장음표시 사용
11쪽
Itaq. illud studet potissim v, ut imitati potius suisse PrineIpias legibus paruis.,& poenet metu quicquam secisse videantur.
Quapropter quit innumera pone statuerit nilui umqua statuit in alios, quin idem ipse princeps obseruarit. Ac tanta suit in hac re eius animi moderatio, ut quum sibi omnia libera,&integra essent, nihil tamen prae caeteris nisi honestum licere vellet. Quamquam si haec tanta videntur, quanta&omnes praedicant,& quanta certe videri debent.quam sapiens, qui moderatum,quam liberale, quam magniticum, quam pium illud erit existimandum' nonsitum supplicantibus pero uel libus parcere sed ultro ut supplicaro admoncro, quin etiam obstinatorum,iratorum, pertinaciumq. bberis,& eoru, qudrvel occulte contra vitam & dignitatem suam coniurasse manifeste comperit,& patriam,& fortunas,&honores 'incol mes conseruare Hoc est se ipsum vincere. Hoc iracundia cohibere. Hoc aduersarios iacentes extolloe . Hoc Deo, quanium homini licet, se similem ostendere. Hoc ciuium inter se animos priuatim, & Principi generatim conciliare; Hoc deni q. est vitae suae non sua,sed publicae, utilitatis causa rationem habere. Hunc Principem non amabimus non c5-
plectemur ' non admirabimur' qui legum, iuri'. seuerit tem pietate, ac benignitate incredibili temperauit: non squas condiderat, quibus primus paruerat, quarum conse uandarum gratia non solum veteres confirmauerat, stan uos praeterea magistratus adiunxerat, leges negligeret: sed
quia diligi potius, quam metui volebat,& ciuium sitorum vitam & beneuolentiam potius, quam mortem, & fortunas, expetebat. Quo sit, ut non solum homines summe se tam benigno Principi debere sateantur, sed urbes mediusfidi . ipsae,&oppida, quin immo urbium & oppidorum parietes, di aedificia gratias ei agere gestiant : quorum pleraq. liber litatis eius,&magnificentiae dant testimonium. Dum enim ct honestati,& utilitati consulit,aedificia extruit magnificentissima, quibus urbs ipsa, quibus magistratuum dignitas h ne stetur: templa instaurat, q. pulcherririlis aptissimi'. t i bulisdecorat.Deniq. patriam suam aqua longius ducta sen-
12쪽
tibiis, chluiniis statuis. alii . id genus rebus innumeris exornat.Nouas urbes C riniopolim,&Heliopolim terra mari iacta ita Paludes siccat. Portus constituit.Castella munitissima
non solii in ditionis suς finibus sed in stagulis quibusq. praecipuis urbibus aedificat, quibus& imperia sines, re singulae
quaeq. urbes ab hostiu vi & insidiis munitiores, sint, ac tuti res.Verii enimuero quu nullusit uiris ipsis pulchri' ornametu, nullusit munitius ppugnaculu, eoruq. uis aut in rei bellipitia aut in disciplinam,& artiu cognitioe s ta sit, utrius l. rei Dux prudentiss.habuit r5ne. Quid. n. ad suos optimis di . sciplinis institi dos utilius potuit, aut c5modius excogitari. u nobilissima Gymnasia N: Pisis,&in hac vestra urbe costituta Quo viri in ol doctrinae genere excelletissimi, et ex rem tissimis r gionibus mercede maxima accersiti plane indicant. Principe nostru liberalissimu libenti animo coactos thesauros dissipauisse, ut maxime insignes doctrina ct sapientia vi-xos thesauru cogetet praeciosissimii. Hoc aut qualς viatuq. suit liberalitatis, ac pietatis indiciu Paru sibi fecissetvssus in magnificetissimus Dux , si solos doctores magnis premiis ad doctauaduocasset: voluit igitur et auditores iasi minimo p-cio coactos&coductos habere. Nouu certe ac suauissimum violetis genus, homines ad sua ipsoru utilitate quasi benignitate chellere. Decreuit. n. ut adolescetes excivitatib.dictioni suae subiectis certo numero coacti,septenis qui'. annis in Pianno Cymnasio studi oru, & litteram caulla gratis aleretur. Quid hoc est nisi curare,ut unuque' pudeat no discere, quutata benignitate alliciatur ad discedus Quaq no selos disciplinis&scietiis Mitos maxime colui sed pictores quoq. statuarios ,&architectos quati secerit, eoru scholaeqstequetes Fl retiae visunt,declarat,ut plane appareat, itullii inueniri dises. plinarsi artiuq genus, fit Ducis nostri liberalitat in Etruria praecipue no vigeat. Ia vero quuin suis oppidis & urbibiti mitites conscribitiac peritissimos Duces erudiendi caussa singulis cohortibus assignat, non id cura ut eosdem optimos milite ac si quando opui si duces optimos es atraddidit leuco quoi Maiaruμα cataphractouNaualia praeterea, tria
13쪽
remesq. extruxit,classemq. armauit, ut quoties necessitas postularet,non minus pedestribus, quam equestribus copiis, neque metis terra, quam mari munitus esset. Quibus deindeprcsidiis & armis ad Tusciae,& prsaeipue ad Ghristianae Rei p.
