장음표시 사용
461쪽
Sed non debri senes compulsionem expectare, maxime quum appropinquant morti,timere de
bent peccatum veritatis tacedae. c. i. extra, de os.
y tas. r Tamen in ea opin. ut praecise propter pec earum senes cogi possint testimonium dicere, est glo. in. c. si quis testium .extra de testi. N ille tex. non videtur applaudere opi. Flori. de sancto Petro indicta. l. inuiti. Ut intelligatur inuitum non compelli ad iudicem venire et dicere testimonia. Sed iudex ad eum mittere debet, si eorpore de bilitatus est,& ad iudicem venire non potest. 5cto. indicto. c. si qui testium satis hoc velle inde tur, dum inquit, ad ipsos recipi edos mittatis per sonas idoneas 5c discretas. Prius autem dixerat ille tex. senes.Vel debilitate consedit aut paupertate depressi,ita quod non possint venire. 5c glos. aa ad id allegat. c. quisquis.M. q. iii. c. nouit. extra deludi. 5c dictam. l. q. s. corporis debilitas T. de va
m. muner.ec Inno. in dicio. c. quoniam si equenter. colum .ij. velle videtur cogendos esse, prae .sertim quum ad suturam rei memoriam examinatur,ne veritas depereat. & hae ratione concedi tur ante contestatam litem posse eos examinare. l. iii. g. duae causae. T. de Caro o. edicto. quae lex ad
id lin pylaris est. Cui adde. l. in lege Aulia si deletum. tr. ad legem Aquiliam dictum. e. olim . extra
de testi. ec ideo illa Flori. interpretatio in dicta. l. inuiti. 5c Inno in dicto. c. quoniam seequenter.& glo. in dicto. e. si qui . violat plurimum dictam
I. inuiti.&responderi potest. e. i. extra, de crimi.,o salsi. quum ide eo teste intelligi debeat non se nio confiacto, qui ad iudicium vocatus dicturus testimonium iurauit veritate deponere oc renuit qui non minus peccat veritatem tacendo qui mi alsum testificando. θc. e. quisquis . . q. t q. de eo loquitur qui propter metum potentis veritatem occultat. Sanquam pleraeque sunt causae quas prodere nemo eompellendus est, de quibus in . e. ne qs arbitretur. xxq. q. q. l. qui vas . s.l. T. de surt. sed illi tex. in teste non loquuntur. yraeterea non
semper id malum est quod est occasio mali. c. certe. xii. q., quem ad id notat Archi. addetis. e. se. f. quem vero de poeniten. distine. vij. 5 .c. de occi dendis. Hi n. q. v. dicam in. l. penult. lnisi eodem titulo. Sed si vis illa iura canonica in teste inter pretari: non erit interpretatio aliena, dum dicunt eum aeque reum esse salsitatis qui veritatem oc- a3cultat,eo qui mendacium dicit: quum iurare debeant testes verum proserre testimonium,ne veritas occultetur, patiatur sciens aliquem cum alterius iactura locupletari.Sed,ut dixi, haec ra. tio non recipitur in dicta. l. qui vas. Sed in accusatore aut delatore intellige da est. Sed difficile est
xi dictae. l. inuiti. respondere dum illa. l. ait, et inuiti testimonium dicere non coguntur senes. Scio autem aequitatem esse potius mouere eos-coge re ad veritatem testuicano per rationem Inno.
ex dicta. l. in lege Aquilia si delet s.ff. ad legem Aquiliam. E c. quum olim. extra,de testi. Cuius
sintentiam Archi. amplectitur in dicto. g. inuiti. iiij. q.iij. verum est autem Inno. dicere in dicto. c.
quoniam nequenter. quem communiter Omnes
sequatur in arbitrio iudicantis esse arbitrari qui senes dici mereatur quum plerique plus in. lx anno valeant aths in quinquagesimo Tu innite re aequitati. Posses autem crimina ab actionibus ciuilibus distinguere,ut crimina detegere no leoneantur senes, nisi ea essent, quae damnum irreparabile in personam alicuius allatura foret si comtingeret ea occultari, per dictam. l. qui vas. T desur.5c. c. pen. ubi per Archi. de poeniten. distinc. vi. dicam in. l. penul. insea eodem, ut non peccet si non reueset: quia gravamen non assert irrepa rabile illud crimen, dicto. c. de occidendis.xxiij. q. v. r in ciuilibus autem quamuis testis officium necessarium sit, oc in eis cogi testes possint. c. praeterea. extra, de testi. cogen. tamen inibitare pro
pter dierim. l. inuiti. T de testi. nisi eum argueret conscientia rei alienae, tunc satis putarem eu teneri reuelare, argumento. l. sin. c. unde vi. quia noremittitur peccatum,nisi ablatum restituatur. Ocundum diuum Augusti oc regula,peccatum . de
reg. iur. in . q. vel propter occultationem verit
iis secundum quod voluit Innoce. di puto recte sentire Hosti en .ec Ioan . And.in dicto. c. quoniaisequeter. ut unusquisque causam suam indicet,
ne eum peccatum armat, quia veritatis occul lator sit: ec verum est, nec multum a veritate aliena est ratio Richardi Malumbrae, ius meminit Bald. in lectura antiqua dictae. l. inuiti. quia sene ctus mater est obliuionis. l. iij. s. duae causae. T de Carbo. edicto & ob id verentur saepissime pro pter labilitatem memoriae testimonium dicere, Potissime septuagenarii, ut inquit ill hic gloti . ocindere potestis ex praecedentibus. Sc ob id dicit ill hic Bald priuilegium esse senectutis, non autetestimoni j prohibitio, per illum tex. in verbo, in
uiti. iii si paterentur mentis exilium,dicto c.i. ex
tua, de renuncia.iunge quae supra dicta sunt desenio,quia hic recte conueniunt. In tex. Surdus quoque quae ad huius. versicu. interpretationem necessaria sunt,in. l. i. s. iuxtii.
versicu. potuisse dic. s. tulisse supra eodem plene
exposuimus. quae tamen omissa erant explica bimus .
Surdus t inter imbecilles annumer Mur. imbe
cillis seu imbecillus quasi baculo indigens ec sie
debilis aut debilitatus. l. i. in verbo, debilitatum c. qui morbo se ex s. lib. x. N. I. unica. c. q morho se excucli. v. l. discretis. c. qui testa. face. pos. propter casum. T de postulan. s. ite surdus. insti. quibus non est permi facere testa. l. i. sis. T. de tutel. l. agnato in sin. st. de Iegi. tutori. l. v in princ. T. de verborum obligatio. s. mutum. insti. de inuta l. stipula. possent hic multa cumulari quae referuntur per Alexand. ec Moder. in dicta. i. i. T. de verborum obliga. in dicta. l. discretis. quae autem huic. s. necessaria erunt, non praetemuria
462쪽
De surdastro,seu eo ciui minus audit, sectis, tm. l. ii. minus audiens. ff. de vaca. muner. N. l. E. de legi. tutor . . item surdus. insti. qui b. non est permis. facere testa. ec dicto. g. mutu. insti. de mutil. stipui. l. i. sinati. fide actio. ec obligatio. PO test recte induci dii ta. l. discretis. . si autem infortunium. in ratione sui,si quis supra cerebrum iulius loquatur. c. qui testa. tace. pos disic quamuis auriculari morbo quis debilitatus ellet, quia minus audiret: non iuuaret cum morbus, Per hunc text. in secunda parte huius versicia. dum ait, aut inter eos qui lub eodem tedio non
quia ut ille per spacium, hie per morbum nihil audit. τ sic surdaster qui aliquid audit re audi
reverisimiliter potuit non excusaretur,sicuti necis qui in eo loco est ex quo audire potuerit, licet non audi 'erit, ut declaratum est. l. i. g. hoc autem senatusconsultum. supra eodem. Eadem ratione utitur iureconsultus in versiculo, mu
tum. infra nostro. g. dum inquit, sed ibi ubi vocis tantum auxilium superfuit. Nec facio vim in Iloc an natura vel ex accidenti surdus quis sit aut mutus. Sussicit enim quod nillil prorsus audiat, dὶcta. l. i. f. propter casum. T de postulan. vel Io qui non possit, ubi auditus seu vox desideratur. l. ubi non voce. T. de regulis iuris. I. in quibuscimque. T. de a moni. ec obli gationibus. l. surdi & inuti. T. de manumis viii dicta. 5 . l. i. iuncta glo. interpretatione. T. quidi a quibus manumis. liber. accipi. 8c launc tex. 3 induco ad duo. t Primum generale diiqum te gis per rationem restringi. I lam hic text. Re neraliter in modum regulae dixit surdum cxcvsari. Demum in ratione quo ad quid limitat taxestringit. De hoc dic ut in. l. generali. f. VXO xi. T. de usu 5 usustuc. lega. l. doli clausula. m. de verborum obligationibus. l. qui liberis haec verba. T. de vulga. ecpupilla. substitu. Se cundum quod hic reAe probatur est, mutum re surdum in eo sensu quo valent, idoneos te stes esse. Nam si hic surdus non excusatur si peccat in eo sensu in quo valet, similiter mutus. igitur ubi in testes producti erunt, recipiendi furit si testimonii sui rationem reddant in sensu quem callent. l. seruo invito. s. si pupillo.
