliendum, & diluendum . Hinc oboritur plerumque dimotio particularum , & ventriculi formidandus languor: quare infeliciter non raro cedunt He-
296쪽
isticis, atque Scorbuticis, in quibus fluidorum re solutae compages. Frigidis non utimur, quam ad compescendum furentium fluidorum impetum, summamque fraenandam elasticitatem, ut ab Hydro-phobis, S Maniacis colligi potest: sed res est dubia. Utrum a dulci, an salsa frigus intensius, decidendum Aliis committo, ne sudare nimium cogar in Balneis . Compressio major a falsa graviore, a qua impediti motus argumentum hauriunt, magis, ni fallor, eliquat 3 & Sal agat oportet, aut fibras extimulando, aut resolvendo fluida . Thermalium usus eonjicit in considerationem emtiviorum, quae ad aquas accedunt, & Caussae, a qua morbum nasci putamus. Sententia satis communi definitum est, nullam istiusmodi Aquam, modo Venenata non sit, reperiri noxiam, ideoque convenire bituminosas , gypseas, sulphureas, aluminosas, plumbi, calcisque mistura constantes. Veruria fugiendas inculco, quando summe humidis, summeque frigidis morbis occurrere non connitimini 3 vehementer enim exiccant, & solidum in contracturas noxiosissimas adigunt. Docilissimos quosque Medicos vel e Veteribus, vel e Recentiori bus consulite, & monitum hoc constabit esse multo firmissimum: Sanguinem nostrum circumire, quamdiu lymphatica parte non deinstituitur,' certum ut . nihil supra est: jam vero naturali calori accedat calor, qui humidiores particulas dissipet, accedat fluidis, quod augere pondus, Si resistentiae momentum queat 3 accedat quod solida irritet 3 quidnam emolumenti sperare licebitr Agat virtute specifica quod per aquam sparsum 5 agat aqua comite: res erit periculi plena: vincit siccitas, vincit calor: expectanda incommodae , Tempus Balneis aptum illud est, quod sudationibus 3 quare, iisdem cautionibus opus est : Cavete igitur, ne aut ante Balneum aut illo absoluto cibos imperetis: porro languet ab illo ventriculus, & digestio non perficitur: impeditur ab his motus incoeptus ad circumferentiam, & supervenit fractis viribus labor . A malo
Primarum viarum non expetuntur, nisi doloribus acerbissimis prospiciendum, & concilianda quocumque conatu laxitas. Si praecordia dura sunt, veI tument 3 si in medio corpore, aut capite dolor ullusue Si febris augetur aut advocatur 3 Si pars corporis languidior prae caeteris, ut faeces a despumatione retineat, omnino abstinendum est. Sciscitamini curiosius, quid mea ferat sententia de Bain is, quae offerre nostra Paternio Toacta est. Ab evontu facta notand puto. De Aquis faciunt vetustissimi Historici mentionem: communis extitit Balneorum usus jam ab ipso Medicinae exortu : Non defuere Medici apprime celebres, qui aquas inviserent, & Paternionem haberent: Aquae omnino nunquam usurpatae sunt, ut sanit
297쪽
ti prospiceretur . Quorsum haec 3 Iam satis inanirestum Arguine io, quod prudentia suppeditat, addatur: Aqua modo calida, modo frigida usi ue saporem modo hunc , modo alium excitat ue plurimorum igitur, & quam varia commistio: Dicendumne in hunc morbi fomitem valere calcem otiante alumine E. G. In illum coii tra i Quae ratio tulerit colligere ex A uetoribus diversorum Balneorum virtutes, Opponere non sine fructu diversis morbis; deinde in unum collectas ostendere, & perinde laudare, quasi Probatica Piscina esseti Quid si aer non innoxius, & Aqua potui destinata non salutarisi At enim dies meliora suggeret, expedientur Pruterea, quam hactenus accepti, feliciores successus.
DE SYMPATHICIS , TRANSPLANTATORIIS, AMULETICIS.
