장음표시 사용
11쪽
quam gratias agim', quod se abieris,ut prudεter eog;taueris,quomodo prodesse nobis etiam,& manere quodamodo nobiscu posses. Reliquisti
enim in tuo loco Farnesium,nimirum,tecu necessitate coniunctis simu . moribus, & vita simillimu, state poene aequalem,studio erga rempb. de charitate pare,uno uerbo,alterum te, ut neque Rex catholicus fratrem quoian.natura propinquos genuerat,eos amor singularis fratres essec . rat neque Belgium Gubernatorem, neque exercitus Ducem, neque boni praesidiu,neque improbi scelerum uindice, neque catholicaesdei caussa patron si amitisse,sed leuem quanda mutationem secisse uideatur. Mor Publlem si- tuo Iohanne Austrio, Farnesius, quod ita moriens Auticulus testamen-ες p x ςδvsit eauisset,laborem illum periculosissimu,&optimo cuiq. cum possit,de' clinandum, subi jt,si voluntatem quaeras, inuitus, si studiu iuuandς rei pb. Iubens, si animi decretum, ad lepus. I am diu sit quidem publicis febus praeesse statuerat, quoad Rex Philippus vel altu mitteret, uel illii in Belgici eligeret, cui tam variu, tam multiplex, tam implicatum tuto credia i negotium posse censuisset. Non suit Regi catholico diu , aut multu dubitandit,quin Farnesium tantis rebus praesceret, quem ipse iamdiu antimo destinarat, & ab eo praesectum videret, qui nihil propinquitati,nihil beneuolentiae, nihil precibus , nihil gratiae, nihil alienae ambitioni
dare, sed suorum commoda,fratris decus, fidei catholicae cultum,diuini numinis obseruantia respicere, spectatam, & probatam virtutem attendere consuescet. Nec ignorabat prudentissimus Rex,uel maximo terr rum,& maris interuallo disiunctus, quale, & quam inusitatu specimen dedisset Imperatoris per ipsos quatuordecim annos, sectus auuculo omnium horarum comes, cogitationum conscius, periculorum particeps, muneris amplissimi consors;illo autem orbatus.& cogitationibus suis, iudicioq. relictus qus,qua breui tepore, Sc quata, bello, paceq. gessisset. Quis etia senator unqua in dicenda sententia, in sitffragijs serendis,in iure administrando, in controuersjs sedandis, in querelis gentium audiendis maiorem,qua Farnesius, sapientiam prae se tulit' Quis unquam acu- summiisse lius Omnes rei pb. partes inuestigauit ' quis diligentius quaesiuit, quid nator, & lam prouincia haberet militum, quid valeret aerario, qui essent socij , qui
lentia mi ei qui stipendiarij, qua quisque conditione, lege, foedere i Quis exploratius tenuit consuetudinem decernendi l.Quis accuratius nouit mal
rum exempla is cetera munera, quae Senatoris summi, & hominis sapientissimi esse solent sustinuit laudabilius t Hinc constat Farnesium non bellatorem modo,& sortissimum Imperatorem, uerumetiam summum senatorem,& summae sapientiae virum fuisse, ijsque uniuersis la dibus,quae singulae vix singulis contigerunt, supra quam dici possit, si Eligituli R. ruisse. Rex igitur, qui haec omnia nouerat, Alexandrum Farnelium, ης catholico quod bonum,felix, faustum, fortunatumq. sit orbi Christiano, Guber-dbςyn tor natorem totius Belgii, & regii exercitus imperatorem, amplissimis Verbis,clarissima amoris paterni significatione, suo diplomate declarat, illi- tot. que in omnes ordines, aetates, in quod uis hominum genus potestatem viti, necisque concedit. Caepit tunc Iuvenis acer, & gerendis rebus natus,sese totum explicare,consilia suis e uigilata cogitationibus, quo maxime
12쪽
Umes,diebah dbIgere, res dublii Acile expedire, suturas acute pret
isitire; imminentes, ubi opus erat, caute declinare, ubi tutum, alacriter excipere, subire dissiciles animose, versare in omnes partes ingeniustium,in Christianam caussam tam ardenter incumbere, ut si fieri posset, vel plures animos habere vellet, quos omnes ad propugnationem, de propagationem sanctissimae legis intenderet, uel plures uitas, quas pro eommuni bono, pro pacificatione prouinciae, pro auunculi Regis ex iis imatione prosunderet. Sensere id quidem cum maximo suo malo, & dedecore, Alenconius cum Gallis, Casii mirus cum Germani quando Namurco, ubi obsidebatur, egressus, illatum bellum , commutata sortuna, ita in hostes conuertit, ut eorum rebus, satis tunc florentibus grauissimam securim iniecerit .cQuis sactum, non fictum credat, illis copiis, quas Famesius,inique lacessitus, raptim coegerat, tam imparatis ; cum ipse nondum ab avunculi obitu luctu abstersisset;nondum sese a moero- Farneshaia re aliquantum recreasset; nondum ad bellum, nedum ad praelium, com- myx-bilis ri parasset, hostiles duplo maiores, quadraginta