장음표시 사용
1쪽
uilegiatas debite executioni demandarent; quod equidem ingraue totius Regni damnum, ac perniciem,& cui dentem lessionem, Gubuersionem sororum contingeret, grauissimum profecto crimen equali pena dignum, ac seuere puniendum si ab actoribus probaretur, in quo tamen defecisse coperimus. Nam sto quod actores praefati, tanquam Dipputati praesentis Regni de hoc conqueri possint,& sint partes legitimae ad accusandum, minime tamen illam deprauatam ac dolosam mentem accusati in processu probarunt. Pro quo in primis ad iter tere oportet decretum illius citationis in se sumptum omnibus alijs circunstantiis(de qui, bus infra fit mentio seclusis,licitum fore,& omni culpa ac dolo vacare; potest enim praefatus Iudex s ut es no tisti mumi inquirere omnes supradictos meros executoreS, de eorUm delictis, ac excessibus cognoscere, eosdem absoluendo,vel condemnando iuxta cuiusq; merita, concessa ipsi in iis pleniori manu, ac latiori potestate quam alijs Iudicibus ordinariis praesentis Regni circa punitione delinquentium ac deliciorum animaduersionem concedatur. Si igitur dictus Iudex potest meros eXecutores inquirere,&aduerstas eos inquirendo procedere, poterit etiam a sortiori ad eum effectum permissum citationem licite decernere. Citatio ergo supradicta in se sumpta crisit de genere permissortim omnCm culpam, & dolum excludit. Neque is argui potest, eo, quod omnes seretineri cxectitoreS in ea nominantur, terminusq; adeo breuis ad compa-xendum illis praefinitur,nam de iureticui etiam sortis assistit) non solum
-rmittitur inquisitio,s,eam respectu perso- delictorum. Permissa
vero generalis inquisitio citatioEEgeneralem Ctiam admittit. Quod si cuilibet ordinario Iudici legibus ac soris adeo adstricto id permittitur,
cur Iudici fororum obseruatione noita adligato denegabimus 3 Vt ex dicha: citationis concessione non ius iac legibus conformis mens, sed deprauata ac legibus aduersa praesumatur Si omnes incri executores delinquere possunt i ergo de inquiri, vel acusari,& consequenter citari, quod facilius in praetcuti concedendu est, cum re si paucissimi fuerint, citati non omnes in literis citatoriis nominetUr,t Um etiam quia hoc non sponte ac proprio motu fuit a dicto Iudi, ce Enqucstarum prouisum, sed fisco petente, quod viis: & si voluisset recusare non potuislet,ut ex iis coni ernon tantum licitum , & permisi inisecisse,sed necesiarium quoqNac incultabile. Qui autem facit non solum rem licitam, sed quam ex legis prxcepto facere tenetur , quam procul sit a dolo, &jculpa, & clamant iti rata iusto silentio testantur. Ex quibus utetiato obiter sit dictum colligere licet quam priccissa ac urgentia desiderentur inditia, quae supra dicta nodicam euertere,sed ellidere valeant
in Iudicem: Accedat praedictis pro parte aliquarum Vnivcrsitatum prT sentis Regni, signanter pro par cvit hae de Caspe, de B olea, coram Excellentissimo Prorege, ac Il tis risii
mo Gubernatore scilice varias qUT rellas propositas aduersus dictos metros CXecutores pro illorum excessi bus, continuis moles ijs, ac indebitis veXationibus, quibus passim ac fere incessanter oprimebantur, & vltra modum debitum vexabantUr : qui bus auditis,ut tot damnis satis in Rogno notis j occurreretur,ec congrua medella adhiberetur, fuit decretum re dicto Iudici Enques arum in uia
2쪽
in proces DippU . Regni Arago. 3
ctum , ut omnes supradictoseossiciales citaret,& pro dictis excessibus in Guireret, fiscus que in huius decreti
CXecutionem oblata petition C con
tra dictos ossiciales coram dicto Iudice, ab eodem citationem petijt, quam ipse ex debito ossicis, quod gerebat iusto superiorum praecepto obtemperans decreuit iuste ac Conce
sit: Executio autem iustissimi praeiscepti superioris, cui obedire tenebatur,quae reliq Vnivcrsitatum, ac fisci instantia omnem doli, ac culpae spe, cie, ac malc 3c simulatq mentis suspitionem excludunt: nec praefixio brebis termini contrarium suadere deubet, cum assignatio huius vel maioris termini, non sit a foro , nec iure dissinita, sed Iudicis arbitrio relinquatur. Neq, etiam refragabitur si dixeris Notarios horum executor
non posse per forum inquiri, ec per
