De comparativa sanguinis in diversis vasis celeritate *Dissertatio quam summi numinis auspicio academiae Federico Alexandrinae rectore magnificentissimo serenissimo principe ac domino domino Christiano Friderico Carolo Alexandro marggravio brandenbur

2쪽

LUDOVICO FRIDERI CO

PRINCIPI HOHEN LOICO

PRINCIPI AC DOMINO SUO

CLEMENTI SsIMO

3쪽

INΛUGURALEM DISSERTATIONEM

-ditorum humillimus

4쪽

DISSERTATIO PHYSIOLOGICA

-uantum ex mathematum diligentiori etatura incrementi ceperit res medica, quantumque contrario ex horum neglectu detrimenti nobilis ars rcportauerit, nemo facile est qui ignoret, nisi rerum in ea hinc inde ab eius initio ad nostravs'ue tempora gestarum plane rudis atque imperitus. Scientiae enim nostrae fata periodosque attenta mente reuoluentibus, haud dissiculter elucescet, eandem matheseos non tantum, χἀ et totius sanioris philosophiae, atque medicinae, fortunam, ob Λ3 sum Diuitigod by Gorale

5쪽

1ummati, quae inter Vtramque intercedit, adfinitatem,' fuisse. Nam perditis illis densaque ignorantiae caligino obuolutis temporibus , ubi tricae scholarum nugaeque solidiorem philosophiam abegerant, me cinae quoque fertiles campos spinae obruerant, haud prius inde secernendae, quam et istis averrunis eatis, noua puriorque naturalis scientiae facies fuerit restituta. Quam vero largiter symbolum ad hoc contulerit dimensionum scientia, ille demum penitius perspiciet, qui, praeter rerum praeteritarum testimonia, ex ipsa eius natura colligere valet, quantum ea, tum ad animum in cogitando dirigendum, tum ad rerum corporearum qualitates mutuumque habitum adcuratius determinandum conducat. Egregia sunt, quae hac super re diuus Cous noster disserit, cum in epistola ad filium; ab M ad cognoscendam geometriam, ait, et numerorum scientiam, multum studii adhibeto: non enim solum vitam tuam illustrem et ad inulta commodam in humanarum rerum statu effcient, sed etiam animam aeutiorem reddent, ad omnium quorum usus . in medicina eXpetitur, utilitatem consequendam is s. H.

Eius adplicatio restrissimo. Uerum Vno ab errore redeuntibus cauendum est, ne in alterum incidamus, ' et quaecunque in arte nostra obuia ad calculum redigere. ac demonstrare Velimus, cum plurima eX natura sua .amussim mathematicam non ferant. Sed iuxta illud

Horatii O

ra modus hi rebus. sunt certi denique fines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum;

medio, simulque tuto tramite incedamus. Adplicemus mathe- fui, ubi iuuat; relinquamus, ubi impedit. Multa quidem de

motu ab operi oran. edit. Frobra. p. b Sat. I. L. I.

6쪽

VIImona tum solidorem tum suidorum compris humani ad eius te pes reuocari possunt; plura vero nimiam acribiam respuunti' Machii a'nbstra non mere niuchanicum quid est nerui sint, quos nemo isquam geometra lcgabus suis subiecit. Nonne in instammatiotari a sangu e fer aperta Vasa celerius acto , re-nim in obstructis maiora, pulsum eidem p prium d educim Anmemores, paruas ast profundas oculorum aurium iai ammationes vehementiruinarum febrium causias cxtitise

, Praesentis materiae fatet. ' . Atque talia quidem, ea 'inprimis, quam adgredimur, 'inmateria perpessa est Diu ob experimeritorum desectum ignorata; detecta tandem, ob adcuratius in naturam, organorum, caussasque impeditae vel auctae circulationas examen neglectum, multum imperfecta palliino ealculis demonsrationibusque inumdata fuit. Quo tam in uo salo,' in multas mutiles subtilitate, excreuit utilistima ceteroquin scientia e Multa multi congesIc--t ad cordis actionem computandam areas 'ventriculosum ' misorumque dimensi sunt; systoles tempus determinarunt; sba tium certa straguinis quantitate repletum mensurarunt tatum quo ex arteria maiori sanguis in vivo animale prodit, aestim,runt; pondus domum sanguinis cordi incumbentis definierunt; . ingenti certe ast sterili labore. Cuncta enim hae scopo suo im sincientia esse, cum illustr. Hallero e i contendin, .

