장음표시 사용
401쪽
. De Lachi mis Inuoluntariis. C A P. XXIV. ΤΙ Δάουον , i. Lachryma: A medicis dici potest:
licet Epiphora sit nomen generale quod sumitur pro impetu cuiusuis humoris,in quamcumque partem influentis. Interdum etiam sumitur pro succo aut liquore , qui ex planta vulnerata, aut sponte sua defluit, siue in gummi humor ille concrescat,sue in resinam liquescat,propter oleo sam quae inco est substantiam. Alias pro humore qui ab oculis distillati
cuius rei multae sunt causae,atque inter se etiam contrariae, ad duas tamen reseremus, nempe ad externas,& ad internas. Externae, ut aer frigidior tempore hyemis, moeror, tristitia, quae
sua frigiditate cerebrum comprimendo,sic humor ille aqueus a
in glandulas magni canthi defluit:alias prae nimio gaudio, ri- - 'su immoderato, aut solis ardore eundem humorem e cerebro liquando in easdem glandulas prolectat: Alias a fumo, aut puluere, arenaue in oculos incidente: Alias ab odore acri ceparum , alliorum, &c. Omnes hae lachrymae voluntariae Mipontaneae dicuntur, quamuis proprie loquendo nullae sunt Voluntatiae, sed collatione facta cum reliquis quae vi morborum acutorum fiunt,& hae dicuntur inuoluntariae ab Hip. in phor prognost oc epidem. spontaneae a Graecis civita inuit vero MMDq illis dicuntur. Causae vero internae sunt imbecillitas facultatis retentricis Decoside concoctricis adenarum, & cerebri demandantis ad oculos in civim humiditates.& meatuum laxitas. Signa per se sunt nota. Omnes lachrymae inuitae perpetuo non sunt malae, sed aliquet per crisim sanguinis profluuium e naribus praesagiunt, ut in acutis febribus praesertim ardentibus. Hi p. lib. I. prognosticorum, S aphor. 11. sect. . Quibus in febribus, aut aliis morbis voluntarie illachrymant, non est absurdum: quibus
Vero praetcr voluntatem,absurdius.
Non sine magno iudicio Hi p. 6. de morbis vulg. sta 8.
γῶns, i. lachrymae, considerandae, num volenti aut inuim,
402쪽
vel multae, vel paucae , aut calidae, aut frigidae emanent. Et sect.1. eiusdem libri textu Is. Δάκρυον δε mum oris φλαοι - εψ αν. o, ων A. ἁ αίωνα G1ρρεον et D i. In morbis praecipitibus, ubi male habent aegri, ultro quidem profluens lachry ma, bono est: inuitis vero, malum denunciat. Et sect. a. textu I'. sanguinis e naribus cruptiones quae quarto die fiunt, disticilem faciunt iudicationem. Mulieres,scnos,& pueri, caeteris ad lachrymas sunt propensores ob copiam humoris aquei in cerebro contenti. Lachrymae quae a causis externis prosiliunt, remota causa, facile curantur: Quς vero a causis internis dissicile,& maxime cum aqua per venas interiores in oculos defluit. Nam si per venas quae sant extra caluariam in oculos descendit, per topica astringentia facile curatur. Curatio fit a contrario, idque tribus scopis; nempe victit. refrigerante. a. euacuatione,rcuulsione quae fit venae sectione, M purgatione : 3. topicis post scribendis. Victus erit tali; quem annotabimus in curatione Catarrhi a causa calida secudum sex res non naturales. Euacuatur corpus si plethoricum fuerit, venae sectione,cx cephalica pro aegri viribus, aetate, M
Reuulsio fiet per cucurbitulas occipitio admotas,cum scarificatione, M per apocroustica temporibus & capiti admota. Rcuellunt etiam frictiones partium inferiorum & cauterium potentiale, aut feto ceruici in occipitio admotus ut docui pag. 323. derivatio commode fiet per apophlegmatismos, idque tutius quam per errhina & per phinnigmum seu e-ficatorium suturς coronali appositum. Purgatio fiet per potio nos cholagogasi aut catapotia assaieret, aurea, sine quibus, lucis ma. de V. generibus myrob lanorum. Cercbrum roborandum crit conditis , tabellis
