Arnoldi Ferroni Burdigalensis, ... De rebus gestis Gallorum libri 9. Ad historiam Pauli Aemilij additi. Perducta historia usque ad tempora Henrici 2. Francorum regis

311쪽

tRANCIs Cus I. VALE. REX s7 r anus fuerat, uti consideret qua arte eludendi essent ho-

p .us cum perfnnctorie agere uideretur, ad extrema consuluit, ut noua eaque alti cula erigeretur machina, unde impeterentur Turcae. Hac dum pararentur, machinis hostilibus uexati sunt Latini acerrime; ita dissidere omnes illius consilio, ut transfugam fallacisiimum adstupplicium ruperet. Sunt qui inuito Dam bufo discerptum a furibunda plebe scribant. Sunt qui acerrimis hominibus datum ad quaestionem,ordine retexui e narret,quo dolo in urbem transierit,quibus artibus Rhodum Mahometidaturum se pollicitus esset: quibus simulationibus alius quoque urbes aut pestexerit ad deditionem, aut inuitus diripiendas, elusis ciuibus,ei tradideritiita laqueo illig. Iam publice factam Eius supplicio accisas θes alui Pa-Dologi, qui etsi omnibus modis insidias parabat Dam-b io, intellaebat tame neque illi ad cauendu prudentiam aut astutias deesse. Postquam uidet uim se Era esse, neque insidias quas Dambustio faciebat prolere cedere, quando quae ui tentarat astera foedaque acciderunt , consiluit alsis assutijs Latinos opprimere. Scri-- ιuntur literae a Palaeologo Graecis σ Rhorijs, quibus .. narrat bellum hoc a Mahomete susceptum, ut eos aequi- tute σ fide tueretur,oppressos iam Latinorum perui-

. tute. Principio eos uirtμtis,continentiae, beneuolentiae.ῖν, bertat sique Rhodiorum propagandae uisos studiosos; sin ,, sim hanc consiuetudinem π disiciplinam amissam:desitum in eos reliquas graecia lumina uideri quicquam iniquu. ut iam commoti eorum contumelijs multi patria fortu-- nisque carere maluerint: id esse clarismum π Antonii , M eligati σ plurium aliorum exemplo.Tande aliquan-m do misee patriae consulanti. libertatis legum s praesidiu, Arnol. Ferroni Lib. VI.

312쪽

FRANCIs CVs I. VALE. REX quod improbitas Latinorum eripuit,restituant : ne eospari riuntur licentia rapinarum quasi rabie, ad singulos in-

s. tegrosique procedere Dambussum ne audiant, qui angas, tur ac luceretur animi cupidine, noxarum metu in-- quies,abutaturq; eorum facilitate: sibi ipsis consilium saxi lutare capiant,antequam copiis rusus admoti erro at-- que flamma Rhodum subuertat. His literis publice lectis, Rhodis Dambufo restondere,pollicitationibus pleni -

,, mis insidiaria se nihil moueri, a Graecis uero bi,Latino- ., que omni nomini paratissima esse omnia confideret. Iu- ,, beret demum quae ad Rhodum tuendam pertinere arbiis traretur, omniaste diligenterstudiostes curaturos, profu- ,, so etiam sane quam libentersiuo,liberoru,uxorumq; hun-- guine quae cum facerent,amorem erga se Dambum La

s. tinorumque imitaturos, merita non aspecuturos. Rursus egraecis transfugis mittuntur legati ad Dambussum, qui ,, dem illi siemper occasionem in conditionibus aequis fier ,, dis σ impetrandis futuram cogitaret, nepe Latinosis o - ,, mnes funditus everteretnec ste prudes ciensq; eo demi si teret, unde exitum uideret nullum esse. His rest odet Da-- busiius, consiliisse hostium liberer minime uti integris re- ,, bus,aflictis uero constanter se uitamquam D E O O-M PTIMO MAXIMO debeat redditurum idque po,, tius quam ad ultis deditionis etiam honorati*mae π u- ,, tilis mae leges ueniat. cu legati praestito aliquo obsequio Maho meti non ad deditionem sed ad societatem sie eum ,, hortari diceret, tum Antonius Dumbusiij rater,Tu qui-

