Seneca,
Thyestes

Tantali Umbra Furia?

Quis inferorum sede ab infausta extrahit

avido fugaces ore captantem cibos,

quis male deorum Tantalo visas domos ostendit iterum?

peius inventum est siti

arente in undis aliquid et peius fame hiante semper?

Sisyphi numquid lapis

gestandus umeris lubricus nostris venit

aut membra celeri differens cursu rota,

aut poena Tityi qui specu vasto patens

visceribus atras pascit effossis aves

et nocte reparans quicquid amisit die

plenum recenti pabulum monstro iacet?

in quod malum transcribor? o quisquis nova

supplicia functis durus umbrarum arbiter

disponis, addi si quid ad poenas potest

quod ipse custos carceris diri horreat,

quod maestus Acheron paveat, ad cuius metum nos quoque tremamus, quaere:

iam nostra subit

e stirpe turba quae suum vincat genus

ac me innocentem faciat et inausa audeat.

regione quicquid impia cessat loci

complebo - numquam stante Pelopea domo

Minos vacabit.

Perge, detestabilis

umbra, et penates impios furiis age.

certetur omni scelere et alterna vice stringatur ensis;

ne sit irarum modus

pudorve, mentes caecus instiget furor,

rabies parentum duret et longum nefas eat in nepotes;

nec vacet cuiquam vetus odisse crimen:

semper oriatur novum,

nec unum in uno, dumque punitur scelus,

crescat, superbis fratribus regna excidant repetantque profugos;

dubia violentae domus

fortuna reges inter incertos labet:

miser ex potente fiat, ex misero potens

fluctuque regnum casus assiduo ferat,

ob scelera pulsi, cum dabit patriam deus

in scelera redeant, sintque tam invisi omnibus, quam sibi;

nihil sit ira quod vetitum putet:

fratrem expavescat frater et gnatum parens

gnatusque patrem, liberi pereant male, peius tamen nascantur;

immineat viro

infesta coniunx, bella trans pontum vehant,-

effusus omnis irriget terras cruor,

supraque magnos gentium exultet duces Libido victrix:

impia stuprum in domo levissimum sit facinus;

et fas et fides

iusque omne pereat, non sit a vestris malis

immune caelum, cur micant stellae polo

flammaeque .servant debitum mundo decus?

nox alia fiat, excidat caelo dies.s

misce penates, odia caedes funera

accerse et imple Tantalo totam domum.

ornetur altum columen et lauro fores

laetae virescant, dignus adventu tuo

splendescat ignis - Thracium fiat nefas

maiore numero, dextra cur patrui vacat?

nondum Thyestes liberos deflet suos - et quando tollet?

ignibus iam subditis

spument aena, membra per partes eant

discerpta, patruos polluat sanguis focos,

epulae instruantur - non novi sceleris tibi

conviva venies, liberum dedimus diem

tuamque ad istas solvimus mensas famem:

ieiunia exple, mixtus in Bacchum cruor spectante te potetur;

inveni dapes

quas ipse fugeres - siste, quo praeceps ruis?

Ad stagna et amnes et recedentes aquas

labrisque ab ipsis arboris plenae fugas.

abire in atrum carceris liceat mei

cubile, liceat, si parum videor miser, mutare ripas:

alveo medius tuo,

Phlegethon, relinquar igneo cinctus freto.

quicumque poenas lege fatorum datas

pati iuberis, quisquis exeso iaces

pavidus sub antro iamque venturi times

montis ruinam, quisquis avidorum feros

rictus leonum et dira Furiarum agmina

implicitus horres, quisquis immissas faces

semiustus abigis, Tantali vocem excipe properantis ad vos:

credite experto mihi,

amate poenas, quando continget mihi effugere superos?

Ante perturba domum

inferque tecum proelia et ferri malum

regibus amorem, concute insano ferum

pectus tumultu, Me pati poenas decet,

non esse poenam, mittor ut dirus vapor

tellure rupta vel gravem populis luem

sparsum pestis, ducam in horrendum nefas

avus nepotes - magne divorum parens

nosterque, quamvis pudeat, ingenti licet

taxata poena lingua crucietur loquax, nec hoc tacebo:

moneo, ne sacras manus

violate caede neve furiali malo aspergite aras.

stabo et arcebo scelus -

quid ora ferres verbere et tortos ferox minaris angues?

quid famem infixam intimis agitas medullis?

ora quae exoptas dabo

totumque turba iam sua implebo patrem, satiaberis, ne metue.

nunc mixti meis

iucunda mensae sacra iuvenilis colunt;

sed accientur. poculum infuso cape

gentile Baccho, Capio fraternae dapis

donum, paternis vina libentur deis.

tunc hauriantur. sed quid hoc? nolunt manus

parere, crescit pondus et dextram gravat;

admotus ipsis Bacchus a labris fugit

flagrat incensum siti

circaque rictus ore decepto fluit

et ipsa trepido mensa subsiluit solo.

vix lucet ignis; ipse quin aether gravis

inter diem noctemque desertus stupet, quid hoc?

magis magisque concussi labant convexa caeli;

spissior densis coit

caligo tenebris noxque se in noctem abdidit;

fugit omne sidus, quicquid est, fratri precor

gnatisque parcat, omnis in vile hoc caput

abeat procella, redde iam gnatos mihi!

cor et perustis flamma visceribus micat -

Reddam, et tibi illos nullus eripiet dies.

Quis hic tumultus viscera exagitat mea?

quid tremuit intus? sentio impatiens onus

meumque gemitu non meo pectus gemit,

adeste, nati, genitor infelix vocat, adeste.

visis fugiet hic vobis dolor - unde obloquuntur?

Expedi amplexus pater:

«venere, gnatos ecquid agnoscis tuos?