capitibus de suffusione, & ophthalmia, de albugine descriptis, de sumtu ibidem descripto si his non curantur, diaeta sudorifica ex sueta parilla & ligno fassanas composita, ad humoris in cerebro contenti cxsiccationem crit imperanda, per mensem aut o. dies quinto quoquo dic propinatis catapotiis. Nunc de topicis adhibendis. Ad inhibendam fluxionem in oculos , temporibus admo-u ur cataplasma repellens descriptum cap. de ophthalmia,
403쪽
aut quod etiam scriptum suit cap. de albugine pag. 3 2I. M 32s. ι Interea, cx mineralibus scap. de suffusione pag. 33 i. enunciatic parari debent collyria modo usta, lota 5e subtilissime
sint trita, ut omnem acri non iam deponant δί lachrymas exsiccent. Hoc modo:
V. Margaritarum,& coralli albi, ic scoriae serri ustae, Se lo- pului . tae in aqua caprifolia, vel verbenae, vel calycum glandium, vel pedi autorum rosarum singul. 3. i. thuris , dc gummi tragac. usti, vel assi, de sub. triti,vir. 9.iui. pompholigis vel in eius penuria tutiae praepsi. i. s. sarco collς per aliquot dies in lacte asinae, vcl mulieris, maceratae siccatae&puluerataeo. ii fiat pul. de quo portio insumetur in oculi magnum canthum post sequentis collyrij usum. V. Pul. praescripti, de collyrij albi rhasis sine opto , vir. Gibrium. g. i. aquae pediculi rosarum, vel alterius astringentis, 3. ii. fiat collyrium usui dicto. Inter composta quae cerebrum roborant de humiditates Oml ercerebri siccant sunt,pul. aromatici, diam brς &c. theriaca antiqua,& mithridatium,athanasia, D. Nic. cum pul.olibani in ore vel sub lingua detenta, quae lachrymarum fluxum cohi- Otiihi, bet, de cerebrum roborat. Idem praestant decoctum betoni- ncis si cae, de serpilli, de succi salicis, cani rubi, quae sua astrictione cani lachrymas sistunt, de siccant: de ruborem de ardorem tol
Lana succida,vsta,&in cinerem redacta,& cribrata per se- catapotaceum densum, si cum album ine ovi excipiatur paretur cataplasma,quod temporibus de oculorum canthis dormituro
Si a causa frigida lachrymae inuoluntariae prosiliunt, eadem cirritas amethodo, iisdem remediis sed calidioribus, dempta phle- f ebotomia) cuius loco cucurbitulis in occipitio cum scarificatione,aut hirudinibus temporibus admotis utcdum erit: necnon cauteriis, de vesicatoriis, de purgatione ex lucra Gai .elcct. indo, agar.& similibus,aut pitulis cocciis,alephan ginis, imperialibus, &c. nec non tu lepis , de apo Zcmatibus cap. de Ophthalmia pag.3i8. scriptis. Purgato corpore utatur diaeta sudorifica ex decocto ligni indici praeparata, spatio unius mensis,purgando corpus quinto quoque die. da peracta ad corroborandum cerebrum de rcliquias,hu-
404쪽
moris absumendas, utatur alternis matutinis tabellis ex pui. di amo schi & aromat. caryophyllato, S diebus intermediis utatur condito, aut optata ex iisdem pul. cum conseruis fiorum stoech. aut salutae,ror ita.& liiij conualiij, aut betonicae, aut primulaeu. cum veteri de probatomithridatio, aut theri ca, per multos dies continuando,tribus vel 4. horis ante primum palium. Exercitium, aut frictiones ante utrumque pMstum maxime probantur de lusus paruae spherae. Ad idem valet puluis sequens quum aeger lectum ingreditur. Cyperi, ligni aloes, S iridis Flo. singul. 3. g. calami aro. caryoph. dccori. citri j siccae, singul. 3. ii .styracis cal. bcni uini, g. tinctorum&coriand. praep. sampsuchi fingui. B.iiii. ros rum rub. &laucia dulae, vir. B. ii. fiat pul. quo capitis pars anterior aspergatur& excutiatur scopulis mane : deinde admoueatur sequens calantica seu pileolus. v. Pul. aromat. rosati, aut caryophyllati,& diam oschi, luiseis Italis gni loci,& pul. di ambrae,singul. 3. ii. l. melissae , maioranae florum lauendulae, g. tinctorum, styracis cal. benivini, de galliae mosch de rosarum rub. singul. 3. i. fiat pul. mediocris qui serico rubro &gogi pio exceptus,parctur calantica acu intc
De Dilatatione γ Constrictione Pupilla.