SAcra Sacris enarranda, Profanis vero nefas: ideo Viri, quos curationum magnitudo movet, abscondere solent arcana. Nolia, ea sunt, ut sine illis absoluta fieri Medicina morbis nequeat, pro- Pterea tanti non facio, ut enixe contendam in operam aperiendam. Legite Sennertum , Helmontium, Etimulierum , Petrum Servium. T a plantatoria, quae nimirum ab uno in aliud animal deferant morbos, inter omnino dubia reputavi, numquam enim respondit quicquam Optatis. Sympathica, quae falso creduntur operari in distans,ndem omnem non eludunt 3 & fortasse quia per effluvia morbo fa feruntur medicamentosa, ut canis odore Cuniculum insequitur. Amulata, quae portantur aut collo, aut alis. membris appcnsara , tutiora: extrahere crediderim morbosas particulas, quae tu circui
tum feruntur, exemplo sympathetici atramenti persuasus. Ρinguntur liquore quodam Characteres, qui exiccato liquore visum fugiunt : deinde, interpositis plurimis foliis, quodam alio liquore maces at Charta: apparebunt Characteres non alibi, quam in madida. Ecce atramenti conficiendi modum ex Purchotio: Sumatur, ait, acetum distulatum quantum fere in vulgari scypho continetur, in eoquο femiuncea litharori argenti infunditur, ac per octavam hora partem ebulliat3 tum philtretur, seu percoletur liquor, qui pellucidus futurus est. Ex altera parte uncea calcis vivae cum femiuncea auripigmenti con- tuu latur , ct in pumerem redigatur 3 tum ea mistura in matratio, seu ampulla υitrea longiori collo instructa reponaturue oe a1fusis quinque aut sex aquae unceis, ac rite obturata ampulla per 24. aut circiter, horas, materia in vase quiescat, postea percoletur liquor, qui limpidissumus quoque est futurus. Priori liquore utendum erit tanquam atramento ad Characteres formandos . . . . Si quis vero eos Charadiures legere velit, spongiam altero liquore imbutam, charta leviter admovcbit . . . oe Characteres
298쪽
cteres deteget etiam per inter iecta plumima ehartarum folia. Verum hactenus: quaecumque haec sint, non magniliunt a gravioribus Medicis , quia videntur magna promittere , & amari ab ampullosis, atque loquacibus: Ipse vos monitos volo, quod plurima facit majora credulitas.
EN per varias assertiones medicam Theoriam. Si non ea est quae
Vestro calculo dives evulgetur; non erit quidem certe quει ς' Cessaria non suppeditet. Damnabile puto luxuriae genus, inconcin na colligandi, connectendique methodo plurima coacervare qudin Obrem ea liberalitate in hanc usus sum, ut nec de Vulgi laec
dici queat, nec in ignobili quiete latitare. Si pulchram desideratis, habebitis 3 dummodo primam conspexeritis , & sincero profectus amore prosequemini: porro pro captu Lectoris habent sua fata libelli. Agite cum illa, certiores facti eritis; & ama viile non pq nitebit. Ipse nihil adjecerim quia filii etiam deformes delectant Pamrentem : amrmo vero ingenuam, & constantissimam . Gloriabor,
quum optimi, ad quos pervenerit, Artis nostrae Magistri, non Par VO futuram perspicacibus, sedulisque Tyronibus adsumento nun Ciabunt: miserear tamen illius, si videro celebrem secundis vocibus Vulgiue Si feminae, rudesque fueri laudaverint 3 scio enim qua
Via ferat ad istum favorem; Sc laudem idgenus pertinere in Lon temptum. Legite iterum, atque tertio, di curate, ut vestra sint
judicia, quibus determinatis 3 ne Aliorum sententia rapti, Potesta tem cognoscendi ipsi vobis adimere videamini. Legite sine fastidio, impugnate sine odio: illud insulsia offere t omnia 3 hoc rationem
CXturbabit: quare nec accipientur, ut a me dicta funt 3 nec recte refellentur . Non sum, qui redargui moleste feram, aetas enim mea benevolas Objurgationes potest non repugnanter admittereue iccirc tantum abest, ut scribi contra me nolim, ut id etiam maxime O Ptvm . Id moneo, ne invidi Vituperatores, Muscharum more si quid ulcero sum eri ac Putridum, in illud avide convoletis. Considerate quantum sit, inter legendum, scribendumque discriminis, non autem probrosa buccina Ulaterate: & memineritis, neminem esse tam circumspecti , ut ait Seneca lib. ῖ de Ira cap. 2 . cujus non diligentia aliquando sibi ipsi excidatue neminem tam maturum, cujus non gravitatem in aliquod fervidius factum casus impingat 3 neminem tam timidum o fensarum , qui non in illas dum vitat, incidat . Siquis vero Mercurio male quadrato superciliosum agere Censorem velit: ad ravim usque clamet: sed Quod Vires, Animusque meis constantior annis,
Et quod, quae noceant, sunt mihi tela, sciat.
299쪽
Vod revera ita sit, ut diximus, ita demum asseremus, si Divi- confirmaret oraculum: quoae vero verisimile sit, ita esse, oe nunc, ct ceruceps Lligentius etiam investigando, leverar non dAbitamus. Plato in Tymaeo . FER ς ο Jη cx sententiam, pronuncia, quis tibi verisimilliamum videat d/cere 3 nou quis verum dicat: id enim tam Hvra vos est, quam i a Veritas. Sen. ad Lucit. Epist. 6s.
300쪽
Ars piperat erepti 3 Para est exhausta laboris
uic teneat nostras anchora Iacta rates Ovid. lib. I. de Arte