장음표시 사용
111쪽
quale eu hac una parte gloriς petant, aut alii reges huic pacis inter arma domino rebus gestis se conferant. Plura ille in penetralibus aedium suo imperio & auspiciis gessit, quam alii in campis tenta-
. runt. Plura in effectu deduxit , quam cogitarunt, ac & nunc qui-M dem, ut adeo immensos eius thesauros, exorbuisse Belgium videatur, non propterea aut vires in barbaros amisisse, aut animum putetur despondissse. In corpore licet languido integer adhuc ipsius est animus: & eiugie atq; nomine referens patre Optimae spei. filius,non solum in haereditate vertim etiam in virtutem paternam creditur successurus. Una auet videre in Christianis concordiam,m qua nobis exitium afferimus omnes, minorem erga ipsum inuidentiam. Quae,in quantas coniecerit o os an gustias,facile est cognoscere. Modicus&obscurus Turca annis ab hinc tercentis fuerat, non Asia, non Africa, non Europa Turcarum nomen audiebat. Iam vero, proh dolor, tam mali nominis, & ominis re personant passim omnia, & vereor ne adhuc plura fiant Turcis peruia, ad commune periculum nobis conflandum. Quod hostium institutum nostra ipsorum adiuuat aemulatio, opitulatur pro re &tempore contra nosmet ipsos legatio; qui ut alteri eruamus oculu, vel ipsi utroq; priuari minime dubitamus. O amentiam l Equidem non multo patriarchis Birantinis video esse nos dissimiles, qui unius in alterum liuore, tota Graecia maximum amiserunt magistratum. Etenim clima Mahomete Turca urbs illa suisset capta, diffugientibus ut fit omnibus, quinque millibus aureum nummum proposito stipendio, reuocatus fuerat Constantinopolim Patriarcha, ut vel eo ipso habitatoribus vacua,quod in illa immanitate accidere fuit necesse, non cerneretur. . uare cum primus ille, qui fugam dederat,reuersus fuisset, tanta quidem aliorum Graecorum mox contra eu excitata est aemulatio, ut alii atque alii minori quam ipse stipendio munus illud obituros se, apud Caesarem profiterentur. Quod cum Caesar non illibenter audiuisset, & nunc hunc,nunc illum mutauisset; peruentum est eo, ut tandem non modo Graeci, sed & Hebraei numerata purpuratis pecunia,& multo minori quam antecessores stipendio Caesaris contenti, eo munere potirentur, spoliataque eo magistratu restaret Graecia, qui alias maximus
in ea habebatur. Quod, ne & nobis ob perpetuas aemulationes accidat, verendum est. Tam diu enim hac inuidia internos certabimus,& barbaro hosti fidem & operam nostram contra Christianos socios nostros venditabimus; quoad tandem ipse nunc hoc nunc illo membro labefactato totum corpus Reipub. prosternat
112쪽
TvRCICA VJ I. t ' IO'& conculcet. Praeceps enim est ambitio: & qui illi indulgent, facile praecipitantur. Et erit, qui aliqua maiori terra marique molitione bellum contra Christianos apparante Turca, quam hic unus rex Catholicus possit ei resistere Θ hoc enim uero praestiterint illi, qui collatam Turcicae potentiam habent nullam, auctoritatem apud barbaros perexiguam, famam rerum gestarum obscuram, conscientiam sauciam, voluntatem perditam, mentem distractam vicinitatem apud se suspectam, & potentissimorum Christianorum principum selicitatem odiosam. O quam peruerse non tam quideesse, quam tantummodo Christiani volunt quidam nuncupari, &unius regis re S nomine Catholici eversam, quam Turcicam auer-lsam libentius viderent potentiat quasi, quae per quadraginta annos vim innocenti attulerit nemini,ob ea nunc demum in principis decrepita aetate alicui sit metuendii. Quid aliud tot tantisq; rebus ab eo gestis, tot thesauris in Christi gloria & populoru salute collocatis, tot magnificentissimis teptis & xenodochiis erectis,tot sumptibus in pauperes factis,tot regalis