장음표시 사용
11쪽
HOMO mundi intraturus theatrum quaeritur QuIs str
de ortus ce stemmate Creationis; Quo tendat p ad vitam beatam; Ouid hic ρ intueri naturam ; Quo munere Cun Iosues esse similemque quidem reliquis animantibus quae vorant. ludunt, pruriunt, generant, multiplicantur , dormiunt , commoda stabula quaerunt . proximis sui generis inserviunt, vitam tuentur, sentiunt, percipiunt, sed nobiliorem , utpote qui curiosus observat quae sensibus patent, indeque sapientius ratiocinando rite Concludit , adeoque miratur pulchrum sapientis opus Artificis.
O quam contemta res est Homo, nis supra humana se erexerit i Quid enim erat cur in numero viventium se positum gauderet an ut Cibos & Potiones percolaret 8 ut hoc Corpus casurum periturumque sarciret 8 quae tanta neces- stas in fundum telluris intimae hominem mersi, ut obli- . tus dierum, oblitus fortunae melioris, ab hoc se averteret puto certe multos ad sapientiam perventuros, nisi super- .hia magnae fortunae inflati, putassent se pervenisse. Sapiens utique est , qui fines respicit.
Tanto igitur magis nosse Naturam operae pretium, quo nullum magis esti neque enim quidquam habet in se hujus materiae tractatio pulchrius, dum multa lateant futura usui, quam quod hominem Μagnificentia sui deti. net , nec mercede , sed Μiraculo colituri Quota enim pars operis Tanti nostris oculis committitur, & quam multa, praeter haec quae vidimus, in secretum eunt nunquam humanis oculis orientia; neque enim omnia DEUS humanis oculis nota fecit. Μulta etenim sunt quae esse audivimus, qualia autem sint ignoramus i quamque multa hoc primum cognovimus secutol & quidem multa venientis RVi populus, ignota nobis , sciet i multa seculis tunc futuris , cum memoria nostri exoleverit, reservanturi veniet
12쪽
tempus, quo ista quae nune latent, in lucem dies extrahat & longioris aevi diligentia. Rerum enim Natura sacra sua non simul tradit : initiatos nos credimus, in vestibulo ejus haeremus; ejus arcana non promiscue , non omnibus patenti reducta & in interiori sacrario clausa mi; involuta veritas in alto latet. Si in hoc juventus sobria. sui Creatoris memor, incumberet '), s hoc Μ ores docerent & hoc Minores addiscerent, vix tamen adfundum veniretur , in quo veritas posita est , Quam nunc .in summa' Tellure, & levi manu quaerimus. Μagni omnino res est rerum Naturae latebras dimovere, nec Contentum exteriori ejus conspectu, introspicere & in divina secreta descenderet Senec. Intravi itaque densas umbrosasque Naturae Silvas, hinc inde horrentes acutissmis & hamatis spinis, . evitavi quotquot licuit plurimas, at neminem tam esse circumspectum didici, cujus non diligentia sibi ipsi aliquando
excidat, ideoque ringentium Satyrorum cachinnos, meisque humeris insilientium Cercopithecorum exsultat ones
minuit incessi viam & quom dederat cursum fortuna peregi
. O I E H Ο V Ar Quam magnifica sunt Tua operat
Vir insipiens non cognoscit ea, stultus non animadvertit ea.
