장음표시 사용
31쪽
, e . Adeo iα modo, & recta ratione discendi insistere multum est i Tantumque Valet, Optimis Ducibus, s lactissimis nimirum Auctoribus,, tempestive ab initio studia direxisse. Inter Patres vero Augustinum Praesertim ,&'Thomam, duo quidem magna Ecclesiae lumina, terinera quadam , ac,singulari, pietate proSequebatur e cum& divinum eorum ingenium , & in Ilostrae Religionis mysteriis tonendis docilitatem , .atque ut ille ajebat , Puerorum simplicitatem admiraretur. Ist in familiari etiam Sermone praeseserebat, mim pulcriora illarum fragmenta, quibus ardentissimo in Deum suum amore serebantur, identidem , usurpabat Huic igitur dignissimo operi . Me-
intus, immensaque i i eorum', quae. , inupertii diximuki: crudutione dives , totius in . Theologiam scribendam incubuid : eamque tribus ut ajunt Pro LMmenis doestissimisi praeviis in duodeviginti libros partitam , atque eleganti stylo com Cinnatam perficiebat , cum magno Rei blicae literariae detrimento, atque Amicorum dolorς vir immortalitate
Et quidem postea quam UaVanensi Collegiis , praesenti illo tabis discrimine seliciter, ut VHimus, emer: Sit, prospera semper , quin & robusta etiam valetudinausus fuerat; verum tot laboribus , indefessaque, legendi,
ac scribendi contentione , quio vel minimum .de S udio relaxaret, attrita natura succubuit tandem , ac praeter alia, nec levia sano incommoda, quibus sub vitae finem obnoxius fuit, anno ante intum Violentissima oppetitus Amplexia in mortis, ac ivitae confinio dies aliquot Vedi Salus , sensibus tandem, ac viribus restitutis , cqyVale
32쪽
lissimo Ategrio thueremur etiamnum ' , si recinti ed ictus periculo, debita sibi solertia in tanti momenti re , cautius ille consuluisset . Verumtamen seu Vitae hujus contemtu, aeternaeque quam anhelabat desiderio, seu quod id generis morbus torpore 'sensuum, omnem etiam ulte rioris assultus suspicionem adimeret , nec Medicorum Consilio, neque iteratis Amicorum precibus , - id etiam ,
tque etiam obtestantium, unquam evinci paSSus est, ut quae ad eum in posterum avertendum consulebantur , Opportune insequeretur: sanum sese ac beneValentem dictitabat , nec tanti esse hominis vitam , ut cum nullo assiciaris dolore segni quodam , ac misero Vivendi deSidorio , malo, ipso pejoribus remediis velis subjacere . URQ nempe cogitatione nihil admodum solicitus, 'ae pristinae, ut ari trabatur . valetudini restitutus, ad incaemum opus pei fetendunt mente vegeta totus incubuit ;cum idibus Iuniis valentiore ejusdem mortis ictu perculsus, - spem omnem tot nominibus cari capitis recuperandi Amicis hiaeventibiis ademit . Supremis igitur Ecclesiae Sacramentis, cum per λ morbum licuit munitus , duos adhuc quibus superstes fuit, menses, , defectu Virium , ἀnsolita corporis inertia: ocuΙorumque Vigore non'
nihil extincto, latentem hostem , atque in Sui perniciem η tum primeferebat. Cum sola proinde mente Valeret tenerrimis in Deum suom affectibus unicbi pascebatur ἰς rizra hempe - Pagitici quavis memorias tenebat deprom Ptis Verbis, Psalmos trigiae Davidicorum pangebat inter dum ardorem , a C, pietatori spirantes , quibus Sancti imδ
33쪽
uostrae Religionis Mysteria , Deique. Hominis Virum.
