장음표시 사용
11쪽
riani , Inquiebat is nominis oelebritatem impotens Diseeptator adlectas, disinis praetermissis quaestionibus, irae supra naturam , supra humanam cogitationem sunt, philosophica in palaestra lati 1Ιimum tibi decertandi eam-rum aperiam Edissere quaenam sint rerum principia, quo modo , quid- gignatur, quoque modo intereat quae nimborum fulminum, tempestatiimque sint caussae: Quae corporum caelestium magnitudines, interval-Ia, eursus, progressito ne si quae corporis, quaeque mentis natura, quae r tisinsilum, qui animantium ortus, victus, figurae, quae stirpium , quae omnium ferme rerum, quae gignuntur e terra essentia de ceteris
mum philosophareis contende , in quibus di scopum assequi utile est, errare, minime periculosum. Quod igitur optimum factu existimabat sanctissimus ille Pater, ne Theologia a profanis pollueretur , nos, timore vanissimo correpti, maledicti in loco stultissime ponemus , ut Λudit rum Theologiae copiam augeamum quem idoneum ille ducebat emittem dis hoe Sanctuario rudioribus egressum nos dolendam appellabimus a saeris Litteris avocationem Quam ille servandae Theologiae gloriam Iovioribus aninus ostentabat, nos captandae vulgi Pr edicationi eisdem inubdebimus λNee mirum sane, Auditores, quod praeteritis omnes se iis ad Theologiam discendam docendamque unice accederent, dum scilicet homines vix umbram haberent aliquam, aut imaginem Philosophiae Aliter se res
habet tamen in praesentia. Felices nuper animae caelos ipse mente adi
runt, neque modo sua parte debacchentur ijs, sua nebulae pluviique rores ἰsed etiam per inane rotantia mundi sidera, ornatumque variis oloribus orbem descripsere. Fulgent ubique imagines, Mundique per aures eum elarissimorum nomina Virorum qui Mathesinis Philosophiam primam, Critieen Whumaniores Litteras illultrarunt, naturaliumque cognitionem rerum experimentis certissimis quam maxime proicierunt . Recens rem de florida quum sit horum saetes studiorum, Munus novitate semper irretitis eadem mirifice conveniunt quum Theologia contra , sua non
solum dignitates majestate obriu sed etiam vetust Me quadam laborare videatur
Verum quid vetustatem Theologue liet illi obesse H Auditores Diis
12쪽
meam factis, novam eius sesinam norim Mesem, novam methodum, novam iis denique praestantiam, tantam sui ingessisse eam spectantibus imaginem, ut plurimi inde, nullam mentes in ea excellendi spem, --mis despondeant, seque etiam a sui: in semel onere avertant , dc olim quidem smulatque sapere nonnulli eceperant, jam se sipere credebant vixque limen libaverant areani: briu domus, putabant penetrasse . Ita que multi ad sapientiam ausi per renisse se putassent, potuissem per te Ure. Venim in eo ceteris mactare videmi aetas nostra , ut nisi qui revera sapiunt, se demum sapere arbitrentur olim essentatores habebat multos Theologia, multosque diobolares, ut iis dixerim, magistros , qui quum vulgata quaedam, aut litigiosWac ad scholasticas modo eontentiones utilia tradidissent, ea Theologiam essesectitabant. At nune nemo inqui non intelligat, nihil fuisse hominum illorum inepta peribasone lassius, nee fi illa
sepientia ineptius olim vellinum controversia homines torquebat Min lac contentionis sane quam veritatis euhidioresu sum que habeban tu in pretio Scholasti eo rum noctes illis theologicae, qua tenebras revera maestionibus magis, quam lucem adferebant. At nune operariusin di parentes suos proculduiuo se sues relinquerent nemo nune Theo logus habetur, nisi sit ita comparatus ut Theologiae principia doma habeat sua, 3 quaecumque ad vera ejus spectant adminicula, quaecumque ad saeram tinent eruditionem atque Criticen suo opiosissime epenu valeat suppeditare Gravissim nune esse debet, veritatis aman tissimus Theologus, immo quum aliis nominibus suscipiendus , tum hoc ves praecipue, quod plura sua quam ostentet, semper plura praestet quam liceatur olim simulatque paullium ultrix prim Theologiae elementa progressi erant qui Theologi appellabandiir, continuo opes honores in vel invitos congeri sentiebant, quod densissimis illis in tenebris dobium etiam lumen magno eo videretur ad inodendum adjumento. At nunc qui larva sapientiae, aut mediocritate doctrinae, sua tamen de opinione tumefactus , aliquod adferre se in erederet aut sibi nomen, aut Litteris sacris incrementum, ille quidem, ora omnium proculdu bio volitaret, sed latin ut es omnes veluti mente capto , stultitiamque ostendenti suam, conviciis lassiliarent. Itaque theologicam ad lauream nenis hoc aevo perventurum se eonfidis, nisi qui celeste de prope divisenui intentum babet, iliudque utrisque Paridis, ibus exculium, qui
