Ioh. Angelij Werdenhagen, i.c. De rebuspublicis Hanseaticis tractatus generalis Ioh. Angelii Werdenhagen i.c.c. De rebus publicis Hanseaticis et earum nob. confoederatione tractatus specialis

361쪽

Aquilone venientes, soliti appellare Normannos, Dondi iacernentes nter Danos & eos, qui Ueri sunt Normanni. Ab hac tamen gente Danorum dc Normannorum , initioribus Galbiarum demorβnte ,

propagati sunt dc illi Normanni, qui penetrarunt in Italiam: & primum in Apulia, inde in Sicilia, post comitatum atque ducatum , regna, quae hodie extant. constitvere. Post fusceptum vero Christionismum i quod factum sub Olao rege, qui in Anglia baptisatus, &, circa Annum oui R. 99 . rex Norvegiae factus, in Omnibus regni provinci js populum baptizari curavit melioribus imbuti ditaeiplinis, didicerunt pacem diligere.

Sed quum nefandis maleficiorum ar- 'ibus ea gens ab initio, super Omnes gloriaretur mortales, nunc simpliciter cum Apostolo confitetur Iesum,& hunc crucifixum &c. Ita omnis

tunc regio duduni Christiana fuit,

exceptis, qui trans montes ad Oceanum Borealem agunt. Nam illi magicis artibus & incantationibus ita serviunt, ut, se scire, renunciareque, polliceantur . quid in toto terrarum orbe rerum agatur. Hi sunt Laupo -

362쪽

PAns TERTIA. 3Orpellibus in tanto reg onis frigote usi Pro vest: btis. Et loquentes invicem, frcndere quam ulla verba proferre dicuntur, ita ut vix a proximis querant intelligi. Ibi tanta est ferarum copia, ut plurima pars regionis exsolo Uenatu vivat. Capiuntur uri, bubali, elaces, bisontes, etiam in Rustia& Polonia. Vulpes ea regio habet nigras, lepores visosque albos. Metropolis autem civitas Normannorum est Trundentiis, nunc appella

quod templi nomen est , pt Opter tumulum sanctissimi Regis Olai Martyris. Vulgo Trundheym dicitur, 3 Omilliaribus Noricis seu Ioo Germani cis, recha versus Boream a Berga di- satis. Amplissime potentein diarce-

sin habet , in qua plurimus piscis,

Bergam postea ad emporium devectus, dc pelles preciosis colliguntur.

Bergae autem propter commoditatem portus & frequentem in avium ex aliquot partibus terrae confluxum, emporium totius regni datum est olim, ut estet horreum universaeNor- . vegiae & promptuarium omnium necessitatum. A freto Carfundito

milliaria.versus Corum s NordNest dc a tandes αε milliar. a Bahues

363쪽

R E n v M p. HA Nsecundum flexuosa littora ν omit liatibus abest, sub gradu latitud. 6 I. Eundem cum oppidos tali anger praefectum habet regium. QΠinque Vero ,in tota Notvegia, hoc tempore arces regiae dc praefectitrae praecipuae sunt, quarum principales iam dictae

sunt. Extrema autem adhuc versus

meridiem & nobis proxima est Ba-husa, Nilosiae oppido regni Sueciae vicina , cuius praesecturae subsunt, Marstrandium in peninsula scopulosa situm,& halecam capi Bra quondam celebre, Mngees ac od dedolii. Notandum heic , quod regnum sue-ciae angusto inter Norvegiam dc Hallandiam, pcr Troiliti tam fluv. exitu, unicum in Oceano oce identali portum, infra Nilosiam ad Eisburgam, possideat , ubi etiam ante pauculos annos novum oppidum Colberga erectum est. Quarta arx est Agger s-husia , Aluoiae oppido vicina , 2 milliaribias supra Bahusam in intimo sinu in iij. longo sita. Provincia haec inde celebris est quod celsinfimi mali navium, & asseres querni

abigeni & ligna aedificiis idonea in .petui copia quotannis in Hollanci iam , Hispaniam & ad alias gentes evehantur. Oppida provin ciae

364쪽

PARs TERTIA. 3ο3 alia sunt: Fons berg 7 milliaribus ab Alssola occasum versus sita; Fredericlis stad , Saltaburg, &Schim vel Shon , ubi fodinae cupri & ferri sunt,