13쪽
DEm sempit/reum . immensirm . ommicium . omnipotentem . EXpergefactus a tergo transeuntem vidi &obstupuit legi aliquot E-jus v. licia per creata rerum, in quibus omnibus, etiam in minimis ut fere nullis. quae Visi quanta Sapientiat quam inextrica-hilis Persectioi observavi Animesia inniti vegetabilibus, Vegeta-Hla terrestribus. Terr stria telluri; Tellurem dein ordine incomcusso volvi circum solem. a quo vitam mutuatur , Solem demum Circa axin gyrari cum reliquis Afris. systemaque Siderum, spatio & num ro non definiendum . mediante motu in vacuo niuilo suspei istini teneri ab incomprehensibili Mouinte primo. ENTE EN Trum a . Cau sa caussarum, Custode Rectoreque univers , dani huius operis Domino o Artisee. Vis illud FATUM i e Te . non errabis, es ex quo suspensa sunt omnia. Vis illud NATURAM Vocare , non errabis , es ex quo nata sunt omnia. Vis illud PROUT DENTIAM vocare. recte dices. es cujus eonsiliis mumdus actus suos explicat h) ς Totus es SENsus . totus VISUS , totus AUDITus . tolus Amraris . totus ANIair . rotus SUI ς Hu jus ExTER A inisagare non capit humanae conjectura mentis cc et NuMEN e se eredi par eis. Memum. immensurir , neque genitum
neque tereatum c d b. Hoc site quo nihil es. quod totum hoc fundavit S eonidit, quodque oculos no os o implet V essurit. cogitatione tantum νψendum es ; in sanctiore enim secesu Majesas tanta delituit, me ulli dat aditum nis animo e ). MUNDUS complectitur omnia lab Iove. quae in notitiam no stram per sensus cadere possimi et sunt luec Apra, Hemmea . Tebla ue inenarrabili velocitate circumacta ; horum in ensam vel
eitatem procedere videmus aeterea legis imperio, nec esse temere errantis hunc ordinem . neque qua temere eoiverunt tanta arre
pendere, ut terrarum gravissimum pondus sedeas c quas imminium S circum se properantis caeli fugam spectu ci .
ASTRA sunt remotissima corpora lucida. quae gyrantur motu per petuo; stuat haec aut SIDERA, propria luce radiantia. ut Sol, re-Stetur Mae aut PLANETAE, a sideribus lucem min
14쪽
tuantes . quorum primarii Solares et Satvmus. Iustiter, Mars. Telius, Venus. Mercurius , secundarii obseeundantes Planetis, ut Luna Telluri . aliique; nec pose Iine custode tantum opus sare , nee hune Siderum discursum fortuiti impetus est e, nam quae casus Deitat saepe turbari tis cito arietare debent ELEMENTA sunt corpora simplicissima atmosphaeram Planctarum coiistituentia . I patia inter Astra sorte replentia :IGNis lucidus, restiens, calidus, evolans. vivificans. ARκ pellucidus, elasicus. focus. obvolans, generam. Auu A diapham, Mida, humida. tranaus, concipiem.
TERRA Opaca. saxa, frigida. quiescens. seritis. Sic tota hu)us RSndi concordia ex discordibus consat. ch . TELLUS est globus planetarius, horis a4 rotatus . circum Solem
quotannis in orbem actus. Elementorum atmosphaeia obvelatus. rerum Naturalium stupendo cortice tectus, cujus cognoscendae superficiei studemus. Globus hic terraqueus eli. Cujus depini Itorem partem Aquae inundant & Mare lenis coarctandum; elatiorem vero aquae fugiunt sentim dilatandam in Continentem siccam habitabilem. Haec Aquarum halitu. vi Aeris in nubes acto , irroratur . ut summi montes perenniqua nivo Alpini saturigines in VIuvios perennes Concurrente, . eamque permeantes. Potum terrestri cibo addant in alimentum incolarum, dum Venti motum excitant qnis calore vivificatis corporibus. Omnium Elementorum alterna recursus sunt ἰ quidquia alteri perit in alterum transt; alternae sunt vites rerum i . /NATURA Iex immutabilis Dei. qua res est id quod est. & agit quod agere jussa est Helmone.); Haec opifex rerum. sui juris.
cocta a nullo edocta. laltus non facit; clam operatur; quod commodissimum in omnibus suis operationibus sequitur: nihil frustra nihilque stipervacaneum agit; dat singulis singula& omnibus omnia: Consuetudinem solam ardet. omnia alui tant Naturam . ut Naturae opera peragantur NATURALIA sunt corpora cuncta Creatoris manu composta. Tellurem constituentia. in REGNA NATuκ vi tria divisa. quoqrum limites concurrunt in Zoophytis. '
15쪽
Non ad unam Natura formam opus Dum praestat, sed in ipsa να- ri tate J e Iactat l, Ideoque ex aliis alius reparat natura Ru.