Agnosco fratrem, sustines tantum nefas gestare, Tellus?

non ad infernam Styga

[sequor.]

tenebrasque mergis rupta et ingenti via

ad chaos inane regna cum rege abripis?

non tota ab imo tecta convellens solo verti» Mycenas?

stare circa Tantalum uterque iam debuimus:

hinc compagibus

et hinc revulsis, si quid infra Tartara est

avesque nostros, hoc tuam, inmani sinu

demitte vallem nosque defossos tege Acheronte toto.

noxiae supra, caput

animae vagentur nostrum et ardenti freto

Hunc, hunc furorem divide in totam domum!

Phlegethon harenas igneus totas agens

exilia supra nostra violentus fluat -

immota tellus pondus ignavum iaces?

fugere superi, Iam accipe hos potius libens

diu expetitos - nulla per fratrem est mora:

fruere, osculare, divide amplexus tribus.

Hoc foedus? haec est gratia, haec fratris fides?

sic odia ponis? non peto. incolumis pater natos ut habeam;

scelere quod salvo dari

odioque possit, frater hoc fratrem rogo:

sic, sic ferantur et suum infensi invicem

sepelire liceat, redde quod cernas statim uri;

nihil te genitor habiturus rogo.

sed perditurus. Quicquid e natis tuis

superest habes, quodcumque non superest habes.

Vtrumne saevis pabulum alitibus iacent,

an beluis servantur, an pascunt feras?

Epulatus ipse es impia natos dape.

Hoc est deos quod puduit, hoc egit diem

aversum in ortus, quas miser voces dabo qnestusque quos?

sitiant cruorem, sentit introitus tuos

quae verba sufficient mihi?

abscisa cerno capita et avulsas manus

et rupta fractis cruribus vestigia -

hoc est quod avidus capere non potuit pater.

volvuntur intus viscera et clusum nefas

sine exitu luctatur et quaerit fugam.

da, frater, ensem (sanguinis multum mei habet ille):

ferro liberis detur via.

negatur ensis? pectora inliso sonent

contusa planctu - sustine, infelix, manum,

domus et nefando tota contactu horruit.

pareamus umbris, tale quis vidit nefas?

quis inhospitalis Caucasi rupem asperam

Heniochus habitans quisve Cecropiis metus terris Procrustes?

genitor en natos premo

premorque natis - sceleris est aliquis modus.

Sceleri modus debetur ubi facias scelus, non ubi reponas.

hoc quoque exiguum est mihi.

ex vulnere ipso sanguinem calidum in tua

defundere ora debui, ut viventium

biberes cruorem - verba sunt irae data

actum est abunde, gradere ad infernos specus amnemque notum;

dum propero, ferro vulnera impresso dedi,

cecidi ad aras, caede votiva focos

placavi et artus, corpora exanima amputans,

in parva carpsi frusta et haec ferventibus

demersi aenis, illa lentis ignibus stillare iussi;

membra nervosque abscidi

viventibus, gracilique traiectas veru

mugire fibras vidi et aggessi manu

mea ipse flammas - omnia haec melius pater

fecisse potuit, cecidit in cassum dolor:

iam tuum maestae pedem terrae gravantur:

scidit ore natos impio, sed nesciens,

sed nescientes, Clausa litoribus vagis

audite maria, vos quoque audite hoc scelus,

quocumque, di, fugistis, audite inferi,

audite terrae, Noxque Tartarea gravis

et atra nube, vocibus nostris vaca

(tibi sum relictus, sola tu miserum vides,

tu quoque sine astris), vota non faciam improba,

pro me nihil precabor - et quid iam potest pro me esse?

vobis vota prospicient mea.

cernis ut fontis liquor

tu, summe caeli rector, aetheriae potens

dominator aulae, nubibus totum horridis

convolve mundum, bella ventorum undique

committe et omni parte violentum intona,

manuque non qua tecta et immeritas domos

telo petis minore, sed qua montium

tergemina moles cecidit et qui montibus

stabant pares Gigantes, hac arma expedi

ignesque torque, vindica amissum diem,

iaculare flammas, lumen ereptum polo fulminibus exple.

introrsus actus linquat, ut ripae vacent

causa, ne dubites diu, utriusque mala sit;

si minus, mala sit mea:

me pete, trisulco flammeam telo facem

per pectus hoc transmitte - si gnatos pater

humare et igni tradere extremo volo, ego sum cremandus.

si nihil superos movet

nullumque telis impios numen petit,

aeterna nox permaneat et tenebris tegat

inmensa longis scelera, nil, Titan, queror, si perseveras.

Nunc meas laudo manus,

ventusque raras igneus nubes ferat?

nunc parta vera est palma, perdideram scelus, nisi sic doleres.

liberos nasci mihi

nunc credo, castis nunc fidem reddi toris.

Quid liberi meruere? Quod fuerant tui.

THY Natos parenti - Fateor et, quod me iuvat, certos.

Piorum praesides testor deos.

Quin coniugales? Scelere quis pensat scelus?

Scio quid queraris: scelere praerepto doles,

nec quod nefandas hauseris angit dapes - quod non parans!

fuerat hic animus tibi

pallescit omnis arbor ac nudus sitit

instruere similes inscio fratri cibos

et adiuvante liberos matre aggredi

similique leto sternere - hoc unum obstitit:

tuos putasti. Vindices aderunt dei;

his puniendum vota te tradunt mea.

Te puniendum liberis trado tuis.

fugiente pomo ramus, et qui fluctibus

illinc propinquis Isthmos atque illinc fremit

vicina gracili dividens terra vada,

longe remotos tutus exaudit sonos.

iam Lerna retro cessit et Phoronides

latuere venae nec suas profert sacer

Alpheos undas et Cithaeronis iuga

stant parte nulla cana deposita nive

timentque veterem nobiles Argi sitim.

en ipse Titan dubitat an iubeat sequi

cogatque habenis ire periturum diem.

