장음표시 사용
4쪽
Piso, quae Regnum Polo,nsar, Lstuansam, Samogittiam, Rustiam, Masouiam, Prusilam,Pomeransam, Lssuoniam, ct Moschousae, Tartariae* partem comoplectItur.
Alexandri Gmgnim Vero. nensis, Equitis Aurati, pedi. tum, pr ecti, diligentia
5쪽
TNguibus arripiens bolem ruiro . minaci, bla Iouis volucris pectore flernit humi. . At rursum innocuas pascit fine eade votivi es, Quae sese obseruant, officii fit colunt. Regibus est avium, Rex nobile Stemma Polanis, Illius ut mores, vigemum , ferrunt. eam belri alii toga simili ratione gubernant Tempora, . his rebus conueniente modo. εHostis enim Regnum qtioties m dii eorum, Hunc toties armis consei: is nece. Agmina cum Geticis tarmis, tot fusa Sytarum,
6쪽
POTENTISSIMO PRINMCIPI STEPHANO, DEI GRATIA POLO,
i nistis regionibus versarer, opera m P meam qualemcunq; in re militari, huic Reipub: praestarem, Stephane Reκ Serenissime, cum saepe alias, tum
maxime Lithmania armis bello* a magno Mo. schormn Duce infesta & oppressia. Vbi ego arci Uitet, o praese,ctus eram,quod munus iniunctum qua potui industria peregi,sicuto data mea fides, & Reipub. dignitas, & loci ipsius necessitas est
enim arx Moschis contermina) postulare videbatur, lori Ra tandem consuetudine, linguam, mores, leges Polonorum edoctus sum, si, tum p regionum totius Sarmatiae Europeae cum magna eκ parte propria experientia eXploratum habui, S saepissime lubieci oculis meis. Quare nactus ego occasionem temporis,dum a duro Mar, te respirarem, quedam scitu non indigna de moribus, legibus, insitio, incremento, rebus gestis imperti Polonici, populorum* Sar, matiam incolentium, deni lde situ, dispositione* regiqnum earuomnium, quas in se Sarmatiae orbis compleκus est, militari stilo co, scribere non dubitatis. Hoc enim pacto, maiorem animi mes affecta Reipub: huic nobilissimae testari non possem: quam si pro eius gloria,ne dicam salute, non modo si res S usus postulauerit, vitam, qua nihil est, nec esse potest post animae salutem, hominum charius, profunderem, sed etiam eandem, si modo per ingenti vires liceat, etsi hine quidpiam ad eius dignitatem accedere queat, ornarem, laus dem eius celebrarem. Nam si patrio sol quod me genuit & conspectu huius splendidissimae lucis ornauit, plurimum natura debeo, Profecto, & huic Respub: quae supra naturae dona, plurimum milis .diecit, utilitatis, dignitatis, ct ornamenti, quae me aduenam in se, tun recepit gremium, receptum complexa est, complexum ciuem
7쪽
suum agnoscit, tantum ut debeam necesse est, quantum nemo alius
suae patriae se debere profiteri potest,& prosecto licet multi sint siti,
gularis S immensae, in eam pietatis ac fidei, concedam tamen nem i, Di, in adeundis pro eius gloria, sorti & constanti animo, omnibus Periculis, si non tanta rem gloria & utilitate, quantam caeteros pol se ei suis periculis praestate facile patior, tamen animi assectu,& pro
Pensissima voluntate, vinci me a quoquam nunquam concedam. di cum semper praestare volo, tum & nunc his meis commentaris 'is, quibus Sarmatiae Europeae nomen indidi, huiusce anims erga eoam mei, minime obscuram significationem declarare volui. Verum quo patrono lucem cognoscere deberet cum non satis mihi confia, Tet, praesertim cum in ea nuncupanda, id spectandum esse existima, Tem, quod spectaria sapientissimis quibuscunque solet, labores non sine summo iudicio,ita nuncupantibus, Ut& his quibus offerantur, conuenientissimi sint, eos p delectent, ct ipsi apud eos amorem me, Teantur, gratiam p reserant, male enim collati labores & munera, tam pereunt quam quod maxime. Ecce tandem sese offert Sere, Dissima Maiestas tua cui iure hic meus qualiscunque debetur labor, nam ct ab homine militari prosectus, tibi potissimum, qui ab inciunte aetate, arti militari operam dedisti: ct gradatim ob tuam virtuo Atem bellicam In magnum honorum fastigium conscendisti, iureo, stimo consecrari debuit, ct de rebus Sarmatiae conscriptus, tibi non inutilis S non iniucundus fore visus est,tum quod diuina prouiden, tia Sarmatiae constitutus es Monarcha, tum quod hoc gubernacu, tum tibi oblatum non leuem diis cultatem cum molestia coniuncia facessere videtur, maxime cum in eo sit tanta perturbatio, tanta vasTIetas nat sonum, linguarum, legum, morum, S aliarum rerum, Ut
ad ea omnia recter componenda, lapientia virtute P summa, qua es a Deo Opi: Maxi: abunde ornatus&instructus, opus sit. At nostra haec Sarmatia, quam meis sumptibus sub praelum mittere curaui, tuo nomini Augustissimo consecratam esse volui, magna ex parte te ea dissicultate leuare,& ab hac molestia vindicare poteli, cognosces etaim eκ ea subditorum tuorum mores, ac studia diuerssa, quae non nisi longo tempore diuturna conuersatione cognoεsci possent. Inseres tandem oculos in Regiones tuas amplissimasas P quibus hae abundent, quibus egeant animaduertes: municipu