, Ilatatio Pupillae , a Graecis Mia imo, dicitur, ab
pupilla superfluo redundet humore, fit quando pupilla colore quidem nihil euariae, sed multo quam consueuit,latior fit, ut interdum iridis circulo appropinquet: qua nonnunquam omnino visus impeditur , inter' dum permultum,ut videat quidem aeger,sed obscure, M quae videntur ab ipsis omnia minora putantur, diffuso vidcliccs spiritu visi uo. Aetius lib. 7.cap. I 2. Contrarium huic malum, in quo pupilla angustior , obstu rior fit, a Graecis φ .is, Latinis tabes de conitrictio pupillM
405쪽
vocatur. In his maiora apparent, quam pro naturali modo quae ab ipsis videntur, proptar pupillae angustiam. Aet. lo c. ci
Causa dilatationis, est humorum influxus, siue paulatim Deia, factus, siue repente coaceruatus , a quibus tunica η ραυ&λs m siti distenditur , atque dilatatur, aciesque eius hebescit. Non multum distat hic morbus a pupillae resolutione. Quum haec tunica ubi semel distenta fuerit,induratur,neque facile postea contrahi potest. Accidit praesertim pueris, pro- oia 'pter tunicarum mollitiem atque imbecillitatem,& qui nigros oculos habent, magnis sunt pupillis,ideoque in hanc assectionem prompte incidunt. Si confertim fit, a causis externis, nempe casu, ictu, aut a capitis dolore fiet. Si paulatim, a causis internis fiet, veluti a . quantitate humoris aquei seu albuginei per pupillam diffusi, qui visioni ossicit:alias a siccitate , S eius corrugatione, qua rhagoidis tunica versus circunferentiam trahitur: sic fit pipillae dilatatio,ut apparct in coriis perforatis 5 siccatis. Signa sunt adeo perspicua, ut nulla alia egeant demonstra
Si pupillae dilatatio cst a cunis, curationem non recipit.
Si ab inflammatione, aut tumore aliquo, circumspecto medico curari potest codem Gai .autore, loc.cit. Si ascirrho,
Si ab ictu vuca laceratur,est immedicabilis. Contra si non laceratur, curari potest,testibus Auic.& Rhasi. Galenus loco citato de causis sympi. docet constrictionem pupillae procreatam ex defcctu albuginei humoris, csse deteriorem dilatatione, & in curabilem. Constrictio vero naturalis, bona existit: quia in minori pupilla spiritus visivus constringitur,ac densatur, hinc visio acu - is tior. At si vitio morbi alicuius fit angustior, semper mala est. pilia tn-Si vero a siccitate dissicillim E curaturi quia aegrius est hume- tractione. clare quam siccare. Mydriasis curatio variari debet pro diuersatum causarum
Nam si est a causa aliqua cxterna, cum immedicabilis fit, sufficit vulnus curare de Auxum sanguinis impedire ne au- peni. sit.
406쪽
geatur dilatatio , venae sectione , derivatione , & repellere
medicamentis repellentibus , α roborantibus , cum tenuidiaeta.