peditum, equitum octodecim millia recensebantur tam egregie instructas, cogitato dolo, meditato scelere, nimium sibi considentes, tot gentium auxiliis auctas, firmata'. praesidiis,sundi primu,deleri deinde potuisse,praesertim cum caesorum multitudo eos,a quibus cedebantur, numero prope superas Ie dicatur. O victoriam, nisi,ut multae aliae, celesti numini adscribatur,etiam nobis,qui poene vidimus, incredibile,nisi oculatis testibus confirmetur. apud omnem posteritatem fide carituram l Neque altissimae turres , dc iniunitissimae, neque insanae abstructionum moles, neque rapidissimi ingentium fluminum cursus, neque tormenta bellica, cuncta terribili strage,sulminum instar,proster nentia, neque insidiae, neque doli, neque proditiones Farnesij ardorem extinguere, impetum retardare,aut saltem impedire potuerunt, quo minus amicis laborantibus adesset,inimicis officeret, dubios confirmaret, obstinatos ad sanitatem traduceret, atque scquenque tractaret, ut quisque meruisset. Quis ignorat stultam illam dicacitatem,& insulsissimu salem, quem Traiectenses in irridendis Ap Traiecten
stolorum Principibus consupserunt, ipsis eisdem horribili strage constitisset Dixerat E muro infelices,& imminetis exiiij penitus ignari. mirari
se,cur obsessores nondu a Petro,ut clavibus,quas in manu tenet, oppidi seres aperiret,& a Paulo,ut gladio, quo,ad inane terrore armatus depingi Lobsessos iugularet,impetrasset. HF isti iiij. Kal. Quint. impudeter,&impie,maximo curisu,sed sardonio,cauillati,iactarat,veruiit, idest, alte ro seque i,qui viri q. Apostolo dicatus est,qua tu iactas se paenituerit, ex eo colicite, id victo socioru exercitu,expugnato, captoq. Optido, quas . voces pridie ex impuro ore sudissent,easdem per iugulum postridie re- . . diisse senserint. Qiii nemine voluit,in sanctissimos praesertim viros, im Pune dicacem;qui verba effutita temere, uinculis, uerberibus, & supr mo supplicio castigauit, hunc, quid arbitramini facturum illis,qui, ad euertendi pietate,& ueram animi religionem penitus exterminanda, suriosam impudentiam, ad impertu in uictissimi R egis repudiandii, illiu me ministros scelaratis armis persequendos, incosideratissimam tem
13쪽
ritatem suscepissent' illa vos pro vestra sapIεtia . e lationi subliche.
Oppida a quado illis a me par oratio afferri non ctensere praeterea inuicta Far- ης ν ς ' nesij vim,ac virtute,nullius audaciae cedentem, sibi q. ad victoria,qua vellet,via aperientem, Aliternarda, Gandauii,Tornacu,Nauportus,Cameracu,Terra munda,Di munda, Dunc hercha, Zutphenu, Ni uella, Lichercha, Villauordia, Breda, Gravia, Exclusa,Carpena, Axella, & alia sexcenta oppida,notam nominibus barbara,qua desectionis scelere, &deis specta vera religione, ad omne impietate parata, atque propensa. Horuquaeda primo belli impetu cepit;nsinulla sola exercitus victoris fama,recuperauit,alia ad detitione, sanae compulit; alia exeplo alienae calamitatis,expugnauit; oia redire ad officium 1 legitimi domini imperio parere, Deum pristino cultu venerari, Ecclesia Romana. eiusq. caput suspiIn grati m coegit. Quid' cum litteris Sixti v. Pont.Max. admonitus,nulla sibi
Sixti V. in i mora attulit,quin in Germania exercitu duceret,Nouestu expugnaret,
Herm Ri m indeq. nefariu,ac impiu Christianae fidei desertorem, Episcopu Colon. .es extruderet,& ei jceret,& in illa dignitatis, & honoris clarissima sede Ernestum, Serenisi. Bauariae Ducis fratrem , omni pietatis laude praestate maximo cum plausu bonoru,& totius Eccl. Rom. gaudio, collocaret l' Crescit mihi materies, Viri Illustris s. sed oratio reru granditati, & mul tudini cedit; ingeniis,quo uehementius in reru dicendaru delectu laborat,eo in certius fluctuat; meq. ipsum multo magis relicta torquent, qua Parnesu, ter electa delectant. Hoc in audacter,addo etiam nisi dicere apud vos inereram nauiga- dibiliter, sed vere dicam, Farnesium, dum Dei Opt. Max. & Philippi Ren x, e .m gis iniurias armis persequitur;dum Eccl. Rona. dignitatem.auctoritate ---μμ' Sumi Pont. utriusque reuerentia exturbata e Belgio, & expulsa, in e . de constituere, & collocare nititur,dum, quod necesse est aliquado fieri,ut tunc seret, nepe, ut unus esset Pastor,& unum ouile, pro virili par
Antu reii. contendit,maria ambulasse , terramq. nauigasse. Quis ignorat ' bis' ' ita hospes est,no in hac Vrbe, sed in tota Europa,qui no audiuerit, quanto artificio, quibus sumptibus, qua molitione, quanto cu vitae periculo, quantocii hosti uterrore,quantacti sua gloria,&orbis Christiani gra- tulatione, Antuerpiam, florentissima ciuitate, omni copiarum genere
