Canones breuissimi grammatices et metrices pro rudibus pueris

1쪽

lysii discipuli Ende syllabu--l Squis uult placida uidere musas et ili Tollat Canta lyci hunc breuem libellum. Ο me iudicea iam imis si bita: i ta in lal l . Quam si castalias bibi is nivi l γ tib id ni : DC Iacobus Cant lycus si rasiti iti l Ut o Lobllitii discipulus . t f i. Docta cupis letis lai noscerς dogniata sitique es stactea cantalyci perlege uerba tui . l, Hic veterum peritus tenebrosa uplumina uitat . o lHic dabit in magno ucla secunda mari u is Hoc duce pernos res doctorum scripta uirorum in INoe poterit natidum lax exe liuox C s. i Gu i s Antonii Fabri Amitemini si in Lai i i i uiri doctissimi . iis: : Quisquis amas latio fieri sermone disertus i I

Icta palemonia quae sunt cistri a papim I. irasce puar:sint hic nux pila tur trochus.

2쪽

cANTA LYTII CANONES BREVI

SIMI GRAMMATICES ET ME TRICES PRO RUDIBUS PUA . GERIS CANTA LYTIVS AV iGUSTINO ALMA DIA NO SALUTEM.

Varitia mi Almadiane: s Grammati

res canonesequos iampridem condideram abI resoribus huius siritemporis mordose imprimentur. Nam cumo opusculum illis lape denegassemi Ut scolastici pueri instantissime imprimendum ess

sagitarent: ex Impressoribus quidam fulginie a pinero nescio quo exemplar illius clanculum mercatus est et curauiti sine more Florentiae absi aliqua lio belli recrinitione imprimendum:Quod ego non in tui non molestissime serre . Non enim mendosa im/Pressio exire potest sine a mis infamia.Sic tamen . non mediocre in tam paruo libello lucrum secit Florentinus ille milii amicissimus bibliopola.Sed cum ego uigilias meas tam mendose in manibus puero' esse perspicere: uisu est illis emendatione succurrere de nomen ab iniquo maligno' iuditio redimere di οligentius.Descriptu ital exemplar idem manu propria Venetiis aliis Impressoribus tradidi limatius ' an 'imendum:additis quot metricis breuissimis re Sulis:quas tu tantopere*pre coeteris comprobastit: obit opusculum dedicaturi qui meoru studiorum Iudex N patroniis es studiosissimns. Uale

3쪽

: Cantabrii ad magistros Grammatices.

Tu qui Graminaticam docere curas Tradens principium bonas in artes Hunc tu Cantaim breuem libellum ' iCLncedas putris tuis legendum Quin optas breuiter tenere portum Non hac barbariem notabis ullam Non hic Syruiatis oscitationes

Dulces sed patieris hie labores

Et crescet ili turba de repente AQuisquis sub ferula tua per annum Querit Grammaticus bonus uideri Et uult plerios subire lucos Est clarus facilis:breuist latinus Et nugis alienus hic libellus .

cs Dissinitio Grammatiri . Rammatica est arsiqua latini sismonis ral tio dc Icquendo de scribendo recte percipi/l tur :-est dux cuiuslibet disciplicae. I Unde dicitiir Grammatica . I Grammatica dicitur a litteris quae graece gram εta dicuntur Dicitur ergo quasi litteratia. ani littere faciunt syllabas. lla, dictiones Dinaones Orationem quae Grammatica appellatur, O Partes Grammatice. Partes Grammatice sunt quattuor Uttera. Sylla plara. istis de Oratio. Ita icra ut R. Syllaba ut O . . Dici io ut Roma . Oratio ut Roma iit terraru dos

4쪽

tuor alie partes Grammatice . Grammaticae item partes sunt quattuor, Otho/graphia.Prosodia Dyasintlaetica. Ethitrologia, Orothographia est re mi scriptura, Prosodia est accen otiis.Dyasinthetica est constructio. Ethimologia est ueriloquium .

- est Littera. CLittera est minima pars uocis:qus diuidi no pol C Unde dicitur Littera .gLittera dicitur quasi legitera quia legendi prebet iter.Uel dicitur a litturi : Nam antiqui scribebant

in tabulis ceratis.