munificentiae exepliS editis,quam summa pietas, summa iustitia, summa religio potuit in eo animaduertiὸ Hic hic est ille, qui in Palfstina ad Christi Opt. Max. sepulchru illud gloriosum, qui in monte Sinai, S. Catharinae alteru, passim in Hispaniis,Indiis,Italia, Belgio, monasteria alit quamplurima, qui aliquot Metropolitanas & Cathedrales Ecclesias scholis, Academiis in Indiis erigit: qui religiosos & doctos viros in variis orbis terraru regionibus sustentat:qui Orthodoxa religione, qui cultu diuinu propagat & exornat: qui deniq; in eo tot u se, cogitationesq;
defigit suas; ut Christi gloriae & saluti Reipub. semper & ubique &potissimu consulatur. Utina tantu id cosiderent,ut par fuerit, boni;& ne obstent, amoueantur mali, & quoad diutias per incertos valetudinis tanti regis exitus licuerit, in barbaroru pernicie opibus &litudine eius utamur. Magna pars felicitatis est, selicitate climse offert cognouisse. Callidus Turca est hostis:sim ut iunctos & potentes aggreditur nunquam: disgregatos & bellando inter se debiliores factos nunc hunc hodie, nunc illueuertet postridie, & omnes tande postremo subiugabit. Ferunt Mahometo Turcae, qui Co- stantinopolim ceperat,vi tribus simul in locis bellu cotra Christianos denuo ordiretur,fuisse aliquado aliquos auctores. At ille logoeneso textili stragulo,pomoq; in ei' mediu proiecto, ut pro se quis- ut vellet, stragulo no costeso illud auferret postulauit. Quod quonia facere potuerat nemo, priusq illud straguluin noducircuplicaretur, tu ille ad suos conuersus, hoc eodem inquit modo & no alio ad
113쪽
no CHRISTOPHORI VAR SE VICII Christianos &ego sensim peruenia respondit. uo magis cotra has barbarorsi artes diuinitiis datae & oblatae huius tanti regis grati simus potentiae, in omnia momenta belli cotra Turcas gerendi intenti, Christi iniuriaru vindicandam cupidi, nostraru obliuios, animis ac viribus perpetuo simus coiugati. Nihil nobis sit prius aut antiquius,qua hoc rege no modo vivente, sed onia sua ultro nobis Ofierete,terra mariq; hoste aggredi immanissimu,tueri domicilia ciuiu,consulere dignitati principii, Christianarii securitati prospicere gentium, & nos, nostraq; omnia calamitate prohibere. Habet ille, quae nunc eu ad hoc bellu extimulent, Colchi & Propontidis regna,quoru memoria vellus gestat aureu, titulus Hierosolymitani regni,que ille inter suos alios adnumerat, Pontu a suis olim posses sum meminit,& lberia a sui nominis gente codita recordatur. NOS Vero,ne eum impediamus, ne gloriosis eius conatibus obstemus, ne implicatu urgeamus ; hoc a nobis auita religio, hoc una illa, praeter qua non est alia,requirit religioniscastimonia: hoc hostium, qui ea perditam volunt, admonet audacia: hoc omnium antiquissima parens desiderat patria: hoc Europa lacera & afflicta, hoc maiorum nostrorum sepulchra, hoc nunquam violanda ossa, hoc urbium de
templorum Ornamenta, hoc arae, hoc martyrum desiderant reliquiae; ut pro se quisque sibi & proximo, non hosti faueat barbaro, & regis Catholici, non tyranni auctam cupiat felicitate. Qui Sipse quidem optime de Repub. meritus est semper, & longa serie suos maiores multis praeclari stimis meritis, prae aliis numerat praestantiores, ipsum denique filium suum se suaque omnia in communionem temporum nobis osteri, & nihil aliud quam commoda&salutem nostram concupiscit; tantum ut huius beneuolentiae erga nos grati ipsius simus, occasionem rei bene gerendae mature agnoscamus, vicina pericula collustremus animo, votis &desideriis gentium,quae Turcis seruiunt, satisfaciamus, Reipub. postre-mb laborantis obtestationem, posteritatis iudicia, conscientiam
intimae voluntatis, minime aspernemur.