ras . non uno comema tinore valet, sed immutatas gaudet habere
REGNA G i irae. Planetam Telluris constituentia . ideoque
tria sunt. LAP tDEuri rude inhabitat interiora: a Salibus in Terris generatur ἰ temere miscetur ; casu modificatur. VEGETAB1Ln virens superficierit vestit. Radiculis bibulis terrena haurit; Foliis obvolitantibus aetherea respirat; calida metam γphosi declaratur in seitivales Nuptias, generantes dispergenda intra praescriptas stationes Semina. ANiΜALE sentiens exteriora Ornat; voluntarie mGUetur; respirat; Ova generat; pellitur irata Fame. laeta Venere. moestoque -- lore; praedando coercet Vegetabilia Popularesque, ut omnium proportio Perennet. H o sapiens. Creatorum operum perseetissimum . ultimum &summum. iii Telluris cortice, Μ eitatis Divinae ilia pendis indiciis obtecto. Constitutus, secundum scnstlSJudiCanSartin ium. admirans pulchritudinem. Veneraturus Authorem. Retrogrediendo per generationes multiplicatas videt Creatorem; Pri .grediendo Per. ConterVatiotiem multiplicandam Uidet Alauriam; ad utrumque mis
vitant Ρulchritudo . Mechanimius. Nexus. Fines. Commoda. Hic omnipotentia Divina nobilitat Terras in Vegetabilia; Vegctabilia in Animalia; Mec demum in Hominem, qui sapientiae ratdios refloctet versus niaieltatem radiantem duplicata luce. Sic totus Alandus gloria divina plenus .s cm b. dum Omnia creata opera Dium glorifcant per hominem n). qui eX inerti humo . Dei manu vivificata, contemplatur auctoris mi Μ estatem ex fi-no Creationiis. dignus hospes constitutus, Summi Entis praeco. Haec contempnito Nauurae evadit voluptati' calestis vesibulum .emus particeps Animus in luce obamlulat es tanquam in terre. Itri caelo vitam degit co) r Nee pietas adverssus DEUM . nee quianta huic gratia debeatur , Ine explicatione Naturae intelligi poteyl ; Homo enim' ortus es ad coni. mplandum Deum. U Ia- rura: contemplatio est ad Dei admirationem proxima es apertis
. cer . At mortuo Marco Aurelio milites creabantur imperatores. qui Proerrum
16쪽
vero sistunt res mere naturales circumitatues ; Primus tum Sapientiae gradus est res ipsas nolle. Nota. a conliuit in vera Id ao ectoruin . qua similia a dissimilibus disti liguuntur Notis seropriis, a Creatore rebus inscriptas ; hunc notitiam ut cum aliis Communicet. Nomina propria, non colat undenda, singulis divertis imponat; Nomjna enim ii pereunt. perit & rerum cognitio. Haec Ibterae elementaque erunt, quibuS destitutus nemo naturam lege it; quum ignorato genere proprio . nisa descriptio . quamPis accurate
tradita , certum demonsret, sed plerumque fallat δ). ΜΕΤΗΟDUS. inlina Scientiae. indigitat . primo intuitu, suodcunque Corpus naturale. ut hoc Corpus dicat proprium tuum Nomen. & hoc nomen quaecunque de nominato corpores beaeli. cio secesi innotuere. ut sic in summa conlatione rerum appurenti . summus Conspiciatur Naturae ordo. Syitema apte quimquies tantum subdividitur : sic Clos. O do, Genus. Species, Varietas. Genus summ. G. i termedium, G. oximum, Ap. cies, Individuum. P ovinciae, derritoria, Paraciae. Agi, Domicilium. Legiones. Ohortes, manipuli, Intubernia, M.tes. Nis enim in ordines redigantur es veluti in castrorum aeιes diserribuantur, tumultu O sustiratione omnia p.rturbari necesse
NOMINA respondeant Μethodo Systematicae et sint itaque
domina Classium. Ordinum. Generum, specierum, Varietatum. Character ciuisum, ordiniam, Generum pecierum, Variatatumque. Uillerentiae; nam Omlita nosse Oportet qui rem scire velit, confusis enim nominibus omnia confundi neo. se est cominii itaque hominis actio. in aurea illa aetate, orat inspectio Cleaturarum &, secundum Genera, impositio Nominum Specierum. SCIENTIA Naturae innititur Cognitioni Naturalium inmodicae
Nomenclaturae Sylleniat coe tanquam filo ariadneo . secundu in quod Naturae maeandros unico tutoque permeare liceat; in his classis is ordo eit Sapientiae, Genus is Species Naturae Opu.; omnis Vera cognitio est . pecialis, solida autem Generatis.