8쪽
propugnaculis, ad propulsandos hostium v loces ac feroces incudisus desiderent, considerabis. Insuper exploratas habebis vicinas Regiones, ac vicinarum tam Christians, quam barbari nominis
gentium, mores, religionem, & in rebus gerendis denique consue,tudines, cognosces. Ex quibus aliarum tu studia in se tuo candorect beneuolentia conuertere debes, aliarum vero, superbas seroesen, test vIres, ad eiurenatam insolentiam, si modo saluam ct integram tuam gloriam, simul acimperium hoc conseruare Vis, ut armis reotundas necesse est, talemi te eis praebeas, qualem te esse eorum ans,ms ct mores eκposcent. Ne autem parum emolumenti, adferre is, hi posse,hanc tuarum Regionum cognitionem putes,o Rex, scias sane optime minus apte illum Monarcham dici, cui mores, consuetudo ac lacies tota suae Monarchiae cognita non fuerit, ct qui eam mente non intueatur, nec in oculis circumserat suis. Ne laesiditer illum posse bellum in illis locis eκercere unquam, quorum situm cognitum non habeat. Hinc illud est, quod a sapientibus quibusque
Praecipitur,principibus viris,longinquam necessariam esse peregris nationem,illosi demum sollices rerum p gerendarum non ignaros esse, qui mores multorum hominum ac urbes considerarunt,sin munus vero tute lolapsus euagari, O a Patria diutius aberrare propter varia pericula ponunt: tamen ne tanto bono fraudentur, tabulis Geographicis, & Cosmograficis a prudentissimis hominibus pro, uisum est, ut ea quae oculis subflcere nequeunt, saltem animo & co,pItatione complectantur, S cum hoste in s notis regionibus decer, latvrs, eκ tabulis ea cognoscant, quae nulla alia ratione tam facile cognosci possent. Quare & Alexander Macedo, qus virtute &xebus gestis magni nomen meruit, conserturus manum cum hoste In loco ignoto, prius eum sibi in tabula depings voluit, ut ita ex cisus consideratione cognosceret, quid sibi cauendum, quid adorsiendum emet. Et Romani Imperatores totius domitores orbis, pugnaturi in aliqua Regione, antequam bellum decerneretur, pruus pictam intuiti sunt, quod & ingruente Gallico tumultu secisse eos, Italiam* pictam praebuisse, testis est Varro. Idem alu multi
larissims Imperatores non sine summo nominis sui splendore, & in rebus gerendis sies ac prospero successu secere, quos ego, miles, apud te Imperatore streuu rece sedos msiasme puto. Id unu dico,te
posse hie Regionu situ legest, ct mores geliu,animo perlustrare,
9쪽
tam tuo imperio subiectarum, quam externarum, Illarum praecipud cum quibus tibi res aliquando sutura sit, υtpote Moschouitarum mores, expeditione domesticas ac bellicas, ac ditiones amplissi,mas, tum Tartarorum hordas siue nationes campestrium potentis, simas. Imprimis vero originem, incrementum Imperi, Pol Onον
rum, vitas Principum, praelia, disciplinas, studiose & explicate de scripta considerabis, & quomodo illi Herculei Sarmatae, quorum tu successor es, has sedes non sine sudore S sanguine occupauerint, quid ille, quid item alid ab alijs prognati, alius post alium,iam in t Ossa quam in armis gesserint. Videbis illos non ut barbaros, sed cla, xissimos& Regia dignitate ornatos Impcratores, suis rebus prae, clare gestis Haeroum qui admiratione toti orbi fuere nomen, S gloriam adaequasse. Nam is pius non modo pro salute patriae, sed etiam totius Europae, alqs Regnis interim procli dolor domesticis Scsuilibus armis sese mutuo infestantibus, immani ferocitati hostis
communis sese opposuerunt, eiust impetum effrenatissimum ars mis retuderunt, non dico quoties illi Tartarorum influentes,in Eu. Topam copias represserunt, semper enim& assidue in excubiis adsuersus eos suere, non commemoro saepius utinas, & profligatas ab eis Turcicas legiones, non Moschorum exercitus caesos, non alios tam patriae, quam toti Europae infestos holles, visios, sub iugum missos, ct aut ad colendam perpetuam pacem, S amicitiam, aut ad tributa persoluenda compulsos, quae illorum sama cum per totum orbem increbresceret, vicinas gentes per mouit, Vt plerari earum a
Ty rannis oppressae, hos solos putarent dignissimos, quorum sides ac patrocinio sortunas, libertatem, ac deniq; salutem tuto commit, tere possent. J e statur id Eo hemia, quae periculosissim Is temporibus Regibus Polonis, toties sese ultro submisit: Fatetur & Vngarsae nobilissimum,&υere olim aureum Regnum, quod sua sceptra ct fasces ad Reges Polonos detulit, & a sua ceruice, saepius eorumarinis, reiectam fuisse procem Turcicam securim agnoscit.