munium hostium nobis est vicinitas, notum sere omnibus& exploratum dubitarem ; plura apud vos verba facerem, & vel apud inuitos impetrare, quod non modo ad ordinum, sed hominum omnium salutem
114쪽
lutem & incolumitatem pertineret. Sed ita se prosectd habet, se perque habuit, vix in Europa alicuius sic peregrinari aures, ut quae
hostilitatis nostrae cum Turcis sit ratio; & vicinitatis proportio, penitius non introspiciat, & secum ipse tacitus non recognoscat. Quis enim est qui dubitet, ut a regina Prouinciaru omnium ordiar Italia, quam vicinus & insestus, multis eius urbibus,Prouinciis, ®nis Turca sit factus e cum Tunetanum regnum a Sicilia, Epirum & Macedoniam ab Apuleia, Foroiulium a Dalmatia, tenuissimo tractu videat disterminari, & Apollonia Turcico oppido, Hydruntum regni Neapoleos urbem antea quoque a Turcis possessam, unius noctis spatio an nauigari posse intueatur;& re-Fnum Stationiae, olim quidem etiam regis Matthiae temporibus a Turcis infestatum nuperrime vero direptum & vastatum, & Petriniam arcem in eo exaedificatam fuisse non cordiuemorem. Quae si nostrorum virtute & sortitudine rursus recuperata non fuisset,
per Gochfeldum & Mohrocrin, Labachum usq; sine montium &fluminum obstaculo aliquo, & inde in Foroiulium,sive vero in Corinthiam ab hostibus tuto poterat perueniri. Non tam enim facile semel vel incognitas exploramus vias, quam exploratis immensa locoru emetimur interualla. Itaq; primis quide hostiu conatibus &irruptionibus obstadu est ,&tam viaru transit deiectis roboribus, quam & fluuioru nauigabiliu sontes maxime sunt occultandi uae una historiae Diugoschi no vulgandae typis, veteribus Polonis inter alias fuit ratio, qui fluminum sontes accuratissime explicarit. Iam vero si quis vel alias etiam Christianorum regnorum & prouin clarum oras, & cum Turcis vicinitates consideret, dubitabit, Canisia, quod animus ominari horret insuper occupata, Viennam usque liberrimum transtum barbaris futurum, & comeatum, rem Omnium maxime necessariam omnis generis in Austria defuturum. Iaurino porro & aliis arcibus ut iam sunt, interceptis,una illa superest Agria, cuius Cassoviae & totius Hungarici ad Tibiscum tractus salus & integritas continetur. duae si S ipsa quod absit
corruerint omnia, unu illud impediet Sepusium, quo minus Tu cica vexilla in Poloniam, quae tamdiu foedus cum eo coluit inseratur. Quae vel alia vicinitate Turcica, flumine Tyro & Ualachia disterminata,& montibus a Transylvania diuisa, & Podoliar apertis campis Tartarorum anniuersariis incursionibus infirmata, est cur tande euigilet. Facilius enim optare, quam sperare Turcicorum
foedera est firmitate. Quae non idcirco dicuntur, ut belli nobiscum gerendi Turcs veluti quaedam viae & consilia suggerantur,cum haec
115쪽
na CHRIsaeo PHORI VAR SE VICII ille multὁ etiam magis habeat omnia explorata ; sed ut nostri veluti a somno poti sis excitentur, & vicinis ac imminentibus periculis moueantur. Non quippe alienum, sed putes esse tuum vicini parietis incendium. Age vero quid de Hispaniis, quid de Galliis quid de aliis Christianis regnis & prouinciis dicam P Quae utinam sicuti periculis coniunctae sunt, animis etiam & viribus coniungantur. Quid enim Hispaniis Astica est infestiusὸ Quid Alligerio insidiosi sisP quod Ualentiae oppositum mare illud, quod horis enaviges aliquot, ne tum quidem, cum clausum fuerit, tutum esse per mittit. Betica vero, non secus ac Euripus aliquis continui&Maho-
metanorum precibus & monitis, seu quibusdam procellis & tempestate agitatur. ut de regno Fessae,Marroco, & tota illa Afrorum Vastorum societate, quae Christiano nomini est infestissima sile- .am ; ut nihil de consiliis & molitionibus ipsorum loquar, quibus in
exitium nostrum toties & tantopere conspirarunt. Nullum enim