abundante, domesticis viribus,& externis cu vicinarum, tum remotissimarum gentium auxiliis validissimam,arte, & natura,diuturnaq. & diligentissima prsparatione munitissima, moenibus,turribus, castellis, ingentiq. tormentorti appara tu ,ut serebatur, inexpugnabile, intra deci- Antuerpiam inuinquartum mense,expugnariti Effuderat se ut hinc maxime, relicto
oppugnat. superiore obsidionis tepore, incipia in subiectos Antuerpiae capos percuiti a iiii . Obiςssis mole , quibus coerceri solet, &, totam ciuitate c6. Σφ' - -ῖς planicie inundarat oceanus ut solum, quod paulo ante siccis vestigiis premebatur,nauigia exciperet, ipsaq. An tu er pia, mari circuisse, non iam ciuitas, sed insula videretur. Merent obsessores, dubitant,circus pectant, quo se vertant nesciun , dolent tot mensum obsessione tam . . facile irrita.Farnesiius,cui cum periculo cresccbatanimus,ut hostes,quo
mi s iidi eisset,intelligerent, mare mari restituit; altissimo si umidi uincit Pal. gum imposuit; pontem in eo x Omita l. rerum asperitat hostibus primum
14쪽
Imum ridentisus, deinde idnitranti ima exhemsi, re animadue a
serius, frustra indignantibus. fecit, ea forma, ut stuporsi cunctis attulerit; tanta longitudine, ut caesarianum quingentis pedibus superarit; tata
operis firmitate, tanto materiae robore, ut creberrimas multaru classiuoppugnationes,& impetiti sustinuerit, nullis tormentoru letibus cesserit. Hic, hic allisa est, Si costacta impietatis arrogantia; hic animi, hic uires perditorum hominum cociderunt; hic scelerati s simae spes, hic ne saria consilia, hic efferati conatus male sanae gentis corruerunt. Hic Alexander non modo magno Alexadro, sed se ipso maior apparuit; hic Farnesus ea, quae naturam, & conditionem habere uidebantur, ut vinci nopossent,uicit. Irruerant saepe hostes,ut pontem euerterent, aut disturbarent; multis tormentis uerberaranti subiecerant ardentes saces; pugnaram cu Farnesianis, euentu uario,certa cu sua pernicie.Tandem statuat, nacti,quam optaverane, occasioni, tantis opibus, ac uiribus, tanta nauiumultitudine, ac magnitudine, tam inusitatis machinis, ut quae fluctibus coopertae, ubi opus esset, globos seri eos, aut marmoreos,ui inclusi ignis, emitterent,re, toties tetata aggredi, inde l. non, nisi uictores, re cosecta, discedere.Neque eoru consilia successu caruissent, cu oppugnationis ini Farnesij inautia seliciter procederet, nisi Farnesius, sui immemor, flumine Scaldi psne Vi x submersus, suos perterritos, & obstilpefactos uehemetissimis uerbis,&admirabili excplo ad coserendam manum,ad defende lum ponte, ad repellendum hoste, concitaset. Tu, tu, Farnes, uno, eodemq. tepore , &hostes gladio coscindebas,& tuos fessos reuocabas,& receles, integro sq. submittebas;& quidquid furor hostilis demoliebatur, resarciebas, cum, ut id auderet tui: sortitudine tua,ut scirent, ex eplo, ut possent, corporis oppositu, lateruque praestares. Tu, cum tormeta bellica , horribili fremitu, saevoq, impetu emissa, ita tonaret, ut usum aurium adimerent, eos ignes efflarent, ut oculos perstringerent, eam caligine offunderent, ut caelum nubilum,& caliginosiim redderet,nec pedem retulisti, nec timuisti staminas, nec exhorruisti tormetorum tonitrua, nec uolitantia saxa, obuia quaeque cum miserabili ruina quatientia, formidasti; sed tam diu animo,& corpore indomitus perstitisti,quo ad inimicς classes, intersectis duobus militum millibus, multis nauibus captis, aut depressis,aut cobustis, aut velis, & gubernaculis amissis , inutiliter fluctuantibus, disie- sugati cum maxima clade hostes, seruatus pons, & sex horarii spatio resectus, certam fecerunt, exploratam q. uictoriam. O' rem in omni memoria inaudita mi Ludus fuit Alexandrum Macedonicum, natati nis ignarum, Euphratem, admota pectori Parma, tranasse; iocus Coclitem unum contra omnes hostium copias astitisse, dum a tergo pons interscinderetur , eoque rescisso, in flumen se coniecisse, atque seliciter enatasse; Nihil seck Caesar, cum in Hispania clypeum a proximo quodam milite arripiens, in hostile aciem irruit, suisq. inclinantibus praeliu restituit;nihil suo auspicio Metellus gessit, si omnia istorum facta chi hoc uno Farnes j facto conserantur. Haec uictoria, diuino potius auxilio, quam xllis humanis uiribus parta,dici uix poli ac ne cogitari quide satis,quam compresserit spiritus, animos'. fregerit perduellium, eorumq. fautor v.