prosequebatur : quos utinam nobis scriptos reliquisset , ardetitissimi amoris, profundaeque Religionis suae illustre monumentum. Die denique decima sexta Augusti, cum mensae accumberet, fatali morbo tertium correptus, neque ullum e Medicina expertus auxilium, hora post o casum solis extinctus est, annos natus LVIII. , menses
ΙX., dies IV. humanae salutis Μ DCCLXXXVIII. Postero die Bononiam delatus rus enim prope ab Urbe salubrioris caeli spirandi gratia cum Amicis socesserat ad S. Blasii honorisco funere positus exspectat immor
Ouam in Ategrio jaeturam fecissent Mexicani , ejus
audita morte , communis illorum dolor satis expressit :& vero juste hominem testimantibus, liquet eum fuisse omnium , & amore, Sc dolore dignissimum. Optimam a
natura sortitus indolem, optima etiam educatione a Parontibus imbutus, candore morum, suavitate selmonis , vultus modestia, ditissimaque , cum provocaretur, eruditiove, omnes sibi demerebat: . etsi 'ab hominum commercio remotam , ut Literatorum fere semper est , Vitam
instituisset, tamen Mexici , Emeritae , IIavanae in America, Bononiae , Fani in Italia, ubicumque moraretur , a pluribus primariis Viris expetitus , atque honorifice ζXceptus , famae exspectationem , celebritatemque admiratione superavit. In familiari consuetudine affabilis , nemini unquam gravis, cunctis ossiciosus, Verborumqu parcissimus: nec quantus esset vir , nisi illum semel , atque iterum sincero discendi studio lacessisses facile Disilired by Cc oste
34쪽
agnosceres. Altissima insuper demissione, suiqne contemuxu de se semper humilitor sentiebat mirabaturque e
Se ali siuem , qui cum severiora, solaque homine digna iudia Sectaretur, posset . extolli: .. Nihil altu*. nihil ---gnum , nisi Deus , aut quod de Deo est cum Kempi stequenter usurpabat. Summa in Deum pictate, prosun da Religione, atque in sublimioribus Fidei nostrae ΜΥ- Steriis tenendis, adorandisque filma docilitate , tot inse-licium insolentiam deplorabat, immo irridebat, qui A gustissima Catholicae Religionis dogmata ad stultae PE
lamphiae trutinam audacissime revocantes , ignorationem tuam, ac caecitatem fatebantur . Quid autem, ebat ille , quid si debilem humanae mentis captum ea SuΡrent 3 Dum mihi loeutum fuisse Deum constet , eequio de caeteris dubitabo l Locutum autem Deum certissimis Wgumentis confirmo e quid si non intelligam mysteria tΝeqn Porro venerandam illorum obscuritaetem Penetv re , neque in ea curiosius inquirere sapientis est sed Deo o. Μ. loquenti docilem se praebere; majorem illum squam ut hominis vires suppetant, reverenter agnoscere zid sane dum emio , supremamque Numinis Μajestatem Vin eis arcanis latentem cum simplici Vulgo agnOSCO , mprofiteor, superbis PBilosophis multo me. sapienti emexhibebo: Quia hae cogitandi ratione s limius 3 Quid ad nonnullorum intol x dem audaciam retundendam ac mmmodatius 3 Nimirum hoe vel maxime . sublimis inge nii , excelsae e mentiω , quod de Augustino , & Thom
nuper, innuimus , cervissimum est argvinentum . -
Ad literatum hominem quod attinet, ingenio Ru UD '
35쪽