capitalidsinter gentes & nationes est odium , quam una illa qua huic placet, alteri improbatur religio irreligiosa facta non nemini. Iam & Galliae ut blandae amicitiae Turcicae sint & fuerint diu altrices. An una ex parte Astico etiam littori expolitae non sunt, & in eandem illam a barbaris calamitatem an incidere non possunt PMaria prosecto ipsi; quae utramque partem alluunt Galliarψm, Sedenique quotquot sunt nominum omnium omnia, Turcicis la- trociniis sunt infesta , que eb ; ut non Ora, non sinus, non por tus aliquis tutus, aut non exploratus ab iis esse videatur, cum vel nostri exceperint eos interdu hospitio, & aperuerint viam turbandae vicinitatis. Quod quam peruerse fecerint,dies aliquando de monstrabit. Nulla enim inter nostros confissio ; insultuum in nos illecebra est barbarorum. Quo minor nostra deberet esse inter nos discordia, neque illud expectandum, quo hoc tantum a Turcis in Europa incendium excitatum,omnium ruina, qua aqua potiuS ex linguatur. Non enim auxilia in Turcam cuctorum Christianorum
seria adhuc essent sera, sed cui bono fuerint paulo postea tardiora. Scite quidam belli Turcici malum febri,quam vocant tabidam,aliquando comparauit: quae ut cognitu initio dissicillima, ad extremum facilis, sed curatu est incredibilis; sic & huius Turcicar tyran nidis nobis imminens periculum, haud scio si ab aliquo despiacitur; cognoscetur quidem dolenter & sero, cum non amplius poterit cohiberi. Facilius enim infliguntur, quam sanantur vulnera, etiam minutiora. Unde & Ioannes ille Tarnouius Comes, qui non tantum Poloni , sed &Lusitaniae regis exercitibus pransiit, &λ quem
116쪽
quem non modo victorem hostis timere; sed & ante victorianitus erat reuereri, omnia Polonica Comitia peipetuam belli tur cici meditationem esse debere faciebat olim testatum. Qui si reis uisceret, non iam paucorum dierum comitia iis consiliis dari, sed multos menses, ne dicam annos impendendos , modo ali uidproficeretur, haud dubie assirmaret. Multi enim multos habent
hostes sibi infestos, sed Poloni Mahometanos infestissimos. Verum,quod quidem Polonis suis, hoc idem & Germaniae dixisset Artasse populis ; ut in eiusdem meditationis &consilii societatem stquoque includi paterentur. Vix enim ruere poterit Polonia , Unon & Germania eodem motu labefactata concidat. &ut Polonos campestres,quam Germapos munitissimis fretos urbibus eum faetialius aggressurum sit credibile, habet ex aduersis,antequam hoc semctat,quod cogitet certe. Nam ut praedam, quam multo in Germania maiorem,quam in Polonia sortiturus esset,praeteream;ipsa quidem armorum, equorum, & militum,quae inter Turcas & Polbnos est similitudo, a totius rei summa unius praelii exitui committenda saepius auertit bellatores; cum vel una in patentibus campis obteάta a Polonis victoria, haberent procul dubio nihil, quod hos in
Thraciam usque irrumpentes retardaret: Turca vero Polonos acie victos, non peraeque celeriter,ut fortasse opinatur,posset opprimere. Etenim, cum Poloniae regnum omnium regnorum sit vastissimum, & ille in stigida & aspera regione diu exercitum circumducere & alere posse non videatur, ut potentior sit, posset eum poenitere. nusquam enim tyrannidis constabiliendae magis praeceps& lubrica fuerit via; quam in numerosa & bellicosa nobilitate, quae nunquam antea assueta est seruituti. Interim vero etiam Germani urbibus & munitionibus non praefidarit suis. Cum enim non tam in munitis urbibus, quam in virorum sertium pectoribus spes& ratio consistat se suaque defendendi; quis dubitet Turcicum Caesarem ab his, eorumque similibus temere prouocandis consulto abstinere Θ Memorabilis Uiennae contra Turcas est defenso, in qua unius illius Comitis Salmen. & paucorum procerum magis enitu- . it virtus; quam ut infiniti alii, qui iam de deditione cogitare coeuperat, urbi in extremo casu auxilio fortasse extitissent. Recentiora exepla,que sunt turpissima,non libenter comemoro:tan tu illud dico, Graecii illum nescio que Principem,& verὰ protulisita,& sapienter sensisse,& omnibus seculis prudentem fuisse iudicatum; qui de
moenibus urbis aliquando interrogatus, virorum sortium pectora non dubitauit ostendisse. Bonus enim contra irruptionem hostium Ni P P est murus.