Versiculo. nam si auditus capaces sunt. Tad Trebel. dum ait, nam si auditus capaces sinit, vel
interrogari nutu possunt, significare velle se periculo suo haereditatem adire, quomo ν absentes per nuncium. l. mutam. in princi p. ff. de ac α6 quirenda hari edi. Dum glo. ait, i in aditione haereditatis non desiderari nisi voluntatem declarari per factum. Ego intelligo in testimonio surdi, ut faetiim sit illi notum, ut quia Vidit, licet
non audierit: tamen voluntatem sitam eius quod
vidit verbis declarat: vel si mutus est , scriptis tradit, si scribere potest, aut alias nutu intelligi bili declarare. l. pater. ρ mutus. ff. de acquiret . haeredi. ibi magis in ut si intellectu non careat, nutu iubere possit adire haereditatem. quod cile explicare possit scientia literarum. 5c in. l. discretis. c. qui testa facere pos. 5c Mod. post
Paul. de Cas. hunc articulum plenius prosequa tur. α Bald. ill hic formam quam notarius aut scriba in conficiendo instrumento vel eius depositione scribenda obseruare debet, recenset. Di cit enim Bald. notarium debere verba interro gantis scribere, ec nutus muti vel surdi verba plene describere dc declarare. l. Labeo. T. supel. lcg. ec melius in dicta. l. seruo invito M. pupillo. T ad
Trebel. Similiter hoc dicit iste tex. primo, in surdo,dum inquit,ut illi per spatium . quia si modi eum sit spatium ec videre potuit, non excusature igitur di de his quae in illo spatio vidit testificari Poterit. Secundo, in muto, dum dicit, sed ibi ubi vocis tantum auxilium supersuit. Nam si nu
tu votum suum exprimere potest, recte agit: vel
si scriptura manifestat,ut in dicto. s. si pupillo. Nar dicto. g. mutus. r Sicuti enim mutus aut surdus.' a natura iussium domini manumittendi serui recipere possint di manumittere,ut in dicta .l. surdi. ff. de manumis. vindicta. N. l.j. ff. qui ec a quibus manumis. liber. accipi. Similiter ec contrahere, et se obligare. l. in quibusdam . T. de adito. 8c oblig.
N. l. oblinamur. s. si .co. titu. l. item quia . in princissi de paret . quid id quod. s. mutus. T. de dona. ec iussit domini hara editatem adire, dic a. l. pater. s. mutus. T. de acquir haered. Cui dubium quin re stificari possint de his quae gerunt,dummodo volutas eorum intelligi possit. Na legere etiam is dicitur qui oculis tantum prospicit. l. no sigura. T. de acti o. ec obliga. l. s.l. .erii. legi. de his quae
in testa. delen . quas nolat Bar. in . l. qui Romae. s. duo fratres. in. iiii. quaestione. R de verbo. oblig.
ec Io. de Plato in dicta. l. ij. c. a morbo se ex s. lib.x.ec ob id Ang. in. l. iure militari. T. de testa. as milita. dicit, et surdum aut mutum a natura, dummodo intellectum habeant posse testimonia dicere, argumento dictae. l. Vbi non voce. T. de reg. iur. idem Ang. in dicta. l. mutum. T. de acquir. haeredi. alleg. Io. Andr idem tenente in apossit. Specu in titulo de syndico. s. ubi. vers. quod si instrumenio. Similiter ec Modo. indicti. I. . T. de verbo. oblig. N in dicta. I. discretis. post Pau. de cas.
c. st testa. iace. pos. Sed melior est tex. in. d. l. ser uo invito. . si pupillo. T. ad Treb. R. d. l. pater. f. mutus. T de acquiri haere. Quae solum conside rat, an mutus vel surdus intelle istum habeant. υbi ergo intellectum habent exprimendae vo Iuntatis,non debet esse dubium quin eorum te
stimonium recte recipi debeat per supradicta. ecl. cum lege. aede testa. per quam is qui testimo mpum dicere potest, testari etiam potest,& econas tra. τ Sed mutus qui omnino intellectit non caret, testari potest, dicta. l. discretis. c. qui te stamen. sacere. l. nutu. ff. de legatis. iq. l. iube mus. c . de testamen. igitur re testificari. Quam uis sortiter obstet. l. qui in potestate. s.sina. ff. detesta.
463쪽
resta. qio prohibet muto ec surdo testari. s. item surdus. inuitii. qui b. non in permis. fice. tina.
sed ego puto intelligi debere illa. I. u in potesta
te. secundum. l. discretis. c. qui te .facer. pos. 5c plane hoc probat dictus. g. ite surdus. in sine. Curus Lucrba dictae. l. qui in potest ite. g. sina. ec. l. seq. transscribuntur. Vnde ex hoc superflua videtur mihi modernoru disputatio indictit. l. discretis. de. f. animo. in sti. de testa. milita. G. l. iure militari. ff. de testa. militar. quum Iustinianus in dicto. s. ite surdus. vo luit illam. l. qui in potestate. s. sina. debere secundum anteriorem suam e5stitutionem quae est di.ctae. l. discretis. intelligi testimonium igitur ferre Poterit. Nam ubi mutus aut surdus intellectuno carent. actus qui alijs hominibus integris conue
3o niunt, eis permittutur. Possunt enim matrimo nium contrahere. I. ex facto. in princ. T. de vulga. substi. c. quum apud. extra, desponsa. l. mutus. in Princi. T. de iure dot. procuratore constituere ecconstitui procuratores possunt. l. mutus .inyrin.
T. de procura. testari possunt. dictu est supra donare possiunt diei a. l. qui id quod. g. mutus. T. de donatio. ec quoscunque alios contractus facere, dicta. Lin quibuscunque. T de actio. oc obliga. l.
ubi non voce. fide reg. iur. dicta. I. item quia . s. mutus. m. depact. adire haereditatem possunt, di e a. l. mutum. T. de acquiren .haeredi. cc iubere ea suo nomine adire. l. pater. g. si T de acquir. haeredi.&. I. R. insti. de han e . quali. N dimeretia. di bonorum possessionem petere. t. q. T. de bono. pos. upil. insanti serio. in adoptionem dare potest. l. pater. ij. E. de adoptio manumittere seruum pol ,ec iubere manumittere, dicta. l. i. ff. qui & a qui b. manumis. liber. accipi. et dicta. i. surdi st. de manumis vindicta. oc quaerimque alia, exceptis his in quibus pro forma verba desiderantur, ut in stipulationes .i. in princi. T. de verborum obligatio. s. mutum. insti. de inutil. stipui. Similiter octestificari per praedicta. ita notat glO. in . c. testes. xij. q. ix. Bar. in dicta .l. mutum. 5 sequuntur Moder. E. de acquir. ha redi. in .l.i. 8cillitie per Alex. T de verborum oblig. Ioan. Dab. in . quinimo.
α Ange. post eum insti. de testa. milita. Moderi omnes post Bal. oc Paul. de Cas. in dicta. l. discre3a tis. c. qui testa. saccre pos et non enim refert vn decunque veritas clareat. c. hoc videtur. xxij. q.
V. c. ego. ix. distinc. c. secundum ecclesiae. . adeo.
xxj. distinc. Nam ec per simu res manifestari potest. l. sacrilegii poenam. s. is autem. T. ad lege Iu liam repetunda. M.t. in authen. de testa. imperfeci colla. viij. l. sed cum patrono. s. sinati. T. de bo.