13쪽
que omnes annos ita vixerit, ut a sacrorum Canonum, sanctorumque Pintrum, Ecclesiiastica Historiae, summorumqtie studio Theologorum , nurulo eum unquam tempore aut commodum aut otium aliquod abstraxerit, aut voluntas avocarit, aut somnus retardarit id immo numquam debilitata virtute, nunquam fracto, sed confirmio renoVM ue umosacrae semper At arca in invigilaverit sapientiar. Ast, ubinam gentium in praesentiarum sunt, dicent fortam ii , qui de neglecta Theologia non mediocriter conqueruntur , ubinam , inquam gentium in praesentiarum sunt Viri eum iis conferendi, qui tot auro e droquae digna theologica per Ludovico decimoquarto imperant con scripsere Ita, inqtiam, illi, quos ipse si vicissim rogarem tamen , ubi nam gentium in praesentiarum Viri sint eum Colherbo conferendi , qui apud Principem sacrarum caussam agant Litterarum haud vererer Pro secto, quin effatum illi vetus verum ei e farerentur, nemini scilicet tamesarum ingeninm, tam egregiam virtutem, tantamque disserendi copiam esse atque facultatem ut possit denique emergere, nil occasio etiam, Io cus, tempus, , quod praecidivum est , Commendator accedant. Hon
stiores ejus inopiae tamen deessi non videntur caussae, illa nempe ipsae quas C. Vellejus Paterculus olim in medium protulit , dum mirabatur scilicet, quod in diversis quibusque artibus, lino tempore, profectu sun si ad eandem praestantiam eminentiamque clara ingenia simul Omniarer venissent, quo tamen elapso arctati temporis spatio habi artes ipsae earumque studium exstingui crederetur. Si enim existimat Vir ille certe maximus Alit aemulatio ingenia is nune inlidi ac nunc adam νatio inci rarionem accendit naturoque quod summa studio petitum es , astendit in sum mum di uisque in pejecto ore est naturaliterque quod pro edere M po test, recedit, es, ut primo ad consequendos quos priores duci nus accendimur: ita, ubi praeteriri , aut aequari Osisse despera rumus, sudium eum De se discit is quod assequi non potest , sega definit , ef et,eluti occupatam relinquens
materiam, qu erit novam e praeferitoque eo, in quo e niuere non possumus , at vicia quod ita ιν conquirimus t sequitumque ut frequens ac mobilis transus maximum μυecti peris indicamerum sit. En, Auditores praestantissimi, cur Theologia studia praeterito floruille eculo, nostro prope jace qaee Videantur. In majus scilicet, ut olim, eadem nunc augeri non sinit
14쪽
stantius, nobilius, sublimiusque nuper editis Religionis Christianae&Q. tholieae indieiis Nam, ut in Metauuiis, spinosa, Hia, so, Baelio Tollando, Collino, aliique qui a liberiat nomen habent, insidiosissimis
Scriptoribus, revocatos prope dixerim ab ore vidimus Tryphonas, Cel Hierocles, Iulianos, Symmachos, Porphyrios, Iamblicos, Eunapios, veteresque Stoicos di Mademicos sacrorum nostromim advertarios ; ita veteres eorundem Saerorim apologeticos Scriptores caelo veluti demisses
tot in egregiis lagimus recentissimis propugnatoribus, quos equidem quis non dicam superare, sed quare aut imitari sese posse facile conta troua autem animi fiducia adorius adeo oppugnatam haeresim polemico
congerere quis nunc auderet Commentarios, tot iam elaborioustinis, di, vinaque sepientia resertissinus exstantibus, quos nisi exscribet non possumus, quosque satis Hetero xi semidarunt quareeorum audacia adeo cohibita, ut debitam demum habeant nostarum virium rationem λ Pugnaciores quoque milites in stativis agunt, dum hostes verecunde suos