lalutem semper est usus.Nam quemadmodum oblatum sibiliatriae imperium,Vt ei quidem piaresset inuitus, ut vero eam eruaret, libens accepit, sic eas deinde opes & ocul tales, viresci omnis ad christianorum omnium , sed potissimum ad uiae utilitatem,& conseruationem habuit paratas. Testes vos estis ipsi Senensia Patiamini quaeso me haec paulo altius , sed paucis repeter neq. ta praeteritae molestis, quim feliciatatis,quq eam consequuta recordatio moueat animos vestros.Ἱ ciles vos estis ipsi, qui propter aliquorum insoletitia, ct arrogantiam,' ut quum quitate&comitate retinere vos in ossicio debuissent, temeritare,&superbia sua a Principe suo,cuius auspicias Rem p. vestram diu administrastis, abalis
nauerunt, ad externas opes, te naq. auxilia confugere olim
coacti estis. Qua re bellum,immo incendium in Tuscia maximum excitatum est, quo vos in bello afflicti, ac destituti, nec minus ab auxiliaribus, quam ab hostibus oppressi, iton Glum libertatis,sed etiam salutis amissa spe, maximis in angus iis, &'miseriis vel fabamini. Haec quum fieri uideret pius; atque omniu,' qui umqua suerunt humanissimus Dux, qua uis eius urbis ab uneret principatum, cuiusqmulae aliquadiu Senet suerunt, augebatur tamen neque libenti animo ferre poterat, nullae enim erant elis multates, nulla erat qmulatio, sed aperto animo,&snccro, tuum alias Reipub. vestre opes suas omnes fuerat liberalissime pollicitus,ct re ipsa etiam pret literat,quod in maritimis vritris ad Cosas contra Turcas uidere pleriq. potuistis,tum eo tempore saluam eam esse maxime voluisset. Qui uos non ut alienigenas despiciebat, sed ut Tuscus, ut eodem genere natos animo, & beneuolentia complectebatur. Pr turea tantum bellum, tam graue, tam in testinum robustius her latilis indies uagari,& altioribus niti
radicibus pari s quo animo non poterat. Videbat enim si hoc -seret, quam non solum vobis. sed suis quoque, uniueri Tuscis
14쪽
Tusciliatque adeo Italiae esset periculosum . itaque quum a
Carolo Imperatore inuictissimo rogaretur, ut eius belli cura susciperet, idiutius rogati non est passus. Immo non odio, non and gnatione aliqua, non priuato aliquo metu, non spe sed uno Senensium, ac Tuscorum omnium salutis desiderio impulsus, negotium statim suscepit. Quum q. rem gerere ipse coepisse numquam destitit, quoad hostium copiis omniabus deletis Tusciaq. omni pacata .vobisq. Senenses restituistis, quoniam quod intenderat, quodq. rogatus suerat con cisse sibi videbatur, reliquorum curam cogitationemq. abiecit, exercituq. dimisi ad ciuilia Rei p. su et negotia sese tota
conuertit, illud interea diligentissime curans, ut vos exhaustos, exinanito ac diuturno bello consumptos commeatu, cibarii atque id genus rebusomnibus iuuaret. Qui tam equii
nihil subleuarti ubias videremini, nec in ea pace propter padcorum libidinem, & eorum pene ipsorum, qui alienationis
caussa fuerant, nam sperauistis quietem inueniretis, cuiuς tot malis, atque incommodis stacti, ac penitus debilitati secueratis cupidis, mi, eIustis vobiscum ipsi cogitare quomo do malorum aliquem tandem finem possistis aliquando inuenire. Quare quum presentcm vitε conditioncm minus probaretis, &pa clerite damna ac detrimenta repeteretis, prε-t ita,praesentiq. fortuna admoniti,numquam uos optatam