15쪽
oui; dolere tanta praesenti calamitate, andi metu suturaru; timere suis
rebus,de alienis no cogitare; mirari Farneliu tanta animo virtute, tantueorpusculo robiiritanta utroque patientia ostentasse;dolore,& iracu dia disrupi,cu,quae aut ab uno imperatore olfinibus annis,aut ab omni bus imperatoribus uno anno fieri posse non crediderant, ea ab uno Pa nesio,vno die,consecta meminerant. Antuerpienses, nesti caussa belli, modo aestuare dubitatione, modo se confirmare, modo concidere c6missi facinoris,& violatae regiae, diuinaeq. maiestatis conscien tia, modo inani confidentia erigi, modo inopes a consilio torquere se in omnes partes non solii mentibus, quas a fide auerterant, sed etia corporibus, quibus
quae poterat afferri iniusta nex Sed illi spe omne, qua impudentia des Deditur FG Aionis,& acerbitate pertinaciae amiserant,in Farnesij etia offensi, etiamnesio AmRς victoris parata semper,& toties experta clementia reponete sinfelicis perfidiae suae satis selice exitu invenerui. Subacta itaque armis Antuerpia,& cu ea toto sere Belgio in deditione ditioneq. Philippi R gis,cu summa totius orbis christiani laetitia, redacto,duae supererant I v.eires in sulae, in belli mole conuersurus Farnesius,ire inGallia litteris
Galliam FaG Auuculi Regis iubetur. Ergo Rex,omni u Regu maxime, omnivq.optini situs. me,ut res alienas labantes sulcias,iacentes erigas,perditas restituas,tuaru iactura, sumptu'.contemnes Ergo victoriam, ta diu expetita,cuassecutus sis,ita elabi sines,vliquo die pede in totius Belgij possessione, Farnesj virtute,posueris,eode die, reuocato a victoriaru cursu Farnesio, decedere de possessione velle,videaris'Ergo sororis filius,uix resectis viri.
bus,vix curato corpore,vix valetudine confirmata a vetere morbo,& 1 nouis tetationibus,ad nouos labores,ad noua pericula,ad nou &certa
aut effundendi sanguinis,aut amittedae vitae discrime proficisceturi Prosith Pp ciscatur, inquit, Rex omniu religiosissi nus. Sic seruare vicinu regnum, erga vieinum gentes,nostrae tutelae comissas,protegere, sic tueri regiu decus, sic re- Regnum. tinere catholici nomisic christianae rei.ad magnas angustias redactici vehementerq. laborati,subuenire lubet. Na tametsi sororis filiu unice dialigo. maximeq. Vereor, nequid de eo fiat, tamen,quominus certa est hominu ,ac minus diuturna vita,hoc magis repb. du per Deu licet, seu i uolo illius vita,atque virtute. Capiet etia Farnesius gloriosam ante actae vitae fructu unus bonoru omni u uotis,& precibus expetitus, in quo pol tis simu δε floretissimu olim regnu spe omne, secundu Deum, salutis,&libertatis suae habere posse videatur. O voce digna Rege, ligna catholiaco, Philippo vero & Rege,& catholico dignissima. O praeconium unius Lutetia pari- Farnesj virtutibus,ac meritis aequale. Obsidebatur eo tempore Lutetiati, ni 'ἴ Parisioru,urbs pulcherrima,frequentissima,& studio sanetissimae legis
obsidion pre laudatissima,atque ita Obsidebatur, ut non procul abesse a supremo exuinebatur. tio putaretur. Intus enim inustata fame, in omnes palam sine discrimine saeuiente foris immanissimo, & truculetissimo hoste, cuncta uastanis te,& intercluso omni aditu,qui ad ciuitate c6portari comeatus poterat serru, & flammam, nisi se dederet, minitante neque minacius dixisse,
qua facturia ii iile,credendu est eo erat redacta,ut non posset non, in al
16쪽
terutrum euentum, esse miserrIma. si per uerare, & tuerῖ diutius constantiam uellet , erat illi sine dubio fame pereundum i quando consula: ptis omnibus cum publicis, tum priuatis cibariis, nulla iam vitae alimenta suppeterent; sin hostem, cuius conatus toties ludificata fuerat, furentem audacia, reciperet, dubitabat nemo, cui estrsnatio impotentis animi nota esset, quin tantum ciuium sirperesset, quantum in sinitae caedi restitisset , tantum urbis, quantum flamma obire non posset. Miseri ciues, tenues prssertim, quorum deterior est semper in omni successu conditio, exhausti sumptibus, inopes, perditi, postquam fimc cogente , ne inusitatis quidem cibariorum generibus pepercissent, in potentiorum domos irrupebant. non sibi, qui mortem in lucro ponerent, sed uxoribus. sed liberis opem, & auxilium postulantes. Matres, paruulos sillos complexae, cum miserabili vociferatione, atque se tu, Diuorum, hominumque fidem obtestabantur: saepeq. accidit o rem non modo visu miserrimam, sed acerbissimam etiam auditu. ut cibum, lucmultis lacrimis ab aliis extorserant, ex ore suo detractum, hiantibus filiolis porrigerent; ipsae deficerent, hoc uno felices, quod charissima pia