se intra fines continent neque i iis rimis ins itur, nisi qui bellum
gerit adversus repugnantes. Veritam, tinnam me inuidium d lit seiosarum rapit odium oncertintionum Num e nimia Theologiae selieitate veternum aliquod λ hiis
magna Imperia limites suos liabent, quo quum venerunt, si ni, rexrineunt, d tandem ruunt ita nobilissima haec scientia , suo nunc pressa pondere, equit fortasse, aut succumbit Num extra ista theologicar iquaestionum veluti materia, Mimisque ad incitationem philosophicam directis, quodque bellum cum hoste habemus potius quam gerimus nullam idcirco praestantes doctissimiquae habent Viri Theologiae aut theologicarum lucubrationum rationem Fugite obsecro id suspicari Audisetores. Non sermo externus, non exterm m ingemum, externa vobis non sit mens Itali, Itali. Ego certe non patiar, non seram, non comes in tam non sinam, ut o Ecclesiae tranquillitate , exque secunda profanarum scientiarum sertuna , ex sublimi denarum Theologiae statu, hanc dierno retroeuntem tempore, aut inaccessam neglerum te esse inserrutis. Vigent in praesens, fateor, virent Philosophiae, Iurisprudentiis, Hibstoriae, loquentiae, Critices, ceterarimque Idusarum studia ; verum ea
ipsanae etiam de mussa viget quam maxime studium Theol etiae, quod hodierna aetate, vique perfecta absolutaque Legum, Linguarum Histo riae, Disilire by Corale
15쪽
tiae, Chronologiae, Geographiae, & Critiee eognitione nullum esse potest viget eiusmodi, inquam studium, licet apud paucos modo , apud
adeptos, apud probatos, apud Optimos, morumque & vitae labe carentes viros, qui ea, quae praeteritis annis divisa magnum diversis Seholis comciliabant nomen, collecta nunc tenent. Vulgatissima ea sunt , quae sacrae sodalitates paene omnes promovendis arcanis . sublimioribus studiis veluti quam maxime idonea, nuperrime constituerunt. Equidem eisdem nonnullos sacris in Coenobiis addictos semper suis non negaverim; quod privato tamen arbitrio, privata assiduitate, privato consilio, non, uti pau- eis ab hein annis, Praesulum auctoritates praecepto, receptaque ex di sciplina praestitere. Id autem unico solidioris Theologiae tribuendum nunc esse desiderio, ex eo colligite Auditores , quod tametsi Paulus V . Pontifexmaximus, qua erat virtuteis incredibili sapientia, orientalium peritiam linguarum, ut theologicis intersereretur studiis , in sceleri imdueere, & quam maxime proferre studuillet opud sodalitiorum tamen Praesules aemul itio in praesentiarum magis, theologicum seculi ingenium, quam majoris tunc imperii vis, & obtemperandi gloria potuere. Plurimorum igitur effulget ea in re labor , studuina , atque diligentia quos inter apud nos Bertolatus celebrantur, Dionysius Remedellus qui Bononiensi ininthenaeo orientales eo fruictu docent Linguas , ut hobrateas alter theses, scelectissima alter de Geogo inhlit, drographia, Anemologia sacra, stata sibi sumpserit publico frequenti Timoque in Coetu superiore anno, Vindicanda. Quantam autem in vere theologico scribendi genere merentur hac tempestate laudem apud Gallos praeclarissimi non paucitaurini Monachi quantam apud Italos Mamachius , baralea, acclarus, Bertius celeberrimus , majorem fortasse consequuturus, si majorem aliquantum eujusdam habuisse Scholae veteris rationem Quantum sibi theologicum mox decus adtulerunt, nuncque etiam adserunt plurimi, qui se tamen iacrae vitae nunquam dicarunt, Viri quique theologica de re praestanter aeque dataque opera scripsere , atque illi qui eam olim more, initituto,is habitu profitebantur λ Ut ut enim bene multos, doctissimos illos quidem , sed qui imprudentia laborave te omittamus, ferri tamen constat per ora omnium theologica agalotti
Λveranni , aspari, Catanei , pinelli Scalae Principis , celeberrimique Iohannis Lamii, aliorum denique ejus ordinis hominum opera atque
16쪽