quiexeminuenturos esse s picabamini, nisiPrincipem talem nacti essetis,cui usinodi esse Cos MUM ME Di CEM, &vestro & alieno exemplo commoniti, intelligctatis. Videntes enim cos, qui in elys ditione erant quietissimam vitam dii crire,&tranquillissi nam,ac tanti Principis quitatem, iustitia, in si benignitatem atterulentcs,illorum conditionem libo laeti uestrae vel vestro ipsorum iudicio anteponebatis. A que id eo cupiubatis ardentius,Quod si fieret, non quem ad inodum ante inique, atque indigne oppressi, tamen proprio Principis absentiam,locorum linteruallum, perpeti insevia culmi cogehemini: immo s quid sorte grauius accidisset si 'suis is eumpi tem basituri, quo & commodisi,
cauusiducia confugeretis. Vota vestra D u
15쪽
t. tax.respexit noti minus,quam Florentinorum Remfaliquot ante annis respexisset, eoq. annuente factum est, ur os,Carolo Imperatore volent ac pene iubente, & Philip po eius filio Hi inaniarum Rege memoris gratiq. animi ca classentiente, Cos MuM MEDICEM Reip. vestiae Patronum, Principem, Ducemq. delegeritis. Qitatem dc;nde vita vixeritis, quam ociosam, quam quietam,&ab omni pertur batione penitus alienam , vesteri iactus esulatu'. declarat. Qui quum pacis, tranquillitatis salutas vestrae amiseritu: autorem, ita squaletis, ita afflictamini, ut squalioris, & assiictationis sinem, neque. speretis, neque studeatis, inuenire. Adhuc. n. crcdo memores estis pulcherrimi illius&m timsacinoris: quod nisi fuisset maritima vestra vastata penitu' eruta euertaqo videretis. Nam Turcarum insidiossima classis dum per foederis &amicitie simulatione per maria vestra vagatur,& Populoniam, quam sine ullo pi mdio esse put
bai,capere intendi illud interea studet,ut maritimas regi d nes omnes, tam uestras, quam cuiuscumq. impexio subiectaς populetur, ac vastet: nemine. n. qui RasTuM reuereatur et
colat,amicum habet: neque sinus stangere sbi videtur, si damna vel foederatis inserat christianis. At Chiapinus Vitelilius recognita simulat a. destendisse eos accepit, Italu Gera manu'. militu in insidiis collocat: eosq. sidentius incedere r& nihil tale opinates adoritii &in fuga versos cidendo persequitur, ut vix mate persequentiu vim atque impetum p
tuerit cohibere. Vbi pauci &ij quide saucha triremibus suis excepti, cffugerunt: quo facto&maritima pericul' liberata & maria hostili classe purgata merunt. O nos ero felices debeatos, quibus tam prudontem,tam iussum, tam benignum. tam magnificum, tam pium &religiosum Principem contis fit sortio,& O certe beati sit mos nisi ademptus tam cito no- is suisset. Possem Senenses, atque omnium concessu posiε huic laudationi finem imponere. Nam quae huc usiluet sunt, non modo sunt ad gloriam satis, sed tita certe t. quibus nullius vel auidissimi animus plura cupere, necra possi LVerumtamen quemadmodum nihil utu endum e
16쪽
ne assentationis gratia quicquam videar sinxisse, sic illadest
maxime cauendum, ne maiorem gestorum suorum partem
Serenissimo Cos M o videar in uiuisse. Non quὀd lascipse curet,qui dum vera felicitate,&diuino fruitiir conspectu, despicit, ac pro nihilo c tera omnia ducit,Sed quoniam parum
aequi aestimatores eius gestorum uideremur, i qui multo maxima restant silentio praetermitteremus. Etenim quum Si riae cursus sit sempiternus , atque is non vitae breuitate, sed
