De origine et laudibus scientiarum. Add: Contra Antipodes. De miseria hominis et contemptu mundi. De generibus ventorum. Vita Caroli Magni

61쪽

nebat Vicies centum octogita tria milia ho1um ab eo fusa occila aut in deditionem accepta. Naues octigerae quadragitas ex depressae aut captae. Oppida castella mille singera trigilaoctori fide recepta. i Cilices maria Oia tuasi siet: sublatis p mertus

latrocinarentur Pompertis aequorum ora complexu Si mare tuscum siculum ligusticu gallicum ibglearicum gaditanum lybiculaegyptrum adriatic aegeum/poricum pamphilium asiaticum tomnes aequori portus sinus latebras recesssus promotoria fretat penisulas diurno quodam apparatu quadragesmao die a praedonibus liberauit: usumq; maris nauibus reddidit. At ne longius evagetur oratio' multos hoc loco pi stereo fortissimos uiros di clarist imos imperatores: quales fuerunt Hercules di Liber pater Hector ec Hercules Achilles: quales Fabii Scipiones Metelli Lucullii

Quintus Sertorius Marcusantonius Traianus imperator: Δ imprimis diuus Augustus qui rerum summa potitu Suomnibus in terris quae sunt igidibus usque auroram ct Gangem imperium foelicisi i me tenuit. Verum duos latum comemorasse sat erit: qui mea sentetia inter caeteros duces singulari quadam enitent rei bessicae gloria. Primus Alexander macedo uir supra humana potentiam magia studine animi praeditus: qui parua ad Alexadremo du manu asiam armeniam liberiam albaniam id ii

62쪽

Caesar Britani Vergento

ωppadociam syriam rasyptumq; subegit. Tau

rum 3ucasum ransgrellus bactris medis persis impavit: uniuerso tande oriente possessolmdiam uictor penetrauit: uestigia liberi patris at Merculis uagatus. Cum nullo unu hostili cogressust que novicerit: nullam urbem obsedit: qusi non expugnauerit: nulla gente adiit: quansi calcauerita ost huc Iulius Caesar animo S armi tui ctissimuS: quo fortior alter i nec pietate fuit: nec bello maior 5 armis. Hic Imani si imos gentiu gallos atque germanos subegit Britanos uicit: primus Occiduuclasse ingress us est oceanu . Incredibilis nan magnitudinis insula subiugare adortus extra orbem terraru Romanii propagauit imperium . Venetos oceani accolas nauali prelio superauit Helvetios getem bellicosissima domuit. Belgasq; ac Nervios si iam exercitum eius 1 fugam uerterant: rapto e fugientis manu scuto ii prima uolitans aciem prsivum restituit, ac summa strage caecidit: quod ilia a extrema spe salutis impera fi licet Aquitanos ItreuemS cenomanos heduos regisq; Ariovisti superbiam domuit E calcauit. Sed maximum Oium

illi bellti fuit aduersus Bithurigas avernOSI carnuthas, ct seu anos subus is erat ille corpore S a misspirituque terribilis: nomi etiam quasi ad terroremesiposito Vergentorix. Is ferocibus dictis ferocissimam gentem ad pristina erexit libertatem. Aberat

tunc Caesar intalia delectum agens,&quis niues

63쪽

alpes operirer ille tamen pin tuos montitim tumulos e Dintactas nives exercitii traduκit m gallia. Trecenta sexagita miliai pugnantis ferro igne Pdomuit Auernoni Vergetori rex fortis imus Icastracssans ueniens ante ipsius genua phaleras Vergento arma proiecit. Habes insit forte uirin Fortissime X rex uicist i Et praeter ciuiles uictorias undecies ceci oenon agi aduo milia hommii ab eo piliis occisa. Caesari propriti' peculiare fuit clementiae insigne Clemetia quales stipauit. Idem magnanimitatis perhibuit Caesaris eκemplum: cui compararimo possit aliud Fuit. n. illa ueraec incomparabilis uicti animi sublimitas:

captis apud pharsaliam Pompei magni scriniis epistola ruri terti Q apud lapsum Scipionis: ea optima concremasse fide: alcinoi legis e. Bellum plus Q ciuilea armathia gessit:&inter cogna Bellum ciras acies signa cecinere. Sed an minu primo magna uileeκtra galliam ciuitatem occupat. Corfinum deide aggreditur Trigira cohortes quas Domitius praefectus Pompei praesidio tenebatis accepit. Dehine Romam couersus nullo cruore perfuso cunctami potestatem redegit Italiam Afranium Ferreium 5 Varonem Pompei legatos hispaniaeκpulit: copias eorum id mone accepit. Siciliam di Sardiniam

Plegatos X pugnauit .Postremo apud thessabamicampis philippicis hinc socer inde gener magna

uirtute conflixere. Nusquam enim tantum uirium

d iii

64쪽

Populi Romani imim dignitatis fortuna uidit. Trecenta milia bellatorum hic uel uade: praeter aut xilia regum ci senatus. Cum p diu aequo marte cocurrerent: tandem uirtute Gesaris qui medius fuit inter Imperatorem ci militem summa strage Pompeius uictus 1 magnoq; dedecore prslio excedens

una nauicula Lesbon applicuit. Dehinc ad Ptolomeum alexandriae fugit: cuius perio gladio Septi

mu sub oculis uκoris suae liberorumq3 trucidatus est . Ptolemaeum Caesar adortus terra mariq3 perdoinuit: ac iusta generi manibus piacula dedit Ia Asia quoque nouus rerum motus ibi Farnacem Mithridatis filium uno pretio obtriuit: ex ponto fugauit: exercitumque eius funditus deleuit. Huius

belli celeritatem Amantio familiari suo tribus perscripsit uerbis Veni Vidia Vici. In apbricam uelo reliquias partiumridam furoris aestus expulerat. Vbi Catonem &Scipionem duces I Pompeiant nominis locii: ac Iubam inauritanis regem cum agius copiis profligatos ad necem compulit. Omnium postremo atrocis imum bellum apud Mundam hispaniae fuit: ubi Caesar de morte sibi infereda dici v

cogitasse: cum ueteranorumanus retro dedit: quae

pudore magis si uirtute resistere uideban Cartera similis furenti prima in aciem 1 currit ibi prsitan: fugietes ofirmare pro tu deni agine oculis manibus i clamore uolitare. Ad extemum tanta fuit

65쪽

hostium caedes ira rabies ut Popeiam duces Gn. oc Sextus Pompeius praelio profugi Miidam se receperint. CSsarm patriam uictor ruebitur. Hmc pater patriae perpetuuscidictator. Ita nemmem clarissimorum ducum huic imperatori praeponendum censeo. Nam siquis Hercule Alexandrum Magnum troianos uerecos duces Romanorumq; summos oc praestantissimos uiros: Fabios Scipiones Metellos Sylla Marium 4 Lucullos 5 ipsum deniq3 Pompei tu cuius suma in remilitari uirtus obgloria ad caelum Ripfloruit: esparados duκ erit: Caesar profecto rebus curissime gestis omnes κcestit.

LEGES CIVILES. Aiores nost rileges obis hi tuta quibus popu

pulici ciuitates optime regerenti didere. Eff. naex ratio stima insita imatura: quae lubet eaquete facteda sunt: phibet miraria Primus Rhadamautat uti Radamathus Iouis filius e Europa leges busdedit Vir seuerus B iust itiae κecutor. Alii Celere Ceres prima leges didi si euoluertit. Eadem frumeta inuenit: molere S coficerem Attica Italia 4 Sicilia: cuantea glade uesceretur: ob id dea iudicata Mer Mercurius cursus trina egistus primus egyptiis lege tradidi r.