seripis, sistrausorem dii viris iis rebus seisistiani intorsionasteriorem ademiam septa non con initisse se, sed pro omni etiani antinos Emilitasse hontinum, apertissime evincviit. Non ego sit Aemorem quaset Virtutis doctrinae si iam retuleio pravonia Vir maximi nominis, a plane altera ivius, indefessi nempe stili ει calamitasse iis . Nil illi, se tamen adhue mi praestitisse visus est, ius adversus Basiaci deo tans, tam graves nobilesque canos theologica laauea comuisset . secuta tem tuo inne maiorem Librivrunt theolaci sum opiamscribunt ii qui e libus sunt artibus , quam qui ossinio de lege sacris esse debent studiis addicti, quonam quae 5 3iis iure potest , nullam Eligionis, iiiii iam Theolaciae, nullam denique Theologorum, theologiorumque Elii 'brationum nostris sistem in regionibus haberi rationem λQuerebatur olim a Balthasarium de Cunio stribens ipsius , quod
exortam vix sanctissimarum nobillissimarumque viter imam iurem ab Ainti a Nobilitate , a Purpura. - in mum , a mediam puli
tamque turbaminas uii mreasset Haem prosecto, Auditores, non de eent hodierna tempora querebe, quum neque ab Auic, neque mobilibtate, neque a Purpura, eum protina, tum sacra etiam studia relegam esse videantur. Num enim ab Auli rei aram in praesens diem meo iosiam, iis, Pontium Petri in solio sedente, evius mens mos inquam, aeris, theologicis praesertim discipliniis, quas sexcentis editis magnae molis Elueubrationibus extulit, illustravit, sitque eum in minis aeternitate vindicavit Num res enatam ab Aula Meemus Theol etiam, quum tot doctimam circumserantur cum Germanorum, tum ita torum etiam Episcoporum, Gallicarum rubo theologicae neniis , tota cura, tanto studio, tanta diligentia, tantaque sapientia conscri e Num relegatam hoc tempore ab Aula&a Nobilitatenebimus Theologiam, si nuper amissim in memoriam Visum revocabimus omni vimiis tum genere ornatum, vereque ad immortalitatem eo ararum, Ludovi- cum Aurelianensum Ducem, cujus tantus fuit theologicas euadistiplinas ardor , ut orientalibus , quas edoctus fuerat, linguis usus sit ad opem
17쪽
Audistis, opinor, quam si lari benevolentia Thomistieae Theologiae Λ seclas idem complecteretur , plurimi eos facere sera suscipere testatus, qui praestantiorem, ut aiebat, inter opiniones , quas Schola versat , tr dere, di pro viribus pri pugnare non cetant Oedidimus Auditores, masse olim Theologiam, imperante prauerum Francisco rimo , Galliarum Rege, quod musas ille etiam nera regali animo meret , e gioseque Viros, praecipue Theologos impensissime dii meti nullis eum tamen vel a pueritia imbutum fuisse ait luteri Qui eius in laudes iure merito totus fuit oleberrimus Thuanus. Qir sit in obseletam neglinctamque suspie initu aetate hae Theologiam , qua maximus Regii illius Generis Prinreps non eam fovit modo eoluit, sed didicit, immo u audieare jure de ea lam potuis is Num denique relegatam turpura dicemus Theologiam, quum hac ipsemet temporis periodo Lam'
beninus Passicinetis. Qilirinus, Gottius , Poliniacus eidem conciliaverint gloriam nemo sit tam ignarus rerum, aue nihil de Republiea Christiana cogitans, qua non videat, non intolligat, non animadvertat λ Horum postremus, paribus licet cum Lucretio, philosophicis videlicet certaverit armis, bello non destitisset tamen, si longiora numerare potuisset vita tem-Pora, neque finem armini imposuisset, nisi theologicam circumdedisset humeris Ioricam ostensurus erat scilicet, nihil aliud suime Idololatriam, ausi quandam heresim a prima antiquissimaque Adamiis Patriarcharum
Religione desses entem quod paucis etiam Libro non elaboratissimi ine ris delibat ad inquam, ostensiora erat Vir Eminentissimus, sed Πια- re messiis eursu 1 st mors Hra silere
Aeriri ut Ocno, qui fixus arundim, carmen Μille modis querulum , qu diseverat, interrupit . Si medios tamen interrumpere mors potuit suavis ros ejus cantus, num' quam futurum erit tame ut ipsius celebritatem nominis' gloriam interrumpat. Viret ista quidem post sata perrenisci splendidiorque inmo, auctior apud nos a ista est, postquam celeberrimi ope atis, qui honoris caussa colam adflat, praeclarissimi scilicet Riceii , ,hatis Casi - .nensis, anti lucretiana cythara italicis reso aut modii latiumque dis viae plectrum eliciter aequavit ..
