장음표시 사용
4쪽
maec siem, de Ecclesiasten san- , ctae Blesil legerem, ut cana ad eo temptum mundi huius proh uocarem:& omne quod in mu--do cerneret, putaret cile proni hilo: rogatum ab ea ut in morem commentarioli
obscura quaeque diu ererem: ut absque me posset intelligere quae legebat. Itaque quoniam in procinctu nostri operis subita moi te subtracta cit, A non meruimus, o Paula de Eustochi alem vitae
uastae filii Da- uid regis Hic
nitatum, dixit Eccle- saltes: vanitas vanitatum , omnia vanitas:
finite Salomone, scriptura: minisestissime Monti Paci ficum, id est,ndibo Salomonet 'idida, hoc est, di-l domini, de quod nune dicitur H c lolit id est, iusti inita
Graeco sermone appellatur, qui ccctum, id est,eeel etiam
pare pol sumus cocionatore: quod loquatur ad populum sermo eius non specialiter ad unum, sed ad uniuersos peneraliter dirigatur. Porro pacificus εἰ dilectus domini, ab eo , quod in regno eius pax iuerit , de eum dominus di texerit, appellatus est. Na N psalmi quadragesimusquartus, & se agesimus; timus, dilecti a pactuci titulo pri notantur. Qui tamet i ad prophetiam Christi de ecclesiae
periinentes pelicitatem de vires Salomonis excedunt :t men secundu historiam super Salomone conscripti sunt. Is ita duxta numinum Vocabulorum, tria volumina edidit, Prouerbia , Ecclesiastan, 5 Canticum canticorum. In Prouerbiis paruulos docens, & quasi de otiicii persent eiulas erudiens. Vnde S ad filium, eius seri crebrox letitur. In Ecclesiaste vero maturae virum mnis instituens: ne quidquam in mundi rebus putet cuc perpetuit, sed caduca Se breuia uniuersa cernimus. Ad extremum iam consummatum virum&calcatos culo Draeparatum,
in Cantico Canticorum sponsi iungit amplexibus. Nisi enim prius reliquerimus vitia, dc pompis caeculi renunciantes, expeditos nos ad aductum Chr. sti parauerimus, non possumus dicere: Vol me est Haud procul ab hoc ordine doctrinarum. 2 philosophi sectatores suas erudiunt: ut primum ethicam doceat , deinde phys cani interpretentiar:&que in his profeci usu prospexerint, ad Theologiam usq; perducant. Nec no&hoc diligei ius attendandam, quod per hos tres libros auctoris diuersus est titulus. In Prouerbiis eni in notatar: Prouerbia Salomoni, filii David regi, liractan Ecclesiaste vero. hi κ te fa s: superflua pecti hie Israel male in Graecis Ic Latinis codici, inuenitu in Catico autem canticolu,nee filius David, ineci ex Israel siue Hie s. Hierony. a m. s. nostrae habe re consortem, tantoq; vulnere luna
perculsus obmutui. Nunc in Bethlehem positus, angustiora videlicet ciuitate 5: illi' memoriae, M vobis reddo quod debeo: hoc brci uter admones, quod nulli 'auctoritate secue sum: sed de de Hebraeo trafferos, ningis me Septuaginta interpreta consuetudini coaptaui: in his dura taxat quae non multu ab Hebraicis discrepabat. Iliter tu Aquilae quoq; , & Syna machi, Sc Theodotionis reco
d. itus sum: vinec nota: tate nimia lectoris studiudeterrere mec rursum cotraco scientia inca sonte vos itatis omistb,opimonii rivulos coscctarer.rusalem praescribitur,sed tantu Canticum canticorum salomoni . Sicut enim Proverbia quali rudis institutio ad duodecim tribus, de ad tota pertinent Israel, de quo modo contemptus mundi non nisi M tropolis conuenita .e. habitatoriousHi tui alem: ita Canticum canticorum ad eos proprie facit inctionem, qui CAPvT I. iantu superna desiderat. Ad
incipientes& proficietes, ScS E P T. paterna dignitas,dc regni prii merito indicatur au ERBA rit1LAd Psecios vero, ubino Ecch assae timore eruditur distipulus, K2ιν David sed amore filius,propciu noui sufficit,de qualis magi Eccles asscs: Vanitas va
stet est,&nescit esse se rege. Uxe interim iuxta litteram: tetu secundu intelligentiam spiritualE , pacificus ledilec is Dei patris te Ecclesiastes, noster est Christasi 4 DN , medio pariete destructo, Ec
pater ad discipulos: Hic est, inquit, filius meus dilectus, in quo inibi bene complacui, hunc audite: qui est caput omnis ecclesiae: nequaquam ad synagogam Iudaeorum, sed ad entium multitudinem to uens, rex Hierusalem, viui apidibus extrii : non illius de qua ipse ait: uter ι
sic ciuitas magni regis. Hie est fit in s David,ad quem caeci in Evangelio clamabanti Miserarena, tu Dan. ἴc omnis turba conibi a voce resonabat: ostin istia David. Deniq; non ad eum fit verbum Dei sielit ad Hieremiam Nad teros propbetas: sed quia diues est & rex dc potens ipse est siquid 2m verbum di sapientia exteraeque vir ciues verba loquitur adceclesiae viros: verba insinuat Apostolis: de
quibus cantaturan pialamo: in omnem terram eximi saM e, ' Miu. Male igitur quidam opinantur nos ex hoc libro ad voluptatem x litauriam prouocari : cum c contrario omnia quae in mundo cernimus i se vana doceantum. nec debere ea nos studiose et tere, ' dum tenentur, intereant.bs ι anitio an talis i. dce. Si cunctiquet fecit Deus sunt valde bona, quomodo omnia vanitas, cino sola vanita , verum etia vanitas visitatur Vt sciat in Cantico canticorum inter omnia carminae,excellens ear me ostenditur, itata vanitate valaitatu, vanitatis magnitudo moliret Maale quid de in psalmo scriptum estat , ut amen a uri ira , mut humo . uens. Si vivens hoino vanitas est: ergo mor tuus vanitas vanitata Legimus in Exodo: glorificatu vul.