117쪽
nem, dispartitae nationum operae inprimis sunt nec sen rim Rrdς imum nationum careant inter se fi G ais a. '' ςΠ'tis Perrore , sed tubarum clangore ab zzneo Vrk
xWm est, ut aliena masti riis; - - Λ PF ' DRtur* compara- occupari, Constantinopolitanos ferunt dixisse, & tamen A, A. ''
regnorum &prouinciarum nostrarum cladibus m*nent & circumstant idita . ,δ V : nos adhuc
Quid igitur expectamus 3 quid si Ph. '
118쪽
TvRCICA VIII. IIs ac instituto nuc hos ad tempus scedere, nunc armis illos perpetuo sibi subiectos facere cupiet Christianos. Nos vero amentes, si ulla vel minimam fide ipsi eiusq; posteris prsstiterimus,si tenebim ur huiusnodi insidiosi foederis magis nomine quam religione irretiti ;cum non alia re, quam paciscendis cum Christianis induciis, & foederibus ineundis Turca sit felicior, & haud scio, quod de Gallis &Anglis dicitur, quod hi apertis bellis, illi conditionibus stabiliendis pacis fuerint fortunatiores, de Turcis & Christianis non merito etiam diceretur. Nam ut eadem illa Turcica exempla, quae vel alias prolata sunt, dati & violati Christianis foederis, denuo etiam proferantur, nulla mea quidem sententia par iis reperietur oratio. Abhinc ducentis propemodum annis, prosectus est Sigismundus Caesar ad concilium Constantiam: & quia non modo Romanorum imperator, sed etiam Hungariae Boemiaeque rex fuerat ; suo cum perpetuo hoste Turca pactus est inducias , quibus ille simul ac discesserat violatis , quasdam in Bulgaria arces intercepit. Percusserant Paleologi cum Mahomete foedus:at ille eo foede.
re seu laqueo usus Graeciam expugnauit. Percusserant cum Baiare-te Ueneti: at Mettone, Coronem,&Naupactum,vel eo ipsis ademit. Percusserant cum Selimo altero; qui & ipse Cyprio regno eos spoliauit. Quid vero de hac misera &afflicta Hungaria toties sub foedere a Turca petita, toties dilacerata loquarὸ An sub Ferdinando Caesare, eodemque Hungariae & Boemiat Rege, Cehu & Drez-nit, &sub Maximiliano rursus eius filio Decun & Saladinen. comitatum Solymanus Turca Hungaris non ademitὸ & an Amurates nuper sub isto pulcherrimo pacis nomine, cum nihil minus ab eo timeretur,Slauoniam & Hungariam non inuasit,diripuit,incendit, peruastauit Qui igitur vel paucis aquae gelidae in balneo guttis,&his Turcicar exemplis non mouetur falsitatis; eius, quid multis fatiges aures orationibus, quid emollias mente rationibus, quid studia, quid animum ad res gerendas inflammes vel incendas P Satis, imo plusquam satis ostensum est, qua una ad constabiliendas res Christiani inter se utuntur, hac abuti contra nos barbaros fide &iurisiurandi religione, quae nulli unquam hominum, nisi quantum eorum expedierit rebus,ab iis obseruatur. Quod equidem etiam ipsum minime obscurὸ eos prae se ferre depraehedo: & audiui Tur- cicum legatum quendam, in aula Galliarum regis suisse gloriatum; firmam &stabilem amicitiam suum Principem Christianorum regum promisisse nemini,nec fidere,praeterquam uni Galliarum regi:
Concedere ad tempus nunc huic, nunc illi petenti pacem; sed P α & eandem
119쪽
& eandem abrumpere,quoties ingrati fuerint, suo etiam arbitratu
Quis igitur his fidat quis se suaq; amplius concredat Θ Quis ab hi ,
qui callum hac in re& fraudatione obduxerunt, circumscribi se patiatur'Asinus cum semel pedem impegerit,loci ubi impegit meminit: & homo non alienis, sed suis cladibus eruditus, in easdem illas illabatur. Miserat olim Sigismundus Poloniae rex ad Solymanu Turcam legatum suum Krethouium de Petro Palatino Ualachiae rebelli suo questum. Non cunctanter ultus eum est Turca , sed ita ultus, ut Valachiam, quae partim Poloniae, partim Hungariae pare- bat regno, suae efficeret potestatis. At quis ultus est Solymanum λnemoZic videlicet diuina humanaque miscere licet Turcae omnia, nobis contra eum non licet vel tantillu. Quid Θ per emissarios suos Tartaros, quot,quantis & quam geminatis cladibus Turca infestat Polonia ἡ & tamen sua cu Polonis foedera vult esse firma & stabilia. egregiE profecto. Cedo autem,cur Nirouios & ΚoZalios vult a nobis castigari Θ quod nimirum potentiae dispar nostra& illius est ratio siue conditio, & quod ille vel ipsa sui Mahometis lege periurio,