ordii Monachis inera sua ela Ura: hi naturae eontemplationem nauci De ebant, Διει Me impersirutabilem asyp.rnabantur, mox ejus evirores uti malos Proi 'eburitur, a quo tempore verbum Dei naturale θ reMelatum contraria judicabantur, quo errore etiamnum multi excaeci ancta implicitcte titulant. -- - di
17쪽
Ordo alitis struantis est . alius est inhabitantis. Creator incepita simplicis sinais elementis Terreis . per Lapides. Vogotabilia. Animalia. in Hominem desiit. Homo autem incipiat a seipso. dolinat in Terram. Auctor Systematis a particularibus ad univer-ntia adscendat; Doctor vero contra a generalibus ad specialia 'descendat. Fontes enim concurrunt in rivos. hi in fluvios: adscendat autem nauta quousque poterit, nec tamen fontium ultimas origines attigerit. Data dii tincta rerum cognitione, ulterius penetrandum in specialissimas Proprietates. Ρhaenomena. Μysteria . Dotes . Vires . Usus ς Naturalis quum Scientia trium rognorum Fundamentum sit omnis Diaetae. Μedicinae. Oeconomiae tam Privatae, quam ipsius naturae. Felices agrico. lae bona va norint . Omnes res creatae sunt divinar sapientiae & potentiae testos. divi- tiae felicitatis humanae; ex harum usu bonitas Creatoris ; ex pulchritudine Sapientia Domini; eX Oeconomia in conferiatione, Proportione. Renovatione. potentia Moestatis elucet. Earum itaque indagatio ab hominibus sibi relictis semperim mala ; a vere eruditis & sapientibus semper exculta; male doctis
Narrabo mirabilia Tua DOΜΙΝΕ.& virtutem Terribilium Tuorum dicant
18쪽
ANIΜALIA. organisatione viva, animato Μedullari sentiunt, Ner. vis percipiunt, seque ex arbitrio movent motu possibili. VITA animalis inchinae hydraulicae, perpetui mobilis. e Medulla a primordio continuata fiagrat vestalis igni; flanimula aethereo electrica . spiraculis su Ilentanda , in qua incGmprehensibilis arbitraria voluntas motrix residen VIVENTIA singula . in multiplicatione prodiga Natura. orditura minimis, generat in Gido, incipit in ovi liquido, cum omne
OVUM intra Tunieas, saepe includentes Albumen. continet VAtellam , cujus lateri emergenti intertum Punctum saliens, νε tam in Embryonem. cariescentem Funiculo umbilicati, rad, earum placenta vitellinae MATER prolifera promit ante generationem vivum compendium novi animal is suique simillimi. Carinam malpigbianam dictum. tanquam plumulam vegetabilium et hoc ex genitura .- . adsociat ramificandum in corpus: Punctum e-- nim saliens ovi incubantis Avis ostendit primum Cor micans Cerebrumque cum Μedulla; corculum hoc. cessans a frigore. excitatur Calido halitu, premitque Bulla aerea. sensim dilatara . liquores secundum canales nuxiles. Punctum vitalitatiς itaque in vi gentibus est tantum a prima creatione Continuata medullaris vitae ramificatio, cum ovum sit gemma medullaris matris a primordio viva. licet non sua ante proprium Cor paternum ; sic Generatio a quivoca nusia.
ΜA INA Animalis hydraulica . consorias vegetabili. sed verticalis & Facultatum o inis concamerata , varie in diversis
ΜEDULLA Rrs intima, moliusta. o Eino bascos cerebroso elougata Catile simplicissimo . apice per se infinite progressivo, emittens ad totum . ilia nervea simplicissima, sibi homogenea. INTERANEA Crusta induranda, priorem vestiens, e Iubere Cranii elongatum in Caesem vertebrarum, articulatum geniculis mobilibus . opposito artubus ramosum, cui insidonis ilia muscularia. determinate sparsa. apice proximo articulo etiam assixa, fibros caruosa, contrae a.