Si sensim fit, ab initio reuellendi sunt humores qui eo con- si fluunt per venae sectionem in cubito, aut oculorum canthis, ' - aut pec cucurbitulas in occipitio cum scarificatione , aut perpurgationem benignam deorsum facta, & topicis mediocritet rc pellentibus ex Aetio loco citato. Nam velic mentiora, SI actiora, humorum copiam attrahunt,& membranas distendunt, latioremque pupillam cisiciunt: rcfrigorantiacas dem indurant, paritet emplastica crasi siores reddunt membranas.
Victus ratio sit extenuans,&aluus libera esse debet. Absti-ὶ,--.is; nendum a vino ad exactam usque sanitatem: Deambulationesta diti . lenes&longae esse debent idque in loco obscuro: balneo ratione. ro utendum, nisi inclinante malo: frictiones partium inferiorum sunt utiles. D, ,sau Victus ratio in constrictione seu tabe oculi, superiori con-obs, udo traria esse debet, humectans nempe, euchyma,&cupepta. Ci- in oculi bum somnus mox sequatur. Vinum fulvum, te odorum est Φηstrict/ρ' concedendum : balnea quoque prosunt, de capitis irrigatio sise cum aqua calida. Caput, humori, manus , de facies ipsa sunt confricandae : deinde illinendae aliquo litu emolliente in id parato,ac relaxantc. Actius. Aluus quoque libera esse debet, quae si talis non fuerit, solicitanda erit aliquo leniente & hu- mcctante clystere, aut ccco protico pharmaco, in reliquis remediis ambo symptomata parum distentiunt. Aetius quoque loco cit. N post eum Paul. lib. 3. cap. 22. in dilatationc pupillae consulunt, post deambulationem, de li-rum, faciem aqux marina,aut muria,aut posca proluere, hyeme calida , aestate frigida, & totam faciem in ca demergere, oculis per tempus quoddam apertis, ut eius siccitate humor cxcrc mentitius sensim absumatur,& siccctur. Reliqua topica pro . morborum temporibus sunt varia da ut docui ci. de ophilialmia pag. a. I. M 322.quae huic Ia gotio aptari pollunt V uentu V. Pomptio ligis, aut in cius penuria tutiae Alexandrinae η vita praeparatae , 5. g. boli Armcnae , ccrusta aqua rosarum lotae, iρης utriusque s. i. coralli rub. praepar. 3. si . caphurae , de opuThobaici , utriusque grana 4. butyri recentis insulsi x aqua
407쪽
rosarum loti chra pone ex arte Vnguentum, quo oculorum lcanthi. cilia.& palpebrae illinentur, ea cautione ne quid intro subeat.
C A P. XXVI. O τα 'α Graecis, aurium dolor Latinis dicta, est autore
Gai comment. in progn.i3. lib. 3. prognosticorum in is qui in profundo ad mcatum auditorium mouctur. At hodie latius sese diffundit, ut in sequentibus apparebit. Causae externae sunt aeris refrigeratio suscepta in peregrinatione facta per A lpes tempore hyemis, flante borea alias a balneo in aqua frigida sit: alias . lotione capitis ad volupta rem, ut Pedemontanae S Italicae mulieres. . Causae internae, sunt intemperies simplex, aut composita, cis, siue aut cum materia phlegmonosa,aut flatulciata ἰ alias solu- tio continui : Alias a crassis lentisque humoribus in capite contentis,ex quibus resolutis fiunt flatus,qui agitati ac retenti dolorem inferunt. Alias ab ichoribus seu seniosis humoribus in aurium corpore genitis consimiles dolores generant: alias fit a vermibus. ' l l . Si a causis externis,nempe a frigiditate, ex aegri aut astan- s m alium sermonibus cognoscitur,&quod dolor alte,citra graui-fo ui . talem aut distentionem vel ardorem est fixus. Si ex frigidis glutinosisque succis proritetur, dolores qui obstructionem pepererint,percontari oportet, δί si longo tempore usus f rerit cibis pituitosis & mali succi, ac potu frigidiore, similitet