tanquam quodam laqueo, Christianos potest capere, nobis nec fas nec licitum sit a foedere cum eo discessisse. Neque vero noua sed vetus & usitata in Polonia haec de Turcis est querimonia. 'Quid enim Θ nunquamne etiam Sigis mundi Poloniae regis temporibus,in totComitiis olim Petrico utensibus,vox illa a legatis Turci-cis est audita rostasseium, Pretficium,S alios confiniorum regni custodes remoue, KoZahos perime, praedam meis reddi habe,te tuosque intra confinia contine, ne praedones meos ulciscantur. Quia etsi hoc naturae lege, hoc maiorum exemplis, hoc deniq; sacrosancto isto foedere non est prohibitum,vim vi repellere,& te tuosq; furore & iniuria meorum prohibere;tamen summa mea est potentia, quam tu si voles, revereare, ne in maius periculum sorte incurras;& meis verbis & foederibus fidas, vire& veritate ipsa sint falsissinina. Praeclara voluntatis & constantiae denunciatio. Quid emiorunostrorum retinebimus nomen, & in agendo ac respondendo non retinebimus libertatem P Mittemus Constantinopolim munera, ut in tabulas reserat tanquam tributaὸMittemus legatos,ut impune interficiat, & in ipsius legatis eorum mortem, nullus nostrorum ulciscatur uam gloriosum fuerat Nicolai Chthouit, Castetani c lim Sandecensis,&apud Isia bellam reginaria Hungariae summi Prae secti illud factum: quod cum legati Turcici unus post alterum duo in Poloniam aliquando ad eam venissent, & unus illorum nobilem quenda Polonum Golsciu mense accumbente, cultro perfodisset,
120쪽
interrogato prilis altero legato, qui ea de re nondum inaudierat, quo modo illa caedes in Turcia punita fuisset, vel legati ipsius morte respondente; statim,reclamante etiam regina,capite truncari euiussit, &sub patibulo extra oppidum Petrico uiae sepeliri. Uolente autem legato altero magnificum illi sepulchrum extruere ; &illud adeo prohibuit,ne in agris Poloniae Mahometanorum ulla vel minima trophaea aut sepulchra a praetereuntibus spectarentur. Qui quidem CZikouius tanti animi fuerat, ut aliquot annis interpositis sui regis nomine legatione ad Turcam fungi minim E quoque dubitauit. Sed haec obsolescunt sensim pedete timq; omnia;& vel propter inane saepe metum Constantinopolim cursitatur. Quare, subuereor equidem,ne quod olim Rhodiis, idem & nobis usu eueniatra quibus,cum pro instruenda classe,linum principio Solymanus pe- . tiuisset,landem lino impetrato, & pecuniam sibi dari importunissi- . me postulauit.Unde tandem cum Lilodamo,Magistro tum ordinis, adarmares deuenit. Paruis enim principio petendis, mox a Turcis struitur maioribus postulatis gradus: &ubi aliquid vel ad tempus concesseris, iam in perpetuum pensitabis. Multum multum pro- 'secto viderat idem ille , cuius & antὸ memini Tarno uius, qui , dolens & gemens patriam suam tanquam in quod a seruari vitiario, ab hoc exclamabat laepe tyranno: Sed licet etia ille si Deo placet), venator tam egregius, nec spei nec rei aliquid esset habiturus, no squi Christiani sumus,& esse atque dici perpetuo volumus,alios deseremus ὸ Cernimus quae vicinos nostros imo & nosipsos circumstent pericula: quae eis nobisq; adempta, & quae adhuc restant aditi menda. Regno Poloniae non defensionem amplius, si in Turcicas manus heniet, sed hostilitatem Ualachia seret: Transylvania si non
defendetur, arma contra nos sua, inuita licὸt, tandem conuertet: Hungaria postremo ipsa, quae pene ducentis annis Turcis restitit, succumbet; &tum vel maximeMorauia &Polonia suum interitum cum horrore circumspectet. Quid multa λ plena ubique malorum& periculorum sunt omnia: veterem suam facem Ahicam suspecta habet Hispania:Italia orbis terrae victrix,pertenui discrimine a Graecia separatur: Slauonia direpta: Hungaria tantum non integra sub iugata ermaniae excidium comminatur: totum denique Christi- .anorum imperium in angustias coarctatur. No modus, non nodus, non artus, non partus, ut ita dicam, reperitur ullus expediendae salutis. Terra marique suspecta sunt a Turcis omnia,cuncta ipsorum latrociniis inses amaria. Difficilina aquaeque ut collibuerit, armis
sibi faciunt Turc e peruia: & nihil magis expedierit, quam semel in P a , perpe-