Apud athenienses Solon uir iust itiari signi precia Solonrasatque utiles leges tulit: quibus si perpetuo uti uolitisi ent: sempiternum habui si ent imperium Lacedaemonus uero Lycurgus leges dedit mon tam Lycurgus

66쪽

mstitutione eam:u exemplo clarior. Nihil enim ulla lege rabo sanκit quod primus ipse no efficeret . Pldio Plato quo philosophus de Legibtis libro duo Num p decim praedure conscripsit. Apud Romanos upilius a Popilius legesistituit quasi monitu deae Aege

Aegeri ris: quo magis Romani eas acciperent: ferocemiuu Or ume populum qui uid a imis imperium Occupauerat: Mucius sce religione atq iustitia gubernaret. Muturitio Sriuola uolae inter iureconsultos clarum est nomen. us Ciuile permulta secula inter sacra cerimonias Pimmortaluam deorum abditu solisti pontificibus notum ut Valerii utar uerbis Cn. Flauius scribat factus dilis virulis uulgauit: ac fas hos pene foro Cicero toto exposuit M. Tullius Ciceronome S ipse de Iustini aus Legibus libros tres elegantissime scripsit 'Iustinianus Augustotas multa post eos natus saecula clarissimus iureconsultus Romanorum leges: quarum nimia Plixitas erat mira breuitate correXit. Quippe Romanorum principii constitutiones quς multis uoluminibus continebatur Iduodecim libros

coplexus esto: ct aena Codicem appellari ius it. Rursum singulorum magistratuum leges qui ad duo

milia pene libri erant: in libros quinquagintam se ituit quem Digest uiri nuncupari uoluit Edidit quo institution ulibros quattuorim quibus uniuersarum legii sententiae breuiter continentur. Nouas item leges quas ipse ist ituerat in librum unum collectas Auctentica uocari natauit.

67쪽

IVS CANONICVM

Eges S constitutiones Canonicas primus Oium Gratianus uir praeclari ingenii ex dic Gratianustas sanctorii patrii in unum collegit: decretuq appellauit. Deide regotius. v vir diuersas constitu Gregoriustione Δ decretale prsdecessoru suorum per Raymundum penitentiarium apostolicui uirum litteris obprudentia clarum iunum uolumen redegit: quod decretale uocat. Bonifacius. vi in librum edi Bonifacius didit que Sextum censuit nuncupati Clemes. V. Clemens pontifex Romanus constitutiones plurimas complexus est 'us appellantur Clementinae. Ioannes Ioanesanandree Bononiensi iuriscosultus praestantis imus ree super decretalibus uolume egregit condidit: qui Nouella uocac magnu sane opus de utilissim via Innocetius nocellus quartus Gofredus de Traia, Hosti est Co fredus archiepiscopus S cuido archidiaconus Bononie Hosties ssis lati si imi eius discipli nar auctores extitere Archidia

THEOLOGIA OnuSVnc uero ad praeclaram illam caelestemq;

doctrinam i scietiarum Omnia maχlmam

theologia sermo flectendus est. Na quosdam legimus sacris litteris eruditos quos theologo uocati coteptis Oibu publicis S priuatis actionibus ad 1quirenda uentatis studiu se contulisse: ac de Optimo maYlmo S uero Deo: de beata arterna uita accurate diligenter i tractas e Enimuero

primus Oium qui humano generi clarissi nati uenta

68쪽

Mosea Propheis

Apostoli M

isti deS

lustria uSPanthenu Stis lumen inferret fuit Mosesbaebraeus theologus ille eximius: qui in Syna montem ascenditi linis regionis eXcelletissimum: ct legem ac praecepta diuina duabus tabulis lapideis in utra 'urna manu dei scripta genti hetebraeorum tradidit. Quem secuti propheta ac post multa saecula duodecuit ille uiroruin delectus ac sacer numerus quos Iesu christi apostolos dixere: non eloquentia phaleris lenocinio quierborum sed concitatione quada spiritus

amatu diu molpi atq; nocenter uiuere docuerunt: de religione rebusq; diuinis disseruerunt: ad cultura uera matellatis mcntes hominum instru