tu Moysi in latus,vcflij Ise qui eum aspicere no possent.' A Quam
5쪽
Quam gloriam Paulus apostolus ad comparari ionc evan Pica glori e dicit esse non gloriam. Namnet ori stram uest, inquit, pro ter exere tam rom. Pol sumus igitur & nos in hunc modum coelu,ter ram , maria, do omnia u in hoc circulo continentur, bona
quidem per se dicere, sed ad H L s. Desi charataci se pro nihil uid superest lio mi Et quomodo si igniculii 'u' laborestio,
ei' lumine,& postea orto δε- leno cernere quod lucebat: stellarii quod lumina iubare videte solis abre odiata aspiciens elemcta&rcru multi plice varietate' admiror qde
operii magnitudine, recogitans aute i a Piransire,&m
du suo fine senescere, sol Eq; Deu illud semper elle quod
a me usitatur misi mo a Uurat eu '. ita eiso sol, quem caliis occidere, aliis nasci dixit vis.&Iacob quonda patri- , arcti de terra sancta egredienti occiditauriam it, cum desItia terra repromissionis intraret, orius estes. set quoq; quando egressus cli de Sodoniis,de venit ad ciuitatem ad
los suos leuertitur spiritus. Oes torrentes SEPT.
Deum se um reuertietur,ilique rear enig at crquavi sustinaret, ei fuerit imperatum ascendit in monte,& sol exiuit super Segor. d Vagit ad ali re i&c.JHinc possu mus aestimaret, emis tepore solem ad meridianam maga
currere, Aper aestate trioni cite vicinii, sc non perae uinoctia autumni is, principi uim sed prima spira IOIque re e fauonio qn tempore vcri merit , Osiectitur ad euncta rumputur. arato rema. rans et m- Qiiod autem ait,Gyrans gy- versa is emtim tu pergit rado vadit spiritus,s incit spiritus , ct in Drra, culos suos leuertit: siue ipsude quo torretes cxcutillic ipsi reuertu tur ut introeat. Omnes se mones graues non poterit vir loqui. Non satiabiti ir oculus videndo, d non implebitur se, nec auras auditu impi
auris auditu. tur. .d es quod soli' Quid
Un script si est quod exceptis I xx. interpretio. oes similiter transtulerunt arist
quod nos possiam' vaporem fumi de aura tenue, ' cito rc soluis, appellare.Caduca itaque nonihil ex hoc vel vanitatis ostendi si ademur, ut ait Apost. ii ordia
siue quia vanitati creatura subiecta est,de ingemistit, de parturit, & rstolauit reuelationε filiorum Dei:& nune ex parte eognoscim', dc ex parte Pphetamus amdiu enim omnia vana sunt, donec veniat quod persecti in est. a omni lab ri suo. dcc.JPost generalem sententiam quod vana sint omnia, ab hominib. incipioquod inistra in mundi istius labore desudent , c regantes diuitias , eludientes liberos, ambientes honorem, aedificia construentes, de in medio opere subita morte sub tracti audiunt: insipient .har Oile auferetur anima tua atri. Maeaute parasti, nitis erunti maxime cu ex omni labore nihil se cum sciant, sed nudi in terra redeant, de qua sumpti sunt.b Graio ali. -υ,5 c. Aliis morictibus, nascitur alij,&quos videras,no videns incipis videre quos non videras. Quid bae vanius vanitate, si terra manere q hoira inii caus, cta est:& ipsum homine terrae diam in puluere repcnte di sibi uia Aliter: Prima recedit generati Iudaeorum,d sue- cedit generatio de gentib. cogi Nata: terra a. tamdiu stat diu synagoga recedente, ecclcita Omnis introeat. Cun. predicatiun merit cita liu in toto orbe tuc erit finis .ini- minente vero consummatione , coetu de terra traiibunt Tisignater no ait:Terra in s ollis stat sedi ij culo.Porro laudamus dam,non in uno i ςculo, ned in saeculis caecillorum. c oritur; l,6 c. sol ipse a in lucem mortalib. datus est, interitum mundi ortu suo quotidie indicat& occxsu. Qui post ardentem tota occano tinxerit,p incognitas nobis vias ad locu unde exierat regreditum, expletoq; noctis circulo, misit de thalamo suo testin rupi tiro eo aute quod vulgataedicione sequetes posuimus, ad locu suum ducit, tu Hec ciliabet ' in, di, quod Aquila interpretatur - π . . : i. . a pirat.Syinmachus vero b Theodotio, recurrit quia videt .sol reuertatur ad locu suum, & ubi unde prius e cisiis iuerat, aspirct. Hoc α.totu iccirco dicit, ut doceat mutationibus temporii, dcor tu occub uesiderii aiumana aetate labi te interire dii nesciat.Aliter Sol iustitiae, in cui alis est canitis,timentab. Dcoorit,de pseudoprophaiso cidit meridie.Cum ortus fuerit, in locu suum nos trahit. Qium videt .ad patrem. AdbOcn. venit, ut nos deterris ad in leuet,dedicat . Cum cxaltatus sierit filius homini otii iii traho ad se. Neemitu est filium ad se trahere et detes,cu de pucr ipse ad se illiu trahat. n. ait, mu uos reuertitur. O lava lut in mare,& mare stamina intrant in mare, no impletur. Ad locu es mare non redundat. Ad locum et Ze exeunt amina reuertuntur , ut Derum anet. Cunctae res aes fiales , non potest eas homo explicare sermone. Nois saturatur oculus vI-
sol spiritu nominauit, quod animet de spira, Ic vigeat de
node annuo solis cursu, sed de quotidianis semitis eius loquitur. Obliqua eniinoe scachali ea per austrum pergit ad borea, Scit 1 ad orientiar uertitur. Aliter: Sol quaao paustrii currit, vicinior terrae est: quado per aquilonem , sublimis attollitur. Forsitan ergo his qui hyemis de tribulationum trigore coartantur Ab aquilone enim exardescet mala super terra vicinior sol iste iustitiae est his vero qui in boreae parte habitant, δίcalore priuan castiuo cursu incedit procul,de per suos circulo unde profectus est, reii riitur. Cu enim tr erit omnia ad se,& uniuersos suis radiis illuminauerit, fit restitutio principalis,dc est Deus omma in Symmachus i. hune locum ita interpretatus est: t ita meridiem or cuini: ad boream: 'ram nlani adit c 'luae cir