Argos de superis si quis Achaicum

Pisaeasque domos curribus inclitas,

Isthmi si quis amat regna Corinthii

et portus geminos et mare dissidens,

si quis Taygeti conspicuas nives,

quas cum Sarmaticus tempore frigido

in summis Boreas composuit iugis,

aestas veliferis solvit Etesiis,

quem tangit gelido flumine lucidus

Alpheos, stadio notus Olympico,

advertat placidum numen et arceat,

alternae scelerum no redeant vices

nec succedat avo deterior nepos

et maior placeat culpa minoribus.

tandem lassa feros exuat impetus

eieci progenies impia Tantali.

Peccatum satis est; fas valuit nihil

aut commune nefas, proditus occidit

deceptor domini Myrtilus, et fide

vectus qua fuerat nobile reddidit mutato pelagus nomine:

notior

nulla est Ioniis fabula navibus.

exceptus gladio parvulus impio

dum currit patrium natus ad osculum,

immatura focis victima concidit

divisusque tua est, Tantale, dextera,

mensas ut strueres hospitibus deis.

hos aeterna fames persequitur cibos, hos aeterna sitis;

nec dapibus feris

decerni potuit poena decentior.

Stat lassus vacuo gutture Tantalus:

impendet capiti plurima noxio

Phineis avibus praeda fugacior;

hinc illinc gravidis frondibus incubat

et curvata suis fetibus ac tremens

alludit patulis arbor hiatibus.

haec, quamvis avidus nec patiens morae,

deceptus totiens tangere neglegit

obliquatque oculos oraque comprimit

inclusisque famem dentibus alligat

sed tunc divitias omne nemus suas

demittit propius pomaque desuper

insultant foliis mitia languidis

accenduntque famem, quae iubet irritas

exercere manus - has ubi protulit

et falli libuit, totus in arduum

autumnus rapitur silvaque mobilis,

instat deinde sitis non levior fame;

qua cum percaluit sanguis et igneis

exarsit facibus, stat miser obvios

fluctus ore petens, quos profugus latex

avertit sterili deficiens vado conantem que sequi deserit;

hic bibit

altum de rapido gurgite pulverem.

Ignave, iners, enervis et (quod maximum

probrum tyranno rebus in summis reor)

inulte, post tot scelera, post fratris dolos

fasque omne raptum questibus vanis agis iratus Atreus?

fremere iam totus tuis

debebat armis orbis et geminum mare

utrimque classes agere, iam flammis agros

lucere et urbes decuit ac strictum undique

micare ferrum, tota sub nostro sonet Argolica tellus equite;

non silvae tegant

hostem nec altis montium structae iugis arces;

relictis bellicum totus canat

populus My cenis, quisquis invisum caput

tegit ac tuetur, clade funesta occidat,

haec ipsa pollens incliti Pelopis domus

ruat vel in me, dummodo in fratrem ruat.

age, anime, fac quod nulla posteritas probet,

sed nulla taceat, aliquod audendum est nefas

atrox, cruentum, tale quod frater meus

suum esse mallet - scelera non ulciscens,

nisi vineis, et quid esse tam saevum potest quod superet illum?

numquid abiectus iacet?

numquid secundis patitur in rebus modum, fessis quietem?

novi ego ingenium viri indocile:

flecti non potest - frangi potest.

proinde antequam se firmat aut vires parat,

petatur ultro, ne quiescentem petat.

aut perdet aut peribit: in medio est scelus s

positum occupanti.

Fama te populi nihil adversa terret?

Maximum hoc regni bonum est,

quod facta domini cogitur populus sui tam ferre quam laudare.

Quos cogit metus

laudare, eosdem reddit inimicos metus,

at qui favoris gloriam veri petit, animo magis quam.

voce laudari volet.

Laus vera et humili saepe contingit viro,

non nisi potenti falsa, quod nolunt velint.

Rex velit honesta: nemo non eadem volet.

Vbicumque tantum honesta dominanti licent, precario regnatur.

Vbi non est pudor

nec cura iuris sanctitas pietas fides, instabile regnum est.

Sanctitas pietas fides

privata bona sunt, qua iuvat reges eant.

Nefas nocere vel malo fratri puta.

Fas est in illo quicquid in fratre est nefas.

quid enim reliquit crimine intactum aut ubi sceleri pepercit?

coniugem stupro abstulit regnumque furto:

specimen antiquum imperi

fraude est adeptus, fraude turbavit domum,

est Pelopis altis nobile in stabulis pecus,

arcanus aries, ductor opulenti gregis,

huius per omne corpus effuso coma

dependet auro, cuius e tergo novi

aurata reges sceptra Tantalici gerunt;

possessor huius regnat, hunc tantae domus

fortuna sequitur, tuta seposita sacer

in parte carpit prata, quae cludit lapis

fatale saxeo pascuum muro tegens.

hunc facinus ingens ausus assumpta in scelus

consorte nostri perfidus thalami avehit.

hinc omne cladis mutuae fluxit malum:

per regna trepidus exul erravi mea,

pars nulla generis tuta ab insidiis vacat,

corrupta coniunx, imperi quassa est fides,

domus aegra, dubius sanguis est - certi nihil nisi frater hostis, quid stupes?

tandem incipe animosque sume:

Tantalum et Pelopem aspice;

ad haec manus exempla poscuntur meae.

profare, dirum qua caput mactem via.

Ferro peremptus spiritum inimicum expuat.

De fine poenae .loqueris; ego poenam volo.

perimat tyrannus lenis: in regno meo mors impetratur.

Nulla te pietas movet?

Excede, Pietas, si modo in nostra domo

umquam fuisti, dira Furiarum cohors

discorsque Erinys veniat et geminas faces Megaera quatiens:

non satis magno meum

ardet furore pectus, impleri iuvat maiore monstro.

Quid novi rabidus struis?

Nil quod doloris capiat assueti modus;

nullum relinquam facinus et nullum est satis.

Ferrum? ATR. Parum est Quid ignis?

Etiamnunc parum est.

Quonam ergo telo tantus utetur dolor?

Ipso Thyeste. Maius hoc ira est malum.

