장음표시 사용
1쪽
Imprimatur. Alex. Prouice'. Imprimatur. . Fr. P.Ioan. Saragos
2쪽
oratorio muneri mihi a Rege Chrim mssimo iniuncto,satisfactum aiane, ha- . L . Usius nomine- mmum Fontia ficem oratione . Mit eam peruulgare , verebar ne hominis esse censeretur, res suas magni facientis. Sed assidua quamplurimorum,etiam Illustri imorum in Reuerendissimorum Cardiniatum ,s Italatio, vel potius ex mutis, evi eam de manibus ex re paterer, peruicie. Multum tem apud me P alui quod dicerent ipsius Regis interesse, Mis in lucem prodiret tectis Regiae pietatis oratio. Feci autem eo lubentius, ut eis m rem gererem, quod meam erga te obseruantiam, tuis erga
me meritis, perpetua beneuolentia quaesitam, res candi facultatem hac dedicatione evidebam dari. εAccedit, quod talis es, it nemograuis in sapiens, praedicandis, o quantumuis celebrandis laudibus tuis , erubescat. αuippe
3쪽
comprobantibus . Tua ista Francorum Regibus spectu tartarius cum Meris, tum longσ Hrum Ψsu parta,sim laris quaedam planeq. diurna rerumpublicarum o imperioritam regendorum scientia , te ad supremum honorem, deoc quς togae prouexit s. Ut nihil iam sibo reliqui fecerit , quo euadere possit altius, Tanta autem cum dignitate O commendatione principis , tantam tam diu tuerι dignit tem, incredibilis cuiusdam es prudentiae s praesertim cum instar fulminis , summa quaeque petat feriatq. malevolemtia. Auam in magnis opibus, tamq. conspicuo situm loco , deuitare , perdolatur superare , quod facii , excedentis es facultatis. Verum tuas laudes,non postrema haec de nostris,
loquetur pagina . quam enim de virorum Husirium; praeclare de me meritorum Nirtutibus, intei quos principem ipse locum obtines ,scripta mea conticessere patiar. V clientem tuum complectere . Romae I MCal. Aug. I
4쪽
I quisquam est, Pater Sanistissime, qui Regiae Legationis aduentum tarditatis esse insimulandum existimet: quod tanto post Regis Christianissimi cum Sede Apostoli
ca in gratiam reditum, nunc demum ad eam accedere sustinuimus, ascribat ad sentcntiam suam, non modo nostrum,uerum etiam
Serenissimi Regis iudicium, factuin id serius ingenue profitentis,& iniquissimo animo patientis. Cui quamuis nihil esset ut optatius, ita longius, quam hoc memoris, & ex Beatitudinis Tuae nutu pendentis animi fungi oricio, cum Pontificiae dignia talis sanctimoniae, tum tuis erga Franciam meritis immortalibus, a se omnium maxime Regum debito; frustra tamen omniar experto,praestare id maturius,per magnam multiplicis grauisq- belli molem vimque, non licuit. Sunt namque infera superis: humana & terrena caelestibus valde disparia, Etenim beatae mentes fruuntur libero di sine ullis impedimentis aevo . StellaeMaethereiq. orbes,cursus & conuersiones suas, n is expertes of sensionis, constantissime seculis innumerabilibus conficiunt ἡVerum homines magnis saepenumero reruin dissicultatibus & angustiis urgentur: habentque plurima suis propositis & conaritibus obstantia. Neque hac naturae lege est quisquam nloriam lium solutus. Quo minus rationi est consentaneum, si qua res parum alicui ex sententia processerit, et euentum crimini duc in re:&
5쪽