Pos. l. ij. s. penest. versi c. eandem. c. de veteri iure enucle. t . cum glo. in. l. viam .in verbo, legi.
ff. si tabulae testa. nul exta. Ego autem ultra haec volo te notare pulchrum tex. meliorem quocungue altero in. l. nec omisi a. c. de libera. causa. iuna etiam. l. seruus bonorum. ff. de bonoru pos
dum ille tex. est,si praetor de conditione eius ceratus sit. Nam re absenti 5c non petenti dari bonorum possessio pol si hoc ipsum praetor non ignoret. ec sic quomodocunque iudex ad interpone dum decretum suum certus fieri potest, susticit. Per quem tex. O . l. bonorum. c. qui admit. ad bono. pos dicit Lance. in dicta. l. bonorii. post Bal. in. l. sin. c. sententiam rescin. non pos quod scientia causae quomodocunque iudici costet, dc si decreto non instratur,satis probatur. ec sicut. l. di scretis. c. qui testa. sicerepos. N. g. item surdus. insti. qui b. non est permis. facere testa. t admit tunt eos testantes,sic ec testificantes, quum,ut supra dictum est, is testificari possit cui testari licet s. testes. insti. de testa.&dicta. l. cum lege. T de testa. Nes vim facio an a natura surdi ec muti sunt ut in it. s. sina. institu. de haere. quali. θc differ. N. l. i. T qui oca qui . manumis. Iiber. accip. et aliae leges supra relatae, dummodo intellectu non ca
reant, dicta. l. pater. s. mutus. E. de acquir. hari ed.
ec dicto g. sin. insti. de haere. quali. 5c differentia. oc aliis supra relatis. quamuis Io. Fab. aliter se serit in dicto. g. testes. insti. de testa. Primo per ii Iam tex. qui prohibet eos testes esse in testamemto,quum intestabiles sint. Secudὀ, Testis verbo deponere debet . quod mutus facere non potest
l. quum ab initio . . queadmo. testa. aperian. inorellige illum tex. iuncta glo. interpretatione. alioquin rex. hoc recte non probaret. Facit quod si
pra dictum est de stipulatione n qua verba desiderariir,ut mutus stipulari non possit. l.i. in prin vcip. O . s. R. T. de verborum obliga. Terti θ dicit Ioan. Fab. testis de auditu testificari debet, quod non potest surdus alle. l. haeredes palam.=.i aedetesta. In peiustus surdo. intellige,ut supra dictum
cst,per. I. peri. 5c n. ff. de legi i. tutor. l. q. s. minus audiens. T de vaca. muricr. Quartὀ, Dicit IO. F
si testamentum inscriptis redigatur, sicuti solet, ut indicta. l. hoedes palam fieri no poterit si cumulo agatur. alleg. Specu in titu. de testa. s. nunc
33 tractandum versi. quid de muto. r Quinto, Ex
pedit in voce testem audire. l. de minore. M.tormera. ff. de qua suo. l. iij. . i. T. de testi. At . in . l. i. h. colum . princi. T. de verborum obligationi. Dicit Guliel. de Cun. dc Bald. in . l. qui iuraste. in prin. e .sside iureiuran. ine eiusdem opinionis cuius est Ioan. Fab. 8c addunt iuramentum verba desiderare, neque fieri posse nisi mediantibus ver his. s. sed nem. in princi. in auth . de manda. Prin ci colla. in glo. ec ill hic Barto. in. l. 5c per itis iuradum,in princi. in verbo, verius. T. de accepti. ar
gumento illius legis. sed iurare debet testis .ca. in nomine domini. extra, de testi. l. iurisiur1di. c. de
testi. igitur.5 c. Quibus se subscribit Roma. indicta I i. in princi. T. de verborum oblig. ec licet Iason in dicta. l. qui iuraste. in n. principi j. de haretur. videatur ab hac opi. recedere: tamen in dicta I. discretis. c. qui testa. facere pos. licet non explicite, tamen implicite conuenire videtur cum do
ctri. Ioa. Fab. quamuis insi.suae lecturae dictae. l.
464쪽
discretis de ea remittat se ad Barto. N alios in dicta. l. i. T. de voborum obliga. 5c alios de quibus illitie per eum, dum in capite lepis dicit mutu resurdum simul a natura non pol se testari, per di elam. l. qui in potestate. s. sina. T. de testa. ec aliasi 4 leges per eum signatas. Excipit tres casus. et Pri, mus est in milite. quinimo. insti. de testa. milita. l. iure militari. T. de testa. milita. Secundo nisi a principe obtineat. dicta. l. qui in potestate. s. sin. ec. l. seq. T. detesta. ite surdus insti quibus non est permis facere testa. Tertio, in causa pia secundum Bald. in. e. quum tibi. extra, detesia. tamen in hoe ultimo cani discedit a Bald N Alex. in di cta. l. discretis .in reliquis non, si testari no potest similiter nec testificari, dicta. l. cum line. T de te sta.& dictum est supra,rion repeto. Ego utique subscribo me communi opin. per supra dicta ubi mutus ec surdus simul oc a natii, ra intelledium aliquem habent conceptum men tis explicantem, dicta. l. discretis. c. qui testa .sacere pos sin insti. de haere . quali. Ndi Tereri. N. l. Pater. sin. T de acquir.haeredi. iuctis lus quae supra diximus. Non obstant. testes. insti. de testa.& dicta. l. qui in potestate. sina. Ede testa. quia intelligo illos tex. in eo qui penitus nihil audit et 3s intellectu caret. t Nam,ut is inquit illa. l. discretis. si autem infortunium. raro contingit ut mutus a natura non sit surdus & contra tamen si nazrura hoc facere potest,quamuis utro sensu no tamen intellectu careat, non puto prohiberi posse. Nam ec plures nostra aetate istiusmodi nos eu-tur intellectit non carentes: signis enim oc nuti bus mentem declarant, ab his,qui eorum ope ra utuntur,plane intelliguntur. Sicuti Bartol. de uno meminit in dicta. l. i. in princi. E. de verboruo bliga.& in dicta. l. mutum. T. de acquire n. haeredi. 5 Bald. in .ca. mutus. in princi. epm,abba. vel abba. colla. x. Possiunt enim surdiscriptura pariter et muti signis etiam vel nutu votum suum manifestare. ita glo. notat in dicta. l. item quia . F. depac'. Facit. l. obligamur. in se. Ede adito. ec obli o a. N dicta. l. ubi non voce. ff. de regii. iur. 5c Io.
Fab. in . quinim θ. inst. de testa. milita. In hoc igitur consistit tota vis nostrae disputationis, ut nile nunc dicemus. Sed prius expedit respondere hisuae in contrarium adducta sunt per Io. Fab. dii
icit testem verbo debere testificari. l. quum ab initio. T. quemadmo. testa aperia. Sed melius coueniret. l . eodem titulo. quam Moder. ad id notant in sin. dum dicit, inspectis cognitis verbis36 testametit r. sic testamentu verbis exprimi debet: similiter oc depositio: quum ista synonyma
sunt,ut dictum est per ducta in . l. cule . F. de te sta. Plura autem notauimus in .l , hoc autem senatusconsultum supra eo. 5c istud argumentum idem concludit cum eo quod supra memoraui mus post Alexan. dei mola in dicta. l.i i . colum. princi. T. de verborum oblig. dum alleg. Guliel.
de Cun. Bal. Sali. in dicta. l. qui iurasse. in Pri
ci. T de iureiur. quamuis Bald. in ea nihil horum meminerit. dicunt enim iuramentum Verbis praestari debere. sed neque. in authen. de manda. princi. quod non potest inutiis igitur Sc. Vir que argumentum unica solutione dissolvemus.
crespondent in locis supra relatis de substantia testamenti seu testimoni j vel etiam iurameti ver ha non desiderari. In primis clarum est testamentum vim habere testamenti 5c legitimum emesi testator consece rit,ec solus scripserit, no lecto eo coram testibus testamentariis, dummodo per testatorem in praesentia testium bubscriptorsi signauerit re appro hauerit,uel scripseri , vel scripturam suam consignatam vel ligatam vel inclusam inuolutam . protulerit testibus j signandam tantum vel sub icribendam obtulerit. i. hac eo sultissima. in princip. c. de testa. l. haeredes palam. in princi.in ver
bo,nuncupare vel scribere. 5c. si quod. in verabo, nuncupat vel scribit,dc. sed Zc si notum. T.