quas dulces i in mare fluat, vel ardente dei uper sole c5- sumi, vel salsiigini maris ei se pabula. Ecclesiastes autem noster,de ipsarum a uarii conditor , eas dicit per occultas venas ad capita semiuin regredi, de de matrice abrilo in sua semper ebullire principia. Melius a. Hebici sub torretium dc maris nomine per incla b ira de homini b. sitiit fiexri arbitraturiquod in terra de qua sumpti sunt redeat,
de torrentes vocentur, non flumina:eo quod cito intereat, nec tamen impleatur terra multitudine mortuorum.Porro si ad altiora coscendimus, recie de turbidae aquae in ma re unde substiterant reuerten Et ni fallor, absq; additamento nusqua torrens in bona partem legitur. Nam torrente voluptatis tuae potabis illos: cu addit ameto dicitur voluptatis Et econtrario Saluator ad torrentem traditur Cedron Et Helia persecutionis tepore ad torrente Char- -
rith latitat: quiad: ipse siccatur deno impletur: mare auteincat labile, quomoao in Prouerbiis,tilia sanguisugae. .s Orenestra mones, dcc.J No solii de pthisi eis, suade et sit ei, quoq; scire dii scile est. Nec seri novalet explicate causas naturasq; rerum: nec oculus,ut rei poscit dignitas, in tueri, nee auri instituente doctore ad summi scientia per
uenire S in nuc per speculii videm' in aenigmat , dcecisa - ira cognoscimus, exparte pro tam': cosequet et nee serr iopol explicare quod nescit: nec ocul', in quo caec' sit aspicere: nee auris de quo dubitat impleri .simul dc hoc ninai du quod olaverba sint grauia, de magno labore discanturi
6쪽
eontraeos qui putant otiosis sibi ,& vota faeientibus venire notiam scripturariam. deris. e. l videtiit mihi de his quae supra enumerauit, generatione de generatione: mole terratu: ortu soli occasu: cursu stumi mi ni ignitu dineo ant,oninibusq; qu* H E s. aut cogitation aut visu, vel Quid auribus discimus, nunc com- imis ouod erit. Et quid
.ui istin natura terra, uod no te ii fuerit. Ab initio enim nitidi & E5ines nati & mortui sunt, & terra super aquas stitit librata, es ortus occubuit. Et ne plura percurra,& aut biolare,&natare piccibus terrestribus ingredi,&serpentibus labi, Deo arti fice cocessum est Huic O simile sent lix&Comicus ait:
meus Donatus,cli ipsum vel sculum exponeret: Pcrcant,
inui, qui ante nos nostra di xerui. Quod si in sermonibus nihil nouu diei psit, quanto Medi cor incti ad in alii magis in administiatione reclum de coiideranduinudi:quae ab initio fieri e est,ut te escent Deus ab o- resibiuis in die septima. Le.
est quod factu elic ipsuquod fiet. E non est omne recciis sub sole. Est ite verbia de quo dicaturi vide hoc noua est: lain suit in saeculis
. Nocst memoria primis, &qui de nouissimis quae futura sunt,no erit cis naemoria apud eos qui futuri sui in nouistimo.' Ego ccclesiastes sui rex super Israel in Hierusale, Et in sapientia de omni b. quae fiunt sub sole.
sub sole facti est, fuit in prςteritis Rculis te i sol fieret, &homo iam sole codito fac in parentur in ea. est suit ergo homo, antequa uniuersa op ra , quae subsolefieret.Sed hac exclu- facta sunt sub sole , &d aut ratione:quod& iumcis eccede culices& minuta quaeq;&lio sensu, est: q, qui in isto se lo primi sunt, sint omnia onouissimi fit quia Drusui benignus&clemens,minimo- MM- rum quoi,&omnio recordatur: his, a propter viti a suum noui limi esse merueriant,non tanta dabit gloria, quantam his qui se humiliates nouissimi in mi do esse voluertit.Dicit itaque in eos eque. tib : No est memoria capietis eum stulto in aeremum.
praefatio generaliter de otii nibus di putantis: nune dia semetipsu redit,& quis suerit: quomodo cxperimento uniuersa cognouerit, docet. Aiunt Hcbraei hune librum Salomonisesse poeniteritiam agentis,quod iii sapietiadi uitiisq; cofisus , per mulieres
in distentione Latinus inter. pr ψαι in a m ' mo pres express C eo quod in Va quaerere oe inue Uare tias solicitudines m s homi-Dienter de omnibus nis distet alante Symachus sunt Absole. Hanc occu- Vcro i. e. occupatio itionem p niam dedit trastulit. Qiyx igit sc homi m, ait Pin in hoc volt mune nomi- is natunnue occupation , silue cuparenturm ω Hii distentione, siue quid aliud ei, rura, quae funis VI die dixerimus: ad superiore sen-or ecce niversi γ Π- su euncta reserantur. Dedit Hras, ergo Ecclesiastes primo omnium mente sua ad sapientia requirenda & vltra licitu se s P T.
e, tresum quod sciendum ea. Nihilsabsole novum, nec a aut oui tuam die
Iam enim praecessit in Ioculis qui fuerunt avre nos. Non eis priorum memoria ,sed nec eorum qui myaepea futura sunt, e-maa xanimalia ante dicerentur sui sic quamc tu, Nisi extendes, voluit causas rationesq;c noscere: quare par- sorte illud res podeat ex e5sequentibus ostendi: no de ce- uuli corripertiui a daemone:cur nauseagia&iustos & im- reris animal tuus, sed de homine Ecclesiaste esse sermon . pios pariter absorberentivmim haec &his similia casu GAit enim: Non est omne recens sub sole,quod loquatur dedicat: Ecce hoc nouit est: animalia autem non loqui, sed tin hominem quod si loquatur animalia, nouum esse sub sole Sc ibi ui sententiam, nihil nouum esse sub sole.