consequens,nec ad eum finem citataris ergo cum iam circa non permissa citatio versetur eam decernens mupa carere non videtur. Nam ob existe multis modis effunditur. Primo
quod literae expeditae dicho decimo die Februarij Anno millesimo se
centesimo decimo octauo ad meros
tantum executores, non ad eorum
Notarios dirigebantur, aliae vero li- erae de anno millesimo sex contestis decimo sexto , cum iam ab eam Von cessione usq; tempus intentatae praesentis accusationis annUS,& Lempua accusantibus ossicialium a foro py initum efluxerint attCndenda sunt, etsi in carum concessione
q* ictu aliquod reperiretur, de quo accusari et puniri posset. Secunm' pondetur, non ita absolutiam n Regno, quod dicti Notarij in v inequeant mino si antiquis fo-iu Udimus id permissium vide-
g quis imoruinq; virorum testimini ita testantur, ac sunt illat, ecquandoq; sic iudicatum , quod satis si liceret cum huius articuli decisio
altiorem requirat indaginem, ut Iu deae praefatus in bona fide coin tu tui,& a dolo de culpa alienus videatur. Tertio respondetur, lictos Notarios sepissime fuisse in qui sitos . de inquisitio valcbit si nulla ab eis proponatur CXceptio declinatoria di, Cr-go interina dum non declinauerint poterint COS citare & inquirere. Citatio igitur tam prima quam secunda ex parte concedentis nihil continet illicitum, iniustum, aut foris dis sonum,nec aliqua en earum serie de
thenore colligi potest suspicio, aut
praesumptio dictae deprauatae mentis CX aduerso praetensae contra dictum accusatum. Aliunde igitur ec extrinsecus quaerenda sani argumenta ad eum de predicto malo animo conti incendum qucm illi conuinciarbitra rur, eo quod ex praetentatione dicta rum litorarum dicti incri executo res timidiores reddebantur, circa CXecutionem primarum, do aliarum prouisionum, ita ut plena ac a foris in ijs desiderata libertate priuarCn tur. nam cum in dictis literis praecipiatur eis,ut intra terminum ibi praefixum compareant coram iudice Enquestarum cuius iurisdictioni sub asunt,cuique obedire , dc obsequium praestare tenentur, iam inde per necesse cilici videtur, ut statim facta de intimata, citatione praedicta, vel
non exeqUantur, vel ceptam CXecutionem defferant, ne alias non comparentes in termino, a Iudicet citante
plectantur. Sed leue equidem &fraagile es hoc argumentum; nam si ii . lud procederet sequeretur, indet quod meri eXectitores dum vacanccxecutioni quarun cum prouisio
mina praesentis Curiae, vel Regiae Audientiae,non possent ab aliquo Iudia
ce citari, Ut coram eo personaliter compa-
3쪽
compareant, termino eis designato ad comparendum, quod an sit admitte dum, & foralibus dispositionibus,
ac receptissimae praxi co formet, cui
que facile erit iudicare. Quid quod
in conueniens illud (si tale nomen meretur non causatur direcho ex citatione,nec CX intention Cleam con .ced Cncis, cum ab eo non sit expresse sum in citatione, quod citentur me ri executor CS dum vacant execUti O-nii sed illud extra omnem aleam rohanc, constituere videtur, nam licet decreto citationi S i exprimeretur , quod meri executores citaretur, sto quod vacarent quibus uis executionibus, non tamen terminus in cita , tione praescriptus curreret, DCC COS
astringeret ad comparendum, nisi finita & peracta iam executione, nam cum dicti meri executores, secunduserales dispositiones , necessario tC-neat Ur vacare dictis executionibus.casq; ad oebitum finem perducere, nec valeant partibus inconsultis ab eis desistere , varijs in eos per foros si contrafecerint indictis pcnis, fit inde ut legitime re foraliter dicansetur,&vere sin t ipsi impediti interint, nec dicentur contumaces, si personaliter non compareant in termino cibiationis , qui legitime impeditum
haud quaquam arctat , maxime cum sit tale impedimentum, quod ab eo CVitari nequit,ex eo nam si quod isti executores legitime stanc requisiitiyro executionc aliqua facienda, iam ipsi praeuenti sentur a Iudice aquoemanauit prouisio, non minus quam si ab eodem captus,vel prius citatus foret,ut coram ipso personaliter co- pareret, quo casti & si ab altero pro Cadem, vel alia causa in ius persona
be*r pystea vocaretur certoetermi, no sibi constituto coram qUO Lan i