3 In testimonio idem dieas. t Potest enim testis
suum testimonium ex causa in scriptis iudiei in terrogati tradere ne varietur: Sicuti anno ni illesimo angentesimo. xxviij. obseruatum est in gra ui iudicio alicuius insignis viri peculatus accusati N interrogati quod Parisiis astitatum est per
quendam nouae qua iura pra idem curiae partamenti Parisiensis. ec ita etiam tenet Bartol. in. l. Theopompus in si . T. de dote praelega. Motus ndicta. i. discretis. c. qui testa. sacer. post licet Bal variaverit in . l. iurisiurandi, c de testi. 5c contra rium tenuerit in. l. in bonae fidei. c. de reb. credi.
ubi motus est primo in dicta. l. in bonae fidei per l. iij. idem diuus. 5 . quae crimina. T. de testim.
Cui concordat. l. de minore. tormeta. E. de quaestio. Secundo, in dicta. l. iurisiurandi. quia in re sterequiritur vivae vocis adhis, secundum Ioan . And. in nouel. c. de testibus. extra, de testi. quod
idem est cum praecedente memorato post Ioan- Fab. Bene autem admittit doctri. Bario. si post quam testis in scriptis testimonium suum iudici tradiderit legat: alioquin non Sed non obstant Bald. rationes. In primis non esse veru quod Io.3s Andr. in nouel. in. c. de testibus. extra, de testi. τdicat testimonium per testem in scriptis traditiino valere, per rationes a Bal. ubique relatas. 5spretis rationibus Bald post Spe l. in titulo deteste. nune tractandum. versic. quid de muto, sentit mutum posse in scriptis testimonium sutura tradere: licet sorsan in non muto locum non ob tineret,ut iudex videat cu qui scit loqui, qua tre pidauone qua voce, di constantia testificetur, dicta. l. iij. idem diuus .ff. de testi. 5c dicta. l. deminore. tormenta. T. de quaestio. Non inficiabor quin iudex debeat per illos tex. testem coram habere dc videre conuantiam testis, quo vultu,qua trepidatione testimonium dicat quamuis hoc locum habeat maxime in causis criminalibus, non
465쪽
aut Esemper in ciuilibus. s. 5c qi A. in authe. de te sit. colla. . oc idem notatur in citcta. l. iij. s. idem diuus. T de testi. oc ratio in criminalibus est, quia in eis grauius est pericillum,ut inquit tex. ec glo.
in dicto. g. ec qin. addit. l. . M. sed de si qui s. ff. de
Car. edicto. vel nisi causa ciuilis sit multumuis . relatum. U. q. ii. .illud. in authen. de detin
λ. ciuita. colla. iq. alioquin iudex potest testium
examinationem committere.l. iudices. oc authe.
apud eloquentis limum. c. deside instrv. dicto. . N qm .in authe. de testi. colla. vii . di quotidie fit. ιν Nam riudices testium examinationem inquisi toribus committunt. tamen in criminalibus iudices ut plurimum audiunt di audire debent, ut indicta. l. iij. s. item diuus .ff. de testib. θί dicto. g. ecqQ in s. licet pleris ex eo siletudine comitiant, ut inquit Io. Andr. in . c. costitutus. extra,deside ius. Sed leges non dicunt testem non posse nemdebere testimonium in scriptis redisere. Neque etiam prohibitum inuenio, quin leuis responsiones suas in scriptis redigat, psertim si verbo eas explicuit, Oc id ne varientur. Nem obstat texti in I. in . s. idem diuus. F. de testi. du de testimoniis loquitur: quia versi est in testimonius nos lenibusti de adhibenda no Me. c. a nobis. extra, qui ma trimo. accusa posque tex. sic legit Hos te. oc ro 'emo aut ubi testes soleniter iurati deponsit, ut
satim dici. Secitdὀ, aliensi esset ut vhi faeli veritas haberi no posset eb per muti testimonia et rugnis indubitatis vel scriptura veritate manii in rc posivit n. d. l. pater. g. inutiis. F. de acquir. hae
red .ec alijs supra notatis muti testimonia no de o sideraretur: et quum,ut inquit. d. l. nec omissa. c. de liber. causa. ad examinationemveri omni iure prodita debet admitti probatio. N. d. l. seruus .ff. de de bo .pos. titulo generali. 5c ide velle vident
Host. Eclo. And. in . c. i. extra,de testi. cogen. Perronem. l. 'm. c. de haereti. Iro. innotabi s. cccxc.ec quod supra dictu est de muto, sacilius stringit
in surdo,qui vidit forsita homicidium aut simile maleficiu committerre: si per huc tex. ec similes, quoru supra meminimus in ea Pte in qua humana natura no deficit, non excusar. N ud prohibere potest,surdum,quo minus de his quae vidit resto sensu testificari potest,quare examinari non
possit, ec valeat eius testimonia:non video rone quae in cotrariu mouere possit, dummodo,ut doxi, intellectu non careat. Quare utra ip opinione
existimaui aliqua distinctione moderadam est e. In primis distinguedas esse causas ciuiles a criminalibus, sicuti in simili lex distinguit in. d. l. iudices. c. de fide instrv. 5c. s. ec qiA. in aut li. de te sti. colla. vij. ro in criminalibus seradu illu tex. in
, si . est,ua in his,in quibus graue periculu imminet apud iudices testes praesentari debet, ec quae
sunt eis cogitesta edocere, ubi ec tormetorsi quae
ctione forsan opus erit,ec de his loquit . d. I. iij. Lide diuus .ff. de testi. dictus. s. 5c qih.in sin. in authen. de testi .colla. vii .ec. d. l. de minore. s. tormeta. si de quaestio. e. testes. iii. q. ix. Similiter infrauibus causis ciuilibus idem dici potest per rone illius. s. oc qiti. in si versi c. in criminalibus m. l. s. sed ec si quis. T. de Carbo. edie. c. ubi pericu tum. de electio li. vi. Alioquin non psupradicta. Ego aute no puto hoc simpliciter verum: sed idc quu aliter veritas ficti non pol qua per muti
testimoniu: quia tunc non est opus muti testimonio sed Qeritas ab his exquirenda seu excutienda est qui viva voce testimoni si dicere possunt. l. testiss. c. de testi. N. d. l. in . s. ide diuus. n. de testi. die .c.ἱ nobis .in verbo,vocer pria. extra, qui
matri. accusa. pos. alleg. ab omnibus. c. tua. extra,
de coli ita. cIeri. et mulie . notaui plures leges in . l. i.M. hoe autem senatusconsultum. supra eo. sorsi
tan alibi non reperies plures cumulatas. t Sed ubi veritas aliter haberi non potest qua per sur di aut muti testimonium vel etiam surdi 8c muti simul,sive a natura siue ex accidenti muti ξc surdi facti sunt: si tamen intelle etiam habent di veri tatem manifestare possunt,salte scripturaru scie-tia explicare,vr inquit. d. l. pater. g. mutus. F. de acquir. haeredi. N dicta. l. discretis. c. 'tii testa. sacere pos s. si insti. de haere. quali. Ndimer. et aliis supra memoratis vel etiam signis indubitatis voritate manifestare, per quae iudex faciliter moue Tipol, ut in. l. nutu. T. delega. iij. d. l. si pater ij. Tde adoptio. No puto .phiberi posse. ec ita existiamo casum indubitabile esse dicti .ca. a nobis. extiam a. accus. poLoc retorqueo eotra Ab. ut hie occaeteros quico trariae fuer ut opinionis, tenentes gl. interptatione in. d. c. a nobis .ec in . d. c. tua. tra,de cohabi. cleri. 8c multe. in verbo, testimo
mo. quod veru est .inquit, solo testimonio te stis no iurato fidem adlliberi lio debere, ut secu du illud iudex sententia ferat, per illsi texta eo qθnd facit probationcm sed praesumptionem latu, per dictum. c. a nobis. Sed . bi testimoniu in scriptis redactum iuratum crit,non tantum praesumptionem faciet,sed ec probatione, per illii rex. argumento a contrario iunipto oc glo. ec Host .m- erpretatione, quam veram eme puto. ec secsida hanc interpretationem dico. l.Tneopompus. T. de dote praelega debere intelligi dsi ille text. ait, Polli amis autem a marito puellae iuratus scripsit voluit Le patrem eandem quantitatem in dote ac cipere. oc in h. dicitur,respondi eum, ius notio
est,aestimaturum ut eadem quantitas ex cominu
ni pecunia minori filiae dotis nomine detur. θc sietesti iurato in scriptis suum testimoni se scribemistari debet. vult enim illa lex ut iudex secundum ea, quae testis iuratus in scriptis tradidit, iudicet Vii r etia in muto 5c surdo intellemi no carentibus , d literas scietibus et potetibus eoru depositione scribere di iurametsi a scriptura manifesta,re,dumo in conspeetii iudicis scriba, ut iudex ex
ea certiorari postilitestimonia recipi debet, sicuti re eius q loa pt a depositione in scriptis tradit ec sortiori ratione,quia loge maior suspicio cam
466쪽
tine Senatusconsulto Sillaniano
sari potest in eo qui viva voce potest testimonia dicere di non patit se examinari,sed eligit in scriptis tradere Φ mutus qui prohibente natura lo qui non potest vel surdus exaudire. ec in dicta. l.