,, de ait fater uerbo adsocietate, re quidem certe adprα- dam

intromisit uarie eum ad deditionem, Maho metis etra ostentatis praemiis,accendebant monuerunt uideret etiam atque etia quo progrederetur proclinata iam re no ean -

313쪽

FR ANCIs C VS I. VALE. REX dum certam peteris. Ita uitatis inseqs legati digrediuntur. At Palaologus ubi nullis conditionibus bellam componi posse uidetinoua rusus cosilia capsiuit. Pa rari itaque iubet omnia tormenta, mirigesimo die post uanum oppugnationem Nicoleae turris, Cr die Cr nocte ita per-gristernere moenia, leuioras alia tormenta in urbem altius emittere, ut quatuor diebuF integris atratum caelum,

fulgura emittentem condensatum aerem si idore crfumo sulphureo omnes dicerent: er erant aliquot tu res alti fimae , iamque parte una muri ita prostrati ut ad irruptionem hostι locus datus uidereturi. Quinto Caled. August. inuadunturbe, multitudines praegrauante muro potiunturis ibisigantu exilia: idem faciut circa turrim Italicam sed a laua γ' sinistra accurrentibus Italis c Cantabris, quibus msubsidio uenit Antonius Dam busesius cum nobilitate Aruernorum,peltatur hostes: Cr mutilatis corporibuς alii cadunt alii praecipitantur. Qua in re Caroli Montist Aruerni equitis nobilitata est uirtus. Erant quatuorsicalae quibuι ascensus cr descensus patebat in uicum Iudaeorum,quo loco fuit ea irruptio. At cum animaduertisset Dambvius una Turcas in urbem descedere,comminuta ea qui temere irruperunt disicerpti sunt.

Alienustati cum ia instarent hostes, ipsi Dambi ius co-scendens impetu factosepe hostem ferire, strenui militum acris officia exequi, temere invectos disturbare alios quoque equites Rhodiosique inducit, qui hostes perturbatos loco depellunt. Multi cum cecidissent,rediere tandem hostes in castra. Eo praelio plagas accepit Dab ius quinque: harum unam circa mamillam dextram, letale medici dicebant: Dei tamen ope emersit ille ex incommoda valetudine. Caesa Turcarum tria millia: addui alii quin- Arnol. Ferroni Lib. V I. V

314쪽

rRANCISCVI I. VALE. REX s gentos σtrecentos,'ui concisi sunt in uico Iudaeoru ag-dunt Cyperterritos hostes et destitisse oppugnatione i stecta in aere cruce insigni Cr uirgine fulgente, quae manu scutum Cr hastam gestabat astitisse huicon thesi hominem indutum latum insigni nobiliu comitatu, quasi pararet obsesiis ferre opem. Iacobus sadoletus sciribit fulgore insolito caelitus ad confirmandos nos,os apparente plero': Turcarum in acie,sine uulnere, sine sanguine, sine ulla aperta ui cecidise. At pauologus cum suorum numerum imminutu uideret caesorum enim numeruadociis millia sauciorum,ad quindecim millia multi protrahunt anxius trahere cum animo suo, omitteret ne Rhodi

oppugnationem quaestustra haectenus fuisset, an fortuna opperireturqua sepe pro*ere Uumse meminerat.Haec cuplures dies nocteque aestuans agitasset desierans uia

riam, tandem deliberutfuos inde educere. Accelerauit comit profectionis fama, uae ante paucos dies percrebruerat Latinorum auxilia e Gallia,Neapoli, Roma aduerare. Ferdinaηdus Neapolis Rex subsidio Rhodiis mi tebat naues duas duce Ioanne Poo, refertas militibus, comeatu, machinis; hae portu instectantibus Turcis ingressae Aunt: emisere tumen hi in eas machinas bellicus, quarsi

impetu malum unius diruptum est. Harum una cum d

errasset paululum, Palaeologus mi Fis uiginti Noparonibus, eum inuadit. esse erant omnes in hoc θectaculum. tribus horis integris pugna protracta est dum hostes tim uenire navim parant sed ea talibus erat machinis munita,utres trundi hosti nullus locus daretur. Elapsa tandem tribus depresiis Noparonibus ad Rhodios se recepit. Erat in naui ea Neapolitana Fiacificus Auersanus a Sixto Potifice literas uberes,ante decimii quintum diem,