In magnis compositisque calculis ab assumtorum rati he utut parum initatR, factum omne quam maxime mutari in comperto est. O Omnia vero, quae supra adduximus da-i, o Tem. Vol. s. . . 'M Vt exemplo Vtar: Ducatur numerus Io. In n. , re productilin erit m Augeatur uterque numerus sola unitate, et disserentia virtusque producti erie 3I. Denuo multiplicetur unum productum perIo, alterum per ra. quo ma gis eompositus fiat calculus, et habebis differentiam 3 I. et sic pono Pr Mitione compositionis. . . a

7쪽

. ta eiusmodi sunt, vi mammas sigi nequeati . Primum enim cordis vasor imque areas in cadauere tantum metiri licet, easque vel vacuas, Vel ceni distentas; si prius, minor diamei ter ac in vivo corpore cit; e sin posteritis, maior. s) Sed quantum descit prior, quantum excedit alter disteremia . utriusque naturalem diametrum Git ρ . . . ' . . . V. Pulsius stala ineerta. . Aeque disicile est conficero , quantam partem totiua . puIsus systole sibi sumat: ut enim omittam, ipsum numerum pulsuum intra minutum primum fixum non osse, totam put ' sationem in quatuor stadia distinguo. Cor nimirum I ab imi uiso . 'sanguine ad definitum usque gradum distencitur, in eoquella ali- quantum persistit; prius enim se contrahere nequit, quam eius Uires cum sanguinis renisu in aequilibrio constitutae, hunc' tandem superent aequilibrium vero absque quiete cogi dari non pntest; sequitur 3b contractio, quam denuo. Ob candem . rationem excipit status neuter. Equidem certa haec sunt. Quantum vero temporis quilibet stariis sibi vir dicet, qua ueratione in diuersis pulsibus varici, illud omnino indefinitum irac relictum ei:

Sanguinis pondas specilleum incertum sed nec idem ubique sanguinis, sub codem pondere est

volumen: heterogenea est massa, quem sanguinem vocamus, mira particularum varietate foeta, di Uersissima crim proportione. Illa particulas alias grauiores alias leuiores stat, inde- que ideam suggerit massae ob inimerosiores imius vel alteri u ' generis moleculas pondere auctae vel imminutae; ab ipsa autem diversa partium varie figuratarum proportione cohaesio cum mutetur g), et ab hae mutata gravitatem corporis specifieam variari.

8쪽

ibariari necesse sit: haud obscure duplici eX hoc momento imtelligitur. vix duorum individuorum sanguinem reperiri, pon- dere specifico mutuo aequalem. Consentiunt experimenta a clari stimis viris in hunc finem instituta, quae collecta videri possunt in Ill. v. Haller elem physiol. hJ Iterum vero hoc lo eo notamus, minimam saepe di Verstatis esse rationem, quae tamen calculo nostro notabiliter mutando par sit. g. 4. db

Saltus arteriosi 'sa cris, pondus mali ae eas inea beatis,

. . incerta.

Sestum eX arteria prorumpontis sanguinis adcuratius definire Variae quoque caussae impediunt : latum nervorum in omni arteriae laesione adsectorum in circulationem imperium; aeris vulnus ambeuntis diversa diverso tempore resistentia; ipse demum disshctionis vel incisionis modus, i) Vulnerisque amplitudo. Eoque ex saltu, habita simul areae ventriculi itidem .' incertae g. 4. ratione , pondus sanguinis eordi resistentis cum aettimetur; v) conficitur, nec hoc maiori ac reliqua firmitudine datum niti. Quare cum ea, quae pro stabiliendo calculo adducuntur, omnia sint variabilia, hunc sua destitui certitud, ne palam est.

