De copia aquæ fluminis æstimanda disquisitio

2쪽

DE COPIA AQUAE FLUMINIS AESTIMANDA DISQUISITIO

CONSENSU AMPL FACULT PHILOS. PSAL.

P. P.

PHYS THEOR. DOCENS ET A Uc TOR

4쪽

IN SACRAM REGΙΛ ΜΛIESTATEM SPECTATAE FIDE VIRIS NOBILISSIMO ATQUE ERITISSΙΜΟ

A FODINAS PATRIAE METALLIFERAS MECHANICO PERCELEBRIAMICAE COMITATIS MEMOR NEC NON NAXIME REVERENDO ET CELEBERRIMO DOMINO PROFESSORI

A REG. GYMN. SCAB. MATH ET PHYS LECTORI PASTOR IN INGFAUTORI ET PRAECEPTORI

6쪽

D COPIA AQUAE FLUMINIS AESTIMANDA

DISQUISITIO. Quanti ii moment aquam suminis pestimare, variso

indicant methodi, quas excogitarunt auctores. Facturi ne operas pretium simus, si in medium adseramus, quod quodam modo pertineat ad hanc rem dilucidandam, non dubitamus. Plerumque 'quatio. c' -- . . adhibetur ad determinandam velocitatem aquae perforamen erumpentis. Qui vero, hac sequatione nisus, vim aquae, quae dato quodam tempore effluxit, determinare vult, inveniet, ope calculi experimentis non satisfieri, verum aquae majorem vim indicari. Ponamus esses mens nostra est quantitatem a determinare ope observationis, ita instituendae, ut determinetur tempus, quod praeterlabitur, Priusquam aqua, in. vase forma cylindrace inclusa, per oramen in fundo factum es fluens, data altitudine e g. duorum pedum, subsidat.

Sed forsitan dicat quispiam in disceptationem cadere, utrum quantitas a sit constans, nec ne in quod ni-

7쪽

hi respondendum habemus, nisi omnia, hucusque acta nobisque nota experimenta testari, essee U. . . Fingamus vas figor esse aqua impletum usque ad A, et quantitatem a Sse notam ostendest e placet, quanto tempore libella aqua ab A ad E subsidat. Sit AK- , EB, harea foraminis i area fundi vasis vis aquas, qua tempore t es IIuit et continetur inter A et , m. Fit adeo B et 4ed i me autem B, α - , unde m Quia e ex altitudine I x pendet, e sequatione po. sita habetur

et substitutione facta

unde Integratione rite facta

8쪽

h a Integrale evanescit posito x ounde

Si igitur a esset nota, in nostra potestate esset invenire tempus, quo aqua in vase certum spatium d Crescat Solvamus sequationem ci respectu habito ad erit

9쪽

sitae atque lateri vasis infixae. Vas usque ad A plenum aquae erat,m est foramen, quod subere se speclusum erat. Suberi resticula adnexa erat, quo facilius Oxtrahi posset Amicus atque Popularis Hernhardus Hasset rot, qui nos opera sta adjuVabat, suber ope resticulae extraXit, gno dato, eodem ornent temporis, quo radium horologii ad certum quoddam punctum observavimus. Hasseiro mihi innuit, simulac li-btilla qna a ciculam E secabat, ut tempus, quo aqua ab A ad E decresceret, notarem.

Aqua sidere animadversa esta ad , quod unius erat ad Suec. intra si ab ad F ιδ ped. 91 1s ad B, a ped. Ut Haec experimenta pluries iterata sunt et semper accidit, ut temporibus jam allatis praeterlapsis libella

aquae in eam dein ciculam conveniret Proeter postre-nium casum, in quo tempus Paullulum variare videbatur. Ut tanta diligentia, quanta fieri posset, aream fundi metiremur, quam in vas ad mensuram insundebamus usque ad ciculam A. Quo facto area fundi inveniebatur m Uin Ped Suec. Valde verebamur, ne in area soraminis exploranda, error committeretur Paxillum, quem ornandum curavimus, ut oramen exacte impleret, septies octiesques filo circumdedi. mus tenui. Longitudines fili aestimata, divisioneque in

10쪽

stituta pes divisores et δος, erat diameter foraminis - P OS . Acicula A a fundo, M a u ista sat Miretur quis, cur non vase alternis vicibus impleto ad aciculas A, F, tempus observaverimus, quo omnis aqua situ Xerit. Quo facto calculus simplicior fuisset nempe

C9ussa, cur hoc non fecerimus est, quod vorte in aqua exstiterit, adeo ut plus aeris, quam aquae, foramen impleret, cum libella aquae a fundo vasis duos fere digitos distaret. De mensura foramitiis inprimis dubito. Variis rebus impediti eramus, ne o foramen metiremur unde facile fieri potest, ut aere humido et aquoso foramen mutaretur.

Quibus valoribus in aeqv. a substitutis fit

ex primo casu a m J,ysecundo a m 21,a tertio a m a La