i. s. propter casum. Ede postulan. quia non est in eo affectata excusatio,ut in. praecedente dictu est. Quare est quod testimonium suum recipi nodebeat, non video prohibitum esse. Praedictis addo si mutus aut surdus de iure Digestorum impetrata a principe venia testari ponsimi, an ob id quod princeps cocessit doctiores surdi re muti fiant. Secundo, an militia aptior natura iacit,hoc verbis disputare est,ec no ratio
As ne. r Non inficiabor principem habilem qnque facere posse qui alias inhabilis est. l. quidam consulebant .ssidere iudi. et in toto titu. c. de his quiveritam aeta. impetr. Sed verum est in his qlae iuris sunt ciuilis, non asit naturalis. Desiderare emunum scire,si principis rescriptu spiritu effundat
naturalem ec aptiorem ad actiones agendas in rebus, in natura omnibus communis .i bos accusa re. g. in .sside accusa. prohibuit certe non. l. iij. in s. c. de his qui veni. aera. impet. in his verbis, Ut similis sit in ea parte conditio minorum omnium, due petita sit siue no aetatis veni a. l. R. c. de milit.
testa. sicuti di nostra aetas passim re pontificum
dispensatione septennes aut paulo natu maiores ad obtinenda beneficia curam animarum habenti a occupare videmus. quorum etia meminit tex. in. c. n. extra. de aeta.& quali. ordinan. in his ver
46 his, pueris qui sunt intra decennium costituti. τquod Φ indecorum sit, declarat. c. indecors. eo.
titu. praeponere ecclesiis eos qui non nouerunt seipsos gubernare. Et,inat tex. in . s. minores. in n. insti. de excusa. tutor. inciuile est eos, qui alie
no auxilio in suis rebus administrandis agere noscuntur, di tib aliis reguntur,aliorum tutela vel curam subire. Sic quod principis rescriptum eucontra naturam re genium suum prudentiorem in rebus agedis faciat,eo qui principis rescripta non impetrauit,nel iuri nem rationi, ec multo minus aequitati conuenit. ideo quaerat alium, si quis velit,qui secus sentiat: cam hoc mihi dissua deo,per supra dicta. Neu pro solenitate neces Iaria comperio iure cautum verba desiderari,sic ut aliter depositio non subsistat. Scio aute iure probari debere iudicem ex propria testis voce, si potest,testimonium exigere,ut ex auditione testem
testificatu esse dicat, intellige si fieri p5t. sicuti in
simili respondet glos in. c. quum apud.extra, de 4 γ sponsa. et iura enim volunt consensum in contrahendo matrimonio verbis exprimi,& id pro ne
cessitate contractus. c. tuae . extra,de sponsa. dum inquit, matrimonium in veritate contrahitur perlegitimum viri ec mulieris eonsensum. Sed necessaria sunt *tum ad ecclesiam verba consensum exprimentia de praesenti. ec tame in dicto. c. qua apud. mutii contrahere posse dicit, ut quod ver bis non potest, si inis declarare valeat. ec ira te in dicto. e. tuae. in s. respondet 5c declarat illa n cessitatem in surdis 5c mutis no obtinere. Sic idedico in testimonio. ec idem sentit Alex. m. d. l. i. colum. 3. prin. ff. de verbo. obliga. No obstitia g. sed ne p. in auth. de manda. princi colla. iii. S. l. oc per iusiurandum in princ. is de acceptita. qm, ut inut Cin. post Pet. in auth. sacrameta pubera. c. si aduers. v edi. illi tex. no dicunt verba necessiaria esse ad iusiurandu praestando, nulli ter psi ita sit,sie ut si aliter Q verbo iusiurandu prasit si sit,
nes ligare iurantem possit. Simpliciter em in. d. s. sed neque dicitur,sed neque haec quae dicut verba, id est,iusiurandum promptum dare festi nes. Et Accursius no de iusiurando intelligit, nisi quatenus verba hominis ita solida esse debeat absque iureiurando,sicuti di si iurameto vallata sunt, du inquit Accursius super dictione, verba. mirabiliter,inquit, glossat S concordat canon, sit sermo tuus in est,n5 non: quod amplius est, a malo est,id est, ab hominum malitia inuentum. ij. q. iiij. c.si quis presbIter.ec in. c. ita ergo. xxij.
q.i .ec. c. iuramenti. q. q. v. N. c. 5c si Christus.
in prin. extra,de iureiuran. Nam & id probatur in dicta. l. ec per iusiurandum. in prin .st. de acce-l ptil. r operae ιν iusiuranda liberti l misi, accepti laticie obligatio tollit,etia si abs p iurameto ac ceptilatio interposita sit, di ex consequente obligatio remissa. unde Petr. 5c Cin. in dicta auth. sa cramenta puberu. c.si aduers. vendi. in distitutione sacramenti communiter ab omnibus laudata dicunt faciametu, iurametu, ec iusiuradu synonima esse. iusiuradu aut ex duobus csi ponit, ius ecturadum. ius asit plures habet si nisi catio es. una est ius,id est,uerborum expressio. d. l. si patre. q. inverbo iure.ubi Accursius ad id illu tex. notat.1Lde adop. Similiter actio oc bifariam dii finitur. aetio est ius. s.l. institu. de actio. Secundo aetio est c6ceptio verborsi a magistiatibiis formata secudil gl. in . d. s. actio. in verbo,nihil aliud. p. l. h. s. deinde ex his.&.g. omniu.ec melius in. s. nouissime is de origi. i .ibi, aut sunt acti des quae sorma agedi c5tinet. alleg. etia. l. si seruus nauem .is. de sur. Petrus aut dicit impossibile esse eiusdem
rei duas inueniri diffinitio es. vn secudu eude Petra istae duae diffinitiones eaede sunt.ius in dimitide acti Gis y verborsi expressisie sumi debet,sicuti di Accuratus voluit in dicti . l. si pater. q. in verbo iure. T de adopti Addebat Cin. pro illius opimois c5firmat i5e n5 poste acceptost ferri,nisi qae verbis acts est: i ec in obligatio ex
iurameto cotracta accepti lati 5e tolli pol. Igitur verbis cdtrahis. d. l. ec a iusiuradu. in princi. is de acceptita. Sed ad id respddent Petr. α Cin. non esse versi,verba ex substatia iurameti desiderari: 'in mutus iurare p5t, sicuti oc pacisci,ut supra dictum est. 5c iuramentii est veluti iacta, quod non verbis,sed cdsensu solo fit. Deus essi eor, no aut labioro motum respicit, Mar.ix. Populus hic t biis me honorasicor aute eorum longe est a me, Matthaei
467쪽
Μatutaei xv.ec Isain xxix. ec primae Petri. iij. ca. dominum autem Cliristum sanctificate in cordi Ahira vestris. in. c. quando. de consecra. distinc.i. c. diaconi. xciij. distinc. Nec obstat. l. si pater. in verbo, iure. ff. de adoptio. Nam non recte verbu, iure. merpretata est ill hic glo. id est verbis exprestis. sed iure intellige, id est, iuris solennitatibus obseruatis adoptio iacta est. de quibus in. l. q. T. de adoptio. 5c si dicas, sormam verborum ado ptioni tradita esse quia sit interrogatio oc respo-so necessiaria dicta. l. h. unde ergo ad instar est stipulationis ut in. l.i. in princ. 8c. . se. T de verb. oblig. N. i. g. s. m. de actio. N obliga. Sed die si, uesic velis inducere plurimu glos interpretatio ni obstare. N do ad id instantia: quia si vera esset sto. conclusio ec interpretatio,no esset vera alia so legis r gula,quae est, et ubi pro forma contrahendae obligationis verba desiderantur, si abis verborum expressioe fiat: nulla est,dicta. l. i. iii prin. N. . R. ff. de verbo. obliga. ec ob id a verbis de nominatur. 5 sequeretur necessario idem cocta dendum esse in adoptione, ut nisi verbis sieret, nulla sit ipso iure: sicuti de muto dicimus, et inutiliter stipulatur. g. mutus. insti. de intitit. stipui. ocramen mutus recte adoptat vel arrogat, dummodo signis nutu, aut alias manifestet se velle filia in adoptione dare, dicta. l . si pater. T de adoptio. igitur vera existente glo. interpretatione seu co clusione: pro explorato erit mutum posse omne aditam facere, etiam qui verba requirat: θc consequenter stipulari. quod falsum est, dicta. lJ. in Prin. ff. de verbo. ot liga. Qitare Scc. 5 eo de aris umento seu insta a utitur rex. in . c. tuae. extra, e sponsali. Ut supra memorauimus. Idem de ae e litatione dicendum eise Cin. ait, ulterius adissa dens: r quemadmodu. inquit,emptio, venditio, Iocatio, ec similes consensu si ut 2c dii solii untur similiter N accepti latio. l.s.sside acceptila et idesentit l. 8c per iusiurandu. m. de acceptila. Addo ad Petr.ec Cin. actionem non ex forma verborudissiniendam esse: quia alias mutus nullius cfractus capax eisset: quoniam verbis obligatio coce Pta non csset, igitur obligatio ec inde actio sequi non posset. quod falsum est, ut saepe dictum est. Nam mutus capax est omnis contractus praeter stipulationem, dicta l. i. g. s. N. l. in quibus P. T de actio. ec oblig. l. ubi non voce T de reg. tu.