I Quoe accidunt Littere. ILittere accidunt tria. omen Figura.& Potestas . stafferentia inter Littera & Elementu. I Littera est nota elementi. Elcmentia uero est ipsa

I Diuisio Litterarum. CLitterarum que uigintidue sunt. Alie sunt Vocao

Consonantes o somnes littere Conlcnantes dicuntur preter uoca/LS Consonantes autem diuiduntur in Mutas: Semivocalcs et Liquidas . s Mute . Mute iunt nouem b.e d. .g.k-p.lt. Dicte autem mute: quia incipicntes a seiplis desinunt in uocalcf.

5쪽

C Semivocales lsrSemiuinales sunt septem I m n r.s.X.Σ. Dicte se iniuccatcs: quia habent sonu quasi similem uocali , bustii piciaces a uocalibus εἰ in se desinentas . i I Liquide . . I aEEx consonantibus etiam alie sunt liquide: uideliscet,l.m.n r. Scd tame uae liquide sunt .la .r. ideo

liquide appellate: quia pcedentes syllabas liquid

faciunt:hoc est nunc breues:nuc longas . s. si syllabe precedentcs fuerint naturaliter breues: aliter non. I

litteras conumerari non debet.

cs Diphthongi .

Diphthcngi sunt quin y:uidelicet .ae.Ce au tu. 6cei.quarti tres scribuntur 6c non proseruntur. scilicet te oe .ei. Due scribuntur dc proseruntur scilicet . .ec eu.ut audio theseus . .

si Syllaba .

CSyllaba est coprchensio ad minus duas litteraruriata uno spiritu:sed abusive uocales syllabe quos dicuntur:& syllaba per se nihil significat. Dictis. E Dietio est: minima pars ogonis costruete & per se aliquid significat:dicta et dicendo id est signis cadies Oratio a C Oratio est dietionum ordinatio congruam perse/ctami sententiam Imonstrans et ut magister amat discipulos qui diligenter litteris incumbunt.

6쪽

si Partes orationis . Artes orationis lunt octo.Nonim. Verta. Parciam Pronomen, Prepositio. Adverbbium.Interiectio dc Gniunctio . Is Nomine. 1 momen est pars orationis declinabilis cum casu rsubilantiam dc qualitatem propriam uel comunem significas. citat aut ipsi quini, Species, tanus. Numerus, Figura. dc Catis. Dicituri nonen uel agrem Onoma:uel quasi notamen:eo v illo cuiuslitae substantie qualitatem notemuS .

I Quotuplex est nomen. CNomen est: duplex. Adiectiuu Substantivunt .

Adiectivum nomen es: illud quod uariatur per tres diuersas uoces:ut bonus bona bonu. Vel per tres articulos colundios : ut hic hec hoc felix Vel preyses articulos partim coniunctos N partim diuit et ut hic dc hec omnis ic hoc cinne . dc lue dc hec utilisiae boς utile.Est ergo adiectiuu triplex. inen Substantivum.

ξ Nomen Substantiuu est illud quod uariatur per

anum articulum tantum: ut hic Magistcr, Vel per duos articulos ad plus: ut hic de lice homo . Hic ta

ISubstantiuu nomen quotluplex est. Nomen substantiitu est duplex. Proprium de Ap Pellativit, Nomen P tu est illud quod couenit uni soluut Hic Vergilius.Nomen appellatiuu est illud quod couenit pluribus; ut luc magistcr licc scola.

7쪽

C Species nominuri . Species nominu sunt due.Primitiva dc derivatim

Primitiua ut mons Deriuatiua ut montano . I Genera nomanum.

s Genera nominu sunt septem. Idasculinu: minio

Masculinum ut hic magister. mininum ut hec scola.Neutrum ut hoc corpus. mune ut hic& hec homo:& hic θc hee aduena . Omne ut hic hec di hoc felix. Promiscuit ut hic passer & hec aqrula. Incertutit hic uel hec dies hic uci hec sinis.hic uti hec silex si Nomina numeralia. E Omnia nota numeralia a quatuor usty ad centu sunt sonis generis: numeri pluralis:& ind. clinabi/lia .Alia uero declinatur plurative per treS diuersas uoces:ut ducenti ducente ducenta 6c coetera similia . Sed mille indeclinabile est ait omnis gencris: ut hi & he de hec mille. CNumeri nominia. CNumeri nominu stant duo.Singularis N pluralis. Singularis ut dominus .Pluralis ut domini. Elgure nominum . Figure nominu sunt tres Simplex. Composita, de Dccomposita .Simplex ut iustus composita ut iniustiis incomposita ut iniustitia./l.Simplex ut animuS, Composita ut magnanimus . incomposita ut magnanimitas. C Casus nominum. ἐεῖ Casus nominum sunt sex. Nominativus, Ginituu Datiuus Accusativus. Vocativus ec Ablativus,

8쪽

is Obliqui .