culti fuerunt aniena est Apertitus hoc Symmachustras. tulit: Putas ne est qui possit dicere: Vide hoc nouum est iam factum est in Laeculo quod fuit ante nos. Cum su .rioribus aut e consevit,quod nihil nouum in mundo nat: nec sit aliquis qui possit existere& dicere, ecce hoc noua em squidem omne, quod se putauerit nouu ostendere, iain priorib culis suit. Nec putemus signa atq; prodigia, de multa arbitrio Dei noua in mundo fila, in ptiorious saeculis eae iam facta,&locum inuenire Pictaruiu, qaD serit v innumerabiles periodos eade& eisdem in I cis Ap eos de feri. Alioquin de Iudas crebro,pdita,&Christus passus est saepe pro nobis, & caetera q sacta iunt & latura. in easdem similiter periodos reuoluentur. Sed est dicen dum, quod ex I scientia &l destinatione Dei iam ea ficta sunt quae sutura sunt, i enim electi sunt in Caristo ante constitutionem mundi, in prioribus saeculis iam suerunt,
iniit, ct modo sterita apud nos abscondit obliuio: se ea quae ta nunc fiunt vel quae statura sunt, tu qui irasci
hab: t, seire non poterum: & cuncta silentio praeteribunt,& quasi non fuerint abi condentur,&coplebi ni rillai en
tentia. I anitas an rarum. Omnia minitas. Nam S seraphim
propterea faciem suam de pedes velant: quia prima N ex trema cooperia sunt. Iuxta aut e I xx. interpretes idix
s. Hieroni. Tom. s. uenirent,an iudicio Dei Tt si casu,ubi prouidelia Deir si iudieio, ubi iustitia DeitHaec inquit, nosse desiderans,intellexi superfluam eur de soli cmidine per diuersa cruciameino Deo hominibus datam, ut scire cupiant quod scire non licitu est Pulchre autem eausa praemissa a Deo data distentio est, o modo enim in epistola adRoma-- . e
ut sactant quae non oportet. Ac deinde: propterea tradidit eos Deus in desideria cordis sui in immunditiam Et ad Thessalonicenses: Propterea mitte teli Deus v ratione erroris. Et sculptilis causae ostenduntur, quare vel pastionibus ignominiae, vel sesui reprobo,vel cordis sui desideriis co- cedantur aut quid secerint,vi operations erroris accipiant: ita& in Psentiarum idcirco Deus distentione mala dedit hominibu ut distendantiir in ea:quia prius sponte tua dc propria voluntate haec vel illa fecerunt. ssicia. - rsa opera is acta iant objuno' emon uia nuas. P umpi. o piratus. J Necesssitate compellimur, ve ebrius quam volumus de verbisHebraicis disseramus. Nee enim possumus scire sensum, nisi eu p verba disca-inuo. non Aquila & Theodotio μευ Symmachus it tuui h i , transtulerum,Septuaginta autem interpretes n5 HGbi xii sermonent expresset sed Syru, dicentes Sive ergo, siue pactione vocabulum est. aute meli voluntatem v praesumptionem sonat. Dic mir ame quod agat unusquisse; quod velit,& sibi tocium eis videatur, atq; in diuersa li ro homines seruiit
arbitrio,& vana sint uniuersa sub sole:duinulee nobis in bonorum & malorii in silibus displicemus. Dicebat mihi I lebraeus,quo scripturas sanctas instituem Flui quod supra scriptu e ver ,magis in hoc loeo assi ictione & ςnialitiani, quani pallione M voluntatem significate: n5 a
7쪽
malo quod est contrarium bono sed ab eo ' in euaselio tiam,& contristatur moerore secundum Deum: doletque scribitiir: mahliasua: quam Graeci sisnifieanti' super delictis suis .unde de A st. ait: Et quia est i leti co iari vocant,&esse sensum: Consacraui uersa quae me si miner Nis sorte & hoc intelligen- i. c. i. . in mundo fiunt,de nihil aliud deprehendi quam v it tem& malitias,iaeani serias spiritus, quib. anima diuerili H EB. cogitationibus afflictatur. ecce Omnia vanitas&Ori, praesumptio spiritus.
ι -- ara.J Qtia peruersus eli, nisi ante corrigatur, non po-tcrit adornari. Recta ornatu recipi ut, & curua correctio nem. Perversus non dicit ut
est.Hoc c&rahqreticos, quia quasdanxturas introducunt,q non recipi ut sanitatem. Et quia imminutioinae.' deest, no potest numerat ira pierea usi primogenita Israea numexata sunt. minet vero,&se ui N paruuli,& vulg'ex .E- fypto nequaqua plenitudo, lea imminutio exercit 'absique numero ptermissi sunt. Potest&hi cessie sensus. Ta o. n. a malitia in modi huiu, eo cognoui qui hoc est Pacuate versatur, ut ad inte--Venti, ii uc prae-gru boni statu mundus redo sumptio spirit'. x Quia re vix valem nee possit iacile in multitudine sapien- recipere ordine & persectio' tiae multitudo furoris,nem suam, in quibu primu & riui apponit scien-
conditus est. Aliter: Omnib. - ε . .
per poenitentia ad inteptu re iiiii , solus diabolus in suo permaninit errore. Cuncta
enim q sub sole tacta sunt,illius arbitrio & spiritu mali- gnitatis euersa sum,dum d te tabo te in laetitia, &eius institim pecca is pςς v bono:&ecce cita cumulatur. Deniq; tantus est numerus sedui ru, dc emru qui de grege domini ab
fuit Salomon, non Abraham α Moyse, de caeteris sincti sed his qui fuerunt ante se in Ierii sale. Legimus & in Re gnorii libri multae sapieriae tutis alomone hoc meo donum p caeteris postulasse.