ora , eadem fame morientia videre non cogerentur. Puerorum, ex Pueti. tremo spiritu exanguium & consectoium,asinina totam urbem concursabant; cibum flebili voce petebant; ignotissimos quosque aut avuncu- , los, aut fratres, aut parentes appellabant; ut uerborum lenocinio, atque blanditijs ad eam omnes charitatem allicerent, quam summaeneia cessitudinis,& propinquitatis nomina ab uno quoque uidebantur exigere . Pallebant ora, corpora sine succo, & sanguine extabuerant: oculi in suis orbibus retrusi,atque abditi, tempora lacunosa, eminentes malae, arida pectora, herens ossibus cutis, incredibilis omnium artuum macies, squallor,tordes ita miseros homines deformarant, ut uix homines agnosceres, hominum umbras diceres . Obstupuerant sensus, defecerat vires; vox emitti saucibus, manus moueri,capita in caelu tolli non poterant. Qui locupletiores erant, & mediocriter pecuniosi, ideoq. tantae, Medioerium tamq. horribili rerum omnium caritati pares esse poterant;ingrauescen hominu comte in dies intestino illo malo, externo nihil de furore, & scelere ad huc
remittente, dum timebant, ne eandem calamitatem subirent,perinde aD
sciebantur, ac si iam illam, simili atrocitate, subijssent. Principes ipsi, pithri
ac potentes uiri pecunias largiendo, quae condita, ac se posita suis usibus potente, ,iiii habebant, benigne distribuendo, magnum initio rebus afflictis solatiu grauitet et a attulerant. Et tamen hi omnes ijsdem angustiis, ac dilficultatibus prc.
mebantur, cum se,suos, alienos alerent; cum rebus esculentis carurciri; eum. quo longius progrederentur, eo magis a rebus, victui necessuri s, s risiam si desererentur; cum augeret dissidentiam rerum praesentium desperatio itualida elu-
Aturarum; nullumq. nisi mors ipsa, quae iam cunctis imminebat, .m i 'e
excogitari remedium posset. Haec erat facies clatissimae ciuitatis, hic iis .ia
status florentissimae urbis, haec conditio gentis sortissimae, & Deo, tete 'bei e Dei religioni fidelissimae, quando Farnesius, collecto firmissimo, cia,&libera et validissimo exercitu , ingressus in galliam, superatis impedimen. h u- tis, aduersa omnia, & inimica, torrentis instar, euertens, insperan-
17쪽
Lib rat L tibus hominibus salutem reddidit; desperatIs rebus In sinatum', die im
ς xj- F- pentinum praesidium attulit. Fugatis enim hostibus, aduect . ingenti commeatu,ciuitatem a teterrima obsidione, a detestabili peste, a fune stissimo in endio eripuit,& rempb. Christianam grauissimo metu, atq solicitudine liberauit. Quae suerit eorum, qui se ex omni impetu limstium, ac totius belli ore, ac saucibus ereptos esse, atque seruatos video bant, laetitia,quae gratulationes,qui inter se complexus;quam plena ma
nu, quam ingenue, quanto cum uerborum honore, quam ex animo Pa
ne sium liberatorem, conseruatorem, patrem patriae appellarint; eiu R. comemoratis virtutibus, ac promeritis, ad astra laudes sustulerint; qua grato animo accepta beneficia recognouerint 6 estingenij mei referre. Din. si bEne vestrae prudeli viri clarissimi,iudicare. Sed si grata libertas est, iiis seia in Pati- petenda uita, si iucunda liberorum,& coniugum praesentia,s amicorum sienses. suauis consuetudo si amabilis patriae conspectus, si dulcis fortunarii possessio ,s ijs omnibus charior verus Dei cultus,templorum sanctitas.religiosorum pietas,quid illi sacere debuerunt,per quem libertatem,vitam, liberos,coniuges, amicos, patriam, opes, de lacultates, veteres ritus, &ceremonias, aras, templa, religiosos homines retinuerunt i Fuit eadem plom se- R hotomagensium ratio, cum anno post, nec leuiora, quam Parisienses, sum i- obsidionis incommoda, nec minores hostes, nec tolerabiliorem famem