m pSim citatione iam prae UCI, tum q, effectu legitime impeditus, comparCre non tenebitur, nec CX non comparitione uti contumaae
mulchari, vel ut inobediens puniri posset. Quis ergo timor, metus v et di horum executorii animos intiadiri v et in v adere po tes ex praesen taliorne dichae citationis, si ei dum exec
tioni vacant parere, nec compareret xen CntUr,timor sane vanus, veti affectatus,& minime excusabilis. Quod si forte ob eam causam ab execurio miae desistant, minimc pqnas forales Cultaretur , argii mentus an ergo siti pracae praesen talion e li terarum, praefixione termini destireptum ad con- iniicenduna desum aetisset Ux retardatione executionis dictarum pro uisionum, & ex alijs iam dictis nihil conci Udet Vere nec praesumptiue, Netiam fulciri potes: en eo, q Cniams: ea fuisset acus axi: intcntio, iquam aduersa ij con t edis nt, utique media eligisset apta, de proportionabilia ad finem quem desiderabat; at citatio
stupradicta non est adi ouae: finem c a 'sequendum apta, neci ei proporti Mnatur, quippei quod ex tius praescia latione effectus ille non conseqcti
tur. CVm interim executioni vacanc
dicti executores tanquam a foro let gitime impediti,& praeuenti, tornu 'no citationis non ligentur. Nec ossicit quod nonnulli ex dictis e curoeribus ob earum literarum praesenta
tionem, ceptam iam executionem
non continuarunt , nam licet id in pro celsa probatum foret,nihil Iudiciacusato obesse deberet ex iam ii pradictis. Tum etiam quoniam inter
omnes fere meros CXCcutorCS con trarium obseruabatur, libere pro ii 'fiones stibi demandatas CXC Uetna iear Umq; executionem terminandos
non obfhante dicha litorarum praeie xatione, quia ut notissimum sciet a ipsi,& pro comperto habibant, DO neri ad comparendum interam do
4쪽
in proces. Dippiat. Regni Arago. s
circa executiones supradictas mor bantur,nec ea de causa aliquod ipsis impedimentum irrogari profitebantur,& quod haec erat communis intelligentia apud ipsos, ut ex testibus CXaduers prodiictis manifes e ellicitur. Ex quo non dubie colligitur qua aliena su erit a recto sensu, & sano iuditio vana cogitatio, & erronea imaginatio,aliquorum execUtortam contrarium arbitrantiti,ac ob eam causam,& forsam quaesito colore executionem iam ceptam deserentiti, haec
Damq; crasse,supina,ac in tollerabilis ignorantia,vel potius affectata, propriam forte commissam in similibus executionibus culpam agnoscentiti, di debitam pro ea poenam, &sui Iu dicis cui rationem erant reddituri conspectum subterfugere volentiu non debet ipsit acusato nocere, non minus ac si ob malam intelligentia, vel crassam sororum ignorantia ossicialis destitisset ab executione , ob Praesentationem sibi factam iurisfir- . mae qua ossiciales inhibentur ne maiores sportulas quam a foro taXatas CXigant, ignorans forte quae sint ista: sportulae,cum in firma non specificetur; haec enim supina ignorantia in Iudicem reflecti non posistet pro impedienda executione, cum debitum c licitum tantum finem is respexerit,ut ferax executorum audatia, ecinsatiabilis auaritia cohibeatur ac teperetur. Minus quoq; ad Uersius acui tum potest sumi argumentum, Coquod praedictae literae per vicinOS oppidi de Caspe , dc Bolea, ea intentio
hus illuc accedentibus praesentabanxur, ut eos impedirent quominus aliqudi prouisiones exequerentur ini-hidicum enim accusatus eius intentioni, non arguatur particeps, nec ab QP illis tradditae fuerint literae cita
Priae, nihil ei imputandum exit, Nmalus animus ac dolus petentis, vel exequentis in Iudice ex debito ossi cij prouidentem retorqueri non potest, ut dolus in eo arguatur ex facto alieno: maxime cum circa praedicta nulla utilitas,vel comodum accusat nec vere nec pr sumpti te probet Ar
Quo etiam modo subuertitur aliud inditium quod aduersarij deducunt, eo quod dictae literae repertq fueruein posse aliquarum Vniti Ursitatu indique aerq alieno maximopere praemebantur,re pro viribus optabant hora executorum ad sua loca accessiis impedire. Quid enim id ad iudicemi
Maxime cum non ab ipso , nec eius
mandato tradditae sint dictae literae nec incongrue dici potest: locus adcitandum ossiciales qui passim per