Mundi ergo cordis oculus,multasapientiam&scientiam contuetur,qui nc, ait Multam sapientiam scientia sum locutus: sed multa sapientiam& scientiam vidit cor meu . Non enim possumus eloqui omnia quae sentimus. e s ει cor meum )ι Hierem f. pientiam in thenDI, - stultitia, si Contrariis contraria intelliguntur Tisapientia prima est baltitia caruisse.Stultitia utem ext te no potest, nisi qui intellexerit cam.Vnde & fura in rebus noxia sum creata: ut dum vitamus ea,ad sapientiamdum,quod tapiens vir doleat tam in abdito quam in profundo latete inpietiam mec ita se prisere mentibus vi tu
Peruersum no pote rit adornari, & imminutio non poterit numerari .h Locutus sum
ego in corde meo, dicens: Ecce ego magnificatus sum, & aciaeci sapientiam super omnes qui fuerunt ante me in Ierusale, &cor meum vidit multa capientiam de scientiam. Et dedi cornicum vinoscere sapietia Ne scieria, errores de stultitia: tia, apponit dolorem. CAp. II.
hoc vanitas: i Risui dixi amentia, &iocun
meo, ut trahere in vino carnem meam: decor meu deduxit me in sapientia: ut obtinerem stultitiam , donec videremquid est et bonum
men visui sed per tormentaqusdam S intolerandum laborem, iugi meditatione demidio prouenire. C A P v T II.
Postqua in multitudine sapientiae de adiectione scientiae, laborem de dolorem esse deprehendi nihil aliud nisi calliam& sine fine
certamen: trastuli me ad laeta iiiii vi luxu flueret: congregarcinop diuitiis abunda rem , & peri iuras voluptates
Sed de in hoe vanitatem mea SEPT.tas, spiritus. Perversi dis citi coer,
tus sum in corde meo, d cens : Ecce eu*ritassem,ς ace si omnes sapientia,qui fuerunt ante me in Ierusalem, semens mea unum tu est
u , luptas i sentem non iuuat, M
ω Siquidem 5e diabolus per Dixi ergo in ωrde bonorum abundantiam c meo e Vadam se cidit. Vnde & in Apostolo Dasuam de is, hirar b
bonis. Em cI ' in ille iudieiii,in quo iampisque et v - -- R diibolu, ineidit. Sed&hoc sum reputaui error mis' possumus dicere, prorco gaudio dixi, qui ruina nune ictitia spirituale, sicut deciperis ε Cogit aut tu S: caetera, vanitatem pronu- corde meo Obstrahere clari : quod tar speculum a etino carnem meam: videam 5 in qnigmate. Cu
autem hacte ad faciem niecit τι animum meum tro - - . . rei lata : luceam nequaqua
ferrem at Iapicnt , .initate,sed veritatEvocari. Luitaremque stulti amentis. σιo i Coi satiam , Auce vidcrem uia rati, uia hisialis 3 iquid nos amentia legimus, in Hebraeo habet Urim, quod A-a melio aquila, m i. eaerrore: symmachus Heg. , hae .lumultu interpretati sunt .Lxx. vero ze Theodotio, sicut in plurib. loci ita de in hoc quoque concordant ,&trastulerunte ς - , quam nos, verbum de vcr exprimente , circum
lationem pisumus dicete. modo igitur hi εω reri
rhis rore ni ramioliam n , insidites sunt de in diuersistit ouant:ile qui illo risu cachinnant, que dominus in euaniaeelio fletu dicit mutandii, errore saeculi raΠtantur&tur- . . binoeno intelligentes ruinam peccatorum norum, neque erudiamur. AEqualis ergo studii suit scire Solomoni sa- pranet ita vitia plangentes: sei putantes breuia bona ei Ierientiam de scientiam, e regione errores de mittitiam: ut perpetua,& in nis exultantes, i magis disna sunt plan a.
in aliis appetendis, de aliis declinandi vera eius sapien- Potest hoe 5e de haereticis accipi: qui Laltis dogmatibustia probaretur: sed in hoc quoq; ut in caeteris dicit pauisse se ventos, Sc non valuisse e sectam coninrchendere veritatem.Dep sumptione spiritus siue pamone venti:quinis ius in hoc libro dieitur, supra dili iste suffici M. d Quis in multitudine. VJQu ito magis quis sapientiam suerit consecutus, tantopbis indignatur subiacere viiijs, de proculcisca virtutibus quas requirit. Quia aute
ic itur abre: propter λ pponit dolorem qui apponit scita brietati cisarauit .siquide ebrietas euertit animi vigore: . quimae quiescentes,laeta tibi de prospera repromittunt. g confidi aut, si tui vitam meam tradere delitiis, de carne meam ab Oinnib.curis liberate, de quasi vino ite voluptate sopire: sed cogitatio mea Se tatio naturalis retia peccatorious Deus auctor inseruit retraxerunt me,& deduxerunt ad sapientia requirenda. miltitiamq; calcanda: ut viderem quidnam illud esto boni, m homines in vitae suae postant agere curriculo. Elusanter autem voluptates G
8쪽
quam qui potuerit sanientia esiniurare,& in quibus lx piscinas de riuulis colliguntur.Nam sc .s plus humilis coduioaxabetur obtinere: ix poteritati scietitia rei istius &iacens, quali hortus olerum, terrenis de ae AEthiopia perruenire,quid in hac vita appet da sit, quidve vitandua amra,&c. t Vsq; ad eum locum in quo alti sapietis oculi in capite eius, α stultus in tenebris amabulat: Ante4 delinguli, di se H E B. seram,videtur mihi utile bre, num siliis hominum, ut cuncta se monocoprc n quod faceret sub sole venientibus aquis irrigatur. Terra vero repromissionis, quae montuosa est & erecta, temporaricam de serotinam pluviam expectat de coelo. 5 E p. d Mercatus βι-- feruo quid et inti bis ho- - Gain, ere.Jsi volumus Ee clesii sten, ut supra diximus,
ere, oc quasi in unu corpus H1 κ, P in nuc ad Christi referre per.' i. - ise numero die ruria vitae tuo me numero dicram
omniaqputantur in friuio rainea: aec incoli mihi
na,quali rex de potens ha- domos: plantavi mihi hi imos, o fiantaui tualia magis desiderant, ite-bui. ificauimini in ex L vineas, Feci mihi hor vinein , feci hortos neant.Ancillasvcrbcas anisum palatia: vitibus molixes tos, A pomaria: plan- colleso; cosmi. Et ne quid c in illis ligia si omne esse ad luxum , hortos hi
a ores institues, quas colle piscinas aquaruad irrictae in unu piscinae a tua de- eri ger- si per irriguet ut logi' viror minante ligna. - Mer. humore preti nutriretur. Ser. catus sum milii s)ruos maria , consevi ea ma appellare,q adhue coris neris a mim, i rori; sunt dedi Ne
quadrupedum grege, ni iii. Π nti &O- uium regra vli omnesi uinc&ouium, quinium uium multa uix mihi- sc 't -υ μ μ quide inee i. sed necdunullus ante me rex habuit in b, per Onanesqui fue- Hur ahm . Coacer ad id puenere vi homineses HierusaleSed&thesauriae rut ante me in Hieru- uaut mibi argentum es se merean c&redeat ad imagenti 5: auri innumerabiles sale in . Congregavi oram , ct sub antras ginem conditoris. Dili useM amur:quos mihi diuer niihi argentum & au- regum se trouinciarum. sorum regumunera,&gen' tum,& substantias re- Feci mihi cantores , o
tium tributa cotulerant. Via. de Naccidit, ut ex n mi is i . - , ν
pibus ad maiore deliti 1, p. Fcci mihi cantores idc hominum v.