Hammaria maior & mi nor. Qua Bergam contingit aut respicit regio, ante pauculos annos argentifodinae inventae sunt tantae puritatis, ut metallum incoctum ico librarum continuerit 8 o libras argenti puras, quod antehac inauditum fuit, privsertii nin iii locis frigidioribus, velut nobisCap. eissius Helveticus vir milita ris antehac perquam industi ius, at nune Verae philosophiae supra modum studiosus, quem Rex modernus laudatiss. Chiistianus IV per bienniurebas metallicis , propter insignem eiu 3 artis peritiam, nupcr praefecerat, id retulit ; de quo pluribus alibi. EX- . trema versus Aquilonem & Eurum Norvegiae & Christiani orbis arx est, Wardhus aut Nahrhus, quae parVulae

insulae Wardae , ambitum milliaris Nordis egi ci cum dimidio habenti, ins stit; in qua praesectus regius aestate habitat, id diffusissimum illius littoris Norici tractum, in zona frigida, sub gradu latitud. 7 r. usque ad Russae fines, gubernat ubi ab idibus Maii usque ad medium Iulluin, non modo

365쪽

3o RERvM P. HAN s. diem continuati, esse ; verum etiam Solis corpus supra horizontem circumferri , nec unquam occidere , exo latis testibus didici. Nec duo, sed unum solummodo in hoc Norico littore Wardet, usum est, quod a ga Emporio I milliaria Norica,qus 3 oo fere German. constituunt, dista- accepimus. Inde ad Emporium S. N: colai Rusticum, prope vidia usu v. ostium, circulo Arctico ad grad. longit. 6 s subiectum , ducenta Gez-

manica seu io 8 Norica numerata-u . &c. Praeter haec terrae continentis longi ssima spacia, multae Oceani Septentrionali s insulae huic regno Norvagi co su biectae su n t, ceu rcfri Crant . d.

Ab occiduo ibi sunt , ait, Orchades Insulae, more Cycladum sparsae: quarum 2 o memorantur desertar, dc i sincoluntur. Vicinae sunt Electrides, quae a nascente ibi Electro nomen tenent. Igitur Orchades inter Normanniam dc Britanniam Hyberniamque locatae, ferventis Oceani ludibunde minas rident. Ad eas a civitate Trondina una die navigatur. Simile intervallum in Angliam Scotiamque est. dcc. Ultra autem eas excurritur ad Ulandiana , olim a veteribus

366쪽

es r

PARI TERTIA. 3P Thyle sive Thule dictu, ut quidam existimant. Est illa sub circulo W-ctico agradu longitud. 3s 2. ultra

a Comilliaria German. vcrsus Ortum

porrecta, ei circiter co lata; quae per immensuna ait Crantet,. d. l. a caeteris secreta longe sita est in occan O , Vix a navigantibus agnose itur. In ea cestivo solstitio, sole signum Cancri transeunte, noa nulla : brumali Sol sitio perinde nullus dies. Nomen habet a glacie , quae illi nil Boream perptiuo adhaeret: nam ibi jam incipit mare congelatum. Tam frandis Insula , ut popul Ot mnitos contincat solo pecorum pastu, & nunc captura p i sc i ii, vi et i t an t c t: spec u s i n h a bi t a n t plerumque , aut ad montium latera cavatis mansiunculis : communi tecto , victu & strato pali dent cum jumentis. Itaque in simplicitate sen-cta vitam peragentes, cum nihil amplius quaerant, quam natura concedit . laeti cum Apostolo praedicatar, habentes victum & amictum , hic contenti sumus. Netna & montes habent pro oppidis, & fontes pro deliciis. Beata gens, cuius paupertati nemo invidet: de inde beatior , quod Christiani sinum acceperit. Sed Mercator et Anglici ac nostri , quiescere V s'ntem

367쪽

gentem & suo esse contentam non sinunt. Nam ob piscaturam evehendam,terram illam frequentantes cum mercibus omnigenis , vitia quoque nostra invexerunt. Nunc enim Mfruges aquae miscere in potum , de simplicis undae oderunt haustum . nune aurum & argentum cum nostris admirantur. Rex Daniae qui de Norvagiae)quotannis praefectum immit ut genti. Multa insignia in moribus eorum. Omnia enim fere inteleos communia sunt. Praerer uxores

videat heic iterum ille futilis exagitator Rei p. Platoni eae, an non post ittat is Idea dari inter homines, si malitia absit: Pudeat merito quoq; Arni sarti suae invectionis Sc adserti putidi

Catulos suos atque pueros aequo habent in pretio : msi quod a Pauperioribus facilius impetres filium qua Catulum. Ita beatos putant,qui in

regionem nostram transportantur.