considerare oportet&aetatem, anni tempus, aeris constitutionem, id regionem. Tunc aegri sentiuna in capite de aure
Si a causis internis, nempe ab intemp. calida, aut inflari s amatione, fit distensio grauitas,calor & dolor pulsatilis, simu - dimis. que citam fit febricula quςdam ab inflammatione sanguinis. Si ab ichoribu, seu seniosis humoribus aut a mordacibus illapsis in aures consimiles fiunt dolores Gal.teste lib. 3.d omp. med. secundu'locos. Si a itatibusaex imbecillo calore seue
408쪽
ratis, dum exitum sibi quaerunt, fit sibilus & tinnitus. si avermibus,circa meatum auditorium,titillatio, pruritus & dolor molestant ex Rhase lib.9. ad Almansorem ca. s. Auic.fen. . terti j tract. I. Aurium dolor qui fit a causis evidentibus facile curatur. Si in aurium cartilaginibus extrinsecis, facile curatur ex
Si ex intempestiua victus ratione fuerit, etiam Deile curatur cx eodem Auic. Si ex inflammatione,&ea cito suppuratur cum aliis bonis fgnis bene sperandum ex cotam Aui c. loco citato. At pra: caeteris Hi p. agens de aurium dolore a causis internis optime vaticinatur lib. 3. prognost. cap. de aurium dolore, sic
γλ πι--υον, id cst. Auris dolor acutus cum febre con, tinua, de vel cinenti, grauis. Periculum enim deliri j dc mortis aegro adsert. Cum igitur his modus sit lubricus, celeriter a primo die ad omnia signa animum adhibere oportet. Moriuntur autem ex hoc morbo, iuniores quidem homines septimo die,aut etiam citius, senes 'cro multo tardius. Nam de febres de deliria minus cis suboriuntur , auresque eam ob causam suppuratio praeoccupat. Verum his quidem Getatibus succedentes morbi reuersiones plurimos interficiut, iuniores vero priusquam auris suppuret, intereunt. Quandoquidem si pus album ex aure fluxerit,iuniorem superfuturum spes est,si quidem aliud quoddam ei bonum signum superue-ncrit. Si quis rationem huius progia. quaerit, legat Gal. commentarium,& Avicennam loco citago. De sibilo autem sic vaticinatus est Hi p. in coacis praenoti cap. 3. B Gos is His ι, s ωσὶ : I. Bombusta acci- . ,α ccbo in auto morti strum. Quia neque iudicatorium. nequo
409쪽
neque iudicans , proptereaque non solum difficilis iudieij, sed etiam mortiferum. At si acciderit in die critico, concocta materia, S febris diminutione de cum aliis bonis signis, spes erit salutis. Pro causarum diuersitate, varianda sunt praesidia. Si a cau- risis externis , facilE per contraria medicati potest. A causis vero internis, dissicile,& saepe impossibile ut in prognosticis dixi. Ab uniuersalibus incipiendo, ad particularia veniendum ,
hoc modo: lBetonicae, ampsuchi,salutae,& stoech. sngui. m. i. sem. Rcarui,& cymini,debac. lauri, singul. 3. iii. agarici, 3. i. s. ccn- fuerit, tauri j mi .m. 6. coque in aqua adib. i. dissolue hierae pacliij, 3. cister. vi. mellis anthostati,&olei tacet utriusque 3. i. s. sat clysterimprimis supponendus si aeger est aluo duriore, quo reiectos est iuuenis, & plethoricus educatur sanguis in narua quantitate ex vena cephalica seruata x l' di. Contra si senex & minime plethoricus ceruici admoueri possunt cucurbitae duae cum scarificatione: vel sanguisuga pone aures admoueatur. V. Agarici troch. B. 6. massae pii. cocciarum, s. i. castorij, g. iii. cum guttis aliquot mellis anthos ati,fiant pil. vi. deauratς, quas cap. post primum somnum ex artis instituto. Vel paretur sequens potio. ' V. Polypodij querni contus, ῆ. s. l. melisne, m. s. sennae Minor in
