Camilli Plautii Paezonis ... Commentaria ad rub. De verborum obligationib

231쪽

inl.singularia,nume. i. Esicer.pet. Σ Contrarium tenet Bar.in iaciendum , infra eodes colum.pen.Brun.de serna in arti de probat.& praesumpt.sorna.col. Cagnoi.in I laeta, numero P versi. quinto limita.& omnes: qui praesumptionem hanc esse arbitrantur. Ratio fecundum eos,est,qui probatio in contra rium acta praeualet prssumptioni:&est sortio ideo

superat Quod mihi non placet quia hi doctori prae Tupponunt istud ex praesumptione inductum fuist

se: quod minime probant. . . . ii

3 Ego existimo eam fictionem esse legis.& hoc mi hi probat tex.in ds.si scriptum: Vbi non ait praesumi stipibnem interuenisse,sed perinde haberi, ac si

4 Quod nota: quia alii prssumptionem hanc esse

arbitrantur.ego iterionem puto , Inter quae magna st differentia.Nam fictio est contraria Veritati,Barto. in diffinitione eius, in d. l. si quis pro emptore.ff. de usuc.Ideo fietio non admittit probationem in Gtrarium,Glo.&docto.inl.si duo in Verb.Videtur. Ede acquiren .hgredi .glo, in i .conficiuntur, in princi . ff.de iure codicibili verb.ςreditur, glo.in LVlt.C.qdmet. λα inlinue Possidetis C de Prob. . . Pretiam

232쪽

Praesumptio autem non aduersatur Veritati, Immo illi,quantu potest,innititur,'& ubicula in manifestatur veritas illi cedit.d.l.Vitim.C.quod me. cau.not. in auth.sed iam necesse .de dona.ante nupt. y Adde, tex.in i titia. pen.insta eo. loquitur per verb.Intelligitur:quod Verb.ipsum quoque fietione praesesert Bar.in d.l.si quisς emptore,col.3. Vers.

sed illa opinio.ffde usuca.i.in prin.in Verb.intelligatur.C.de rei oo.aeLqui tex.loquitur de stipulatio. ne quae fingi tu Vt ibi per gl.in verb.subsequuta. Et uc puto non sufficere quod probe interrogatio nem non prscessisse.Na nihilominus fingit stipibutit Oc in l. unica.C.de rei φο.are super quo cogitandum relinquo:quia csteri oes putant hanc esse iuris praesumptionem.De fictione nemo Vn cogitauitas- Ampii tur si aperito,siue ab idiota, re imperito afuerit scriptum, trad.Aret.in d. si scriptum iasti .de inutii stip.Socy.cos cclxvij.Vt refert resequitur Ca

Nihil.n .impedit quin etiam imperitus habeat Mnim um faciendi actum validum Oc efficacem. Et lex,quae simplici ter loquitur omnes comprehendit siue sint imperiti, re agrestes siue iuris studiosi, prout etiam stipulatio de qua in d l. unica. C.de rei

Vxo.a Memper habet locum,sera oes doct. Quod si me dubio procedit si admittimus hanc esse fietione, i

tantea defendi. Ampliatur praeterea lige conclusio Vt pr0cedat in promissione dotis Inceris, quae a 'pliatio longum exigit tractatum,quia Videtur conintra teX.inl.i.C.dedot.promis. ital in caput substequens tractandum reseruo. .

233쪽

PROmississicripta in instrumento importat stipulatio

Etiam quando dos incerta promissa est. nu. . . contra tenent communiter Din. .a prima est verio ,

Dossemper habet tipulationem.nu. . '. specialia duo non debent concurrere. .s. π L:

EasEt quarido ex diuersa origini proficibunt .nu. 7.

Myti ATun conclusio principalis, ut locum habeat et in promissione dotis in ceris,qus sitistro scripta est. Nam 5c hoe casu stipulatio steruenisse credetur.l.i. C. de rei uxo.a 2.lcum post gener.ε. de iure dota in enim speciale,quod promissio dotis incertae valeat d. g. gener Ideo e .ind. M scriptumanaliter conce pium ad eum quoque casum producetur. l. de prete rio:Ede public.cum simi.hanc ampliationem .pbae et Alex.in l.sciendum,nu ruinis eod. Idem probat Corasin l.qui liberos,in gl.priuileg. incertae dot. num. επ.Ede ritu nup.Aquen.in St.scicdum, idem pro hahre Brun.in De serma,in articin de probat.sorm. eol.xxx agno.in d.Uecta,nu.'xin η.limit. a Contrarium, imo promissio dotis incertae scrinpta in instro pro stipulatione non habeatur, tenuit Bal.in l.ic.de dotipromisoc Ias. in d.l.lecta colani. snsi cer.pet. Are.in d.l.sciendumsol.iiij.α ibi Croti eol.i.infi.nu iiii.Molin.hic nu l. 3 Mouentur per te in vi dedo.promis. i proin