mo, perspicuo, rapidissimo , & ad omne scientiarum genus , ut ex illius operibus liquet, idoneo : summa sese insuper explicandi felicitate; memoria vero tanta, ut quae semel legisset legebat autem celeritate incredibili) mo dicus, & usque ad portentum retineret et quae prosecto dotes hominem mentis in immensum protensae , atque cxquisitissimi gustus essecere In scribendo, uti etiam in Concionibus, quarum tria reliquit volumina, dicendi genus secutus est floridum, aequabile , & temperatum, seu indolis suavitati magis opportunum, seu vehementiora dis plicerent caeteroqui in iis quae in Latinum, seu in Hi panum traustulit , ut quaedam Horatii Lyrica, Satyra que nonnullas, totam originis sublimitatem, vehementia que mirifice servavit. His demum & a natura, & ab arte instructum dotibus merito lugent Moxicani immat in morte abreptum , & extinctum magnum ingenii ii men, atque inter praecipua Patriae Decora, ac ornamenta numerandum . Hispanum novi hominem , & ipsum magni nominis Virum, clarissimisque editis operibus im ignem, qui se silicem appellabat , quod inopinato rerum ordine in Italiam delatus , Ategrium cognovisset . eaque de causa quos ad eam usque diem sustinuisset labores , sibi gratulabatur: tantam de hominis ingenio oonceperat opinionem. Ρraeter ea opera , quae in SuperioriabuS Uarum enumeravimus inter ejus ΜSS. Merici reliquit Ategrius: Bibliothecam criticam in sex volumina distributam , in qua de linguis , de Grammatica. torice, Poesi, Dialeistica . & Historia disserebat . Μώs Ibinea poetica, &oratoria, volumina duo: Annotati
36쪽
nes in Epitomen Age viai de Legibus Castellae, Muinen
unum. In Decretalium libros, volumen unum . In his porro tot , , adeoque diversi generis elucubrandis , Operibus , illud praetereundum minime est, eum nullius unquZm usum auxilio, neque ad innumeros quos Q,nSese re opus erat evolvendos Auctores , neque res , Ineu te jam digestas , ordinatasque chartis cinis1gnandas: quin S quae scripsisset vix maculosa, spongiave Cerneres interlinenda: primo siquidem calami ductu pertacta fere , elimataque prodibant. Fuit demum Ategrius Statura ju- ta , corpore non exili , naso inhadunco, fuscas oculis, di capillis, aquilina facie, mabilemque majestatem prae eserente: totus denique homo ita conformatus, ut nubium in eo esset vitium, quod reprehenderes . Valetudi-
adio illo primo Adolescientiae periculo , prosperRβοm Per , & quae indesesso studendi labori diutius resi-
teret, usus est: atque utinam aliquem; sub Vitae maxime snem , in ea studii contentione tenuisset modum , Prostratisque viribus consuluisset tantasper : nec dignissimum Mericana Gens Civem , neque hinuinem ad Sciem tias Summo ingenio illustrandas natum literaria Republi-ς immaturo fato amisisset . .
37쪽
provahione det P. Fri Cio: Tommerso Mascheroni, Inquisitor Generat det Santo Ossitio di Venetia nel. Libro intitolato Francisci Xaverit Alegrii Pres teri
Veracrucensis LG. XULII. , in quibus omma Canolicar Ecclesiae dogmata, pro Fla, Sacramenta, ritus asiem sus Paganos, Haereticos, ct recentiores Philosophos a - seruntur, O eaplicantur. Tomtis Primus. m. non vi esser cosa alcuna contro la Santa Fede Cattolica, eparimente per Attestato dei Segretario Nostro, nicnte contro Principi , e Buoni Costumi , concediamo Licenini ad Antonio Zarea Stampator di Venezia che possi essere stampato, osservando gli ordini in mate- iria di Stampe , e presentando te solite Copie alle
38쪽
Ηeologia est rerum ad aeternam salutem credendarum, aut agen d/rum doctrina . Quidquid ergo sine salutis discrimine asseri , ut negari, fieri , aut omitti potest, ad Τheologicam considerationem Π n Pertinet . Theologia igitur est scientia Religionis . Religio Rutem circa Dei venerationem, eultumque versatur . Coli autem Deus non potest. nisi de Eo digne lentiamus, & ejus praeceptis obtempe minus . Quid autem Deus sit , quid a nobis velit, nisi Eo re elante, cire non possumus. Tam ergo fides de credendis. quam scientia de gendis revelationi innititur . Theologia igitur rerum revelatarum scientia est . Porro quin Deo loquenti credendum sit, M Deo jube xi Obsecundandum, nemo unquam sanus dubitavit . An vero Deusi quutus sit , an aliquid jusserit , id enim vero non ex principiis Theologicis , sed alio argumentorum genere probandum est . Fides