ec singulas leges supra recensuimus. imo plus generalius loquitur Iureconsulti e quacus piona ut nutu contrahere possit 5 uenculam aliuactum,in quo solus hominis consensus desideratur complere seu perficere etia etaehialiter. hoc dicit. l. obligamur. g. si. 5c. l. no figura. T. de astio. si ec oblist nar Sc is qui loqui potest, sola tacitur nitate emcaciter obligari potest. l. quum ostendimus. s. u. T. desideius. tutor. l. 4. T ad municipat. l. i. c. de decurio. plene in . l. Caius. fide pigno. actio. 5c plenius ut supra dieitan est. l.item quia. in princi. iuncta glo. in verbo,mutus. T de pact. 8c sic sutilis est ea ratio quae de actione facta est: similiter de accepti latione. ec idem senti ut Alex.ec Moder. in .l.i. in princ. T. de verborum oblig.
Quare No idem dico, si mutus signis indubita tis homicidium manifestaret di homicidam, Veluti si digito homicidam demonstaret re signis sormam patrati homicidia manifestaret: cui dubium quin iudex moueri debeat, per praedicta legimus enim in Fracis Annalibus de r cane indice homicidae domini,quem canis cotinuὸ insequebatur latratibus: tandem instantibus consan guineis domini mortui a Carolo quinto indulta est in homicidam duellum, sic ut homicida baculo tantum armaretur: canes autem pro refugiovas ex neutra parte clausum statueretur, tandem canis homicidam superauit, di demum homicida formam homicid a colassus est, εἴ regis imperio ultimo supplicio codem natus. Visitur duelli sorma apud Momemargum in superiore aula arcis illius oppidi actum est duellum hoc tempore felicis recordationis. Addo signa in consideratione esse in. l. sacrilegii poenam. s. sinati. Tad legem Itiliam pecul. in his verbis, qui furanti signum pr. ebuerit. 8c in. l. i. g. sina. in his verbis signum,e dederit. Tad I gem Iuliam maiest. l. hac consultissima. in princi in verbo, indicia. c. quitcsta. facere. po authen. quod sum. c. de testa. in verbo, seu signa rerum jecialium. 5c Matthaei. xxv i. de Iuda Isario te, a Scribis et Pharisaeis signum dederat ut Iesum dolo tenerent oc apprehenderent. Dcit ratio. I. La beo. insin. T. de supellec. Iesa. lega. nisi, inqt, forte oc eos qui loqui no possunt, conatu ipso ec sono quodam re inarticulata voce dicere existimamus. oc. I. quum proponebatur. in si T. de leg. q. Vbicunque,inquit, precaria voluntas quaerere rur,coniectura potuit admitti. Ego ultra praedicta pondero tex. in . l. qui testamento. s. sina. Ederesta. Quam Iicet Alexand. 5c Moder. allegent indicta. l. mutum. T. de acquirenda haereditate. Non ad id quod nunc induco, dum ille text. ait, non tamen intelligentiam sermonis exigimus in
teste qui Latine loqui non nouerat. Nam si vel sensu nocipiat quis cui rei adhibitus sit, sussic re. r quo tex. insero clare probari in teste ne cesse non esse intelligentiam habere sermonis quo partes loquebantur, dummodo id, super quo adhibitus,ec interrogandus est testis. quod percepit manifestare dc declarare possit, ec ille tex. est ad id annotatione dignus. Cuius ratio in muto 5c surdo recte concludit. Nam quamuis surdus non audierit, si tamen actus , de quo surdus interrogandus est, potuit a surdo perci pi: ad phibet quare de eo, ql suo sensu pcepit, deponere no pol Similiter in muto a actu vidit ec cognouit: quem licet verbis declarare non valeat, literis aut aut alijs signis manifestare potest:
468쪽
nonne in hoc deponit, in quo valet. Clarum est quod sic. Quid igitur obstat quare eius testimo nium recipi non debeat et argumento etiam est. l. sed di si pupillus. g. de quo palam. versi. prostri here. T. de insti. actio. proscribere palam sic accipimus claris literis, ut de plano recte legi possit.
.ficientis .in authen. scriptum est exemplar. coulatione. 4. si in teste suis ciat quod percipiat sensu vel ex signis euidentibus,ut supra dictum est, facti veritatem aperiat, ec manifestet, ut inquit gloss .in. l. item quia. T. de pact. quare igitur non recipitur muti aut surdi testimonium in eo sensa in quo facti veritate percepersit. Ego ad id indu
gatio. 5 . s. i. instit. de verborum obliga. τ instipulatione, quamuis ad este eius verba necessariasu iit, sic ut inter eos, qui fari nequeunt, fieri non possit, dicta. l.j. in princi. T. de verborum oblig. oc dicto. g. mutum. institu. de inutil. stipui. tamen inter eos, qui se non intelligunt,per interpretem
stipulatio fieri potest quatomagis in his, in quihus de necessitate verba necessaria non sunt. Nancilius mentis declaratio per literas aut interpretem fieri potest. l. Labeo. T de pactis. l. non figura. 5 . l. obligamur. f. si .et. l. in quibuscunsp. T.
de actio. N oblista .ec ratio esse potest: quoniam is qui literas scribit reiste respodere dicitur in. I. solent. g. legatos. Edeo Ti. proconsul. l. q. ibi, vel recitauerit in tabulis publicis. Tad legem Iuliam
maiest. unde iudicium tabulatum pro tempore Romani non mediocriter laudauerunt, quod in tabellis iudices suam sententiam scribetes in Ur nam mittebant, ut alter alterius sententiam ignoraret. Nam N Areopagitae taciti iudicabant. ' tinam haec nostra aetas id admitteret. inde taciti iadices apud Graecos Areopagitae nuncupabant, veluti sublicentiores. inde senatusconsulto Romani statueruit,rem super quam tractauiment nequis enunciaret priusquam decreta esset. Cuius senatusconsulti meminit Gellius libro . no ' at . 16 tica.i .ca. xxiij. Tunde Papyrius qui cu patre suo iuxta morem in curia fuerat, dum quaerenti matri quid nam in senatu actum esset, tacendum inoquit cme, nes dicendum quod in senatu actum est. Ob eam tacendi loquendi in aetate minorata prudentiam cognomentum praetexim habere meruit. Aetas autem praetexta illa est quae puberem aetatem attingit,inquit iureconsultus VI Pianusin. l. deinde. g. in .sside liber. exhiben. unde
est quod hi qui lateri principis assistunt,silentia
rii nuncupantur in . l. c. de silentia. lib. xij. l. unica. c. de magis sacro. scrinio. eo. lib. et diuus Ambro li. omi. i. c. xviij. inquit silenti ii quo ψ ipsum, in quo est reliquarum virtutum otium. maximus actus verecundiae est . sistamus 8c ad institutum
Moder. Papi. in dicta. l. discretis. c. qui testa. sacere pos. 5c in. l. qui iurasse. in .sside iureiur. non facientes mentionem de Francis. Areti. in. l. mutum. T. de acquir. haeredi. Cuius dicta usurparuiit transcribendo, T dicunt muti testimonium
recipi, si sciat scribere, S dictum suum in scriptis
redigere, per dictam. l. discretis. Nes considerari debeat ratio. s. sed ne p. in aut laen. de manda. princi . colla. iij. Quia procedat,secundum eos in eo qui articulate loqui potest. Non autem in muto & surdo, argumento dicti. c. quum apud. e c.