'h perpessi fuerint;nee Farnesius,relicto Belgio,iterumq. petita Gallia, minores sumptus fecerit, nec infirmiores vires fregerit, nec minus multos labores,molestui sq. susceperit. O vere partum aureum Margaretae.Austriae,lectissime sceminae, & Patre Narolo V. Imperatore, dignissimae. oblensu Augustum,vel solo Farnesj ortu,augustum, & rei christians utilissimum. Cum igitur duos totius Galli oculos duabus expeditionibus a dira caecitate Farnesius defendisset, Belgium rediit, non ad otium,non ad quietem, non ad fructum praeteritorum laborum, sed ad sementim nouorum, non ad praemia quaerenda ,sed ad pericula adeunda,non ad pecuniam col ligendam, ut saepe si,utque Metellus optauerat, sed ad eam,
I. I ... reditibus, devectigalibus capiebat,essundedam. Nam,cumste eompara- unde militibus stipendia persolueret, non haberet , nec per mensarios,nit Metellux, res nummaria, nec per publicanos, nec per mercatores curari opportu
hφης'iR posset,ipse de suo, mensis palam propositis, numerauit. Docuit hoc sis, iis it comemorabili exe plo pecuniam aut esse contemnenda, aut ad benescenid quod est tia,&liberalitatem c6serendam;nec tam relinquenda posteris,si illis ab multo storio utantur,instrumeta nequitiae, quam documeta virtutis; amplissimumq. patrimonium sore liberis suis, atque firmissimum, nominis paterni, α gloriae memoriam; maximas denique, certissima'. diuitias esse, earum usum,fructumq. nouisse. Nec mirum,pecuniam, qua nec melior est, qui abundat, nec, qui caret, deterior,profudisse Farnesum, qui sanguini su'
- - . no pepercit, quem omnes aeque ac vitam, charum habenti Testis est Cainitur lia , quae Caudebechium, ut vocant, brachium illius plumbea glande
Raautius G transfixum vidit: testtis Ranutius Farnesus, filius,qui vulnus obligauit,b-- cruorem abstersi tremens,& exalbescens,non animi mollitia, non timuditate, sed paterno periculo. Ecquis non eum casum horreret, nisi qui stupore
18쪽
stupore mἴm oppressus a se ipso, idest, et eommunI ri atura degenerasset ἐAt Pater antiquae magnanimitatis,& Romanae constantia vera propago Farnese adsi deum Arena fronte, ut tranquillitatem animi facile nosses, conuersus; Disce, inquit, Puer virtutem , cx me, verumque laborem, vitilius. 'Fortunam ex alijs. Disce spiritum,quem naturae debes, sanctissimae fidei redderet disce mortem, cum ea pro vitae auctore oppetenda est,negligere, ultro etiam appetere. Nihil me hoc vulnus retardat mihil effusus sanguis debilitat; exsuscitat potius animum, & maiore ad res gerendas facit. Perturbetur, licet Alex1det eo per me, Alexader Macedonicus,atque pristinos illos,regio'. spiritus, spe cruore' cospecto cruore suo, remittat;me tamen meus animosiorem, ac fortiore μ' reddit,sparsus, non lucri cupiditate, no ambitione, non vindictae libidi , i..ia iis. ne,no hostili odio, n5 erudelitate, sed eius caussa, qui suum, ut humanas uis filium i serdes elueret, atque scelera in seipsum, expiaret, totum sibi exhauriri. ciacet.& exinaniri passus est.Haec tu iam meditare; huc te para ; haec cogita; ad hqc te exerce.Magna est hominum opinio de te, magna commendatio indolis tuae,magna memoria maiorum tuorum. Haec prosecto uides, quan it expressiora,atque illustriora sutura sint, cu tibi paucorum annorum
accessio fiet;teq. res ipsa publica ex domestica institutione,& umbratili disciplina in castra, in medium agmen,aciemq. deducet. Hsc labora, &periculorum exempla a me,si sapis, fortunae,& prosperitatis, si voles, aut quando voles,ab alijs pete. Odicta factis paria. o facta cuiuslibet exaggeratione maiora Equidem, Ran uti, Princep&serenissime, quamuis te, tantis parctibus,auis,maioribus,quatos terrarum orbis admiratus agnouit,& ad tantas res, quantas iam animus suspicatur meus, natum ita colam, atque suspiciam,vi tuis fortasse,prsterea cedam nemini, tame nunquam