Onim supponit revelantem Deum sicut revelatio supponit Deum eXi ' stentem. Deum igitur esse. Deum loquutum esse inter credenda . nu
merantur , non quia de iis sit fides apud omnes , sed quia praeeri guntur ad ea , quae sunt sclei , & quia oportet ea saltem per fidem Pr.'supponi ab his , qui eorum demonstrationem , aut certam cogni-xionum non habent. Hoc igitur priorum quatuor librorum argumentum erit, ut Deum esse , optimum quid esse , loquutum esse statua
mus, sive de Deo, & Verbo Dei fiunt scripto, & non scripto . Deinde de rebus a Deo revelatis . de quibus proprie fides est . sermo instituetur. Expositio autem recum revelatarum est in multiplici diffe- Ventia. Aliud est enim scire quid credendum sit, aliud scire quemadmm dum hoc ipsum quod cxeci itur.& piis auribus opituletur, &con
IR impios defendatur . quo a pulchre , ac sapienter ab Augustinod
Gum est . Simplex ergo . ac dilucida expositio eorum , quae omnς ςxedere, & obiervare tenerito e spectat ad Theologiam Catechistic in smy qRam rudium , M insipio ritium opitalamur auribus , dum eis ai*0qu m parvuIis in Christo Iae potus datur, non solidus cibus. PH utom proficientium 'auribus Iri ieium Theologicarum tractatione QP, xul.mur modis multis . Primo quidem per sacrorum Librorum ζηp sitionςm, eX qua Piae animae . α oraecepta vitae. Sc morum eης se '
39쪽
& divinae virtutis, ac sapientiae sumunt argumenta . Et haec quidem divinorum librorum expositio, aut mere doctrinalis est , ac διδασκα- ut in sacris Lectionibus fieri solet, & hoc pertinet ad divini verbi Interpretqs , et Exhortatoria , & πα--η , uti si in sa-1cris ad populum alloquutionibus. Utraque autem ad Theologiam spe fiat. quam Expositivam appellamus . Non ergo ad Expositorem per tinet Sacrorum librorum authoritatem probare, authorem , si latet , quaerere, di hujusmodi multa , quae apud recentiores sunt in usu majore humanae eruditionis , quam divinae doctrinae copia sed his suppositis , quorum investigatio ad aliam Theologiae speciem , aliasque disi iplinas spectat, suarum partium erit, obscura Verbλ exponere per linguarum peritiam , sensus explanare, quae ibidem latent . aut fidei arcana , aut uuae praecepta eruere, sibi in speciem adversantia loca conciliare , & componere. Neque Physicae, Gographiae , aut Chro- nologiae magnus faciendus est usus, nisi quum Seripturarum loca, Gne locorum, temporumve notitia explicati non possunt, quod in Lishris Historicis regum praecipue & Machabaeorum accidit. De caetero quid interest an Epistola ad Philemonem hoc. aut illo anno scripta fuerit λ. An delita, ad quam naufragium passus est Paulus , in Adriatico. 'an in Africano mari sita sit 8 An Epistola adHebraeos Romae, an Corinthi scripta suerit λ Non quidem quod piorum hominum,
ac divinarum litterararum studiosorum in his inquirendis , & enucleandis conatum, & laborem reprehendamus. Absit . Laudamus potius, atque eorum Iuc rationibus, proficimus uti eorum , qui ' de
Gemmis, de Mimalibus: ψ de Plantis de mensuris, diponderibus, M
milibus magna cum laude seripserunt; sed aliud est Chronologum , Geographum, avi Physieum sim um agere, aliud divini Verbi Expo