Instituti ratio.

Verum longius, ac putaueram, ista me ab instituto aBdti-xit disquisitio. Ad ea igitur redeundum, quae maiori cum se-- . II ' curi- hJ Tom. II. Sect. II. I q.

ib Seetin vel est transversa , Vel obliqua, vel arteriae longitudinem sequimr. Quaelibet vero ob fibras huius inustulares orbicillatim positas aliter sangui. . nem erumpere saeit. Accedit inaequalis integumentorum partiumque M.teriae incumbentium contractilitas.

9쪽

curitate pro certis venditari possunt. Sint sui latromathematieis subtiliores calculi; nobis ex cognita partium per matomen labrica, legibusque naturae constantibus duce experientia et ratione circulationi adplicandis, generaliora deducere lassiciet. insudent illi geris suis, nullo aegrotantium commodo; nobis cum m. v. Haller l) utiliter dixisse sat erit: viatis validam esse

Cordis fabrica. sed cordis fabrica adcuratius ex instituto examinanda erit. Venit hoc nomine musculus cavus, oblique in thorace ad costam quintam veram sub pulmone sinistro m. situs, cuius lobi cum in finem exsecti, illum quasi involvuntae recipiunt; figura sere, quae coni per axin secti m), inferna

nempe superficie plana, superna convexa margine porro superiori sinisteriori obtuso, altero acutiori, unde a quibusdam pro pyramide habitus n), apice seu mucrone antrorsum directo. Totus laxe cingitur sacco membranaceo, e cordis vasorun que maiorum continua tunica, dein propria, alba, stipata membrana, exteriusque adplicata Vbique ope cessulosae pleuraconflato, ob nusquam ipsi adnato, magnis vero ex eius basi prodeuntibus vasis, inseritisque diaphragmati adhaerente: peri- eardium dicunt. Firmitatem hoc cordi praestat, finditque pariter ac illud, halitum coagulabilem, et frictionem et utriusque cohaesionem impedientem. g. X.

Ventriculi.

Cor totum estuum est, medio septo in duo ventriculo&diuisum, quorum anterior, olim dexter vocatus, debilior in

10쪽

uniuersum ed latior est; posterior, sinister veteribus, maiori parietum firmitate, minori arca gaudet, Vt. ratio 2: 3. sere poni possit. p) Interna ventriculorum superficies aspera est et inaequalis, a prolongatis in cauitates fibris et reticulosa carum implicatione oriunda. Eminent inter has longissimae omnium produiniones, columnae cordis dictae, quae ex carnea eius substantia exeuntes, finibus suis tendineis auricularibus vatum iis, mox dicendis, inseruntur. Essiciunt illae, ut in valida comdis contractione renitantur valvulae, neque in aurem se urgeri reuolutas patiantur.

g. XI.

Foramina, valvulae auriculares. Binis vero quilibet ventriculorum ad basin instructus est soraminibus, quorum alterum auriculare seu venosum, arte. riosum alterum anatomicis audit. Per illud, ellipticum fere, et callosi marginis, in auriculam cognominem e Ventriculo via est. Lumen claulit annulus, ex duplicata interna auris membrana productus, varie diuisus , ut valvulas imitetur, quas triglochines in dextro corde dicunt, semitrifido annulo partes tres la apezias reserente. Sinister vero lprosundius sed bifariam tantum diuisus, maiores firmioresque lacinias nactus est; mitrales vocant valvulas. Hae omnes liberam ex auriculis inventriculos viam ad horum latera adpressae relinquunt, simulque ostia arteriosa obturant: reditum vero adplicatae ad ma .ginem suum occludunt, arterias aperiunt.

q. XII.

Foramina, valvatae arteriosae. In eodem enim eordis lando, sed posteriori, pulmonalis in dextro, aorta in sinistro, arteriae amplo lumine aperiuntur, margine perinde ac in auriculari foramine calloso. Producuntur ad eum marginem, quas semilunares dicunt, valvulae, interuae arteriarum membranae soboles, citi carneae hinc inde vel B et tendi-.p v.Halter prim. lin.ybyc S. II