Regnum vagantur ii illuc literae re mittantur ubi frequentius accedere solCnt. Praeterea minus fragile censemus indit tu, quod nec prim nec secundet literc a fisco fuerunt reportatq, nec aliquis fuerit interrogatus etsi coram iudice compareret, nec aliqua cum effectu apareat sacta inquisitio contra dicto S EXectit OreS,C quo simulate no vi inquireretur, sed ut impedirentur , totum id factum fuisse arbitrantur. Nam reportatio literarum non Iudici, sed parti acu santi incumbit, do ea no facta,nec c5stito legitime in processu, quod aliquis fuerit legitime citatuS, nec speciale delictum alicuius coram eo deductum,non tenebatur Iudex ad interrogationem procedere, maxime nullo id petente, nec etiam aliqUoeX meris CXCcutoribus: dc testibus abacusantibus productis constat de capsa propter quam supersesum fuit in prosecutione dictae inquisitionis, ut
iic nullum ex eo contra acus attam,&cius animum deprehendi possit considerabile indititi. In supcrin nihilo aduersatur, quod accusatus sciensu prope ur
5쪽
propter concessionem primae citationis aliquos ossiciales timidiores reddi in executione prouisionum sibi mandatarum, secundam postmodum concesserit a qua abstinere debuerat , vel saltem ita concedere net aliquis scrupulus , vel timor praedictus,dictis meris executoribus causaretur. Nam ut supra dicebamus superioris decretum, fisci instantia pxqciue ipsum astringebant, ut minime citationem posset denegare: Tum etiam quia vana,futilis, ac inexcusabilis erat causa illius timoris, CX cras sissima & supina ignorantia,&culpa dictorum ossicialium prouenies, cUine etiam Iudex ipse supinus videre-
batur. Et tandem quonia de tali scietia non consstat legitime in processit. Quare licet alias ex ea legitimc pro bata aliqua praesumptio contra Iudicem accusatum ellici potuisset, non tamen casui nos ro adaptari posset. Aliud praeterea dicto accusato obij-Citur,quod nunquam aliqua pro parte fisci fuit oblata petitio contra hos ossiciales licet in literis citatorijs id
Cnarret Ur, ficte tamen cum rei veritas aliter se habeat. Pro quo expenditur quod HonoseiusDisieras Notarius dicti Iudicis Enquestarum tempore manifestationis sibi factae non tradidit eam, sed postmodum in carcere existes,ubi fuit ductus, quia nos atisfaciebat dictae manifestationi, quam constat continuasse in proces
su dictae inquisitionis,Nicolaum Casca rosa. & quod non est praesumendii ldicitur exaduerso) quod dictus Dineras si vere oblatamiliet dicta petitio,iam negligens,&sui ossicij immemor fuisset, omittens illius con-xinuationem per tot mens S. Haec tamen solum demonstrant ne ii entiam icti Notaris in continuatione
inducunt nullam fuisse oblatam petitionem, cum de hoc plene & concludenter constet, ex depositione dictorum Dineras, Cascaros a testium ab aduersa parte productoria-Quid ergo remotissima, fragilia, reconiecturalia perquirimus argumenta ad inducendum delictum, & vera ab ipsis etiam actoribus productare probata negligimus pro eo CVita do Quod si ad euitandam negligentiam Notaris circa omissionem continuationis dictae petitionis eius oblationem excludimus, cur ad vitandum maius delictum in ipso Notario, periurij scilicet, & salsitatis, oblationem petitionis non ainplectemur Et quare magis delictum in Iudice praesumemus, pro euitanda
negligera tia Notar ,quam negligentiam Notarij pro euitando delicto in ipso iudice Praeterquam qUOd constat, quod manu dicti Dineras dicta petitio in suo bas ardeIlo reperitur conscripta, sub dicto die. Nec
haec robur amittent, Co quod in dicto bas ardello praepostere reperiam
tur conscripta,hoc enim non es nouum actuariis quibus scpissime id cotingere solet,quod & nos passim experimur in processibus, quod quido
CX erroret, Velinaduertentia Nota-
xij proueniens , acusato officere non debet, nec rei veritati de qua costar per dictos testes aduersantium. Opponitur etiam dicto acusato,quod in illius posse inuentae fuerunt qUam plures primae prouiliones nondum
CXecutatae, ex quarum detentione, vel earum octapationem violentam,
a posse ossicialium, vel impedimetutum ne exequerent far resultare pro
silentur; sed huic obiectioni occurritur. Primo non constare quod aliquae prouisiones non executatae rem pertae sint apud dictum acti satum, nam licet inuciatae sint multae literae
6쪽
in proces Dipput . Regni Arago.
