De exemtione canonica. Tractatus nouus & singularis, omnibus episcopis, officialibus, ... valde necessarius & perutilis. Authore, ... D. Philippo Nigro. I.C. ... Cum additionibus annotationibusque Domini Caroli a L'espinoy ..

2쪽

HIOPPO ET CAROLO CLARISSI I DO

ilia luicii sistini filiis, apud M. aegidium Tutorium operam literis navantibus IACOBUS BRANT. SaVPITER visuit Semeli, semis trale Cumdecepta parens ulmini igne flagrandi. Sirpate est veste visus nutrire mitippi Euge nepos gratus, non sata plena mari.

Instrauit acto, ubi quid mavissibilumen si reret, illustres margine Lute notas. Non siquidem tam facundus auunculis Erud conscripsit, sed sit custor, i efui. Cam verna et adi ut tenera lanugine mala, Digenium tentat quid queat aere suom. Ante hunc quas ne no res Ordine sepsit, ademptor Pontimi uris dum docet esse maris. Iuribus Aqui paribus, mox sumere rerum Pondera publicitus Carole quinte a m Cirhu... eris curaegrauiori moli reposta, sperati partu factus abortus erat. t ut vir j xlixsokrte nepote, remotum

iis lilia secta Nigri .

I Limitare, simul nocte dSes student.

3쪽

SERENISSIMO INVICTIS

SIMOQUE PRINCIPI AC DOMINO D.

Pni Lippo His PANIARUM. CASTELLAE, SICILi. NTagoniae, Nauarrae,&c Regi Catholico, Arctai duci Austriae, Duc Burgundiae Bratiantiae, Luxerat, uigiae, imburgiae, Gel .driae,&comiti Hab burgia Flandriae, Artesiae,&c Principi Z auiae,Marchioni sacri imperii Domino Frisiae Sa linari, Mec liniat, c. Caroli V. imperat.

Augustiis. Filio Principi ac regi suo clementissimini; Carolus a Leipitio in Ludi l l .l . lae seriatii cosiliarius tum Exeinptionis Canonice tractatum, tum obsequia sua, mirifice cum omni reuerentia com

mendat.

V M inter caetera quae demirari licet in rebus humanis Philip

pe Rex Catholice inuti tiss. Illiid milii sena pervi. sum est admiratione dignissimum cilii ita timetro uideritia famina sit ut pleriimq:rtim virorum fama omnis, et E im Ortali vita depereat tam ii sui sit praemium, iuγmen non inepte iudiquae ex horaelii nomINi kla . - tur,praecipuum quoddam ortiis, quae inon. aliter saudeat agnosci, quam solamat lucere vel oblio solum tia prosit Quam plurimis,&quam plurimos ad sui amorem ae Et quiciem non raris ridemus sciolos cillosdam lilia Amorum integritate commendabila l. nihil mimam merentur, scriptis quibusdam nomen suum multis lec ull*post nudere, mortuosq; diutissime in ore hominum vivere, adeo nihil est talia ad lutatun quod vulgi non veneretur Qui vero ad summum aphntiae ad cena industria, labore, vigilijs' deuenerunt, qMiq; nullam non vitrii tenere, quia fortassis illa fuerunt modestia, ut de lditionis sitae scripta posteris montanaen a reliqt erilies, liquot emigrarunt, ciui qualesiue fueri in propemodum sortim virtus ac modema fraudi eis esse videtur. Cunit quam posteris suis sciebant enim exiguum&vere motu leum suae tum unituscuiusu hominum' niuersi tamen . bali dem tu

4쪽

rem qua omnes complebus, seu derit 3, in tot vumodetii. m

impetrare, illud unum mi auunculi omnibus tuit

' LECTOREM.orquentio ingrat trax et plana in sui mi

leni benefici lini in maiore: admirationea taxat viris accidit, sedi Quae niniaci utillud explicem breuiter iii gratia haec p. auciata pia n

.ls hic suscepissem, nescio equidem vi l. na erant omnia laude, siue eximiam eruditi dustriam quoquo se verteret, seu Ion nmorum absolutam iitegritatem, selltatem, studium bene merendi de omnii II. U.2bilem, perpetuamq; animi dentili ira commem n ali :ctu potius duci Videar erga L. - , Qisamq: nemo iure id potest vitio vertere, si eius coner seu : gratam celebrare memoriam, quem confanai expertus sum, laneu mihi licet 1 sed cupiam ibus Optarem ut quantum Nnome: ni nomi