rerum gestarum magnitudine, & copia definiatur,iniquum certe ellet aliquid reticere, quod alicuius gloriam posset augere. Quamuis igitur magna& preclara sint, quae Magnus Cos M us pro patria,&pro Tusciae salute administrauit, nihilo tamen inferiora,neque obscuriora sunt,quq pro Christiana Rep.& religione saepius gesiit, quae cuiuina odi sint quaesis attendit ut ex eius erga Christianam religionem pietatis magnitudine, quanta in eo viro, &Duce iactura sectast intelligatis. Philipp' Resistae Princeps, una cu reliquis Principibus coniuratis Lutherianorum partes susceperat,maxiamOq. exercitu comparato omnia pene circa Rhenum loca occupauerat. Pontificem,C H R is Ti Q. Vicarium ridebat: Imperatorem inuictissimum contemnebat: omnibu'. ueram religionem colentibus, praecipue putem Italiae, ac Romae γde incendia,cathenas minabatur. Tantus erat clamor, strepitus, fragor. t anta bellicorum tormentorum tonitrua imitantium vis,ut coelum ruere penitus videretur. Carolus.
mimquam satis laudatus Imperii & religionis caussa iustepta exercitum colligit, saeuisiimos , atquc immanissimos hostessundit, ac delet. Quo in bello quantus erit Serenisi imi Os MI peditum,equitum q. usus neminem ignorare historicorum scripta patiuntur. Sed si quis sorte cupiat audire. Adest vir summa pietate, ac fide Illustrisi. Federicus Barbolanius, cui ob spectatam eius probitatem & fidem,& Rcipit.
vini et administratio,& res bellica Omnis commissa est: in quo viro tanta est iusti tia,aequitas,&comitas, ut eum merito taequam numen aliquod colatis omnes atque observetis. Ab
hoc ut gesta sunt omnia unusquisque poterit accipere, qui C in eo
17쪽
in eo bello no interfuit Gluni,sed prssuit. Nam Dux noster
quamuis non satis adhuc rebus suis fideret,&hostes sitos captare, atque expectare occasionem videret, publicam tamen utilitatem priuatis commodis anteposuit: atq. non inlumpedites,sed Rodulsum quoq. Ballionium cum equitatus auxilio ad Carolum misit. Quantum hoc est suum&Reipub. suae periculum negligere, ut Christianae Rei p. laboratis subia
ueniat Soli manus maximo, ac pene innumerabili exercitii
consecto Maximilianum aggreditur, ut quemadmodum antea reliquis oppidis& urbibus,sic tunc Vienna ipsa, ct Regia
spoliaret. Vivit adhuc,& moerens quidem vivit tanto Duc qac Principe priuatus Aurelius Fregosus, qui eo cum delectis militibus missus est. Hic testificari potest quantopere Impora,&Christian Rcipit. caussam maximus, &reliogissiimus Co s M v s ei commendarit. Aloisus Borbonius religionem smutans,ducem se Ugonianorum profitetur, bellum, ac seditionem in Galliam concitat,Regem nihil tale opinantem -per insidias adoritur. Et certe haud scio an umquam temporibus nostris maiori in periculo Christiana Resp. uersata staint magnus noster Dux quum animaduertisset bellum ab Ugonianis contra religionem excitari, Gallorum Rcgem,
quem non multo an in pecunia iuuerat, tunc religionis causa multo magis censuit adiuuandum. Itaque sortissimas alia quot suas legioncs illuc misit,quabus S sortiam Sancti Florae omite psecit,quaru egregia in eo bello opera suisse,& ab iis initium victoriae iactu melle, iacx eo tepore constanti fama vulgatum cst. Haec Senenses non gloriosa non laudabilia sunt non religiosa nonne quemadmodum laudes, sic etialacrymas cumulant, atque adaugentsNonne Regem Gallo rum tanti beneficij csse memorem nonne eius vicem dot re, n5ne uel mortuo gratias adhuc agere arbitramuri Quid Maximilianum& beneficio maximo aflectum, Sassinitate. coniunctum, nonne id memoria saepius repeteresnon C os .