Fateor, tumultus pectora attonitus quatit penitusque volvit;

rapior et quo nescio, sed rapior.

imo mugit e fundo solum,

tonat dies serenus ac totis domus ut fracta tectis crepuit et.

moti lares vertere voltum:

fiat hoc, fiat nefas quod.

di. timebis, Facere quid tandem paras?

Nescio quid animo maius et solito amplius

supraque fines moris humani tumet

instatque pigris manibus - haud quid sit scio, sed grando quiddam est.

ita sit. hoc, anime, occupa.

dignum est Thyeste facinus et dignum Atreo:

quod uterque faciat, vidit infandae domus

Odrysia mensas - fateor, immane est scelus, sed occupatum:

maius hoc aliquid dolor

inveniat, animum Baulis inspira parens sororque;

causa est similis: assiste et manum

impelle nostram, liberos avidus pater

gaudetque Iaceret et suos artus edat.

bene est, abunde est. hic placet poenae modus tantisper, ubinam est?

tam diu cur innocens versatur Atreus?

tota iam ante oculos meos

imago caedis errat, ingesta orbitas

in ora patris - anime, quid rursus times et ante rem subsidis?

audendum est, age:

quod est in isto scelere praecipuum nefas,

hoc ipse faciet, Sed quibus captus dolis

nostros dabit perductus in laqueos pedem?

inimica credit cuncta, Non poterat capi,

nisi capere vellet, regna nune sperat mea:

hac spe minanti fulmen occurret Iovi,

hac spe subibit gurgitis tumidi minas

dubiumque Libycae Syrtis intrabit fretum,

hac spe, quod esse maximum retur malum, fratrem videbit.

Quis fidem pacis dabit?

cui tanta credet? Credula est spes improba.

gnatis tamen mandata quae patruo ferant dabimus:

relictis exul hospitiis vagus

regno ut miserias mutet atque Argos regat

ex parte dominus, si nimis durus preces

spernet Thyestes, liberos eius rudes

malisque fessos gravibus et faciles capi prece commovebunt:

hinc vetus regni furor,

illinc egestas tristis ac durus labor

quamvis rigentem tot malis subigent virum.

Iam tempus illi fecit aerumnas leves.

Erras: malorum sensus accrescit die.

leve est miserias ferre, perferre est grave

Alios ministros consili tristis lege.

Peiora iuvenes facile praecepta audiunt.

In patre facient quicquid in patruo doces:

saepe in magistrum scelera redierunt sua.

Vt nemo doceat fraudis et sceleris vias,

regnum docebit, ne mali fiant times?

nascuntur, istud quod vocas saevum asperum

agique dure credis et nimium impie,

fortasse et illic agitur, Hanc fraudem scient nati parari?

Tacita tam rudibus fides non est in annis;

detegent forsan dolos:

tacere multis discitur vitae malis.

SAT,. Ipsosque per quos fallere alium cogitas falles?

Vt ipsi crimine et culpa vacent,

quid enim necesse est liberos sceleri meos inserere?

per nos odia se nostra explicent.- male agis, recedis, anime:

si parcis tuis,

parces et illis, consili Agamemnon mei

sciens minister fiat et fratri sciens

Menelaus adsit, prolis incertae fides ex hoc petatur scelere:

si bella abnuunt et gerere nolunt odia.

si patruum vocant.

pater est, eatur. - - multa sed trepidus solet

detegere vultus, magna nolentem quoque consilia produnt:

nesciant quantae rei

fiant ministri, nostra tu coepta occides.

Haud sum monendus: ista nostro in pectore

fides timorque, sed magis claudet fides.

[Tandem regia nobilis,

antiqui genus Inachi,

fratrum composuit minas.]

Quis vos exagitat furor,

alternis dare sanguinem

et sceptrum scelere aggredi?

nescitis, cupidi arcium,

regnum qua iaceat loco.

regem non faciunt opes,

non vestis Tyriae color,

non frontis nota regiae,

non auro nitidae trabes:

rex est qui posuit metus

et diri mala pectoris,

quem non ambitio inpotens

et numquam stabilis favor

vulgi praecipitis movet,

non quicquid fodit Occideris

ant unda Tagus aurea

claro devenit alveo,

non quicquid Libycis terit

fervens area messibus,

quem non concutiet cadens

obliqui via fulminis,

non Eurus rapiens mare

aut saevo rabidus freto

ventosi tumor Hadriae,

quem non lancea militis,

non strictas domuit chalybs,

qui tuto positus loco

infra se videt omnia

occurritque suo libens

fato nec queritur mori.

Reges conveniant licet

qui sparsos agitant Dabas,

qui rubri vada litoris

et gemmis mare lucidis

late sanguineum tenent,

aut qui Caspia fortibus

recludunt iuga Sarmatis,

certet Danuvii vadum

audet qui pedes ingredi

et (quocumque loco iacent)

Seres vellere nobiles:

nil ullis opus est equis,

nil armis et inertibus

telis quae procul ingerit

Parthus, cum simulat fugas,

admotis nihil est opus

urbes sternere machinis,

longe saxa rotantibus.

mens regnum bona possidet.

[rex est qui metuit nihil,

rex est qui cupiet nihil.]

hoc regnum sibi quisque dat.

Stet quicumque volet potens

aulae culmine lubrico:

me dulcis saturet quies;

obscuro positus loco

leni perfruar otio,

nullis nota Quiritibus

aetas per tacitum fluat.

sic cum transierint mei

nullo cum strepitu dies.

plebeius moriar senex.

illi mors gravis incubat

qui, notus nimis omnibus,

ignotus moritur sibi.

Optata patriae tecta et Argolicas opes

miserisque summum ac maxime exulibus bonum,

tractum soli natalis et patrios deos

(si sunt tamen di) cerno, Cyclopum sacras

turres, labore maius humano decus,

celebrata iuveni stadia, per quae nobilis

palmam paterno non semel curru tuli.

occurret Argos, populus occurret frequens - sed nempe et Atreus.

repete silvestres fugas

saltusque densos potius et mixtam feris similemque vitam;

clarus hic regni nitor

fulgore non est quod oculos falso auferat:

cum quod datur spectabis, et dantem aspice.

modo inter illa, quae putant cuncti aspera, fortis fui laetusque;

nunc contra in metus revolvor:

animus haeret ac retro cupit

corpus referre, moveo nolentem gradum.