tibii maiorem,paterna, se liditatem optauerim. Nam,ut ceteris in rebus L. Metellum superiorem pater tuus habuisset, quem ne aequale quide, s. nisi imprudens,quisquam dixerit, tamen,te filio, Omnes Omnium fortu- res telinque. nas, omnes omnium spes, in hoc felicitatis genere, omnia omnium uota ret. superasset: nunc,cum ad te Odoardus Farnesus, Cardinalis illustrisi. ae Odoardus
cesserit, quid excogitari, aut fingi ad humanam beatitudinem amplius , potest Non est admodum optabile, multos liberos, ut contigit Metel- ιε mi zrio, sed optimos genuisse Reipb. Quare cum uos tales filios reliquerit, ter. Pquales esse debent illi, in quibus necesse sit, paterna virtus eluceat,quid in Patre uestrinqui omnibus rebus ita Metellum antecessit, ut eu equis, Metellus. ut aiunt, albis praecesserit, ad nouam, & inusitatam selicitatem defuit An oratoria laus Ea quanta in Metello suerit, diuinare non possum; du qu uui. '' bitare licet; quaerere non uacat. Sed quid i Arbitramini res formidol sas aggressione, horribiles perpessu, exercitui paterno, ex multis,&dissimillimis nationibus collecto, persuaderi potuisse sine summis et iquentiae uiribus' Siccine pericula, toties iam experti,libenter ad ijssenti ' Siccine frigus, aestum, samem, sitim tolerassente Siccine uulnera, ploras , membrorum lacerationes , exustiones, mortem denique ipsam homines contempsissent i Siccine quae nobis miserabilia uidentur audie -tibus , illi s perpetientibus suissent voluntaria, nisi ita oportere, ita e
19쪽
i pedire, ita decere, ita necesse esse Imperator ipse oratione conuicisseti' Nisi quis putet, ut milites, appositis scalis, in hostilem murum consccn. derent, Farnesium primum operi manum admouisse, ut in consertam hostium aciem' longe numero pauciores impetum facerent, irruisse, ut in aduersa suminis ripam euaderet, enatasse; ut flammas aspernarentur, in eas se coniecisse; ut sanguinem nω exhorrerent, suum sibi hausis. se. Fecisset haec sine dubio; nec Curtiis, Fabiis, Decijs, Scaeuolis eam laudem concessisset, nisi se imperati rem, non militem, suo tempore, m minisset. Quid, quod tantum abfuit, ut illa omnia vitae cupidus, recu- sarit, ut etiam, sui oblitus, non semel ab Avunculo Iohanne Austrio, saepe ab amicis, & corporis custodibus retinendus, ac reprehendendus quodammodo fuerit. Restat, ut ipsi milites decoris, & honestatisca uia si nam lucrum uix, praedam ne uix quidem puto homines christio nos, sub tali praesertim Imperatore, respexis Ie tam atrocia pericula ultro adierint. Id ego de aliquibus libenter, de multis non item, de omnibus Camillus C nulla ratione senserim. Fuit unus inrer plurimos Camillus Capisu Romanus, pedestrium castrortim praesectus, qui, post longas in concilio, & maximis clamoribus habitas altercationes, quam sententiam de ponte contra hostium impetum defendendo, dixerat eam incredibili animi magnitudine, & secundissimo e uetu comprobauit. Si quidem gladio, & scuto munitus, repugnantibus multis, S hominem,
quali ad interitum ruentem voluntarium, retinere contendetabus, cum
exiguo suorum militum comitatu, pontem ingreditur; & sexcentis undique telis, ac tormentis appetitus, ad alterum caput pontis piogreditur; hostes iis, quas paulo ante dixi, machinis, & opibus pontem simul di vicinos aggeres, ut ancipiti pugna, consilia nostrorum perturbarent, uiresq. distrahi rent, perfringere, ac labefactare conantes, vel potius perfringentesiam, ac labefactantes aggreditur, tanta animi praesentia. ut alij permulti sese non recusarint laboris socios, de comites periculi, ut gloris quoque participes essent, aggregare, tanta constantia, ut, ne uulnerato quidem crure, illius impetus animi, ardorq. consederit. Fauit honestissimis conatibus atque sortissimis Deus:is, quem audivistis, . secutus est euentus ; factaq. spes est Antuerpiam posse capi, & omnino Blata, Capi- patefactum, Farnesium non posse uinci . Fraternae aemulus uirtutis, Blasicchus Ca- sius Capi succhus, eodem die, qui semper erit praedicabilis, gloriandus, i s -πς-- pi deseserendus, cum suis hastatis militibus, quibus praeerat, diuers- in parte, nec minus periculosa, usque adco animose,ac strenue rem gessi ut iure suerit, cum par vitae discrimen non sugerit, parem celebritatem nominis ,& fama consecutus. Euasit tunc ille quidem integer, & i uulneratus ; Sed Martis iniqua uis eius praeclarae uirtuti non pe-Percit diu. Nam, cum liberata Lutetia, Farnesus in Belgium rediret; &Blasius, itinera exploraturus, agmen antecederet, incidit cum suorum paucissimis in octingentos equites , inter quos erat Naua rus ipse . Eorum impetum cum diu sustinuisset , graue in sim re , & periculosum uulnus accepit , suoq. sanguine gallicum s