Coeliqui sunt quinis i scilicet omnes casus praeter miliatiuum qui solus est reclus. I Articuli . CArticuli sunt tresarie hec hoc.Et in pIuralicii hehec hic preponitur masculino generi. hec seminino. hoc neutro.hic εἰ hec comuni .hic uel hec incerto. I Declinationes nominum.

Declination S nominu sunt quini Ptima quς ha e glis singulare in ae diphthongont ut hic poetarhuius poetae dc hec musa huius musae . Secuta quae habet gila singularem in i productam et ut hic drast huius domini.& hie deus huius dei. Tertia que has, bet glim singularem in is correptam:ut hic pater huius patris.& hec mater huius matris , Quarta quae . habet gim singularem in us uel in v pr uetam: ut hic uisus:huius uisus,d hoc cornu:huiuS cornu . Prima declinatio . Prinia declinatio habet tria nominu genera, Ma Φs Iinu femininu:& comune. Masculinu ut hic poe/m-Femininu*t hec musa. Coe ut hic & hec aduena. Et habet in lato quatuor terminati S.aS,G a ut aeneas anchises poeta dc una hebrca in am: ut abraham:

f Secunda declinatio . si Secunda declinatio habet uia genera nominum: Masculinu. Femininu. Neuitu. Masculinum ut hic

dominus Femininum ut hec ficus . Neutrum ut hoc scamnum Et habet in nio sex terminationes er ir,ur. iam.HS dc eus Ex ut magister. Ir ut uir.Vr ut satur.

9쪽

us ut dominus usai ut seamn minus ut theseus. Tertia declinatio . Tertia declinatio habet omnia nominum gcnera rec quinquagintaquatuor terminationcs in iam casu.

Γ Quarta declinatio .E Quarta declinatio habet tria nominum genera et

masculinum.semininu.ncutrum.Masculinum ut hietilius, mininu ut hec manus.Neutria ut hoc mu Et habet duas terminationes in nru, us dc u. scd tero

minata in v in singulari sunt indeclinabilia. I Quinta declinatio. es Quinta declinatio habet maxie unu genus nosmsemininuri una terminatione in cS:ut res oc I Persone nominu uel Pnominu Pcisone nominu siue ynominu tres sunt . Prima ut ego.Secuta ut tu.Tertia ut ille.Similiter inpluraluistina ut nos Secunda ut uos Tertia ut illi. Et omnes uocativi sunt persone secunde, si Et nota v omnia rnomina carent uocativis exce/rtis quatuor:uidelicet tu meus,noster.ec nostras.

si De Verbo opars orationisdeclinabilis signi sicans ageruli uel patiendi sine casu Ac odi cidunt autem ipsi octo genus.tempus, modus.species.sigura coniugatio.persona & numerus . Dietum est autem Verbum a uerberatu aeris . cORuerbum proseredo acr uerberetur quod qui&m precipue huic accidit dictioni. I Genera uerbπι

10쪽

EGenera uerborum sunt citi t. Aetiuum ut atria

amas.Pas Iuu ut amor. amaris . Neutrum ut seruio

seruis . Commune ut largior largiris . inponens ut sequor sequeris. I Tempora uerborum . s Tempora uerbo: e sunt quint. Presens ut amo . Praeteritum in ei sectum ut amabam . Praeteritum Vrfeci iam ut amavi Preterritum plu persectiim ut

amaueram. Futurum ut amabo.

I Modi uerborum. di uerbose sunt quimp . Indicatitans ut amo.

In .patiu ut ama amet latiuus ni utinam ama/rcm:Subiti flatuus ut m ame . Infinitiuus ut amare

C Species uerborum . Spcetes uerborum sunt duc Primitam ut amo . - Deriuatiua ut amasco . s Figure uerborum o Erigure uerbos sunt tres. Simplex. Composita. εἰ decomposita, Simplex ut amo. posita ut pcraim. Decomposita ut peramasco . s Coniugationes vcrborum. si Coniugationes uerborum sunt quatuot.Prima ut hamo amasta amor amaris:& similia.Secunda ut do ceo doces:& doctor doceris. 6c similia. Tertia ut te go legista legor legeris.& similia Quarta ut audio audis c audior audiris.& similia. si Persone uerborum uerbos sunt tres.Prima ut amo.Secunda

ML am .Tertia ut amat . Similiter in plurali , Prio