Vidimus utriusque sexus iuvenes a pueris illinc eductos , qui praeter no-inen nihil gentile retinuerant. Nam linguam aliena perdidicerunt , suam neglexerunt. Episcopum suum colunt pro rege : ad cuius nutum respicit omnis populus. Quicquid ex lege, exscripturis, ex consuetudine aliarum

368쪽

PAxs TERTIA.ta rum gentium constituit,quam sanct Eobservant. Iam tamen praesectum

iu quod diximus in accipere coguntur aut Rege. Quod exinde inolevit, quod x mercatores ingressi, multa ibi lucrax faciunt : unde & Rex tributum de-:: poscit. Ad albertus Metropolitanus . Hamburgensis, anno Christi millesii mo septuagesimo, vidit ad Christum,. conversos: licet ante fusceptam Christi fidesn, lege naturali viventes, non multum discrepantes a lege nostra. Itaque petentibus illis ordinavit quendam virum sanctiam primum

ρ Episcopum , nomine Isseph : qui ab

i. eadem regione missus ad Pontificem s. dictum, aliquandiu apud eum reten intus est cum ingenti veneratione, pec- discens nostra, quibus rudem populum in fide erudiret.&c. Sant autem plures aliae in oceano dicto Insulae, quarum non est minima Grontandr,

profundo in oceano sita, contra mon-

res Sueciae & Riphigi iuga. Ad quam

insulam a littore Normannorum ferunt vela pandi quinque aut septem diebus, quo modo ad istandiam. Homines ibi a lato cςrulei; unde regio il- .la nomen accepit. Qui similem Isi dis vitam agunt, excepto quod immaniores sunt , raptuque piratico r V a migan -

369쪽

lascruisnnorum , cst succis continuata : de qua supra insuetia dixi mur. His In istis longe extra alcti crimeuculum positis in aestivali Solstitio nulla nox, in Hyemali nullus dies. Sin penda res di in tognita australi bus: qui nesciunt disparein dierum . longitudinem contingere per solis ac-ecssum & recessum. &c. Istandia vero in littoribus maria passim ab hominibus, ex piscatu poti minim dcra pecuaria vitam sit stentantibus, in-εolitur. At mi diterranea loca ob Albrium altissimarum perpetuis fere n

Vibus obrurarum asperitate in , ἰnfrequentiora sunt. Panis his coetias, quo importato non nisi lautiores utuntur et caeteri enim pisce siccato , panis loco veseuntur farina, polenta, cerevisia, serrtim, ciprtim, pannur An gheus, & institorum merces et assibus advehuntur quotannis per mercato- εs Hanahurg. Lubeccanor, Bremens

Haisnienses, & alios, qui vicissim

frigore duratorum strues & sulphuris in ea insula est olli moles, Balaena tum pinguedinem, butyrum, se Vum, carnes & coria boum , rajas, P nnum Naim an , pellet vulpinas de v villar evehunt. Portur in meridio

na li

370쪽

nali littore nominant nautae: Haina-

qui nautis maxime noti. Iter a Memex Albidos, ad sinum Issandiae Busandi , est milliarium circiter oo. Croniandiam vero nautae Sc merca-tόres, quum polo proximo sit, in navigationibus ita observare coguntur, ut in Iunio ibi adsint , ad capturam cetorum , qui ibi maximae sunt longitudinis , vclut Plinim quoque lib. 3 2. cetosis xcentorum pedum longitudin. & trecentorum latitudinis, intrasse in flumen Arabiae non contra fidem assicinat , quod alii dicunt. Sunt enim tantae magnitudinis, ut si aquis su pern atent insul te videri que ant. Quomodo autem hae moles poene incredibiles capiantur , ipse ab Enchusanis.referri audivi, quum societ ar ibi sit mercatorum , qui quotannis illuc mittat numerum navium cum instrumentis dc naviculis applicatoriis ac funibus immensae longitudinis , qui cylindraceae machinae aut rotis involvuntur celerri . mi motus. Alias enim, si balaenae alicui vel ipsis cetis , dum superficiei aquarum indormitant, spiculum fer-V . reum