executorue de per se,non sutae in aliquo processu, nec in earum dorso facta aliqua adnotatione det CXectatio. DC. Verum tamen ex deductis in processu constat, quod scpe hae literae
CXecutoriae, etsi iam fuerint eXCcutatae, Cnan tamenta tamen Sc diligentiae non continuatur , sed vel in bas ardello, vel in folio volanti , vel in
dorso earum adnotatur summatim, ut ex ijs inferamus non esse concludens argumentum aduersiae partis, quod cum literae executoriae modo
supradicto fuerint inuentae, iam per necesse sit dicendum non fuisse executioni tradditas: Quibus concinit quod testatur Notarius cuius suntllectiterq executori qui ab aduerso productus dicit, quod non retcordatur, quod ex dictis literis aliqua
non fuerit executata. Secundo res
pondetur ex deductis ab eisdem acusantibus constat, has executorias ad poste acusati peruenisse mediante compulsa, cui ut satisfaciant Nota-rij horum officialium subinvolucro, consus se , & saco inclusas traddiderunt, absq; eo quod tempore traditionis earum, vel comptat se,animaduertissent aliquo modo dictum Iudicem,vel eius Nuntium, ibi extare aliquas primas prouisiones nondum
se haud dubie eas omississet, Cum cos et Notarijs petentibus processus compulsatos , ut in eis ad ulteriora procederent, statim dictas literas tradidisse. Quare si forte aliqua prima prouisio cavia ad posse acusati peruenisset, id dolo malitiae,vel culpae Notari j compulsati tribuendum Vsiet, non vero Iudicis qui compulsam concessit tantum de scripturis Compulsari permissis , non vero de prohibitis , nec unquam est dictum, nec auditum, quod Iudici compul-idnti incumbat perquirere an insa-co scripturarum ad eius posse sic ducto,adsint aliquae primae prouisiones
non itum CXCctitatae, eaqi de causa si a N otario compulsato,vel parte non sit admonitus, de dolo ac cUlpa conuinci posse. Vt teritis no obstat quod
acusatus aspere , cum indignatione adlocutus est dictos e ecutoreS,
eo quod ad oppidum de Bolea accedebant id enim unicus tantum testis testatur, & is quidem non legitimus propter exceptione S in eum Oppositas,& probatas: Nec tadem eo quod aliquos ex dictis ossicialib' rogabat, alios vero ex parte Maiestatis domini nostri Regis admonebat, ne ad ea loca peruenirent, mandatum praecisse includitur, quo impedirentur dicti executores illuc accedere pro executionibus faciendis. Non enim constat de importunis precibus, nec minis , nec quod eas solitus sit exequi, quin imo eo modo eos rogabat, vel ex parte praedictae Maiestatis domini nostri Regis admonebat, quod
totum contrarium ellicitur : telles
enim aliqui ab aduerso producti sic testantur,stue les rogalia,que esca seu quanto pudiosen de Jr a dichos iugares,
que tralauan de concordia consis acre hedores,o queles tentan GJ entregadasu haetienda, at ij, que les aduertia de parte desu OMag ad , qu ria desuli ea crustio , que esci Um quanto pudies iis r a dichos iugarci, qUae preces,
vel ad monitiones cum intra cancellos liciti,possibilis, ac honesti contineantur,iInprobandae non videntur,
multoq; minus stimandae, ad metus, vel impedimenti inductionem. Exijs igitur constat omnia inditia supra
contra acus attam eX aduerso poUderata, ad conuincendum dolum, eccius deprauatam mentem circa concessionem dictarum literarum aprae, terquam quod in se parum urgento
ex supradictis subuerti e ellidi pro
7쪽
tinus. Alia vero inditia quq exaduerso perpenduntur sua sponte cadunt,& adeo leuia sunt, ut ulteriori non indigeant impugnatione. SU pCrioribus aliud ad citur delictum,diuersae speciei per actores , tam nominet proprio quam sub qualitate Dipputatorum, iniuriae scilicet ex verbis quae scripta reperiuntur in quadam schedula,vel papiro quae fuit inuentariata in posse dicti acusati, quae o fensam propriam,&Locumtenentiu praesentis Curiae continere arbitrantur. Sed hoc facili negocio dissoluit Ur, quoniam nulla dicto papiro iniuriosa verba conscripta videntur, quin imo etsi ea iniuriosa forent, cum tamen secum tantum agenS actis attas