Dulaisi avec versi interiretatio niihi in memoriiun revoeae tot ita ,
18쪽
ne sermone, Mitos e Galla mesertim erimipentes theolo libros,
viri homines non admodum etiam doctos ad vulgarem di pervagatam saltem theolmearum intelligentiam irestionum ratione aliqua adtollant Nam tametsi quiniindam vi o magnitudine rerum, studiorumque etiam caussa, ita sit Italia assecta mine di instituta, ut angulus eius nullus gal. vea vacare lingua antelligatur eo tamenardentissimum proserendae Themimae studium processit, ut nulla re, hae Hate, magis, quam interprotationibus eiusnodi utinam pessimis non semesi abundemus . Legitur mine certe apud nos vernaeula sermone Bomieuusu latitur vernaeuis apud nos sermone metuetus, euius praeclarissimum de Prinei Fidei Commentarium adnotationibus illustravit iis do simus eius late ros catenerius Legitur a nobis sermone vernaculo iustius in Thesevo Naturio, illius auctorem , inque Poetie GH orionem Idololatriae
perspicuam sinere conatus . Neque enim vestrum quemquam perperam existimare arbitro Audito-α, .arum alii uin, alii methodo inusis
theologicis eontexti sint Libros, aut qui in sonto, Theolma nomen habent, theologiem emi appellandos quippe si ita se res haberet, tune sesum theologis, de re strinum fuisse dicere opus es Et, quum nulli prope veri silidique Theologi siere . inuntur vernaeula a nobis sermonometius, Baltus, Bernardus Lamitus, Lehrunus, Turonensis Antistes aliaque starenta, halica dialecto reddita hodieri, apud Italos Gallosque theologie studii monumentan in anote ex fremone redditos Dein
anum, Dorinum. Perstitium Muttamus; utque tot praeterea is nuperrimos Theologie polemisos, a lesiastis politiem scriptores, qui copiosissimos de Fidei ControVersis, deque Historiae sinae 3 E esasti, eae areanis italio lingua edidere Lybirm niaximum sine virentis ubique
quid est aestim vix dubitemus quin sesi te di amplius beataque se - ita meiplinae Histolocleae eon in si remoti sint ab eius penetra, .libus prosin omes, rerumque areanarum non admodum periti sique contra fieri oetus, si Lais praestantiores, si amplissimi agistratus, si Pii ire, Mobilissim, si spectatissimi Praesules, si Purpurati Patres in eaves suitur, i inique impensissime olant , pertractant, amplificant, strenue μή pug ac An ut lapides etiam theoli gie loquantur aliquis ex actu tot ramisque theolostris Elucubrationibus, tot theologicis hila
19쪽
terpretationibus, tot theologiciis congressionibus , tam claris deniqtie divinae illius Sestiuiae adsectis contentus non eriti Agite , agit , dolescentes, revocate animum, moestumque timorem mittite mementote
illi vos addictos esse disciplinae, quam exigua sortasse quidem , sed praestantissima tamen mortalium pars aut pertraetat, aut celebrat, aut Veneratur. Horum virtutem virorum, horum nomen horum dignitatem, obsecro, respicit , insanumque aliorum numerum contemnite. Etenim ea
ratione, qua jure scripsit Aristoteles, magis expetendam eme quantulamcumque praestantiorum rerum remotarum a captu vulgi cognitionem intelligentiam, quam communium di pervagatarum quamlibet exquisitam tractationem ita quis non videat, quamlulamcumque a laudatisis laude dignis Viris prosectam laudem euilibet effusa imperitorum praedicationi esse anteponendam λ Nihil autem virtuti d sapientiae gratum S gloriosum magis vera ejusmodi decora laude esse potest; quidem si divitiae opes, blanditiaeque facultatis alicujus precitam risondere deberent, non litto phiam nune Iurisprudentiam valere, aut Matheum dicere opus esset, sed musicam potius aut lydium cothurnum quum in eos, qui dulcis jucundique praestant modulamine cantus, humanioribus sive inducendis, sive firmandis fovendisque moribus, pe .unias opes, quodcumque blanditiarum genus, magis quam integras in Academias, aut ceteros quoscumque egregios desperitisti mos in Artifices, provide ne dicam, an immoderate, effundi videamus. Uerum, ut inquiebam, fugacia illa bona virtutis' sapientiae praetium minime ostendunt, sed illud solum honoris genus, quo veram virtutem veramque sapientiam prudentissimi & Iectissimi mortalium honestant. Aut si in non tenui labore vos tenuis adhuc sequetur gloria Adolescentes, illud intelligite: Sapientem, ut honore dignus sit, primum
semper laborare; secundo, ut honore dignus habearair pciser mum eidem
illud esse quod primum est non sapientibus, honorem ipsum scilicet, qui tunc etiam verus modo diuturnus erit, quum fuerit, non multitudinis