tuae .cxtra, de fons ali. Non dissimilis ratio ponituri n. l. nutu. l. delena. in . qui loqui potest nutu legatum facere potest,non si mutus sit nisi ex aecidenti. Addit Aret. in dicta. l. mutum legem notam in muto intellectum eius considerare,* salsitatem quae in conficiendis testamentis committi potest, argumento. l. hac consultissima. insi. c. urina. facere pos. Dum de caeco loquitur ille text. Tu autem adde illi meliorem tex. in . i. versi . quia ver d. in authen. de testi. colla. vij. S. I. iube
xa mus .f.i. c. de testa. r Pro eis est quod supra diximus a pari procedere, testari,& testificari. l. qualege. s. de testa. s. testes. insti. de testa. Sed mutus literas ignoras testari prohibetur, dicta. l. discretis. c. qui testa. facere pos. re expressius in dicta
l. iubemus. c. de testa. dum mutum, qui articula
te loa vel scribere nescit, mortuo aequiparat . igitur mutus literarum expers, seu qui scribere noscit,testificari non potest. et ita plerim tenet post Paul. decas in dicta. l. discretis. Sed A. l. consis
mat quod in teste supra diximus,ut muti testimonium recipi debeat, qui volsitatem in scriptis si gnificare potest. Cui opinioni,si velis adhaerere,
ad argumentum illius. I. iubemus. dupliciter re
'onderi potest. Primo quod in testamentis te stis recipi no debeat,nisi qui testabilis est, id est, testamentum facere potest. di quum edictum de
testibus sit prohibitorium,& testamenta tam exactam solennitatem desiderent, ut tines videant, audiant, ec intelligant testatorem, dicta. l. iube mus. 8c. l. laaccdsultissima. per totam pene lege. c. de testa. l. hac cosultissima. c. qui testa. facerepos. l. haeredes pala. et. I. seq.sside testa. in caeteris
actibus in ubus lata solemtas expecta da no est, secus sorte dicendum est per ratione. s. primi. in sy authen. de testi. colla. vij. r Quia facilius in testa metis falsitas committi potest, qua in alqs. s. i. in authen. de instra. cautel. 5c side. quonia saepe morietes aut semineces blese oc vix articulate loqui pomunt. l. qm indignum. c. detesta. Secundὀ, ad ad tollendam h argumenti consequentia clarum est, surdum non posse testatoris voce exau dire, quod in teste testamentario necesse est, praesertim in testameto nuncupativo, dicta. l. hac c5 sultissima. g. per nucupationem. c. de testa. N in
me surdus, qui literas scit, testari potest. Unde surdus qui quamuis restis esse non possit, testari ta
men potest,dicta. l. discretis. quam volo te nota
re in. s. si . in his verbis nihil prohibet eum scribete haec omnia facere siue naturaliter siue per in teruentum huiusmodi infortuniu. N in. g. ubi au
469쪽
rem. versi. si ponantiu huiusmodi personam lite ras scietem. . . seq. in his verbis, o surdis. licet iraturaliter huiusmodi sensus variatiis est. Igitur ec surdus testis esse poterit qui tamen testatoris vocem exaudire non potest: quod prohibet praedictae leges. Alia in mincia ex. l. hamedes palam in o princi. T. de testa. τ No enim necesse est testes videre nes audire quod testator mortes disposuit: sed sufficit testatorem scribere se velle testamen istum quod clausum N sigillatum tradidit obser uari,ido a testibus videatur,ut inquit illa. l. haeredes. in Minci. in verbo, nuncupare vel scribere. iocia. l.i. in prin. in versic. legi. T. de his quae intesta deben. α di Ti. l. qui testamento. in se. T. detesta. Nam qui id ioma non intelligit, absensis loco est .di sta. I.i. n. F. de verbo oblig. Primὀ, dilin eodem. . dicitur, dummodo ei congrue terre, spondeatur. Secundo, ita tame ut uters alterius
linguam intelligat,&hoemium ad contractum stipulationis, qui verba deliderat, ut dixi, per di, rim. l. i. in prin. T. de verbo. obliga. l. f. i. T de actio. ec oblig. Sed non e tum ad alios actus. Nare in testamento sermonis disserentia non impe dit testem,dummodo sensum testatoris capiat, licet testatoris sermonem non intelligat. 5 , ut si pra dixi, tex. est clarus oc indubius in dicta. l. qui testamElo. . u. T. detesta. dum inquit diuus Marciis diuo Iul. de teste qui Latine loqui non nouerat rescripsit. Nam 8c si vel sensu percipiat quis cui rei adhibitus sit sufficere o . l. Labeo. I. M. T. 6i de supellec. lega. t Si ergo in testamentario teste sumeti quod aliquo sensu testatoris mentem in
piat. Quare est quod surdus de his quae vidit, vel
mutus de his que vidit vel audiuit non testabun tur: Certe non potest esse dubium, per dictam. l. qui testamento. g. si. sortiori ratione in alijs acti bus eorum testimonium recipietur, ubi de sensu, in quo valent,ds onunt. NeP video quare pro hiberi debeant. Ex his puto quae a Francis . Aret.
dicta sunt in. l. mutum. T de acquir. haered. quem
Modo secuti sunt in dicta. l. qui iurasse. T. de iureiura debere considerari ad solutione argumeti supra Dicti de dicta. l. in lege. m. de testa. Quis eminquit,verba in teste desideretur, N auditus, praesertim in faciendis testamentis. Sed ubi ad perfectione testameti alii testes reperiri ec rogari non possutinmutus aut surdus, quod ob id muti aut surdi testimonium recipi no debeat, ubinliti sui
sensus ratione reddur,no puto rationi co gruere,
per supradietii. Quibus adde. l. mutus. in prin. T. de procura. ita ego sentio. Tora igit vis hui disputationis erit in eosici edo instrumeto seu in redigeda in seriptis eoru depositione. Placet aut mihi forma qua tradidit Bart. in. d. l. mutu .ff. de aequir. haered. 5c Bald. in . l. discretis. c. a testa. facere posv bis a Moder.ec recentioribus approhata re in. l.3. vhi per Alex. in princ. T. de verbo.
oblig. ec in . l. ite quia. T. de pati. In primis si inu tus literas nouit scientia salpturaru seu liter avolsitatem manifestabit. tex. est clarus in .l pater. s. si . m. de acquire. haeredi. 5 m. d. l. discretis. in se. c. qui testa. facere poc ecin. l. Theopompus. T. de dote praelega. in his verbis, et iuratus scripsit voluisse patre oc de scriptura a muto tradita notarius seu iudex conficiet instrumentsi vel aliter,
in sctiptis depositione rediget: Ac valebit depontio, ut supra dictu est, praesertim dicta. l. non figura o . l. Theopompus.&di 'la. l. pater. . R. N. d. l. discretis. θc. c. a nobis. extra, qui matri. accusa.