Praedicat id ipsum Silesia, Morauia, Natachia cum sua AIoldausa, ct aliae Christianae gentes, quibus iura indixerunt elicissime Poloris, non comem Oro quam multot ses rem Christianam, contra Tur,cas acie & milite su uerit Polonus. Silentio praetereo, saepius a vicunis contra seditiosorum csusum conspirationem, a Polono impetrat unipatrocinium: ne plura dicam, tanta illia Haeroibus inerat mo de ratio.
10쪽
deratIo, Virtus, ct tantus tam* eκcellens animus, Ut & parcere sub sectis, S debellare superbos optime Dossent, ct saepius ad se delata imperia repudianda, saepius eadem sibi infesta, armis moderanda &comprimenda esse putarent, ut sta non smperandi libidine, sed plorsae δι immortalitatis studio, qu scqusd agerent,agere Viderent. Cognosces hic Lechos& Lituanos sortissimos, qui sanguine suo Sarmatiam hanc posteris amplissimam reddiderunt patriam, supes xloru enim eius gentis Principum famae fortuna inuidit, ita ut nul,lae res eorum ad nostram memorsam deuenerint.
Videbis demum Cracos industrios armis&pace, Piasios strenuos, Lest hones bellicosos ae sobrios, Bolesta os fortes&in rebus gere nodis promptissimos, er quorum longo ordine Bolesta una retorti oris alterum Herculem: cuius virtus in latissima Sarmatia continers, nec altissimis montibus ac praeuasio mari concludi potuit, ille enim strenue: gestis in Sarmatia rebus, ct domita Morauia, Bohemsa, Roxo ansa, Pomerania, Henrico Romanorum Imperatore, fines Polo,
rasae infestante, pulso ac profligato, S plus quam quadragies sceli, cissime cum hoste collatis signis,eadem signa in Dansam Vsque sor,ti et prompta manu intulit, ibisti impressis Polonae virtviss vestiguis, Regibus illius Regni tributo imposito, domum laetiκ red6t. Cognosces Casim fros Reges pios & iustos, religionisq3 amantissumos, tandem Ula dissa os Turcarum horrendas pestes et acerbissi,ma sata. Iasielones magnanimos, Sceptra Regnorum Vltro sese osserentium: Bohemiae, ungariae, Suet sae, Dansae, Noruegiae, Go. thlandiae repudiantes, infesta autem reprimentes, Vim Ui, arma aromis, a capste, a fortunis, salutet suorum propulsantes. Hi legi, bus, religione, pulcherrimarum artium cognitione,domesticam dust linam cum militari cumularunt, Lituaniam Ducatum nobilissumum cum Regno coniunxerunt, Samogit iam et alias gentes im, manissimas,ab illa barbara lacritate et smpsetate gentili,ad humans.tatem, et Veram cognitionem Dei reuocarunt. His colla sua de, dit Vsncsenda, Moldautis, praebuit ex se triumphos Germanus, misseras Prutenus porreκit manus,procubuit ad pedes Livo, Moschus
se victum saepe prosectus est, saepiust succubuerunt in acie Scytae. Et hic est ordo ac series praecipuorum in hac Republica Principu,
quorum nomine et gloria perpetua in terris recolitur, cum summa quadam Ue rationII momorsa, animae autem eorum inanitatis, plu