ea scripserit, nec in publicum emis serit, sed penes se retinuerit absque eo quod alteri fuisset nota, iniuriaruagi nequit, multoq; minUS ex Co ca pite , quod quilibet admittatur, ad acusandum, eos qui iniuriaverint Locum tenentes huius Curiit, nam non aliter pro verbalibus istis injurijsquilibet audiri potes ,nisi in conspectu Locum tenentium proferantUr. Absoluitur etiam dictus acusatus ab
aliis delictis,pro parte Alphosi Marcilla tantu suo nomine proprio pro 'positis, nam etsi constaret Petrum Vivas merum CXCcutorem, & Ioannem Ludovicum Gamir, qui accesserunt ad locum de Piedratajada, veinibi prouissionem quandam emanatam ad fauorem dicti Alphon si Mar
tam non esse prosecutum ob praesentationem dictarum literarum,id eorum culpe,non Iudici imputandum esset, vi s i pra diximus. Sed ulterius Nessicacisti me res poderiir, quod ipse Alphonsus Marcilla concludenter Probauit, Ex depositione dicti meri
praesentationem dictarum literarumceptam iam executionem in dicto loco de Piedratajada omiserunt,sed propter resistentiam sibi factam, de ut illius,Fisci Regii Aduocatum certum redderent, ti ob alias causas in suis depositionibus expressaS,Sciuxta ordinem a Procuratore dichi Alphon si ipsis praescriptum ; non igitur
philosophari oportCt, nec a rCmotisdi& coniec uralibus petenda causa dicti supersedimenti, cum ea realiS,Vera.& patens reperiatur, de abacusante probetur,nisi dicamus, veritatem ab eodem acusante probata, cederet coniecturis,ac praesumptionibus, ad inducendum delictu pro Iudice puni edo. Actoribus igitur legitime noprobantibus reum apetitis iure optimo absoluendum censemuS, & alias atten. conten. Alius vero dicti Domini Iustitiae Aragonum Locum te- , Mens, ex dictis tribus fuit ex moti orum . uis sequentibus tantum. Ex eo & moti alias absoluitur Iudex Enquestarum uum respectu Dipputatorum qui proprio nomine acusarunt, quia non consstat de iniuria aliqua illis illata, irrogata, nec de aliquo damno. Respectavero Alphon si de Marcilla praetendentis sibi damnum illatum fuisse, Ex eo absoluitur, quia non constat literas citatorias a Iudice Enquestaruconcessas impedimento fuisse quo minuS executores ad debitum fine executionem ad illius instantiam obtentam perducerent. Constat enim ex processu per depositionem Nota xij,& Portarij cxecntantes ex mUlci plici causa dictam executionem imperfectam reliquisse. Tum quia ex nonnullis indici js resistentiam cui obsistere non poterant potia erunc suspicari. Tum quia Petri Gan Procuratoris ipsius Alphosi ad cuius procuratoris requisitionem fuerunt li-xerae CXecutoriae praesentatq volun
8쪽
in proces. Dipput . Regni Arago. I
rate expressa habita prius notitia omnium que gesta ab ipsis suere in loco de Piedratri ada imperfectam
illam relinquerunt, quorum testiufides non parui ducenda es , sunt enim produchi ab ipsis acusatoribus, nec ilic detrahitur resposio ab illis facta tempore pr sentationis
dictarum literarum, videlicet magna cum reuerentia dictas literas
recepisse, seseq; prcstitisse obedientissimos, policitosq; fuisse se omni in dictis literis co tenta adimplere, quasi ex hac prudenti, imo necessaria obedientia inferendo, pricisDillos spondidissae non obstantibui quibusvis literis, seu primis prouisionibus executandis, seu illarum
executione incoata,imperfecta, non consumata , se comparituro , intra triduum, iuxta thenorem d dictarum literarum. Quod augetur
quia factis sic adimple utile uignos
citur. Respondetur ii quidem teneri necessario se obedietissimos prebere, quia a superiori, oc suo Iudice
obstantibus prouissionibus executa dis, seu ceptis non finitis hoc fore praestandum, nam intelligenda est
dicta resposio iuxta terminos iurisce ciuili modo,expeditis nempe,de perfectis executionibus, in quibus erant pr(Ocupari ante praesentationem dictarum literarum, quas perficere iuxta nostras sorales dis positiones tenebantur, nec enim ossicialium responsiones debentus interpretare in delictum, nec illud inducitur comparitione subsecutat ira triduum a die praesentationis dictae citationis, quia tum CX resistequam potuerunt suspicari, tum ex voluntate Procuratoris dicti Alphonsi expeditos se a dicta eXecu -xione agnouerunt, dc perconsequos obnox os ad comparendum, ec scfaetis adimpleuerunt, quod tenebatur virtute dicti praecepti , ec citationis a suo stiperiori factae. Et quid quaeso ad extrinsecas probationes