gum&prouinciarum. cantatrices , o Histras
ditur : In bobus vero & ouib. dicitur, poste illo armenti Mouiu mulix fuit mihi. Plura quippe in ecclesia armentau itera&musseat uittiuiti cant trices, S delitias phos o et rc os in mi, i -- chori, mihi tibia, lyra, voce filiorum hominis: mini miserio ad vi fund-- quam homines sunt: plut ex
concinerent, &vterq; sexus siros da oues quam serui, ancillaeque in conuiuiis ministiaret .sed quinto ista erescebant tanto atque vernaculi. Illud vero q*od in fine dicitur. sapientia deerat.Nam in quamcumq; voluptate me cupi . e Sui in omne; quifuerci aute me in merusalem. J Non addo troisset, infrenis serebar& praeceps: putabamq; hunc prandem gloriam pertinet Salomonis,uno patre suo reget esse mi in laborum meoruin si ipse in libidine luxuria. sediti rem fuisse: quia sub Saule necdum regnabatur inque consumereraandem in me reuersus,dequasi de graui Hierusalem, S a Hiebusaei qui ipsi urbi insederant,tene- somno euigilans, aspexi ad manus meas , &opera mea batur. Altius itaque tractandum quaesit Hierusalem, de plena vanitate,plena sordibus,plena spiritu errotis intui- quomodo Ecclesiastes ante omnes qui se praecellerunt re iussum. Nihil enim quod in mundo putabatur bonum, ges in Hierusalem ditior fuerit. bonum potui reperire. Reputans igitur l essent sapientiae si Conin aut mihi argentum, e J Argentum Maurun bona&quae stultitiae mala , consequenter in laudem illi' semper script . diuina super sermone ponit&sensu. Vnde hominis erupi, qui post vitia se refrenans, virtutum possit editi sexagelimo septimo psalmo columba quae interpre- esse sectator Magna quippe distantia est inte arientiam latur in spiritis,propter manifestiora S visui exposita, a laet&stultitiam, de quantuates distata nocte, tantii virtutes de argetatas ha ta occultiorem vero intrinsecus sensum, vitiis separantur.Videtur mihi ita a qui sapientia vi- in auri pallore operit. Regum avic substantias de prouintur, oculos in coelum semper erigere, Nili sublime eos ira- cimam siuercgionum, in credentium congregauit ecci bete surrectis: ea Pe quae supra i uni sunt verticem con- siam: illotii regii, de quibus psalmista canit: si iterunt ri templati.Oui vero stultitia 5 viiijs deditus sit, versiri in gestere prinopes conuenerui in nti. Illarum quoq; egio. Cati a tene is, 5 in ictum ignorantia volutari.' num in quas oculos cleuare Saluator prFepi quia iac1b M tm aui vera mea, ere.J Magnificat opera sua, qui deam ad minendii. Possunt regum substantiae, Se philosi- r. n. e. iuxta imaginent eonditoris in superna sustollitur. Et xclia phorum dici dogmata & scientiae saeculares; quas ecci ficit domos, ut veniant pater tantius& spiritus sancturi si asticus vir dili scierintelligma niviana tuapior ei in astu -&habitent in eis. Et plantat vineas, ad quas Iesus ligat tiaram inter i. Iapiemia σι entiu , c prudentia ρω πιιώr . νι. νasinam suam. probat. Cantores quoq; & cantatrices, illi vel illae sunt,qui rami ultrios. c.JIn domo diuitis non solii aurea psallunt spiritu, psallunt&mente. Cantator quasi vir de visa sunt argentea, sed de ligneas: fictilia.Flut igitur de robustiis & stiritualis de altioribus cinit .Cantatrix vero horti propter imbecilliores quoia; & infirmos.Nain qui adhuc quali circa materiam volutatur, quam Graeci infirmus est, oleribus vescitur. Plantantur arbores, non vocant epotest vocem sua in sublime tollere. Vbicunq; oes fructifer ut in Latinis codicibus babemus, scdom ergo in scripturis semina legitiir 5: sextis fragilior,ad m ni, fisi saloe est diuersarum frugum atq; mora, tui a teriae intclligentiam transieramus. unde & Iiniat non tria iadi ueti sunt gratiae in ecclesia:&atius est ocul', alius ma- vult masculos vivificari , sed tantu seminas, quς materiaenus, lius pes:c uae demereniora nostra lint ius maiorem ho- sunt vicin . Et ecotrario nun'saneu,rsi nisi petraro senii norim cirrumdamus. Inter quas magi feras arbores aestimo nas genti in narrat Solusq;Salphaat, o in peccatis moria Num is a tenere primatum lignum vitae, qui est sanieritia. Nisi tuus est,oeshlias genuit. Iacon inter Quo secim patriat nim in medio illa Idantetur, ligna cetera liccabuntur. cbas, uniustitiae paterest ob ipsam riclitatur. Delituec Feci mihi hi innas eri. Luna saltuum, ligna quoq;filior thoininus per sapidita intelligedae, qad insiluarum,quae n5lunt m sisera, qua poma non afferunt, uar paradisib abet poma varia, de multiplices voluptates..tuntur no imbre culciti, no supccius aquis, sed his queiu Lidei arcipitur: DAediare tu domino, dabun irrimonius. Ilierony. m.I. A eo: dis
9쪽