tandem iii lucem prodire, amicorum quorundam iniit iactu permotus, alioqui non me sugiebat argumentum lioc non tum ab eo conscriptum, cum rerum omnium si eruditi ite cim nil iis tuis numeris ablitura polleret, sed ita iuuentute anno videlicet i et . Ne emit in lucem unquam exiret, ita exercitij ac memoriae intuitu, ut fit quoquo modo colle mim, quo enuiores esse opusculo oportebit viro . Uta Od ii illorum expediatios, minus sorte alicubi satisfiecerit, aut elusimodi Grum esse sortat is etiam iudicauerint ut parenti suo parum respondere videatur, longe enim illa proculdubio aliano lset, si animum ad scribendum adiicere voluisset, sed non ei libuit laoc modo polleris innotesicere, quae eius sui modestia. Qitetriadmcidiim eadem animi demissione summos honores, adeoq; inolis imi ep. Iaiestate ultro illi oblatas notum est quam serio ad , Nauerit. Ergo quo magis vir pila lisit destigit gloriam hoc

uitus subsi ripsi. Dum autem ipse mecum nonnihil dispicio, sub cuius nominis

auspicio ac proteistione tenet linui stiliam Y intestas tua cogitat animo ci mortarandum elle volebant, ..iὶt , vel resagio petulantiam h

minum deterreret ab in. ut i is ac templis, paulatii demigratiit ad studia, ut si cauld --ni, celebri cuipiam gratio loq- ii consecretur, a tot alis adeo receptum est, ut aduersus rationis exa vel sola si ilici, praescri prio. Cui autem maiori iure nuncupentur labo-nctili&me natis ni ei, quam illi: Diestati citius per omnem vitam stus fisit, cui ni vivens tib nsecrauit uniuersa. Ci letitis tui prater ira nequeo consi

inci. Recor Caroli Imo nostri Augustissimi nomen ac Mai ones obivit tot annos Mechli- ui Gelduba Uouilumi ordinis aurei velletis tanta Din prodire, mox tuis, alia cnis Inum, cunctis';

5쪽

A LECTOMEM.

eum laude cancellarium egit. Suscipe itaq; Rex serenish emi ni mitti in isticlea vultiis serenitate qua soles clientum tuorum munera cap ta sulcipem scipe inquam non tam a me obsequiis tuis quibullit quam ab illo quem riuum summo semper scio in ara acieiragilitate complexus es, qui nunc spero illius Regis regum conspeetitaei ises sione per fruitur, cui cum Patre & piritu Sancto dii honi maiestas in uiuia, quem rogo te nobis valenteni Rey

rim tua ac paternam haereditatem summa cum pace ac prosperitate suauiter moderantem quam diutissime seruare di

gnetur.

6쪽

Clarissimo viro Domino Carolo de Lespino L .

Licentiato Regi Senatus, in Flandria Consiliatio,

Domino ac Cum patri suo. O possum non plurimum laudare vir clarissime affectum ac gratitudinem tuam erga auunculum

tuum Dominum Philippum Nigri pia memoriae),

quem ab obliuione vindicare studes Fuit enim is certe vir m nostra Repub sane laudatissimus quem quando

perpetuo Vivere-humana conditio non patiebatur,eo regiae ta- me illius virilites dotes';,quibuscum naturae beneficio tum artium ingenuarum disciplinis ornatus sui merebantur ut illius recordatio nullis inter-moriatur temporibus Is autem cum teum cum haeredem reliquerit, decet te cum alia quae ad te ab eo abundanter prouenerunt diligenter conseruare tum literaria inprmat munimenta ab interitu asserere.Non suit autem mihi

ocuim ut eius opus quod de Exeptione Canonica iuuenis conncripsit, mihi perspiciendum obtulisti ex integro perlepere sed gustum duntaxat aliquem cepi, unde illius summam dili entia apprime cognoui . Non dubium autem mihi est,quin multo maiora meliora telucubrare potuisset, si eo animum applicare negocia publica ei permisissent, quipea fidae ac diligentia tempertractauit, ut saepe miratus suerim potuisse illi tempus suppetere

quod religioni Ecclesiasticisq; officijs quorum diligentis ifuit obseruator), impendere solet: idq; in tanta aetate cuius ipse quotidianus sui perspector testis,cuiq;etiam me plurimum debere fateor qui vices meas in secreto consilio, quando negocia non patiebantura ut valetudo impediebat ut illis una assisterem diligentissime obivit. Et te miror cum in supremo senatu Mechlinia: ius eum tot annis dixissie scribas, nullam mentionem facere secreti consili , in quo longe plures, summa laude non Imperatoris tantum Regi'; verum etiam procerum,populi l versatus fuit, cuius ut manibus ben precor,ita opto thocliterarum eius monum Etum quod presto committere conlii tu illi, in omne aeuum perduret.Bene valeVir clarissime. D. T.