te, & ex Vi, voluntatem; ex necessitate, animi sensus interpretari . cum neque vis, neque casus, sed culpa dumtaxat praestari debeat. Qua Regem usqueadeo vacare, ut ei omnia Optimi& obedientissimi fili j officia constent, testificantur pr terita. Imprimis autem longa missarum ad Te, Pontifices'. superi res Legationum series. Quarum tres primae, de consensu &voluntate Regis, velut cuiusdam filij, errore suo agnito reatris animum, per Internuntios explorantis, dc mitigare ac mollire conantis, sunt profectae. Sequentes,diserte & expresse a Rege missae sunt. Harum principem obijt, qui & praesentem. Hunc subsecutus cst, Ilustrisi. ac Reuerendis s. Cardinalis Gondius. Cuius annuam admissionis expectationem,aequa ferentis mcnto, insignis, & ad omnem posteritatis memoriam memoranda, fuit patientia. Tertius fuit excellentissimus Marchio Pisani. post eos illustrissimus Dux Niuernensium a Rege missus est: Quorum omnium Oratorum, nemo redijt exorator. Et, quem tanta unquam fuisse Regem constantia auditum est,qui tam frequenter repulsus, non penitus animo concidisset Cui tantos praesertim,tamq. elatos gerenti spiritus toties ingeminata supplicum precu repudiatio,non suasisset, una cum spe consequendi reditus in gratiam,eius quoque consectandi,omnem abijcere voluntatem Rex tamen nihilo ad supplicandum segnior est,etiis, instare, urgere, obsecrare, perseueranter perstitit. At quo temporeZ Eo nempe,quo cum exulceratis tam frequenti repulsa Procerum Francorum animis,conflictari necesse habuit; suade tium,proprio consilio rebus Galliae prospicere . Veru spe reconciliationis ostensa ab Illustrisi. Cardinali Gondio recreatus,coe
stanter suasibus eorum obstitit. Quintiuiiq. misit,Iacobum in uium Ebroicensem Episcopum. Quo,una cum Amaldo Ossam, Rhedonensi ii Episcopo utroque viro praestantissimo,& decallia praeclare inneritii pro Rege Serenissimo deprecante, paterni amoris tui viscera,ad misericordiam sunt commota Tum enim demum abs Te, abs Te, inquam,Pater Opt. Max. Regi semian mi, salus optatissima: Galliae in lacn mis . rdibus, tenebris' iacenti,lux dulcissima,cum veste candida; fuit reddita. Cuius neficii tui, quantam,Deus bone, Rex prae se tulit , & perlato. nuntio,
6쪽
nuntio, laetitiam r&perlecto diplomate, reuerentiam i Ex eo,
quasi vice versa, commutati'. partibus, Tua Sanctitas Regem ossicijs anteuertere, & cumulare gestiens, ad eum legauit Illi strisse.& Reuerendisse. Cardinalem Florentiae, summae, uti est cognitum, animi aequitatis, moderationis, iustitiae, temperantis, lenitatis, prudentiae, humanitatis principem. quo nemo gratior legari potuit. At quem se erga eum Rex Christianis sibinus gessit e Ius ei abs Te datum, Senatusconsulto honorificentissimo quamprimum ornandum , eius in Galliam introitum,
virorum primariorum occursu excipiendum,& cohonestandum curauit. Tandemq. ipse una cum Principibus, & frequenti nobilitate,nouo more,regibus'. nostris insolito,eidem multa milliaria processit obviam. Cuius amplitudinem, quam comiter, quam humane, quam amice complexus sit, lacrymis ubertim
di affatim ab oculis manantibus, & prae ingenti gaudio, instar rivuli profluentibus: ita ut ab amplexu vix diuelli potueri quis
digne commemorauerit λ Tacemus introductum in ur in Regiam Regifico apparatu legatum. Silenius hospitio acceptum,& diebus compluribus humanissime habitum: quibus certatim a cunctis ordinibus, ad eum, tanquam non Romano a solo missum, sed ex ipso coelo demissum, concursu maximo ventum
est. Tantum dicimus, tuis Regem diplomatis, & Sanctissimis Legati monitis, promptissime & Iubentissime satisfecisse, s
ti'. csse semirum omnibus. Quae ideo commemorauimus, ut pateat, vana & conficta esse ea,quae a quibusdam Gallico noni, ni iniquioribus, coactam dilationem nostram in culpam conuertentibus,iactata sunt. Qiare quoniam praeterita Sanctitati Tuae probatissima esse confidimus, superest, ut ad agendas ei gratias accedamus In quo praestando,quaesumus a Tua,Pater S.