mund. de sem. carthami, vir. 3. ii. anis, 3. i. caryoph. integr. num. 3. coque in aqua ad J. iii colaturae dissulue syr. ros sol. cum agar. S. i. clech. diacarthanai,aut diaphoenici,3.iii. fiat potio quam summo mane cap. si pitulas deuorare nequit. Deinde utere sequenti V. Oxymellis scillitici,&strupide stoechade, vir. i. g. b. ur . aquarum melisse, & betonicae, vel salutae, vir. S. vi. fiat tu lepus proiii. dosibus.Vel Rad. acori vulg.&paeoniae, siletae patinae, singui. i. lignis assanas, 3. s. herb. primulaeu. betonicae, calamenti, Apulegi j ,singui. m. i. stoech. m. A. sem. sileris morat. ocimi, & bac. lauri,singul. 3. iii. florum rorism. salutae, de thymi, singui. p. i. coquantur quo decet ordine in hydro mellis n. iii. in fictili vi-rrato ad duarum tertiarum consumpt. colatura clarisic. cum
Oxymellis scillitici,& syrupide stoechade, utriusque δ. i. si Marom. nucemoschata, pro η. matutinis, cap. post lingui
410쪽
doses tabellam l. pliris archonticon. V. Macis, p. i. mithr dath probati de veteris,D. iiii. conser. storum lilii conualiij, aut salutae,3. ii. cum sacch. sat bolus postridie Pi pitulis sequentibus deuorandus horis 4. ante primum pastum. N. Massae pii. foetidarum,S de agarico, vir. B. ii. troch. al-handra g. ii .cum melle antho salo, fiant pilulς vi. quas ca. post apozema praescriptum. Sc luenti mane cap. bolum praescri-
p. i. M. Pium Vel harum loco, potio praescripta iteretur si pitulas de-
U. Aloes socolorinae pellucidar, 3. si .agarici troch. B. iiii. myrobalanorum chepularum, B. ii. troch. athan daal, B. i. salis Indi, florum roris m. xit aloes , macis , dc storum stoech. A c stolia, singui. B. s. cum syriapo conser. cor t. citrij fiat massa de qua semel in hebdomade cap. 3. i. aut B. iiii. aut saltem bis in mense ex artis instituto. Nunc de topicis V. Fol. maioranae, orig. calamenti,pulcgij, singui. m. i. bac. I ineuium lauri,S .i. sem. rutae, M scenic. utriusque 3. 6. florum lauendu-- -υ lae, roris m.& absinthij p. in a. singui. p. i. si . cepas duas incisas. Coquantur in aequis partibus aquae 5 vini in fictili cooperto.
Deinde per infundibuli tubum dirigatur fumus seu vapor in
aurem tinnientem inclinato capite. Vel ex eadem maloia
sacculo intersuto conclusa,& in eodem liquore parum bullita, ex liquore expresso foueatur auris. oliori ad N. Vini cretici scii nisi uatici, m. s. olei rutae, J. iiii. maio- auriam ranaena. i. rad. ellebori albi, aut nigri,&cuphorbij , vir. 3. si tinnitum. bulliant in duplici vase parum,&cxpresso liquori noua sim licia prioribus reiectis) coquantur in eodem vase ad vini ferme consumptionem, & cxprimentur. Ex hoc oleo guttae aliquot in aurem tinnientem distillentur cum hapso colonis, in aduersam aurem reclinato capite, ut altius sudeat oleum: idque calide non frigide relicto go stipio : sic per multos. dies continuando, quotidie bis aut ter. Vel V. succi cepae rub vςl porri, velari vulgo i arri, aut se pentariae, vel scillae,3. iii. in eo infunde super cineres cal. castorij, 3. ii. cuphorbi),3 si. De colatura expressa in aurem distillentur guttae aliquot ut dixi; auerso capite. Vel si agricola aut pauper,utatur sequentibus ex sexto physico deprompta. Leporis coagulum auriculae insusum auris dolorem demul