315쪽

nisi intereasoluta obsidionem Dambinius nunciet,see ingentem nauium,fustelorum,hominum : multitudine miseserum: libenterque omne aerarium pontificiu in tam sanctam expessitionem exhausturu . Hae literae publice cum ripent recitatae, recreatibunt omnium animi gratias habita Pontifici. At Turcaesiuccisis prius arboribus uineis,abactos pecore quitum licuit in desiese proripuere. Posseriore ea oppugnatione sunt qui ita Turcas sibi certam urbis direptionem assaturum crediderint, ut octo millia palorum adduxerint: quibus publice denutiarint se palis podici impactis, ae uros totidem Latini nominis: repertique sunt circa Ionas caesorum funes, quos in Latinos,ut no dubio euetu, portaverant. Tribus integris me-sibus obsidionem tulere Latini,magna animi constantias aut ut alij malunt octuaginta diebus. Christophorus Ri-eherius coeptam obsidionem ad undecimum Calend. Iuti solutam adsiextum decimam Calend. Septembr. ait. Haec habui,quae de Rhod priore oppugnationesicriberem, ut obliteratam pene Dibinis memoriam ab obliuione hominum atque a silentio uindicarem: qui cum bello alem rimo premeretur,armis, machinis, militibus multis spolia rus, Occupata etiam murorum parte, nii quam defessus sit

uel uitae iactura desacrosanctae no brae persuasionis honore,Rhodiq; salute pugnare. Non doli, non insidiae, nomultitudo Turcarum,non a disersa alteraq; res ingentem eius animu subegit, quin quem uirtute adeptus eratprincipatum simul cum anima retineret. Quae multu bellis militans uiderat, quaeque ab adolescentia a prudentisiimis uiris tradita, memoria π scientia comprehenderat, his

aduersis rebus usius est atque ita semper instructus fuit,

non modo tranquilliora ut laete ferret ,sed om nra turbi-Αmol. Ferroni Lib. VI. v q

316쪽

FRANCISCUS I. VALE. REX s7 disiima etiam si essent tamen ex conscientia et fu noram Cr consiliorum probatismorum, quaecunque accideret, fortisirmo et maximo animo Istrae paratisiimus esset. Atq; ' is quide magis prudentibus consilijs, ut qui sese antea ad-- verpus ratam potentiam munierat, P sincero cultu diui- ' ni numinis, quam magnitudine uirium ferocismos bo- ρο sies depulit . cuius utinam exemplo Pontifices Maximos, Caesares, Reges,Regulos, liberos populos, ea cupido exer ceat ut quamprimum labantem rempublicam Christia- nam falciant: Labefactatos Turcarum imperio decora Christiani nominis priuatis commodis potiora habeant: neque sacrosanctam CHRISTI nomen apud Aseros, Asianos,Graecos, MacedonM,IPIrios,Tessalos,Hygaros, AN ptios, Iudaeos, tabescere uetustate, ac persiumm cordium dilabi patiantur. Eniterentur porro π conten- derent,nt longi temporis usuram qua caruit Chrissiana

res ublica, intermisso officiorum debito, m industria et

fortibus consiliis, magnitudine copiarusarcirent:tan- tum s rudis, Fcrassaboris,pecuniae, ad consciendis bellu conferrent,quantum maiores sὰos,quorum pietate an fia habent quanta quanta sunt aut imperia avt regna,con-

tulisse exploratum e hac nisisiui ipsi morosi aestimatores, 'Aus quos uetus inertia desidiaq; Christo substraxit,

oes aseipsis exegissent, huc amplitudine imper ,hac ma- testate regnoris, hocs ledore dignitatis, no se satis dignos

iudicaret. At eni quo tisit; tande isti desinet in mutua com ruerr vulnera quo φ desinet multipliciter animos curis

Lais uigil,sfatigare, uicinos ut d pinquos, affines,sorde-M rutos Reges regnis θoliet' que ad finem sese efferet prae-

ceps haec minquies ambitio Quid expectat nisi ut G -πι com et Aegπ:ioru exopto ante opprimantur qua anhelantem