prudentia, ut, si pro Tuis singularibus & mirificis erga Regem Regnum a. Galliae beneficijs, parum tibi cumulate agemus gra
tias , non tam id Regis culpa factum existimes, quam tuorum meritorum magnitudine & praestantia; quibus nullum se umquam flumen ingenij, nulla dicendi vis atque copia ulla orna tissimae orationis facultas, aut scribcndo, aut orando, aequau in . Tibi namque Rex tantum debet,quantum hominem limib
7쪽
n clxbere, praeterquam tibi, natura & conditio rerum non patitar : tum quod ab una Sanctitate Tua tribui potuit: tum quod ex eo est rerum genere . quo nihil mortalibus dari maius, nihil pr.estabilius potest. Nam qua, homine digna, humanitate es: qua, nomini Tuo conueniente, clementia: qua paterni astectus charitate: ut quondam periclitantibus in mari Apostolis,Christus Saluator, sic Regi naufrago salutatam dexteram porrexisti: cumq. a iactatione defiuctibus ad portum: a desperatione ad pena: ab exitio ad salutem reuocasti. Haud cquidem opere CXi uo, nec paruo labore. Nam quae unquam obsidione cinctactu tas, tot dolis, cuniculis, torinentis'. tentata est, quot Sanctitas Tua artibus,machinationibusque,qiuominus & Regi opitularetur, & Regno,est oppugnata ξ Sed cum longe alius iit pasrentis, quam alieni animus quemadmodum Salomonis iudicio coinscrtuita est omnia vicisti & superasti obstacula. Nam I cc nactu, nec spe, nec promissis, nec precibus, Te a Regis, Redigni a. salute depelli passus es. Nullas pro Francia simultates, nullas ostensiones, nullam cuiusquam malam gratiam, nulla odia, nullum discrimen, Tibi defugiendum csse duxisti. Porro quae Tua fuit solicitudo Θ quae anxietas Θ cum tu,simul ac id consilij s edit animo, nihil aliud dies & noctes, nisi de seruando R . . o Franciae cogitarcs λ cum omnes curas, vigilias'. Tuas, in illite Regni defigeres & collocares Θ Quid restremus tuum absa e corpus castissimum,quotidianis prope ieiunijs maceratum ZiQuid supplicationibus ad sacrosanctas Basilicas, emenso nudis pedibus itinere, voxatum : Quid noctes insomnes Θ Qu id preces ardentissimas, caelestis opis flagitatriccs Θ Quid profiuvia, sonte R. uberes lacrymarum e Dcnique Tua omnis actio, & r*tio, tua consilia omnia, totusq. postmodum Pontificatus, quid ivit aliud,quam constans & perpctua Galliarum salutis procuratio, propugnatio Θ Quae quanto optatis nostris, & Regia postul, itione serior contigit: tanto cautior, & ab omni maledicorum reprehensione, morsuq. calumniae est inunitior. Quod enim factum lcmporius,gratiae non nemo sorsitan assignasiet,id per
ctum tardius, Tui de constanti Regis pietate, perspecta & sp ectata longa die, iudicij, pondus obtinct. Certe haec gratiae re,
8쪽
omcllimo tam renipostiue creidit, v a ct Regem Regnum ipsius in olscio continueris , Romanaeq. . Sedi peropportune, inq. ipse articulo conseruaueris. Hoc enim prudentia Tua per
uictit, Regis optimi, & fidei Cytholicae studiosissmi precibuu
in t m repudiatis , mistinuiqvChristianae rei, alienissimis temporibus,impenderς periculum. Agi enim una cum salute Pti opis, Regni Franciae obedientiam una cum Regno Franciae,t itius Christianae Reipublicae dignitatem. Quis enim tam rudi' est, tam rerum ignarus Omnium, qui non intelligat, neque remi Christianam, Regno Franc in nec Regnum Franciae,Rege Chri-ibanus imo, nec Regem Catholicae religionis cupidissim v,C tholica Ecclesia, carere iam diutius potitisse Θ Hanc tuae sanct moniae Deus palmam, hanc tyo Pontificatui coronam, non care vita donato, ciuicam: sed Rege, Regnoq. Duato, Regiam nyipridem reseruauerat, ut Regem in piorum & fidelium ho- contorti i aggregares ; &eo pacto exoriens in Ecclesia
schisma taeterrimum, & periculosissimum cohiberes. O Regi i licissimum, Grtunatissimumq. diem l Diem Galliae optatissumum i Diem istissiinum Itali l Diem orbi Chi istiano faustissi- .munal Diem Sanctitati tuae gloriosissimum i Diem, vel ipsis ..Angelis celebratissimum i cum praesente infinita homnum inui ιitudine, spectante & plaudente cuncta nobilitate ; Clero, &lissimo Cardinalium consilio comprobante & collaudan- δε quarto,Francis,& Nauarrae Regi,hqreditarius Chri auanissinii titulu&, summa voluntate tua , concestiis est i Nam quae res unquam, pro Deus immortalisl non solim Roniae, v xum etiam in terris omnibus est gesta maior quae gloriosior Auae commedatior hominum memoriae sempiternς - Illo tu die, 'ater Sanctissime, quem tibi tota illuxisse vita laetiorem be aioremq. recordaris Quam omnis anteactς elatis tue gratula- ionem expectatissimae illi luci antefers An qua in purpurata uia Patrum Senatum cooptatus es ὸ Vel qua Pontifex Max. renuntiatus At illa, non tua in alios, sed aliorum in Te sunthenefacta. Hoc autem a Sanctitatis Tuae benignitate est in , Franciam collatum beneficium. Illa tibi cum innumeris extia
9쪽
in, & 1, 'lum: vel saltem te Principe, & Duce, civieris c
ruitibus tuis, gestum. Cuius tantam esse magnitudinem , Rcacsetetur, ut ea vix cuiusquam mente di cogitatione capi posta videatur. Itaque ingentes, Deo primum Opt. Max. bonorum omnium largitori, deinde Tibi secundum eum benignissimo. Rex agit gratias. Et quamuis gratiam referre Tibi tantam ne queat, quantam debet,habet tamen,quantam maximam ipsius animus complecti potest; tantiq. promeriti memoriam, dum anima spirabit sua, beneuolentia & reuerentia colet perpetua.