19쪽
RriCAris extima. Radicata interius vasis lacteis. o Bulbo Cordis elongata in caulem Vasculosum di plicem Paremque, similiter ramotum, inlinito ramulosum, e cu us ultima dichotomia Fruct catio genitalium. FACULTAT came, intra machinam animalem sunt V. AN1ΜΑLis medullaris, electricoemotoria. suprema. officinars istius viventis. Clam agentis . Uolentis sentientisque. intraque bulbum organisatum ratiocinantis , se paudens, perlita electrica totum gubernat, regit. A Vi TALis pulmonum. pneumatica, secunda, aeris electricum vitale haurit pro stammula animali. .U NATuRΛLIs Vasiorum. hydraulica, tertia. e cordis perpetuo mobili. reciproce recipit propellitque per totum succos addendos auterendos Ue, ne unquam deficiant. U AL1ωENTA Ris intestinorum, digestiva, quarta. praeparat intra tubum intellinalem sueCOS aptos pro Vasis lacteis. deferendos ad vitalem corticem & ultra. O Gas1ALisspermatica. combinatoria. infima. ex ultimo trunei animalis naturalisque. Coadunat Medullarem cum Cinticali, ut inde distincta promanet machinula animalis. ORGANA sensuum machinx sunt physicae . insertar extremitatii:otui. seiuorio cerebri Pro ima, quibus divina arte percipit
Ocu Lus: Camera obscura, imaginem Proportione, figura . colore depingens. AuRIs : Tympanum membranae corda tensae super Cochleam, amotu aetheris tremenS.
NAsus di Μmbrana latissima . humida . contortuplicata . aeris perreptantis volatilia figens. Li Nos Ar Spongiola bibulae, sparsae. humido solutum attrahentes. TAcetus e lapilla moliusculae , figuram limpressam bravi assit
His gaudent plurima Animalia. sed non omnia. Plura si Creatori addere placuisset. plura percepissent; uti Magnete presentiam Ferri. Electro electricitatis phaenom na. Antennas Ιωχctys solis concessit. nobis aeque ignotas ac illis Aiares. I laat oculus ex luce. Auris eX aethere appropinquantia,' per bcipit Tactus ex unione solda praesentia r examinat Abiae volatilia nervis, Lingua solubilia sibi is . assumeuda: c Grata coa
20쪽
II COGITANS allicit ad i esse gratum, aut nolle ingratum. GAUDIUM puerile. sanguineum, rubrum. Oloosum. ongiosum , tepidum. libere pulsans, anhelans, ridens. transpirans. Promtum. Vita. Maxus juvenilis, Phlogmatita pallescens. aquosus. laXuS. . horrens, debile pulsans, dyipnoicus, suffocans, Carans . tremenS. MO lus. IRA virilis, Cholerica, lutea, spirituosa.. stricta, fervens, dure Pulsans, aulimatica . stertens, micturiens. agitans. Audies . LIOEROR senilis. melancholici ater. acidus. rigidus. frigidus. tarde pulsans, orthopnoicus, suspirans, obiuPans, quiescens. Mors. Sic Gaudium bonis fruitur. Metus fuga eripit, Ira armis desea est, Moeror amissa iuget.
POLITIA Naturae manifestatur ex tribus Naturae regnis simulaquemadmodum enim Imperantium Caussa Populi non sunt nati. sed subditorum ordini servando Imperantes Constituti. ita Vegetabilium caussa Animalia mytiphaga. phytiphagorum Carnivora, & ex his Μ ora ob parva.' Homo qua animal 3 ob maxima & singula, sese vero praecipue, saeva mercede Conducta tyrannidem exercent. ut Proportio cum nitore RebPublicae naturae Perennet. Vicissim singuli cives conspirant inhIajestatem Hominis rationalis imperantis . cuius est summum Reipublicae auctorem agnoscere. Amoenit. uia. α p. II. RESPUBLICA Naturae. tanquam Aqua e fontibus in Rivulos. Amnos, Fluvios ad Μare tranans, e numerosissima Hebe in pauciores Nobiles. paucissimosque Magnates ad Imperantem adscendit. dum Animalia minima, numero vi, potentiaque facile infinita. in usum cedant majoribus inertioribus praeitantioribus, cum natura nunquam magis quam in minimis tota sit. Mi NisTRI Politiae, propriis muniis praefixi, tot sunt, quot animalium Species. singusti ad ossicia proprio commodo allecti. quum ex labore sustentationem suam reportent, ne quidquam deficiat. ubi nihil supervacaneum. Ne autem alter alterius negotiis sese immisceat. simulque lucrum alteri praeripiat. sub Poena capitali sancita Leae ven. ni. ipsis sentibiis. Olfuctar im primis Musur, inscripta , uo transgressores cxcu biles evaderenti