Pigro (quid hoc est? ) genitor incessu stupet

vultumque versat seque in incerto tenet.

Quid, anime, pendes quidve consilium diu tam facile torques?

rebus incertissimis,

fratri atque regno, credis ac metuis mala

iam victa, iam mansueta et aerumnas fugis bene collocatas?

esse iam miserum iuvat,

reflecte gressum, dum licet, teque eripe.

T AN T. Quae causa cogit, genitor, a patria gradum referre visa?

cur bonis tantis sinum subducis?

ira frater abiecta redit

partemque regni reddit et lacerae domus

componit artus teque restituit tibi.

Causam timoris ipse quam ignoro exigis.

nihil timendum video, sed timeo tamen.

placet ire, pigris membra sed genibus labant

alioque quam quo nitor abductus feror,

sic concitatam remige et velo ratem

aestus resistens remigi et velo refert.

Evince quicquid obstat et mentem impedit

reducemque quanta praemia expectent vide.

pater, potes regnare, Cum possim mori.

Summa est potestas - Nulla: si cupias

nihil.

Gnatis relinques, Non capit regnum duos.

Miser esse mavult esse qui felix potest?

Mihi crede, falsis magna nominibus placent, frustra timentur dura.

dum excelsus steti,

numquam pavere destiti atque ipsum mei

ferrum timere lateris, o quantum bonum est

obstare nulli, capere securas dapes humi iacentem!

scelera non intrant casas,

totusque mensa capitur angusta cibus;

venenum in auro bibitur - expertus loquor:

malam bonae praeferre fortunam licet.

non vertice alti montis impositam domum

et eminentem civitas humilis tremit

nec fulget altis splendidum tectis ebur

somnosque non defendit excubitor meos;

non classibus piscamur et retro mare

iacta fugamus mole nec ventrem improbum

alimus tributo gentium, nullus mihi

ultra Getas metatur et Parthos ager;

non ture colimur nec meae excluso Iove ornantur arae;

nulla culminibus meis

imposita nutat silva nec fumant manu

succensa multa stagna nec somno dies Bacchoque nox iungenda pervigil!

datur:

sed non timemur, tuta sine telo est domus

rebusque parvis magna praestatur quies -

immane regnum est posse sine regno pati.

Nec abnuendum, si dat imperium deus, nec appetendum est:

frater ut regnes rogat.

Rogat? timendum est. errat hic aliquis dolus.

Redire pietas unde submota est solet

reparatque vires iustus amissas amor.

Amat Thyesten frater? aetherias prius

perfundet Arctos pontus et Siculi rapax

consistet aestus unda et Ionio seges

matura pelago surget et lucem dabit

nox atra terris, ante cum flammis aquae.

cum morte vita. cum mari ventus fidem foedusque iungent.

Quam tamen fraudem times?

Omnem: timori quem meo statuam modum?

tantum potest quantum odit. In te quid potest?

Pro me nihil iam metuo: vos facitis mihi

Atrea timendum, Decipi cautus times?

Serum est cavendi tempus in mediis malis:

eatur. unum genitor hoc testor tamen:

ego vos sequor, non duco. Respiciet deus

bene cogitata, perge non dubio gradu.

Plagis tenetur clausa dispositis fera:

et ipsum et una generis invisi indolem

iunctam parenti cerno, iam tuto in loco vorsantur odia.

venit in nostras manus

tandem Thyestes, venit, et totus quidem.

vix tempero animo, vix dolor frenos capit

sic, cum feras vestigat et longo sagax

loro tenetur Vmber ac presso vias

scrutatur ore, dum procul lento suem

odore sentit, paret et tacito locum rostro pererrat;

praeda cum propior fuit,

cervice tota pugnat et gemitu vocat

dominum morantem seque retinenti eripit:

cum sperat ira sanguinem, nescit tegi;

tamen tegatur. aspice, ut multo gravis

squalore vultus obruat maestos coma,

quam foeda iaceat barba, praestetur fides -

fratrem iuvat videre, complexus mihi redde expetitos.

quicquid irarum fuit transierit;

ex hoc sanguis ac pietas die

colantur, animis odia damnata excidant.

Diluere possem cuncta, nisi talis fores.

sed fateor, Atreu, fateor, admisi omnia

quae credidisti, pessimam causam meam

hodierna, pietas fecit, est prorsus nocens

quicumque visus tam bono fratri est nocens.

lacrimis agendum est: supplicem primus vides;

hae te precantur pedibus intactae manus:

ponatur omnis ira et ex animo tumor erasus abeat.

obsides fidei accipe

hos innocentes, frater, A genibus manum

aufer meosque potius amplexus pete.

vos quoque, senum praesidia, tot iuvenes, meo

pendete collo, squalidam vestem exue

oculisque nostris parce et ornatus cape pares meis.

laetusque fraterni imperi

capesse partem, maior haec laus est mea,

fratri paternum reddere incolumi decus:

habere regnum casus est, virtus dare.

Di paria, frater, pretia pro tantis tibi meritis rependant.

regiam capitis notam

squalor recusat noster et sceptrum manus

infausta refugit, liceat in media mihi

latere turba, Recipit hoc regnum duos.

Meum esse credo quicquid est, frater, tuum.

Quis influentis dona fortunae abnuit?

Expertus est quicumque quam facile effluant.

Fratrem potiri gloria ingenti vetas?

Tua iam peracta gloria est, restat mea:

respuere certum est regna consilium mihi.

Meam relinquam, nisi tuam partem accipis.

Accipio: regni nomen impositi feram,

sed iura et arma servient mecum tibi.