oscinducto ut supra meminimus,si prius* scri ere iurauit,& in scriptis it iramentu redigat. Ex hoc tollitur argumentu quod de testimoniis supra recitatu est, quil no solii testimonia sicut iurecosultus ait in . l. in . s. id e diuus. T. de testi. erui, sed verat testificationes, quia iuratae Θc in scriptis redactae, quae no ini praesumptionem faciant sed probatione vera. d. l. Theopompus. N. d. c. a nobis. Na ideo testimonia in criminali iudicio prae sumptione sola sacere dicit. qa iurata no sunt, utillhic Host inquit, ius interpretatione approbat oes. 8c suit gi. asi eos in eo de .c. ubi ergo tu ta ersit,sbat. a i aut literara expers erit mutus, vel etia si scribere non valet et a manus amisit, Vt inqt. l. ' manus. T. de testa. Sed alio qn intelleclarno carra, sed potes voliJtate declarandi:& debet notarius signa describere, abus mutus annuit, ectestimonium eorsi recipere qui nutu muti perci/Piut,velliti consanguineorsi aut domesticora ad
similitudine interpretis. Et sufficit quia satis est ut muti aliquo sensii percipi possit vel euiusuis
alterius personae, cuius serino non intelligite vis Hebraeus cst Latino, vel si Brito vel Vasco, qGallice loqui nescit, est Gallo seu Fraco, et illud
idio ma no intelligit, loquatur: de quibus veluti absentibus iudicatur in t .s in prin. . f. M. T. de verbo. oblig. re quae depositio ex ime pretatio ne Vocis no intellectu recipit in . l. et testamento. s.si. ff. de testa. quae in teste loquit, ut supra annotauimus. 5 ita iurecomitus de muto sicuti de absente ista ratione statuit. l. seruo invito. si pupilIo. T. ad Trebel. unum tamen recesereno dubitabo, si non esset muti reeipienda interrogatio ab
his qui cum eo versantur: t ad quid lex permisisset muto contrahere in omni genere contractua, excepta stipulatione, in. d. I in quibuscuns. N. l. obligamur. s. u. ff. de actio. eco D lig. l. v bino VO ce. i de reg. iur. l. item qilia. iuncta gl. Edepact.
eterea iussina est re in hoc tex. quo ossicit,mutu no excusari si d sim no adiuuerit in his,in abus vocis auxiliu dno necessarium no s. t sed expositioe sui corporis subuenire dcto potuit. Igit si in eius odiu: ,to ma&s in eius fauore recipiendum
est. Si em nutus suiliciat ut mutus obliget cotra
iiddo vel delinque do, ut statim dicam, nem cogias possit serdere. Lili. s. si. ff. de iure fisci. ut iaca plenius in . l. pen. infra eo. Quare ex nutu eius recipi edano erit testimoniu, ut in. l. nutu. aede
Iega.i. ec si in odium eius nutus sussiciat: quare
470쪽
non in fauorabilibus. Et si dixeris hoc non esse
muto fauorabile, certe dici potest esse fauora bile. quum illi concedantur ea quae sunt aliorum hominum persectorum, de quibus in . capitulo,
mutus. episcopum abb. vel abba.colla. X. c.vni m. an mutus vel aliis imperisc. dicam in. g. viraeos insea eodem. a Seredo,nunquid tauor est ut rei
veritas detegatur,quae non nisi nutu muti detegi
potest,debeat* iudex quoquo modo potcst Ueritatem exquirere: neque considerari debet quo
pacto iudici dete hi est ut supra dictum est per.l.
nec omii R. c de liber. causa. N5 etiam lex distinguit inter mutum literas ignorantem Sc sciente: quare idem de utroque sentiendum est.dummo do veritas pateat. k ita sere omnes conueniat indicta. l. I in princi. T de verborum oblig. in dicta I .mutum T de acquirenda laae reditate. in dicta. l. ec quia. F. depat'. in. l. discretis. c. qui testa. facere pocin. l. qui iurasse. F. de iureiuran. Ioan. de Platea in. l. q. c. qui morbo se excus libro .x. ubi
plus addit Ioannes de Platea in muto qui homicidium aut facinus aliud graue commisit an impunis erit Nam si in alios: multo minus in seipsa recipi debet. ec refert post Tancredum de quodam patruo, qui pupillum in vineam duxit, illhic' suffocavit Qt illi succederet : ec cmam primum inualuisse rumorem intellexit se homi
cidam pupilli sui nepotis este, linguam sibi
praescidit ne homicidium confiteretur α sua co fessione damnaretur. Ioan. de Plato ad eruenis dam homicidii veritatem hoc remedium neces
εο sarium esse: r compellere homicidam conses sionem suam in scriptis dare si literas sciat: quoniam aeque scriptura sicuti ec verba obli
gat , authen. contra qui propriam. c . de non numer . pecu. 8c authen. unde sumpta est illa authentica. melius in dicta. l. non figura. T. de actio. ec obliga.sin minus. nutu vel sisno decla rabit per dictam l .nutu. T delega.in. l. Ubivo ce. ff. de regulis i .ec alias leges,quarum supra
Sed ultra eas addit glossi in capitulo,episc8pus. lxxiiij. distinctione capitu. nec solo. - . quaestione. v. capitu. nunquid Cain de poeni Aren. distinctione.i. voluntas,inquit ille tex. Ope
ribus di signis aeque ut voce manifestatur. ec Caesar in rebus in quibus nonnulla occultius Perferenda erant per notas scribebat sic structo literarui vordine ut nullum verbum effici posset quae si quis inuestigare de persequi vellet
quarta elementorum literam, id est de pro a reperinde reliquas commutaret. haec Tran quit de Caesare ait. capit. lvi. adde praedictis.c. aestimantaxi. quaestio. iij. Nam aduersus illum patruum militabat abscissio linguae.argumento etiam est. capitulo afferte.extra,de praesumptio. ec per haec sit expeditus hic articulus.
In text. Quia ut illi per spatium, ita hic peror morbum. t Nota surdum absenti m parari
quemadmodum absens excusatur, dicta. l.ις. hoe autem senatusconsilitum. supra eodem. sic ec surdus. 5c hune text. volo te secundo nota re aduersus iudices 5c inquisitores testium examini commissos nestigentes de loco &loccidi
stantia interrogare.l. testium. in verbo, praesto. c. de testi. g. ec licet. in authen. de testi. colla.
in . ecin. l. iij. H deoper. liberto. 5c Bartol. hie dicit hoc iuuare, si duo sunt qui contiguas do mos habeant, sed accessus ad eas in duabus stratis est, ut ob id vicini existimari non debeant rquia aliud est impedimentum quam longinqui ratis impedimentum, ut in. l. si tertius. ubi Hartol. Roma. oc Ioan. de Imola idem dicimt.ff. de aqua pluuia arcen. 5c si statutum punit eum qui aliquem offendit in sua domo seu per quinque pedes iuxta domum, non debeant quinque pedes a posteriore parte, sed ab anteriore quandigniore dinumerari, argumento. l.quum in diuersis. T. de religio. re sumpti. funer. 5c haec in poenalibus, non autem in ciuilibus obtinent, in quibus nulla poena inuenitur imposita.l.mil le passus. T. de verborum obligatio. e. statutum. de rescrip. in .vi quamuis obstare videat. l. quod conclaue. F. de dam. inlae. l. lex Cornelia. F.
de iniur. l. sed ec loci. s.finali. Ttin. regun. dixi plenius in dicta l. v s. hoe autem senatusconsul
tum. supra. l.i. Quibus adde Feli .in. o. omnes. extra,de maiori. obedientia.
63 In versic. Caecus quoque. et Caecitas a poena huius senatusconsulti excusat. Caecus enim,quam uis audiat,ec intelligat,& cossore sorsitavaleat. excusatur: qui si caecus non esset, veniam sperare non deberet, ut in. l.i. . potuisse supra dictu est, quamuis de Lameth qui luminibus orbatus crat existimas seram occidere,Cain sagitta interemit, septuplum inde punitiis,Gencs. iiii .e. quomodo
de vir nibus.xxxj.q. c. an non.xxii q. q.i'.que articulum copiose aliter diuus Hiero interpreιλrus est parte. q. tracta.i. quaestione prima suarum episto.Caecitas enim a muneribus personalibus excusat. l. i. c.qui morbo se excus. lib. x. l. Unica. c.qui morbo se excus. lib.v. de quo Bartol.in. l. si fide tutel.c. licet .extra,de censi. Sed obstare videtur. l. caecus. fide iudi. l. v g. casum. T de
ον postulan. et Caecus enim iudicandi officio fumgitur. igitur si fimo potest, a personali munere
excusare non licet. iudicandi enim necessitas in ter personalia munera habetur.l. munerum. s. iadicandi. T. de muneri. ec honori. Sed dic ut per Barto indicta. l. caecus an iudex esse possit, dictum est in dicta. l. .i. s. hoc autem senatusco fultum supra eodem de pronunciabit per alium in casibus de quibus in. l. ij. c. de sentem experi. recitan. Adde caecum seudum obtinere non posse, quia imperfectus capitu. Unico, an muta vel ali. persec. collatione decima.Similiter ad