recurrimus si ipse Portarius . 3c Notaritis aperto ore fatentur se ccrestos esse dictas litera, non impedire
exercitium sui ossicij in his quae an dite illarum pr*senta tionem Cranerequisitit Ex eo autem absoluitur respectu acta attonis a Dipputatis intent te,quia non copstitit de de , lictis contra eum propositis: acusatur enim concessiise literas citato
xtas,de quibus in procesi i ad finem impediendi prouisiones huius cog
TUm CXCcutiones,quod i verum in processii constaret,gratie , atrox
linquentem, cuinq; de dicto dei icto non constet, ideo absoluendum esse duximus. Quod non constiterit ad dictum finem cocessas literas ab
ipso Dominico Escar tin accusato, patet in primis ex illarum rimatione, per quas liquide apparet finem dictae expeditionis puniendi ossiciales dc personas quibus dirigebatur
dictae literae,ob excessus ab eis conimissos, (quorum ossicialium saltem
excessu urn punitio pervia inquisitionis ad ipsum pertinet fuisse. Si ergo finem,animum,& intentionem,
in ipsis literis apertam intuemur, ex ipsis saltem aliam et licere non
possumus,extrinsecus itaq; quaere idus es ani natis Iudicis providentiS. vide ipsi acusantes quaeriant, in pri. in is enim insectarunt animum exprqparatorijs ante prouisione , existimantes ad redimendas, imo ad impediendas executiones, inuenta
fuisse comentitiam, ec fictitiam illi C inquisi -
9쪽
inquisitionem assirmantes,a quo enim figmento,& mendatio , & dolo,qui semper in eis adest, liberum,& immunem ipsum Iudicem En- questarum repetrimus,nulla namq;probatio datur in processu in isto praemeditato sermone, seu potius figmeto, scasu quo interuenerit; dictum Iudicem interuenisse.Aparietitaque ante,id est ante concessione, nullus tractatus, nullaque scientia Iudicis adest, quod non modicum suae innocientiae praebet testimonium, imo in decissione huius causae tanquam cardo , fundamentum preoculis est habendum,
proUt agnoscunt acusantes, qui huc animum,iam a parte ante,iam a parte post,iam ab actibus propriis ac sati, iam ab alienis, omne lapidem
reuolucrates, undiq; margaritam,& gemma preciosam qUserunt, quq omnia qUantu urgeant,quantum lianimu Iudicis recte iudicantis posse sint mouere, illis propositis, liquae-bit unicui intueri. Primus itaquo effectus qui cossideratur est,per has litetras voluisse ad unum diem coadunare omnes ossiciales in hac ciuuitate, & per hunc modum omnes CXCcutiones extra illam impedire, quod probant hoc argumunto , t C
Lentur comparere intra triduum a dic citationi, ,ergo omnes in unum diem, ad praesentem cita itatem conuocantur: hoc argumentum debiles ei per fuit villum (ne dicamus fallax) nam ex illo antecedenti nullatenus sequitur conse tuentia, valeret profecto si omnes una die cita-xcntur, quia triduum a die citationis computatur; si ergo haec non est una, nec vero similiter potuissent citari una die, cum semper sint isti CXeCritores peregrinantes per di, uersa Regni loca, sequitur non in unum diem voluisse eos conuoca re in praesenti Ciuitate. Et obiter libuit animaduertere omnes ossiciales dictas literas non comprehcdere. Alius effectus cossideratus abacusantibus est,quia praesentatione harum literarum ossiciales,vel non incohabat suas executiones, vel ab incohatis desistebant, iste namqUet effectus Iudicem profecto non coinquina t. Tum quia non dimanat ab
ipsis literis, quia illae nec impediue