234쪽

ponitur eastixqub in nuptiali ina scriptum erat, Puellam,quae nubebat,dotem dare promisisse. Inc ilex,frustra eiihi existimare ac tionem sibi compete re,quasi promissa dos sueri nec pristita.Subuci t rationem, quare frustra speret actionem ex limoi imstrumento:quia nqui nec species ita,nec quantios rasulla fuit prbinissa.Ibi scriptu I instro erat Verb. promisisse,in milia actio copeti t ad uersus pinitte te Et aduerte, ibi duae regulae concurrunt in fauorem stipsonis inducedg, tamen h6 iiiducitur.prima est regula,q, verb.premitto,accipi tur pro sti prone. d. si scriptum.Secunda quod sumus in casu dotistin qua semper subauditur stipso,etialia nilla: re inutiliter concepta habetur pro Valida , d.l.i.C.de rei Vxo.ac'.Tamen tot tantiris concurrentibus, stipae latio non significatur. r Quod ea ratione inductum esse *rbitrantur Goquia eo in casu d uo concurrunt specialia: Prim una speciale est,quod dos incerta,periti pypnem promissa debeatur. d.l. cum posts. gener.F.de iv. dou .iq.C. de dotapromicSecundum speciale est, in omissio

ε : Quamobremne duo cocurrunt specialia,promisso incertae dotis de nuda couentione intelliget. d.l. C.de dotipromicex quo gnati ter colligunt doesto: promissionem in instro scriptam de stipsontantelli

ζ qn contra fixus regulari iure valet: Secus si speciae iure sustideatur,& ex priuilegio, secundum Bod.

oc Iaso.&sequaces. ν Prima opinio misi verior V per rex.ind. s. genis, qui non potest cauillari.Non obst.argu.de duorum specialium equinu. Nex.in d.I.sci edum,n5 H in se nouum t duo specialia cocurrunt: qn.sex duo hiis manant sontibus d.singularia.ifes ceri petiBarti

235쪽

a ba casu proposito speciali . qus consideranturdi uersa origine proficiscuntur.Priuilegium.n,Pmissioni scriptae indultum,fauore scriptura seu mauiri Verbi solennis scxipturGratione inducitum est stipalatio incerta fauore dotis sustinetu i per Alexa.in I.sciendumnu:2.iosra eod.Et sic dyo specia ia tolera. hilia sunt in casu proposito stat it3 qa conclusio id otis incertae promissio scripta in instrumento stipari lationem prs se ser per regulam de qua in ds.si scri Ptum,tota difficultas in.eo consisti Vt respodeatur ad tex.in d.l.i.Qde dot.promisquod sequenti capite non obstare ostendetur.

Distincto Moliti. reprobatur. . a. Dos certa qualitercunque promissu debetur.nu. 3Dos incerta nudo pacto promissi non debeturinu. . H. L.i.Cde do promis explicatur. . . Dotem promittere certum , ex promittere construenda disserunt numero. 4. OLN

. Dotem constituendam promittens non obligati r ns postipulationem. nume. s. i Assio quae pro dote competit pro constitu Ma dote hon

competit. numero. 6.

Proin his dotis constituendae in instrum to prae sex fere e

Dei tu et promissu pari plu ambulant. a. er λ

Ds constituenda non est eos.nu. 9.

236쪽

. Depromissione ros Dotem incertam promittens non dat nee constituit Do

Dos constituenda non habet priuilegia dotis. numero

Dos constituenda non habet actionem,quae pro dote ceratu datur.numero. 13.

. Actio ad dotem constituendam ex stipulatione datur. 14 Aliud est actio pro dote certa ex eda aliud est actio pro

incerta dote constituenda. nu. IS.