& de vini si solibus & vini susiticibus adaistinctionem
Quini, nunc masculini peneris , seminino genere volui clinare,quod latinus sermo non recipit in aliud multo uin promptu est Aquita interpretatur: Non n. homines viro, videt.& seminas,sed uxL H ε v. culorum species nominauit, stros vitu&ministras. κήλικα οἰκ Aut a , V as, quia asemagnificatus sum,
Hebraice dicitur is & adieci sapientia su-
cetv bd non potiterit expri- p increde verbo, ab hac opinio ante in C in Hierusale:
ne nolon est, dices mensu- A qui de sapientia mea rar i species S aspositiones. astitit mihi Et omne Sive igi urceo liues rho , quod postillauer ut o- siue cratcres, si in ministeriis culi mei, no tuli ab eis:
se credena test,&quod ei. ab Oinni laetitia: quian , i. e. cratere aliis cor meu laetatu cri in v πιις minorib. se. vasciis omni labore. Et haec hauriret , N per ministroruu fuit portio mea ex om- manus potantiu vinum turba ni labore meo. Et re
sto, in Prouerbiis fiereunte, malius meae, dc in labo- ad se conuocat: Corpus do 'quo laboraucra ita mini cratete magnum debe- ciens: ' Et ecce omniamus accipere: in quo no mc- vanitas, S volutas spita ca diuinitas,ui in coelestib. Et no est abun- suit: sta spter nos bum nix dantiasub sole. η Et rete media tererata est p pQ sistolos in minota Gα scy- Dphos paruulos & crateres, in
toto orbe credentibus effata stultitia: quia quis est sapientia est. hominum qui possit i- repost regem ante fa- Dcisapientia in remur .l et orem suu in Et vi-gnifieatum Ecclesinen mi- di quia est abun-nime vides domino coiicni' a ' e Pre,nas sorte ei illud aptem'. d mia sapientiae super
sciebat sapientia Cr Multitiana: Hcutabun Vatia. Etta P tresvia illi in dantia lucis super te-Deui exaltavit, in donauit in nebras. Sapictis ocu- nomen inod autem ait. li in capite citis, S stul. b tuorunt ante me nN tus in tela ebris ambu-
aduenta inu congregatio- dinem sanctoria 5: e leya Cuentus unus bernaverunt. Si spiritualiter ueniet Omnibus cis
intelligin scripturas, ditior Et dixi ego in corde est Chiisi' omnibus:si tantia meo : sicut euentus eam aliter, melius intcllisic ita&milii cue synagopa quaecclesia. Tulix id iactus sum ego EtlOno lumine saeie eius videte su in in corde nos secit Porrbastitisse sapie meo, quonia hoc quoi iam sibi ille sensus est,quod que vanitas. Noc nimetia in earne posito sibi i ma- erit memoria sapientis serit sapi tia. Qui prosequi a
habet in sapientia, no ci stat sapientia Qui autem non recipit prosechiam, nec per in menta succrescit,sed semper in plenitudine est,iue dicere potes , Astat mihi sapientia.
e Et omnes ossimulaueru ore in ri .n; ivli O-oili xuim metis intuitu c&εplatione desiderat spiritualla: striccator ignoras, a hibet a vera iucunditate corsuo Ilute se ergo Ecclesiastes tota dedit in leues tribulationes in saeculo ema gloria chensauit. Haec n. portio nostra est,pmiumq; tactuu i hie F virtutib. laboremus. J Et re rex. ad omnia opera mea tu fece t manu me .crin 1 uolat oraveram facie Qui cum diligenti, de cautione uit uniuersa, hic Potest dicere. e s Fire Pomma anitas. χ molunta, 'intrare.J Qim modo in ceteris vilia culicta reputat quae sub sole sunt, pio v luntatum varicia te diuersa. ' Ei no eis istandati, M sol . Christuscula uti m. Itaq; qui nccdum ad solis claritatem , ordinem , constantiam' ; peruenit,inboc Cbrisi' nec Lai tarc poterit, nec abundare. gl ες ego ut νιι rem
iandi i vhontinum qui ire sitim v bus onmes qui an ' ν i. ante fatidiem fum JIe mefuerunt in Hier i- dii in superioribus usquetem. Sapientia quoique adca loca in quo scriptura perseuerauit mecum, sapientis oculi in capite
Et hanc ratus simpotem ginta intereretatione in hoc meam , si te re μιν diuersus est setis' Dii
ii sim ad et niues ρος sapientiam perquirenda: in quaesererant manus mex, qua plus et totis stultitiaequeta labores in quibus repererit, qui verae ceriaeque frustra sudaurram, a di prudcntiae. No n. tuto posse tu on Ibus Panitatem, hQmine tam liquido N puru, ctionem aesi - isti rς sipienti reuotis te
, pis sui. quascat ille e conditi
in , Licet, inquit, ipsam hominuquia lautum p α Gret mistam errore p- sapietia stultitiam, qUI' uiderim: nectani purcin no tum di rei taxa tenebris. Mos animos illabi posse,qua Sapientis ociis in capite est in rege de coditore nostro eius , s fultus in tenebris tam n magi ain etiam in eoam lat. Et i diei quas 'Rod est , di fremiam inter
mihi ρ deis quod ma- Qui in perseditam vitatorem sapientia dedi ve- Truencriti meruerit ut ca-