317쪽

, lante Christianora omnium pernicie Turca, debacchan -- tem inaudita crudelitate, erem Christiam cruoris, de -- pellere psint, An non obsiecro intuentur quid Trapezu- ijs,BIIanthsquiquid Mycenis, Andronopoli, Spartae, ,, Mothoni tum immani struitute oppressa cciderat En ut is demus lugere Graeciam, Macedoniam plangere, eiula in i re C clades, Cariam dolere, Phrygiam ingemiscere, Dalνα matiam queri, Tessaliam maerere, tristari Baeotiam, pe-

sa miti occupata nuper maiorem ungariae partem. Fugisset, Arabes, Hierosol mam iugum ferre coactam, formidare νὴ Carres, metuere Persas,expauesicere Asbrii, e interim M semperputamus nos ab isto periculo uacuos futuros' sm eo sumus enervati ut ruinam proximam longe malim ra, stectare Cr otio tabescere, quam in uenientem proceliam is diuertendam incumbere' Profecto nisi tandem nobis co-- sulimus, qui hactenus tantos terrores iecerit atq; denundi,, tiari mutu dabit Chri liano nomini: Erupturasunt pesis sima consilia in capita magnatum, neq; sinent aetate no-- stram quantumcunque diuturnis laboribus deuexam,adis otium domesticarum curarum sipectare. Expergistanturis itaque tandem Reges, Pontifices, Caesares si Eant,ingre is diantunsi ingressi sint,currant si currere coeperint, aduori tent,ut flagitiosam, impiam ,sacrilegam Turcarum vim is Chrissianae ex immationi petulantius illa dentem, oppu

o. gnent, lacerent, cotundant, deleant. Excutiatsee ipsos ali- ,, quando magnitudinem animi excitent: ad pulcherrimum opus contento cur se nitantur. Impertiantur Chri Banu ,, nomen hoc beneficio, ut tot gentes laboribus eorum stonis struatae, libertatem cir salutem gloriae sortitudinis eoruis acceptam reserat. Sed reprima iam me, nec insiequar hac Λrnol. Ferroni Lib. VI. V iq

318쪽

FRANCISCUS I. VALE. R LX s longius. Quae quoniam in hunc locum pemel incidisiem,

admonendos eos putaui, ne per unire esum orbem terraru in uastitatem, bella,caedes Chri fianorum, oppresso -xu indignaberuitute gemitus, pasiim eae aud rentur. Caeterv CHIOS TUM OPTIMvM MAXIM VM precor, ut quocunque modo agen ea eis res reiqe publicae

Christianae prsere ueniat. Ac de priore quidem Rhodi oppugnatione haec dicta sint. Reliquum est ad posteriore

expugnatione ueniamus, in qua consulto breuiores eri-min, cum eg extent Gallice scripti commenturq eius historiae locupletissimi a F. Macedonio, Gallo eodem, equiteque Rhodio, qui huic bello interfuit: σ Latini multi, ita tamen scripti,ut alis ab aliis multis locis dispentii qui

in linguam Italicam uersi sunt. At hoc non scriptoru esse uitium arguere debemus, quippe eodem loco dum diue sis locis urbs oppugnatur, omnes non possunt interesse: quos consecuti multi siunt in eodem historiae genere ue sati. Cum Fabritius Careet anus Rhodiorum Imperatore uita emigrasse comitijs habitis de novo Imperatore deligendo, accidit ut Philippus villarius Lila damus Gu Ius, Thomas Domuns Britannus aequales calculos ferret, nulla habita ratione Antonij Menulti Lusitani, cuius praepropera prefationem omnes repti diam t. Vbi aeqva lia suns fragia, uetere Rhodiorum more, est in potestate primi maximique equitis qui ad ea comitia delectus sit, renuntiare utrum malit. Is igitur Phihi pse Liludamuc si renuntiasset,e G adia ille salutaro prius Francisco Rege,

uocatus iadem Rhodum peruenit. Ex eo tempore Menatius, qui nullum calculum tutisset, mirandum in modum fuit abalienato animo,non a villario soli vi sed a Rhodiorum omniam libertate. Eo odio percitam atq; a ctum praci-