ulti post illos uariis temporibus secuti stit: qui diu luina sapientia imbuti clari celebres*fuertit: sicut Quadratus apostolorum discipulus Vcatheniensi ecclesie porifex uir sacri litteris eruditus, qui Adriano principi librum pro nostra religione conscripsit tanta ditimarum rerum peritia: Ut persecutorem grauissimum illius κcellens sedarem a genium Aristides dolustinus philosophi uiri eloquentissimi libros contra gente diuinis litteris ac philosophorum sentenis refertos edidere Panthenus stoicus obii scipua eruditionem a Demetrio Alexandrino pocifice missus m indiam Christum apud Biagmana costantisi i me praedicauit. Quid

in libris Clemens alexadrinsecclesis presbyterii uinetan olum eruditissimi doctii iudicari poteste

69쪽

Nec nobis deest Origenes uir acutis inat genu cu Origenesius uolumma plena stit philosophorum senteriis rocota nostre religionis de Platone Aristotele Cornuto P confirmat Eusebius caesariensis ec Athana suis Alexadtinus episcopus pro christiana religi

ne uolumma egregiamdiderunt. Teri tilianu S utreloquentissimus contra gentes libros acutissimos omnique litterarum disciplina refertos tradidit. Mi Minutius nutuis Oeli Romani fori causidicus citra mathematicos elegatissime scripsit. Arnobius uir eloque Arnobiustia pollens aduersus falsam religionem septem uolumina edidit: totidet discipulus eiu Lactantius Lactatius Firmianus uiroium Christianorum proculdubio eloquentissimus: cuius facundia b dicendi copia longe omne excellit. quide Christiana religione unquam scripsere. Opnanus Carthaginesis pido C, pristus Iada non sunt: qua breuitatet quanta erit platuerborum iu plendore perstrinxit Hilarius episco Hilarius pus Quintiliani libros ci stilo ct numero praeclare imitatu est. Iuvencus prςsbyter tempore Const4n Iuuencus tua historiam euangelicam uersibus explicauli. Quid Aurelio Augustino eruditatis: quid acutius Augustius inueniri potest 'Quid est. litteratus uir ab Augustino discere no possit ' Praesertim ct afferat oratione eruditati auribus dignam mihilq; humanarum duimarumq; rerum dimittat itactu Erictiora eius uolumia quae prope in umerabilia sunt. bonaru artui doctrina praefulgeat: Praecipue tame xxii. libri

70쪽

de ciuitate de omnem saeculi cotinent disciplina.

Vt autem ad extremum concludam: multo praeteream diuina sapientia claros necesse est. Si prius rai' ς ΟΠ neniis adiecero dinum Hieronymita Ambrosium mus Am mediolani antistitem e Gregonti romanu pontifibrosius em: sumos profecto theologos acifectos diuina Gregorius sapientia uiros: in quibus omibus discerni ui X p

test: maior ne scietia reru an peritia fuerit litteram.

H est illa uera philosophia diurna scientia qua multo melior utilior gloriosior putada est: qilla oratoria caeterae doctrine quae no ad uirtutes sed ad sarculi pompam argutaq3 malitia homine&erudiunt Liberales artes uirum bonu non facitiis sed nec promittut quide: nec huius rei scientiam attingunt. Quid earu ad uirtutem uia sternit Quid eκ his metti demit: cupiditatem eximit: libidine refrenat Nihil apud eas tuentes quod me ueret timere: Ueter cupere. Quila bsc ignorat: alia frustra scit. Nepe dolores hommu nullis remediis fouent sed dulcibus alunt uenenis. Eae sunt. n. quae infruauosis affectuum spinis ubere fructibus ratione nerui hominuq mentes assuefacitit morbo no liberant

Quid prodest equi regere: S cursum eius freno

teperare: affectibus effrenatissimis abstrahi. Quid prodest multos uincere lucratione uel csstu: ab iracundia uinci Nihil nobis ad bene beate* uiueduliberalia studia confertit. Ad alia multum. Ad uirtute rubii. Quid pista liberaliuartium cosectatio molestos