Deditissimus Cum pater& Amicus. Viglius Zuichemus.

8쪽

ILLUSTRIS NEC NON R IN

CHRISTO PATRIS AC DOMINI, D. HI

LIPPI NIGRI, DIVORUM CAROLI V. IMP. TIVS in FI Ll PHILIPPI HISPANIARUM REGI CATHOLIC aestinabarcinius Consiliis,atq; illustiis,imorum Equitum aurei Velleris Cancellari, ac demum primi Episcopi Antuerpiae designati, de Exemptione ean nica traetatus singularis,in utroq; foro praesertim Ecclesiastico Perquam necessarius,cum annotationibus additi nibusq; D.Caroli de Lesipinoy,Regiae Maies .in summo Flandriae Setiatii Consiliari,

LARVM est atque exploratum, iure c5muni quod fauorabile essedinoiciturὶ uniuersas ecclesias dioecesis episcopo loci,quoad ius episcopalein spiritualia esse subiectas,tex .estinc.cum venerabilis,de relig. domi. c. omnes basilicie46. q. r. α obitum. 6i.dist.de quo quidem iure ample videri potest per doct. in .coquerente de off. ord. Et idcirco sundata est in-

tentio sua de iure comulat,excluso quolibet alio inseriore praelato, in puniendis excessibus tam monachoru quam aliorum cleri a Adde, tam ea-corum in sua dioecesi delinquentium, Anto.in c. cum contingat, A. Nota b.des r.c6p.tex in c.de personati. q. l. in . causa quae fit cum ad abbatem,e. coronacho C.de episti cler.tex. in auth. vicier.apud pro p.episcoll. II Id ubii δὴ 6.in prin Neque alicui licet aedificare monasteri u in tota dioecesi offord epistopus se

nil prius requi lito Deo amabili epilcopo loci qui manus eXten niti abbas in corridat ad caelu locu consecret Deo, figens in eo salutis nostr signum, d e quiescidiori tex. in auth.de mona.coll.i. Ad cuius etiam speetit officium sacer 'aeos ordinario iu-

mantium,fidelibus baptizatis vel conuersis haereticis Spiritus san 'hi, a dii

cti traditio chrismatis consectio publice poenitentis in missa re-bi per archi miolo

conciliatio, tormatarum epiliolarutra altio c. quam Vis, 6d. diit qui auocant causas

Quiq potest in quocunq; lure dioecesis loco non tamen exempto st Gesedere pro tribunali cum iurisdietionem ordinariam solus habere,an utpraelatis eis dinoscatur c. ciam episcopus deo T. ord. lib. 6. Quanquam com qua suum berent muniter sedes episcopalis debeat erigi dc teneri in ciuitate extra quam

9쪽

r DE EXEMPTIONE

quam episcopus sedem seu tribunal sus diu transferre non debet,

nisi subsistente magna S legitima causa prout dicit tex. not.Mmernoriae perpetuo commendandus in c. placuit, 2. q. l. temporis qualitas c. mutationes eadem causs& quaest Cuius dignitas epi- Ropalis videlicet, culmen omnium aliarum dignitatum censetui esse civenerabilis de praeb. sing. reput per Card. in cle. i. de re nunc.

Nam ordo sam mi pontificis ab aliorum episcoporui ordine non differt, oss&do et in proh e. sexti, Feli. in c. cu nobis de praescript. c. omnium, se dist.&hoc plene perspecta l. in tit. de lega. 3 nunc de episcoporum&Butr.cons ' Inci p. in nomine Diri relato per Fel in c. dilectus circ. s.de offord . ubi magistraliter de iurisdietioe episcopali loques praeter communem doe t. doctrinam, dicit eam in tres partes diuidi posse,videlicet Qu bd sunt quaedam ad episcopum spectantia ratione ordinis,quaedam ratione iurisdietionis,de quaedam ratione simplici potestatis, vel dignitatis de duobus primis est gloss. ord. in c. transinissum in verbo de talibus de eleel. De tertio autem est tex. in c. i. desac. undi. ubi dicitur,quod episcopi manus&caput chri sinate sacro,assistentibus duobus episcopis,in signum in uili bilis&lupernae unctionis, si taeq; dignitatis,in sublimem apicem inungutur, facit tex Sc ibi domi. Pet. de anch.& Phil. fran. in civi apostolicae de priuileg.lib. 6. ubi dicunt quod mitra,v-sus,sandaliorum,anulorum, baculi, atq; aliorum Ornamentorum