Actiones plui es compeWnt quando eos incerta fuit pro

Regula quod duo sterialia non concurrunt no colligitur ex l.i. c.de do promisnu. I S., Actio ad dotem exigendam non datur, sed ad constitue . dam quando dos incerta fuit promissu nu. I9. Promittens se constituturum dotem obligatur ad factum

N obstatu.LC.de do.promis. AleX. in d .l.sciendum. nu.Σ. tollit obiectu, cuius tamen responsione non admittit Crott.ibi Corasin d,j. qui liberos isderi tu nup.nume.17 distinguit. Deinde ipsemet sibi non constans aliam adducit distincitionem numero centesimo se Ptuagesimo nono,qus nec ipsa defendi potest. Moejin. sere idem hoc loco scribit,ia umero trigesimo Primo Sc trigesimo secundo, & arbitratur Verb. Pro. mi seri t eo loci stipulatione minime praes erre, quionimo inquit etia si expresse facta fuisset stipulatio.

237쪽

inutilis esset propter incertitudinem,& si eum. Summa haec est, Q incerti ludo vitiat promistione dotis factam ab eo,qui alias no tenebatur,d.l.i.C.βedoe.promichisi sit collata in arbitrium l.ih. eo. it.Si vero promissio sit facta ab eo qui alias tenebat, obligat etiam incerta.d .gener. Quae distinctio mihi iure probari non ur. In pri mis.n.nihil refert trum dos incerta collata sit in arbitrium promittetis,an simpridetracto arbitrio,,P

Secudo dico, quod incertitudo dotis constituend non vitiat stipulationem.ds gener.d de iuridot.Tertio lex nullam lacit differentiam ex qualitate promissoris, utrum sit pater an frater, an extraneus,an mulier ipsia,qus Imittit dotem. Quicquid dicat Molin.Nam tex.inda.i.&d.UNVtrio loquutur de promissione ipsius puellae nubentis minui/cem sibi pugnare Viar,non minus refragetur lex. in d.9 gener.quide socero promittente loquit.

In hoc ina versatur disserentia, in dos certa myliter cuno promissa debetur euicaci ter,i.ad exaetionem C. promi Ldotidos incerta pae o nudo promina non debetur l.iij.in Verb. rite, C.eod.persti planem promisia,efficaci ter est debita,laeum post j.gener.sside i ure dot.d.l.iij.C.de promissidociquod Vero alti net ad d. l.i.eo.tit. Difficultas in alio consistet,vc3,in quali tate jeu in specie aetionis.Ita in aduerte, no diecit lex simplaei ter nullam a monem competeres. d.

I.t.b negat dadam esse a monem illam, quasi sit dos promissa.Vult dicere,q, non competit illa assitio: cisolet dari,qn promissa fuisset dos certa,&non fuit semia.An autem detur alia a filo,hoc non negat text.

Ego aut puto,ibi subesse stipulationem,& copetere aliquam adtionem:& sic verb.Promisit', eo loci mo Pulationem induci licet no csipetat acitio illa priouile

238쪽

. De Domissione. uilegiatate qua fuit quailitum. Est igitur aduertendum,plurimum interesse scilicet quoad speciem,actionis,utrum dos consti tuta ozattatur,an Vero constituenda,hoc est incerta,quae deinde consti tui,oc certificari debet. Oc sic aliud esti promittere de costituendo dote,aliud ab initio ceratam dotem costituere,ctc promittere dotem consti tutam. in promittit dotem constitutam sti plane regali obligatur:etiam si pactum sit nud una, Oc fauor ilem inducit aetionem .de hac promissione loci tur tex.in l.i.C.de rei uxo.actio. Qui vero dotem constituendam promittitas no

aliter obligatur, in si per stipulationem promiserita

i m. .ir . .de doti promis ibi, rit4 promisit, re sienon sufficit promittere,nisi rite. i.solenniter mittaturauia no in dos,sed promissio de dote constitue caidi lic conuentio quaedam sine nomine, quae non rat efficax pacto nudo.d.l.iq.Qde dot promis sed Ditipulationem munienda: sufficit tamen stipulatio Iegalis,de qua in d6.si scriptum.

Ita p puto etiam sufficere,si instro scriptum sic liquem promisisse.d.j si scriptum . rectit stipulatio

vatici Oc emcax:m non competet actio illa priuile-gηs Vardaq; munit de qua agitur, in lu.C.de rei Vinxo.act.Et quod de dote costi tuenda agatur in d. s. Rene Verba Iegis id ostendunt.ibi later modii conici tuendae dotis. De hac promissione consti tuendae dotis l0quitur tex.in d.l.i.C.de dot.promis. Θc recticam actionem non competere:is .cquasimmissa os si oc n6 pristita.i.illam:de q ua in l. unica. C.derer Vxo.aci.Sed non negat, q uin alia actio coperat: nec negat quini Verb.promiseri inducat stipibnem iuxta tex.in ds.si scriptum.