Imposita capiti vincla venerando gere;

ego destinatas victimas superis dabo.

Credat hoc quisquam? ferus ille et

nec potens mentis truculentus Atreus

fratris aspectu stupefactus haesit,

nulla vis maior pietate vera est:

iurgia externis inimica durant,

quos amor verus tenuit, tenebit

ira cum magnis agitata causis

gratiam rupit cocinitque bellum,

cum leves frenis sonuere turmae,

fulsit hinc illinc agitatus ensis

quem movet crebro furibundus ictu

sanguinem Mavors cupiens recentem:

opprimit ferrum manibusque iunctis

ducit ad pacem Pietas negantes.

Otium tanto subitum e tumultu quis deus fecit?

modo per Mycenas

arma civilis' crepuere belli:

pallidae natos tenuere matres;

uxor armato timuit marito,

cum manum invitus sequeretur ensis,

sordidus pacis vitio quietae;

ille labentes renovare muros,

hic situ quassas stabilire turres,

ferreis portas cohibere claustris

ille certabat, pavidusque pinnis

anxiae noctis vigil incnbabat:

peior est bello timor ipse belli.

Iam minae saevi cecidere ferri,

iam silet murmur grave classicorum,

iam tacet stridor litui strepentis:

alta pax urbi revocata, laetae est.

sic, ubi ex alto tumuere fluctus

Bruttium Coro feriente pontum,

Scylla pulsati s resonat cavernis

ac mare in portu timuere nautae

quod rapax haustum revomit Charybdis,

et ferus Cyclops metuit parentem

rupe ferventis residens in Aetnae,

ne superfusis violator undis

ignis aeternis resonans caminis,

et putat mergi sua posse pauper

regna Laertes Ithaca tremente:

si suae ventis cecidere vires,

mitius stagno pelagus recumbit;

alta, quae navis timuit secare,

hinc et hinc fusis speciosa velis

strata ludenti patuere cumbae,

et vacat mersos numerare pisces

hic ubi ingenti modo sub procella

Cycladas pontum timuere motae.

Nulla sors longa est: dolor ac voluptas invicem cedunt;

brevior voluptas,

ima permutat levis hora summis:

ille qui donat diadema fronti,

quem genu nixae tremuere gentes,

cuius ad nutum posuere bella

Medus et Phoebi propioris Indus

et Dahae-Parthis equitem minati,

anxius sceptrum tenet et moventes

cuncta divinat metuitque casus

mobiles rerum dubiumque tempus.

Vos quibus rector maris atque terrae

ius dedit magnum necis atque vitae,

ponite inflatos tumidosque vultus:

quicquid a vobis minor expavescit,

maior hoc vobis dominus minatur;

omne sub regno graviore regnum est.

quem dies vidit veniens superbum,

hunc dies vidit fugiens iacentem.

Nemo confidat nimium secundis,

nemo desperet meliora lassis:

miscet haec illis prohibetque Clotho

stare Fortunam, rotat omne fatum,

nemo tam divos habuit faventes,

crastinum ut posset sibi polliceri:

res deus nostras celeri citatas

turbine versat.

Quis me per auras turbo praecipitem vehet-

atraque nube involvet, ut tantum nefas eripiat oculis?

o domus Pelopi quoque et Tantalo pudenda!

Quid portas novi?

Quaenam ista regio est? Argos et Sparte, pios

sortita fratres, et maris gemini premens

fauces Corinthos, an feris Hister fugam

praebens Alanis, an sub aeterna nive

Hyrcana tellus an vagi passim Scythae?

quis hic nefandi est conscius monstri locus?

Effare et istud pande, quodcumque est, malum.

Si steterit animus, si metu corpus rigens

remittet artus, haeret in vultu trucis

imago facti, ferte me insanae procul,

illo, procellae, ferte quo fertur dies

hinc raptus, Animos gravius incertos tenes,

quid sit quod horres ede et auctorem indica:

non quaero quis sit, sed uter. effare ocius.

In arce summa Pelopiae pars est domus

conversa ad austros, cuius extremum latus

aequale monti crescit atque urbem premit

et contumacem regibus populum suis habet sub ictu;

fulget hic turbae capax immane.

tectum-, cuius auratas trabes

variis columnae nobiles maculis ferunt,

post ista vulgo nota, quae populi colunt,

in multa dives spatia discedit domus;

arcana in imo regio secessu iacet,

alta vetustum valle compescens nemus,

penetrale regni, nulla qua laetos solet

praebere ramos arbor aut ferro coli,

sed taxus et cupressus et nigra ilice

obscura natat silva, quam supra eminens

despectat alte quercus et vincit nemus.

hinc suspicari regna Tantalidae solent,

hinc petere lassis rebus ac dubiis opem.

affixa inhaerent dona: vocales tubae

victaeque falsis axibus pendent rotae

fractique currus", spolia Myrtoi maris et omne gentis facinus;

hoc Phrygius loco

fixus tiaras Pelopis, hic praeda hostium

et de triumpho picta barbarico chlamys.

fons stat sub umbra tristis et nigra piger haeret palude:

talis est dirae Stygis

deformis unda quae facit caelo fidem.

hinc nocte caeca gemere feralis deos

fama est, catenis lucus excussis sonat

ululantque manes, quicquid - audire est metus illic videtur:

errat antiquis vetus

emissa bustis turba et insultent loco maiora notis monstra;

quin tecta solet

micare silva flamma, et excelsae trabes ardent sine igne.

saepe latratu nemus

trino remugit, saepe simulacris domus

attonita magnis, nec dies sedat metum:

nox propria luco est et superstitio inferum

in luce media regnat, hinc orantibus

responsa dantur certa, cum ingenti sono

laxantur adyto fata et inmugit specus vocem deo solvente.

quo postquam furens

intravit Atreus liberos fratris trahens,

ornantur arae - quis queat digne eloqui?

post terga iuvenum nobiles religat manus

et maesta vitta capita purpurea ligat;

non tura desunt, non sacer Bacchi liquor

tangensque salsa victimam culter mola.

servatur omnis ordo, ne tantum nefas non rite fiat.