lum ii rigauit , quasi locum designans, ubi, nonImulto post , Lum
20쪽
uicusCapisii cchus Mar uratris situs, de Pauli, IuvenIs , modestia,
intearitate, humanitate, optimarum artium stud ijs, & morum honestate praestantis, frater cum honoriscis militiae muneribus langi caepisset, vigesimo aetatis anno, mortuas, relicto maximo spectatae iam, virtutis, desiderio, conderetur. Lih haec uetus, & propria,& uera Capi succhorum laus iam usque ab eo tempore, cum Robertus Ham . Ia, ex reati Gottorum stirpe ortus, huiusqc pernobilis sa miliae prui-eeps, de auctor, Rcmet, ducta uxore, sedem, ac domicilium , in uico Pomone, fixit, pro Ecclesia Romana acerrime pugnare, non parcere semptibus, rion frangi laboribus, non vitae iactura commoueri, contendere, quantum pol sint , velle plusquam possint, modo rem christianam augeant armis, stabiliant praesidi js, tueantur uiribus, praeclaris illustrent sactis, nobilitentq. uirtutibus. Vnde mirum non est, qua in
ilia istae laudes floruerunt , eas viros eiusdem stirpis cupidissime sequi. Hos, de horum s miles nonnullos Hispanos, Italos, Germanos, Belgas, non dibito, sibi, quid agere, & quomodo, aut quando asere deberent, praeschipsisse, atque uitae ignobili gloriosam mortem praetulisse nullius aut uocibus ςommotos, aut oratione persuasos. Eundem fuisse totius exercitus sensum, eadem periculorum, ac mortis contemptione , eadem in aduersis rebus sortitudinem; mi lites sic paruisse, ut non suerint lape officii admonendj; sic decoris auidos, ut nihil ignaues erint; sic inter se concordes, ut nunquam dissenserint; sc laboris patientes, ut nunquam illum recusarint; sic patriae, & suorum oblitos, ut inissionem non postulauerint; sic amicos inopiae, aut sc pecuniosos, ut si pendia non stagitaue in t ; nemo mihi persuadebit, etiam ii persuaserit.Quid Germanos tumultuates, & castra se moturos prςsracte negantes,quo modo sedauit,& rem inclinatam, ac propedente ad seditionem, composuit,obstinatos l. homi ncs in suam sententia traxitedium armoruuit At inermis ad illos prodiit.Num instructa acie aut agmine quadrato, aut phalange facta, ut cum illis, nisi se , tuo ducere uolebat,seqtieretur, pugnaret ' Α t solus,& equo uectus prodijt. Fuit quidem sortissimi Imperatoris sic ad seditiosos milites, armatos, ct paratos ad facinus prodiisse pertinaces,iratos,&qui contumacia quadam ad edictu Imperatoris obduruerant,ab illa mente deiecisse,optimi cratoris suit. Ita enim se uir
sapientissimias rerum occasioni gerendarum aptauit,ut, cu imperatoria persona nihil,aut certe parum profutura videretur,eam exuerit, orat ris induerit,& impetrare quae cu peret, lenitate orationis, quam imperi j seueritate extorquere maluerit. Ei cmion manu solum, sed etiam elo. quentia, parens ii ester milites suos ad eas res cocitauit, quas, qui aggreretur,antequa aggrederentur, geri posse dubitaret, post quam gessistet, gestas non crederent. Verum honores,quibus est functus Metellu parentis uestri honoribus amplitudine officiunt sua. Ponti sex enim fuit, bis Consul, Dictator, Magister equitum. Nu hi minores sumeParmae,&Placetiae Dux, Belgij Gubernator,inuicti exercitus imperator, aurei Velleris eques No equide arbitror.Na qua tu illi magistratus Imperi j ma. euitudine his olim praestiteriit,tatu illis hi loga usura antecellur. Illoru C et annua
iuch ide eo rupta uoce capitiacch. a rodiete ealiae familia capisaccho L um nobiliude vico do
monet. itephanus. 1 r. Pot. Max. Robertus, & Iohanues Antomus Cardinalea a Marcus Episcopus T auti notu Ausuit. Fabiiciusdua tu bello iacio trirculiu praefectus, Alber