Immo ibi subest stipulatio valida, silao,d,ss

scriptum.

239쪽

scriptum,ad aliud tamen competens, si ad dotem exigendam.Et sic dispositio de qua in d.l.i.C.de rei Vxo.actio quae loquitur de dote constituta exigenis da: non habet locum in promissione dotis incertae. Oi consti tuends,d.la.C.de dOt.Promis.s Obstare videtur regula,quod dos data,& promissa pari passu ambulan t.l. vlti.ibi. dederit vel promi serit.C.de dot.promici.Vt liberis.C. de collationib. l.Vlti.C.solu.mattaibi,dos,quae data dicitur Vel promissa.iai quis inccit. Ode incest.nup. ibi dos, si qua

forte solenniter data,aut promissa fuerit. Nam αdos promista tantum dos est,Vt probatur in rub.C. de dot.promicoc in d.l.ad exactionem eo. titu. Respondeo,&. admitto,Φ dos promissa itidos,in δ telligendo de dote constitutare certa. Et ita coniti tutam dotem appellat tex.in l. filiae dote.C.de colla. Ego loquor de constituendo, oc dico hanc non esse dotem,sed sutura est dos. De hac loquitur text.in d. l cum posts.gener.sside ivr.dot.cti in d.l.iG.de dota Promis. Qui.n.dotem incertam promittit, is neque dat, net consti tui t dotem, sed se conuituturu pro

mitti oc tenetur ad conitituendum dotem, non ad dandum dotem,d .l.cum poli I. gener. mde iure dot.

ibi intermodum consti tuendg cotis. Haec promisSio non habet priuilegium dotis coy' stitutae,sic in simili dicimus, i, dispositio, de qua in l. ii quis argentum .C.de donatio.LΦ donatio, nudo Paceo sacta,pariat actionem, non habet locum ino mi isione nuda de donando,Vt supra dixi. Idem dico de alijs priuilegiis dotis iam constit tae: hsc enina non competent doti coniti tuendae. Puto igitur,quod promissio de dote constitueda' ' nud' pacto saet non pariat actionem egstipulatu, licet Uos i m constituta semper habeat stipulatione D. .de res Vxo. acu. Quod nota pro limitatione i p

240쪽

Nec procedetur die seriato, &summarie ad dotem consti tuendam, licet hoc modo procedatur in dote iam constituta,Bar.&doct.in Li.ffsolu tomat. Nec

Ia etiam procedetur ad exactionem dotis constituenda abs condemnatione,prout fit in exaestione dotis iam constituis,d .l.is.l.&6.exa filo. &s.cum au tem.&.freS VXOris eo.tit. 5c sic contra illum,qui dotem constituendam promisit, illa non datur actio, de qua in d.l.iG.de rei Vxor.aetio.Ita intelligendus est lex .in d.l.i.C.de dot.promist. ubi qusstio est super specie aetionis,non autem super substantia: hoe est,ibi.non Omnis denegatur a filo,sed species aetionis. Loquitur enim de dote consti tuenda tex.ille nci autem de consti tuta . Oc propterea recite dicit, non

dari actionem,quasi dos sit promissare non prssti'ta. Vult dicere,agi non posse eo modo, re ea a stione qua experimur quando dos fuit promissa, re nonia pristita. Dico igitur oc admitto, in casu dotis in

certae, seu coniti tuende non dari actionem illa, quae pro dote consti tuta exigenda solet competerer de qua in l.ic.de rei uxo.&c.Ita loquitur te t.in d.l.i.'C.de dot promissiSi tamen promissio laeta proponatur per stipulationem expressam,Vel legitimam, competet aestio ad consti tuendam dotem,&ad eam certificandam,seu ad interesse: qua dote consti tuta ει certificata,deinde competet ad eam exigendam a filo illa,qus regulariter pro omni dote exigenda solet competere,de qua in dicta l. prima.C. de rei mrq xor.a filo. Et quod detur aestio ad dotem consti triendam,quado per stipulationem dos incerta fuit

promissa, probat tex.in di stat cum postf.gener.sside iure dotium.cum ait, Inter