Et quoniam vos, Illustrissimi & Reuerendissimi Cardinales, clarissima aulae Roman lumina, firmissima& solidissima Ecclesiet Christiane columina, Summo Pontifici,pro salute Regni
Gallici anxie laboranti, deq. eo conseruando & restaurando deliberanti, non magis vos assessores, quam assensores & sufa-gatores prebuistis: ea re, vobis Maiestas Regia grata ,& vestri memor beneficij, ut de ea quisque est optime meritus, ita gratias agit maximas. nec ulli aut Ioco, aut tempori deerit, quin, quoad eius facere poterit, vobis quos obseruantia tanquam Patres prosequitur: beneuolentia & amore tanquam fratres amplectitur quam cumulat issime reserat & reponat. Quanquaeorum quoque, Ponti sex Beatissime,quae ab hisce Illustrissimis& Reuerendissimis Cardinalibus pr clare dicta di consulta sunt nomine,Tibi Rex Christianissimus pr cipuam debet gratiam; qui eos tales vel creando , vel prestando, vel conlaruan do,perfeceris, ut cum ab ijs consilium exquireres, illi Tibi gr uissimi & gratissimi authorre ad instituendam, fidelissimi stuvij ad instruendam, acerrimi propugnatores ad exequenduniratis cum Rege, Regum. Christianissimo reconciliationem ierint. Quibus dum Rex agit gratias, dum eorum laudes per nos celebrat, in Te, Pater Opt. Max. gratus est, Te laudibus in celum evehit; vel eo maxime, quod ijs antistitibus qui TitySanctitati in hoc exequendo negotio strenuam operam naus uerunt, Senatum Pontificium decoraueris. Non enim temerε,
sed circumspecte; non praecipiti, sed attenta deliberatione, aut
eos, aut quenquam Omnium ad fiammos honorum gradus ese
tulisti: ut prudentiae, & sapientis cuncta itemeritati acci
10쪽
ptum sit serendum nihil. Non enim ebnsociatui casureum cona se . locum an ijs , quae certa ratione gesta sunt, sera haberVllum. Tu autem quantum opem, studij, industrie in patribus Iegendis adhibes λ Admiratae sunt gentes perquamdiu, quid es-iet,quare cum Summi Pontifices simul ac Pontificatum iniere, aruinalatum in propinquos suos conferre collaeuissentia indurduos haberes, dilectione & charitate Tua dignissimos, & omni virtutum genere cumulatissimos ; iacere tamen eos, nouo instituto prope biennium, passus meris: donec tandem intellectum: id ea a Sanctitate Tua filio, ut, cum plurima, &insignia, in hoc celeberrimo totius orbis theatro, virtutis sp cimina c sten i, non Te sanguini, nec propinquitati purpuram dedisse, sed excellentissimae eorum virtuti debitam red-culisse, mortales omnes cognoscerent. Longum esset ceteros sigillatim percurrere, quibus vel sedula & abstinens ducentis a te cuncta pecunae,fisci administratio; vel eximia iuris virtus queacientia, vel annalibus prodita Christianarum rerum nam numenta; vel alia denique eximia &ssingularia ornamenta , galerum impetrauerunt purpureum. Quid memoremus in crea ais, ex sacrandis Episcopis, ut manum Tuam inhibeas, nec ultrprius imponas, quam eum probatissimis & laudatissimis praeditum este moribus: doctrina autem instructum cum pura & Gdeli, tum eximia cognoueris ξ Quid Θ quod ne ad leuiora quicem munia, sublimitatis Tuq sestigium demisisse Te pituit λ &Vigilantiam Tuam omnes maximas, minimasq. Ecclesiastice rei partes, complecti, & peruadere sensiunus ξ Que, quanquam agna sunt &pr stabilia, multo tamen maximum & prestan-Tuorumq. pulcherrimorum operum caput est, ac veluti absolutio, illa nunquam laudata satis, ab Ecclesiastica Censura absolutio, & in beatissimam Civitatem Dei, Reais adscriptio. Et Regis, qui studio & zelo ad pietatem ardenti l
in Christo Filium sustuleris & progenueris . Utque Rex Chri- uianissimus, a quocunque Romano Pontifice absolutionis be- , secum p clare actum arbitraretur. Quod 'Vero abs Te tali, ac tanto Pontifice, obtinuerit, pleno gaudet B a ac