te mea ima Mem 7 sti sto.&eb, in sublime eleuans, hoc quoque eliset 'am' numqua de inscrioribus e ras. Non enim erit memo- gitabit.Cumhqc se ita haberia ant,de inter sapienti de stultu' tanta distantiast, quod stet diei,alter tenebris esiparetur: Ille oculos ad coelum leuet, iste in terram deprimat, repente mihi eositatio ista subrepsit,quam sapicn, A stultus communi liniant ut liueritu: cur eadem plaga, id euentus, eadem mors, pares utrumque angusti et premant. k Et uim eo de meo id ut euentus nulla ta hi eu
niet. Et ri r id pies in m. Ge. Dixi sapies de stultus iustus Mimpius aequali sorte morientur,&omnia inhoe caeeutomata, euentu simili sustinebunt: quid ergo mihi prodest quod secut 'sum sapienti de plus ceteris laborauit Rursus cogitis de dilinenter mecu mente pertractas, sententia meam van eue deprehendi. No enim iami lii et sapiens de insipiena habebam insuturo memoriam: quando
10쪽
quamloessummatio veniet uniuersitatis,&nequaῆ para in ei indem circuli1m refrecurrat, Walter labore alterius exitu tenebunt: quia hic ad restigeria, ille perget ad poena, perfruatur,&sudor mortui, delitis sint viventis SeunucApertius in hoc loco sensum Hebraicum lxx. interpretes quis' consideret,& videbit quato librosia re coponati transtulerunt: licet verborum ordinem non sint secuti: quomodo fere stria vertat,iterii Q digna legi sint scripturus,de homini qui non laborauit, det panem suam. Quid
cum stulto in aeteriasii: co quod ecce dicb. quicnim, ut ante in dira, ad opes SEp. terripertinet sapientia iei - ' tia,&virius,&inquibussela
Iura tempora AbuIone is si cuncta pariser operisnt. quo modo morietur
tionem suam stultam este c5. uincens insipienter selocutu
inie se senserii. Nb xς meu,qWςm nitarum cr ooschi uim seueretur,bibens de eomedes. ego laboraui sub ii te: lyiritui. Rissus dere. & P tempore parcens opibus omnia vanitas&pastio mala venti. hEtodivi ego O- sesubiae, cuina a- Peidonsi, ut suoqius la H recte odio habet omne quod oz dominabat in omni si biblefactu est. Ad eopara meo, tuo labo-tione quippe paradisi. N illi' .aui, & in quo sapiensvit Qtmidine, in qua stiri- factus su sub sole. sed tualib. mis&virtutu deli- S: hoc vanitas.c Et co- uis seu mur: nunc quas in uersus sum ego ut re-G. I, ἀ et pluto&canere sum nunciare cordi incomvalle lacrymarum: in ludore me quem ignoro trum calor diis. ac noetibus opes apiens an)lubilis tu tir c greget,&nequaqua cis ut es
minabituriis Lberibus his relinquit qui in cospectum is, quibus desudaui se Dci iusti sunt. Sed Sthoe, in AluuAssem. 29squie qu lim ter inspiciens,&
V. μγ V omni labole meo ouo Urim secundum luteri, nevi vult nostri comed tres pane. rustra sese Wμbso- Lamue penitus siniplieε p. -boraui sub sole:quia D. Niis ei abis, L. risi um,2 .l Videt ut quidem ςit homo cui labor M' Hrre insapientia ct δε- de diuitij,&opibus retracta, est In capi ctia,&scicn- et i licitudine, contenere paupertate. Quidre, i secundum euangclium ita,& virtute, dc homi- homihi of ό is cogi n, mest, ut quaic Dei nax repentina morte subtracti, ni quino laborauit illi quali moriamur ha rςdςRς dabit partem suam. Et sciam': astultus an Lapies a istianos , est labore uu quid*m hoc vanitas 5: ius. Quod salomoni quoq; ii ς' uitia magna. Quid xccidi tmoenim simile utilia homini iii omniterire sensu, &du spirituales diuitias sequimur , historiae
homini otios qualitis A ς' ut quale Imimi. Et irae ovo o sum opibus inlitare,
itas Num vosuptate: vel aliensi lacor εQuid enim'- in s prias delicias vertere, Nderit luminι de et niuersis hoc putare donii esse Dei, sit . . labore suo CP as sectione alienis miseriis&laborib. t buit filium RoboamEx quo labore suo&m voluta- spiritis, s d. - fruamuriBoni initaq; veros
Aminabitui Dromna labore me', mitu bono coram
Deus sapientiam , O suo Τprio arbitrio ante cor- scientiam , in iacit in 'pientia,&scientia,
ratiam, oci titiam N pensivam , t addat o infructu vitae:illuminatev con remet,c tradat et qui bis tumescieriis. Seminanda inis l. 4
sapiemiacst terren ivitias congregare pex canti dedit soli et
c moi Versiusμme o, t. J tudinem, ut aligeat A: Visupra dei nemo loqui hae cogreget quae videtur rede: vix vitii stultus an sa- bonapies la ris alterius dominus rimarus sit,utior et Nunc cadem quidem repetit, sed in il lodiuersus est sensus, i, etiamsi filio, si propinquo si noto cite siὼgare diuitias,&hinc&inde peruersi sudosti a alicui subtamiam laboresq; dimitta nihil ontinus tamen cosuere covicalia. Q uecu vir saetiis de pi Deo videtit Hieron m. in . A intellitiusticuit quinpetustitia, itς fructus se. o. est gemetetas, depostea scientia: lume poterit apparere.' ergo bono colabe dedit Deut sapiAia,S euic peccatore suo arbitrio dereliqueris