M v M, si maxime suri posset, vivere ad huc velle existima musjCarolus imp . nunc vere felicissiimus videre mihi eum .ideor Senenses factus huic obvii nanu apprehensum exosculatur.
18쪽
scillatur,laetus,quod eum ex hinc erumnis in Coelestem patriam remigrasse uidet, subtristis, quod Philippum fili uin Cos Mi bas Dicis Consilio priuatum dolet. Qu umq.
multis ei nominibus ora tias agat, nam &alia multa,& maxime oportuna in Insubriam, at q. in Liguriam auxilia sibi ab eo inissa commemorat, tum etia illud addit, non secisse oblituro, quantum&sbi,&Christianae Reip. profuerit: quum ipse ad procellae illius Christianis omnibus maxime infestae uires frangendas,ad Dragulum Archipyartam saeuissimum opprimendum,ad riphrodisium expugnadum nauigaret. Quo empore Magnus noster Dux Iordanum Vrsinum class1ssuqprqfectum ei comitem adiunxit. Hinc Melitam simul respicientes; Sollina num eam quoq. insulam sub ditionem suam redigere conantem Philippi Austriaci classe, quam tamen Chia pino Vitellio duce Serenissimi os M i triremes comia
tabantur, magno cum dedecore&damno uidet esse reiectu. Inde in Ambracium sinum uertentes oculos, maximum illu,
trisiphu, insigne illa victoria, qua utina usi suissent christiani contemplantur. Hic t latur clarolus filio suo tanta victi via a Deo optiMax. suisse concessam. l .statur Cos Mus videns duodecim triremes suas, partim Pontisi. Max. atq. sancti sit mi
partim suis ipsius auspiciis in eo pr lio pro Christiana Rcp.
Imrtissime decertates. At vero qina se iplos respiciunt, & gloria, in qua positi sunt, diligentius intuentur, conte nunt haecc teta'. humana omnia,& leuia, penitus'. inania existimat, di nisi ea ratione reditum sibi in veram patriam cosecissent, vixisse eos poenitere t. Videtis ia ira , credo, Senenses quam sit magnu&difficile Serenissimu Cos,iv M pro meritis laudare; videtis qua sitfraue,dc laboriosum tantum Ducem digne deplorare. Nam si quq a me inculte& paucis tacta sunt, orna ta & longa oratione suissent explicanda, si tantarum rerum autor quantum res,& iactura postulat lugendus esset; Quod csset tempus tam diuturnum quaerata dicendi copia quae tanta lacrymarum uis,que tantet rei magnitudinem posset exqquare Sedo me immemorem,o me potius dementλIam video quidqgritudinis, quid doloris magnitudo possi
19쪽
perstringit sensiis, mentemq. obtundit, ut saepe etiaquet ob oculos posita sunt cernere nO liceat. Parcite, obsecro vos, sortissi ini, atq. honestissimi equites. Salutare illud signum quo Diui Stephani a dispiciis insigniti estis, admonuit me.Video moerorem vestrum, sordesq. lugubres, itaq. nihil dubito quin dolori meo aliquid concedatis, dum vestri uobis doloris conscii estis. An tatu magnificentis, pietatis, religionis signu praetereundu fuit Classem habebat Cos Mus MEDICEs instructi,
atq. paratam, neque milites deerant. Verum prudentissimi is Dux rem certe maximam,dc preclarissimam excogitauit, vestrii sortissimi,ac religiosissimi, equites ordine instituit: que quidem caeteros omnes bi cui qquaturum , vel superaturum potius, initium ipsum potest esse argumento,uos'. christiano insigni voluit est e insignes,& a Diuo Stephano cognomehabere, ut utruq. intuentes, pro vera gloria, & pro Christia. na religione & Rep. nullos labores, nullaq. pericula reformidates, vos ipseius classis sertissimi& promptissimi essetis&milites,& duces: neq. vllo umquam loco, aut tempore reli--gionis nostr hostes quiescere pateremini. Hqc quanta sint, si quis sorte non intelligit. Pium Q Pont. Max.at a. sancti sit-mum collat, qui quanti haec secerit, vel ex eo patere cuique pol,s,clasMI MMEDiCEM,propter eius in Christiana Rem p.