Quis manum ferro admovet?

Ipse est sacerdos, ipse funesta prece

letale carmen ore violento canit,

stat ipse ad aras, ipse devotos neci

contrectat et componit et ferro admovet;

attendit ipse: nulla pars sacri perit

lucus tremescit, tota succusso solo

nutavit aula, dubia quo pondus daret ac fluctuanti similis;

e laevo aethere

atrum cucurrit limitem sidus trahens.

libata in ignes vina mutato fluunt cruenta Baccho.

, regium capiti decus

bis terque lapsum est, flevit in templis ebur.

movere cunctos monstra, sed solus sibi

immotus Atreus constat atque ultro deos

terret minantes, iamque dimissa mora

adsistit aris, torvum et obliquum intuens.

ieiuna silvis qualis in Gangeticis

inter iuvencos tigris erravit duos,

utriusque praedae cupida quo primum ferat

incerta morsus (flectit hoc rictus suos,

illo reflectit et famem dubiam tenet),

sic dirus Atreus capita devota impiae speculatur irae:

quem prius mactet sibi

dubitat, secunda deinde quem caede immolet.

nec interest, sed dubitat et saevum scelus iuvat ordinare.

Quem tamen ferro occupat?

Primus locus (ne desse pietatem putes) aro dicatur:

Tantalus prima hostia est.

Quo iuvenis animo, quo tulit vultu necem?

Stetit sui securus et non est preces perire frustra passus;

ast illi ferus

in vulnere ensem abscondit et penitus premens iugulo manum commisit:

educto stetit

ferro cadaver, cumque dubitasset diu,

hac parte an illa caderet, in patruum cadit.

tunc ille ad aras Plisthenem saevus trahit adicitque fratri;

colla percussa amputat;

cervice caesa truncus in pronum ruit,

querulum cucurrit murmure incerto caput.

Quid deinde gemina caede perfunctus facit?

puerone parcit an scelus sceleri ingerit?

Silva iubatus qualis Armenia leo

in caede multa victor armento incubat

(cruore rictus madidus et pulsa fame non ponit iras:

hinc et hinc tauros premens

vitulis minatur dente iam lasso piger),

non aliter Atreus saevit atque ira tumet,

ferrumque gemina caede perfusum tenens,

oblitus in quem fureret, infesta manu

exegit ultra corpus - ut pueri statim

pectore receptus ensis in tergo extitit;

cadit ille et aras sanguine extinguens suo per utrumque vulnus moritur.

O saevum scelus!

Exhorruistis? hactenus si stat nefas, pius est.

An ultra maius aut atrocius natura recipit?

Sceleris hunc finem putas?

gradus est. Quid ultra potuit? obiecit feris

lanianda forsan corpora atque igne arcuit?

Vtinam arcuisset! ne tegat functos humus nec solvat ignis!

avibus epulandos licet

ferisque triste pabulum saevis trahat -

votum est sub hoc quod esse supplicium solet:

pater insepultos spectet! o nullo scelus

credibile in aevo quodque posteritas neget -

erepta vivis exta pectoribus tremunt

spirantque venae corque adhuc pavidum salit;

at ille libras tractat ac fata inspicit

et adhuc calentes viscerum venas notat.

postquam hostiae placuere, securus vacat iam fratris epulis:

ipse divisum secat

in membra corpus, amputat trunco tenus umeros patentis et lacertorum.

moras,

denudat artus durus atque ossa amputat;

tantum ora servat et datas fidei manus.

haec veribus' haerent viscera et lentis data

stillant caminis, illa flammatus latex

querente aeno iactat, impositas dapes

transiluit ignis inque trepidantes focos

bis ter regestus et pati iussus moram

invitus ardet, stridet in veribus iecur;

nec facile dicam, corpora an flammae magis gemuere.

piceos ignis in fumos abit;

et ipse fumus, tristis ac nebula gravis,

non rectus exit seque in excelsum levat:

ipsos penates nube deformi obsidet.

O Phoebe patiens, fugeris retro licet

medioque ruptum merseris caelo diem.

sero occidisti. lancinat gnatos pater

artusque mandit ore funesto suos;

nitet fluente madidus unguento comam gravisque vino;

saepe praeclusae cibum

tenuere fauces - in malis unum hoc tuis

bonum est, Thyesta, quod mala ignoras tua.

sed et hoc peribit, verterit currus licet

sibi ipse Titan obvium ducens iter

tenebrisque facinus obruat tetrum novis

nox missa ab ortu tempore alieno gravis, tamen videndum est.

tota patefient mala.

Quo terrarum superumque parem,

cuius ad ortus noctis opacae

decus omne fugit, quo vertis iter

medioque diem perdis Olympo?

cur, Phoebe, tuos rapis aspectus?

nondum serae nuntius horae

nocturna vocat lumina Vesper;

nondum Hesperiae flexura rotae

iubet emeritos solvere currus;

nondum in noctem vergente die

tertia misit bucina signum:

stupet ad subitae tempora cenae

nondum fessis bubus arator,

quid te aetherio pepulit cursu?

quae causa tuos

limite certo deiecit equos?

numquid aperto carcere Ditis

victi temptant bella Gigantes?

numquid Tityos pectore fesso

renovat veteres saucius iras?

num reiecto

latus explicuit monte Typhoeus?

numquid struitur via Phlegraeos

alta per hostes et Thessalicum

Thressa premitur Pelion Ossa?

solitae mundi periere vices?

nihil occasus, nihil ortus erit?

stupet Eoos

assueta deo tradere frenos

genetrix primae roscida lucis

perversa sui limina regni;

nescit fessos

tinguere currus nec fumantes

sudore iubas mergere ponto.

ipse insueto novus hospitio

Sol Auroram videt occiduus,

tenebrasque iubet surgere nondum nocte parata:

non succedunt

astra nec ullo micat igne polus,

non Luna gravis digerit umbras.