incohandas,nec incohatas p erfice re,iuxta forales nostras dispositiones: Si ergo aliquis timidus ex natara, vel tarsam propria conscientia oppressiis,vel ignorantia, & Crr Orc luctus non exequebatiar suas CXC-CUtorias, hoc imputare Iudici in humanu satis videtur, supposito prout siti ponimus dictas literas non cooprehendere impeditos in executione sui ossich, licto impedimento durante. Praeterea si iste totus processe sus intueatur inueniemus procUl- dubio unum, aut item alterum CXistimasse non obstante quolibet impedimento compare dum fore, alij vero ossiciales ut ex thenore processus apparet,non obstante pr seritatione dictarum literarum,incohabant executiones sibi ad exequendum intimatas,& incohatas ad debitum finem perducere non recusariant; & communis intelligentia ut ex processu constat haec fuit Praeterea si effectus ab acusantibus praetensos operabantur , quae requisitiones a partibus reperiuntiar, v c suas CXecutiones non obstantibus literis exequerenturi Quas cyn xii xationes ossiciales in hac Curia Ha xcrposuerunt i quis illorum Iudiccprouidentem percontatus fuit, an esset dictum suu praeceptum adim plendum ad literam non obstant c
10쪽
in proces Dipput . Regni Arago. li
quod effent praeocupati in exercitio, seu osiicij nec requisitiones a
partibus reperiuntur, nec consultationUS, nec percontationes ab ossicialibus propontitur. Et alius effectus siue medium ad dicium ani natam perquirendum , nempe pri cibUS Ora se , ut quantum possibile esset se abstinerent in exectatione literarum quas versus Boleam , &Caspe haberent ossiciales, hoc inditium in fauorem Iudicis retorqueatur; si enim literae CXectationia erat
impedititiae, adquid quaeso praeces, quid quod rogaret ut quantu possi
bile esset ad dicta loca non accederent , rogabat us , ad aras tantum,& claue non errante. Progreditantur ulterius,& dicunt Iudicem haabuisse notitiam literas execUtionuimpeditiuas esse, & non amouis e impedimentum quod tenebatur, quia Iudex est, & tenetur de debet Obiare ne ossi tales male suis ossi ciJs utantur , hUic enim inditio exsuperioribus satisfactum est, quia uniam, aut item alterum costat de ccptum fui Ilc circa intelligentiam dictarum literarum. Praeterea ut dictum en effectus literaria non Cras impedire dictas execution CS; ergo Iudex non tenebatur, nec illas sus. pede re,nec reUOcare: Effectus naq;
iuris suae prouisionis debebat cogitare, non effectus facti a tertio erar ire ducto causatos, si hos conside rare debemus,fere omnes prouisiones iustitiae essent suspedendae,imo leges, cum una cum prolatione illarum oriatur malitia, iUXta vul-gd Um proucrbium. Accedat de alia terum in litiu,nempe nullam fuisse particularem inquisitionem subsequi am, nullus enim fuit interroga-x ii quod partii ducendum est, nampi Therquam quod unum , aut item alterum comparuisse constat,nullo particulari,seu spectui delicto , ex Inquisitione generali orto contra comparCntes, non poterat ad interrogandum procedere,& perconsequens iuridice supersessit, donec aliquid particulare emergCrit coatra particulares. Proponitur alius cffectus, quod dictas Villas quaerentes,& desideranteS euadere CXectationes, has literas tanquam clypeu& scutiam ad istum effectum in suo posse habere , quibus praesentatis existimabant se liberos ab omni peste esse, quid quaio influit hoc in Iudice, quid quod ipsas Villas sentientes se grauatas,& vltra vires op res ses, cupientes Cuadere inmoderatas,& excessuas expensas, quas patiebantur,ad istum effectum, saluberrimum remedium fuit ab ipsis
tCS, & audientes tubam Iudicij particularis sonatem, se tam cito rationem reddituros, degestis ab eis, certum est,quod immoderataS, nec caecessitias, nec indebitas expensas exigerent, nec aliqUa quo contra forum essent facerent. Et utinam ad dictiim fine,& ad cohercendam omnem fraudem officialium,in o innibus V niuersitatibus similes adessent literae,omnes conqUaeruntur de his executoribus ,&quam plurimae iurisfirmae sunt concessae his nostris temporibus inhibentes, ne immoderatas,&inusitatas, & contra rum expensas exigant, obiter nimirum si ossiciales co nquerebantur,& nimirum si recusabant ire addicta loca , quilibet enim Conatur iudicium euadere, quamuis se inmunem inueniae, ec non Portariti.
Urget re aliud in litium , nempe tot literas eae ecutorias in posse di