ibidem designatorum,soli episcopo de iure communi competit c. peruenit, ' . dist. c. clerici in s. de vi t. de honest cler. Ita quod gerens episcopi insignia, cum non sit, poena falsi veniat puniendus, de cis Tholos ol. alleg. Bart. in i .eos ff. de fals Licet proscctb communem opinionem inlequendo episcopalia iura bifariam diui- dantur,in is viputa quae sunt de lege iurisdictionis&hs quae sunt de lege dioeces ana,vt cathedratici perceptio, hospitum vocatio ad

exequias, similiaia quibus monasteria reperiuntur esse exempta Innoc.latissime in Q i. de statu monach Panor in cons. 7. l. Vol. Reliqua vero a quibus monasteria exempta non sunt, existunt de

lege iurisdictionis,ut auditio causarum,uisitatio, correctio, inqui-stio ,excommunicatio,&alia,de quibus copiosissime per host. loa.deamo t. de Panor. in c. dilectus alleg. de offord Praeterea ipse episcopus potest contra canones dispensare, quoties summus Ponti sex indispositione sed apostolica dispensationem expresse non reseruauit secundum theor. Innoc incidite eius de tempo Ord. pl. 5 ibi Panor. inc postulastis de cler excom. Imo quod magis est, contra constitutionem conciliarem Lud Roma. ling. 488 quod

proce

10쪽

CANONICA TRACTAT V s. 3procedit quando oritur alicitia caula urgens de nouo tempore editae constitutio uis per concilium verisimiliter incogitata, arset si hominem mand Felij in c. at si clerici de adulterijs de iud. Panor.in c. cum dilectus col. veri no tamen de elect. ibi sit perior consuli non potest . diu fratres V despe . . diuus Pius is ad te cor. desset Lud Roma con l. 23. cir med Archid in c. licet ca- non de elect. in 6. Potest etiam Episcopus iura unius eccletiae alteri donare tri. Num. r. bus tamen concurrentibus. Primo quod capituli sui consensus interueniat,c pastoralis de. donat. cle si una de reb. ecclesno alie Secudo quod subsit caula rationabilis c. tua c.ad audientia de eccles aedis c. bona: ir.q. r. Tertio quod ecclesiae cuius bona auseruntur, enorme preiudiciumn si fiat, quia enorme preiudicium fieri non debet uni ecclesiae ut alteri consulatur c. cum caulam de

pro b .gi Manch lic constitutus de relig. domib. PReterea causarum matrimonialium ipse aut eius ossicialis Num. solus est iudex in tam de iure quam de stilo Romane curiae, as Quoties Aqua loAdeo quod relcriptum inpetratum incauta matrimoniali si diri secularis po-gatur inferiori ab episcopo,lubreptillum presumatur,lta not.lpe cidentaliter de causa

cul. init. de rescrip praetent: dc inpug. ratione aut e formae Ver L , tauit, 'nunc ad instruetionem Felii. in rub. de siponsscir. fi ibi quintode re spiritualibus tracimo. Et ratio est quia episcopus presumitur esse discretus, pote aut

statem iudicandi habens canonumque statuta non ignorans. Misi iunxit'. Sit

c. tuam de oro eos. Batth. a gistae in laifasssolut mare S ibi in addit Paul de cast cons s. incip. in puncto presenti S ita vidi saepius iudicari in conlilio Flati lignater in causa Baronis de Herisinoen, Milluluissimi Diti Card Jriuellanicum suis cohaeredibus naronis de Pamele, ae Iohannes Doens causa uxoris ac in supremo Mecialinienti colitio suit ollia sententia conrmata, diserte D. Doctor Dilutius vicias memorie aceruditionis preceptor meus in ca quoniam o dii.Inct.e ibi perdoct.

rex sing. in caccedentibus de excess prelat interdicens abbatibus earudem causarum matrimonialium examen eo Panor inccum contingat col. 9. defor. compet ponens quae sint episcopo reser seriore, iri ei Tuata, etiam priuatiue ad alios in seriores. An autem in causam a se rem i0Πε

trimoniali lude orta cognoscat vide per Felij. in cum sit generale otra episcop. positis

in verbis ius Episcopala deprescrip. e accedentibus de excesspretatis ibi Innoe. I . And limita quom procederem prima instantia α' in causa appellationis quia ta ex consuetudine stilo ac statuto Principis, seriores virtute rescripti, de causa matrimoniali Possunt cognoscere,nec eo casu rescriptum presumetur surreptilium

II em Episcopus est illustri similisci presecto pretorio, prae Num. q. si te maior lotast in verbo judicaturus in iniciis de olf prespreto sepi si opalec de episcop. aud. Quod imprimis patet causa

formati,quoniam magna solet interuenire solemnitas, in eligedis i confim