Sed quicquid id est, utinam nox sit!

trepidant, trepidant

pectora magno percussa metu:

ne fatali cuncta ruina

quassata labent iterumque, deos

hominesque premat deforme chaos,

iterum terras et mare cingens

et vaga picti sidera mundi

natura tegat.

non aeternae facis exortu

dux astrorum saecula ducens

dabit aestatis brumaeque notas,

non Phoebeis obvia flammis

dement nocti Luna timores

vincetque sui fratris habenas,

curro brevius limite currens;

ibit in unum

congesta sinum turba deorum,

hic qui sacris pervius astris

secat obliquo tramite zonas

flectens longos signifer annos,

lapsa videbit sidera labens;

hic qui nondum vere benigno

reddit Zephyro- vela tepenti,

Aries praeceps ibit in undas,

per quas pavidam vexerat Hellen;

hic qui nitido Taurus cornu

praefert Hyadas, secum Geminos

trahet et curvi bracchia Cancri;

Leo flammiferis aestibus ardens

iterum e caelo cadet Herculens,

cadet in terras Virgo relictas

iustaeqne cadent pondera Librae

secumque trahent Scorpion acrem;

et qui nervo tenet Haemonio

pinnata senex spicula Chiron,

rupto perdet spicula nervo;

pigram referens hiemem gelidus

cadet Aegoceros frangetque tuam, quisquis es, urnam;

tecum excedent

ultima caeli sidera Pisces,

Plostraque numquam perfusa mari

merget condens omnia gurges;

et qui medias dividit Vrsas,

fluminis instar lubricus Anguis

magnoque minor iuncta Draconi frigida duro.

Cynosura gelu,

custosque sui tardus plaustri

iam non stabilis ruet Arctophylax.

Nos e tanto visi populo

digni premeret quos everso

cardine mundus?

in nos aetas ultima venit?

o nos dura sorte creatos,

seu perdidimus solem miseri,

sive expulimus!

abeant questus, discedo, timor:

vitae est avidus quisquis non vult

mundo secum pereunte mori.

Aequalis astris gradior et cunctos super

altum superbo vertice attingens polum.

nunc decora regni teneo, nunc solium patris, dimitto superos:

summa votorum attigi, bene est, abunde est.

iam sat est etiam mihi.

sed cur satis sit? pergam et impleto patre

funere suorum, ne quid obstaret pudor, dies recessit:

perge dum caelum vacat,

utinam quidem tenere fugientes deos

possem et coaetos trahere, ut ultricem dapem

omnes viderent - quod sat est, videat pater.

etiam die nolente discutiam tibi

tenebras, miseriae sub quibus latitant tuae.

nimis diu conviva securo iaces

hilarique vultu, iam satis mensis datum est satisque Baccho:

sobrio tanta ad mala opus est Thyeste.

turba familiaris, fores

templi relaxa, festa patefiat domus.

libet videre, capita natorum intuens

quos det colores, verba quae primus dolor

effundat aut ut spiritu expulso stupens corpus rigescat.

fructus hic operis mei est.

miserum videre nolo, sed dum fit miser.

aperta multa tecta conlucent face.

resupinus ipse purpurae atque auro incubat,

vino gravatum fulciens laeva caput.

eructat. o me caelitum excelsissimum, regumque regem!

vota transcendi mea.

satur est, capaci ducit argento merum - ne parce potu:

restat etiamnunc cruor tot hostiarum;

veteris hunc Bacchi color

abscondet - hoc, hoc mensa cludatur scypho

mixtum suorum sanguinem genitor bibat:

meum bibisset. ecce, iam cantus ciet

festasque voces nec satis menti imperat.

Pectora longis hebetata malis,

iam sollicitae ponite curas.

fugiat maeror fugiatque pavor,

fugiat trepidi comes exilii

tristis egestas

rebusque gravis pudor afflictis:

magis unde cadas quam quo refert.

Magnum, ex alto culmine lapsum

stabilem in plano figere gressum;

magnum, ingenti strage malorum

pressum fracti pondera regni

non inflexa cervice pati

nec degenerem victumque malis

rectum impositas ferre ruinas.

Sed iam saevi nubila fati

pelle ac miseri

temporis omnis dimitte notas;

redeant vultus ad laeta boni,

veterem ex animo mitte Thyesten.

Proprium hoc miseros sequitur vitium,

numquam rebus credere laetis:

redeat felix fortuna licet,

tamen afflictos gaudere piget,

quid me revocas festumque vetas celebrare diem.

quid flere iubes,

nulla surgens dolor ex causa?

quid me prohibes flore decenti vincire comam?

prohibet, prohibet!

Vernae capiti Auxere rosae,

pingui madidus crinis amomo

inter subitos stetit horrores,

imber vultu nolente cadit,

venit in medias voces gemitus,

maeror lacrimas amat assuetas,

flendi miseris dira cupido est.

libet infaustos mittere questus,

libet et Tyrio saturas ostro

rumpere vestes, ululare libet.

Mittit luctus signa futuri

mens, ante sui praesaga mali:

instat nautis fera tempestas,

cum sine vento tranquilla tument.

Quos tibi luctus quosve tumultus fingis, demens?

credula praesta pectora fratri:

iam, quicquid id est,

vel sine causa vel sero times.

Nolo infelix, sed vagus intra

terror oberrat, subitos fundunt

oculi fletus, nec causa subest,

dolor an metus est?

an habet lacrimas magna voluptas?

Atreus Thyestes

Festum diem, germane, consensu pari celebremus:

hic est, sceptra qui firmet mea

solidamque pacis alliget certae fidem.

Satias dapis me nec minus Bacchi tenet,

augere cumulus hic voluptatem potest,

si cum meis gaudere felici datur.

Hic esse natos crede in amplexu patris, hic sunt eruntque;

nulla pars prolis tuae tibi subtrahetur.?