promerita decreto suo Serenissamu& Magnum Etruriae Ducem voluit appellari. Huric nos lugemus extinctum,hunc deploramus,huius caussa in squallore,& moerore iacemus o- nancs, hinc ploratus,& eiulatus undiq. exaudiuntur, hinc plagore& lamentatione omnia complentur. O afflictam Etruris fortunam.Ecquis tenere lacrymas poterit. Equidem per petuas mihi dari lacrymas uellem, ut perpetuo Ducem n strum lugendo oblectarer. Ex quo dum umeret tot tata'. caepimus utilitates& commoda, ut eo etiam mortuo adhuc vigeant non ante interitura, quam viuere&esse homines desierint. Quae quidem quum p cr se omnia maxima sint, illud certe, quia amem praesentia recensu bitur, omnium, quae
vel supra dacta sunt, vel dici a ut, excogitari pr terea pollent nisi is contra naturae institutum vi et immortalis multo
20쪽
in maxῖmum. Hic eius prudentia, hic eius in suos pietas, hie
esus nulla dominandi cupiditas, nisi communis utilitatis caussa cognoscitur.Screnissimus Cos Mus, id quod meminime omnes potestis, multos iam annos maxima cum iustitia, qui
rate, benignitate, pietate ita rexerat Etruriam, ut nihil ad summam eius prouinciae tranquillitatem,ac felicitatem desiderari posset. Nulli amplius erat holles,quieta erant omnia, dc pacata. Deniq. ea erat Ducis nostri conditio, ut quod vix sperare homini licet inuidiam superasse videretur. contenebat fortunae impetus, nempe qui eius vires ita domuerat, ut eam sub virtutum suarum limperium iam diu subiunxisset. Quamobrem quum senatum esse hominem sciret, nihilque ardentius cuperet, quam Tusciam suam perpetuo tranquillam, beatamq. videre, illud etiam intelligebat,nihil ad Rerum p. selicitatem posse aptius excogitari,quam si ab optimo Principe administrentur.Neque i prum sugiebat, ut qui suos omnes plane cognitos&perspectos haberet, quale Serenissimi FRANCisci fili; sui adolescentis optimi & humanissimi esset ingenium,videbat igniculos, & insita in eo virtutusemina plurimis iam siguis indicare, non multo post esse ad frugem peruentura . Nihil igitur dubitabat, quin sui similis
Princos esset suturus. Verumtamen ut semitia illa quq satis per sese valida erant, exercitatione aleret, prudentiam q. adolescentis optimi perficeret, paulum ipse a Reip. gubernaculis
recessit, niloq. suo regendae ac moderandae Etruri ae potestatem, quasi quasdam tradidit habenas: ut is eundem haberet parentem,& praeceptorem, & prudentissimi parentis vestigia persequens, ita assequeretur, ita l. in iis insisteret, ut ea deinde deserere nee vellet, nec posset. Quam prudens sui thoc consilium' quam Tuscie omni commodum,& salutare sapientissimus Cos M vs de animo si ij nihil dubitabat, sed a quo nam fuit aequius filium, quam a patre Rei p. regen-d rationem edoceris Quem uesiuit aequius stilium erudire quam patrem eum quidem patrem,qui prudentiam alios docuerati Quamuis enim assidue studeret Cos M Vsprudentisiimos apud se habere yiros,quorum contilio uteretur,