319쪽

FR ANCIs Cus I. VALE. REX s7 II 2 praecipitem, non dubitasse multi scribunt Cr in see rein Rhodiospes ne considere, novandis rebus studet

communicasse clanculum cum Solim uno, quibus artibus Rhodo potiretur. Et iam disii putis rumoribus csi parare diceretur classem, arma, milites Sol manus ad Rhodi; oppugnandi . mittit villarius Ioanne Lupsi Aruernu circa

comitatus aliquot aphractis intercepta naui Turcaru ea

Rhodii pduxit ex captiuis noti si a fuere Rhodijsbostiucosilia. Dilliari euera Alphonsus Troius et Iacobus Xaicus altera piratis, alter fide ab hostibus datu dii in collo quium uenit, intercepti π abductisunt ad sobmunum: qui cum Xaicum uerborum contumeliis infesto ore lacerasset, tormentis quaestionem habuit de consiliis mapparatu Rhodiorum ac tam fuit immemor humanitatis, qua interdum ostenta resolet, ut uam instiabilem crudelitate in homine side publica abductia, exercuerit. Meneto nus eques Gallicus uitatis insidῶν ,siubduxit se huic procellae. Annona deinde σ motu ligneis,reliquoque apparatu ad obsidionem tolerandam necessario, purgatis etiasordibis urbis σ murorum propugnaculisique lustratis instauratis, ubi opus esset, mun3t Rhodum Viliarius: uocato φ Rhodios equites acriter accendit ad obsidionis

incommoda toleranda,eademque eisdem Rhodiis alio tempore cum appropinquare Turcarum aduentuΥ pItaretur,per Leonardum Balestrinum Genuensim Pontificem Latinorum apud eos, m Rhodiis per Clemente E- p scopum Graecorum proponi iusiit. Balestrinus ex sodali Franc cano ad Pontisicatum peruenenui: cuius toto hoc bello beneuolentiam erga see et fide expertus e F Vιllarius. Clemens ea erat opinionis sanctitate σ probita- Arnol. Ferroni Lib. VI. V iiij

320쪽

FRANCIS CVS I. VALE. REX te, ut uetere Graecia dignissimus pasiim haberetur. Misit in t rea ad Carolum Caesarem Villarius, ad Franci sicum Galliarum Regem, ad Henricum Britanniae Rhodiosa liquot equites, cum 'stra auxi uum ab Adriano Pontιρο sice Cr Leone expectasset:qui eos hortarentur Aua quo- queremat,auxilium Rhodijs ferrent aduersus eos ho-V stes, quibus tandem obviam nisi uentum sit,annom ali-

' quot processu in eorum fines irrupturi sint: eosique aut po peros eorum foedum in modum habituri, in graue' gloriae e salutis amittendae adducturi discrimen Susci-

perent uero communem religionis causam, maiorumque uestigiis consectandis,haereditatem eoru non minus lau-I drs,quam regnorum cernerent. Sed haec occupatis eis distractisq; destico I tabcoq; bello 'stra seu ere. Incidit po-

aerior haec oppugnatio Rhodi in annu M. D. XXIII. V I. Cal. Iul. certiorficius est villarius,qui paulo antea ne praedae essent hosti,hortos, uicinasique regiones imminentes uastauerat,adesse Turcam naues cum Mahome-

te Carnu. coepit clusiis periculosio aditu sub Rhodiora co- spectu ferri sed machinis a Rhodijs emisiis mox inde abacta e hsecessis in Boium promontorium,quod alii Parobolinum uocant. Sed cum rursus machinis emisiis uarie illi vexarentur,in terram paulo p subducti siunt. Hieron mus Bariolutius Florentinus comunicato cum nauticae rei peritisiimis aliquot consilio,hanc inibat rationem incendendarum nauium hostiliam, ut m oparonibus te

Elismis leuissimis quasi eliceret hostes ad pugna, his

occurreret, miraq; arte fa trum ignem qui uoculis concludebatur. nauibus hostili aliquot locis inserret. Sed cumagni sumptus fieri deberent in eam rem, ν res periculi plena uideretur,repudiatum id est consilium. Interea co

piae in