sitorem, ae Theologum. . . . .. a ses
opitulatur item pila auribus Theologia per ossiciorum humanae vitae expositionem , divinorum praeceptorum explicationem , virtutum , ac vitiorum definitionem, divisonem Bre. Et haec quidem vel mere dominaliter , ae διδαcritis αλ fieri potest , ut in Ethicis scriptionibus , dc. lectionibus Moralibus, vel etiam παρεν-- sive cum suasione ad virilitis prosequutionem . εκ vitii fugam, ut in sacris conci nibus , bc utrumque ad eam Theologiae partem spectat , quae mores hominum secundum rationem, ac divinam legem formandos sibi, ac dirigendos suscipit . Unde Moralis Theologiae nomen sortitur . Quoniam Vero Praeter naturalis rationis lumen, cui jus naturae innititur .&l mandatum Del. in quo sundatur jus divinum, alia sunt multa humanis legibus prohibita, aut praecepta , ad quorum observationem ipsa humanae societatis , dc propriae, communisve utilitatis necessita
40쪽
te constringimur, hine saerae motum disciplinae subsidia sunt Ethica
de qua tam multa egregie Aristoteles, Tullius , Plutarchus, Seneca . atque alii Philosophorum seripserunt , tum etiam juris utriusque humani positivi , nimirum Ecclesiastici & Civilis, cui etiam Nunicipale, aut Patrium adnectitur, notitia , quibus ηxternis hominum actio nibus, ac negotiis forma praescribitur. Illne praeter divisiones gratia rum, quarum solus Deus author est, ae distributor , etiam divisones operationum, di divisiones ministrationum recensuit Paulus in 1. ad Corinthios cap. /a. quae eκ hominum voluntate . ac positivo jure descendunt, ab eoque valorem, firmitatem,solemnitatem ac
Lipiunt . Distinguet igitur Theologus quid ab Naturae, quid ab Gen tium, quid ab divino, quid ab humano, quid ab Ecclesiastico, quid 'b Civili jure destendat. Nam Legis ritum, quod est apud Ambro sum, in omnibus omnel esse persectum: sed non ille propterea Ethi-ς m ab revelatione , ae religione sejunctam . quod Pusendorsus Viniuit , tradere se posse considat , aut eonetur . Nam sicut sensum ratio, ita rationem perficit religio, ει haee tria in humanis actionibus , it sibi connexa , di copulata sunt , ut separatim tractari , ViX, aut
ne vix possint. Sed de hoe alibi. in praef. ui lib. Piis quoque auribus opitulatur Theologiae genus illud quod sidei d ina praesupposita, singulos fidei articulos explicandos , ac dili
ςidandos sibi assumit per aptag rertim , ac 'verborum definitiones sPςr eXactas divisiones, per Dialecti eas, ει subtiliores quaestiones , NRygumentationes .: Et haec die laur Theologia Scholastica . quoniam in
Scholis Catholidorum , non ad prohanda fidei dogmata, quae firmis' sime , & simplicissime ereduntur . sed magis ad Ecclesiasticae juventu
ris eruditionem, S in rebus divinis exercitationem , atque ad ani marum verbum Dei amantium Blatium tradi consuevit. Irrident qui dem hanc Theologiae partem Erasmus, &iVives eamque oderunt .
Rc detestantur Beeristiores ere Gallia k 6c Anglia Philosophi ' Hobbe- sim , Collinius , Rumotus , Volterius . Nirabaudius , imo Catholici Hi qui, & eruditi viri , in quo Sannionum potius, quam Philas
Phorum, aut Theologorum veram indolem, atque ingenium demon
strant, neque' veram se Seuotasticae huj iis Theolo α rationem , atque riginem novici ostendunt. Non enim ad Sino assteum Theologum Φοctat fidei veritatem argunti eritig adstruere , quod in iis articulis, Nillis in locis , ubi nulla ea Paganorum, aut Haereticorum p R Rio non anniue duritaxat viditum Hiam , periculosum , m p iς:sum effer; sed fide praesupposita . singulos iariteolos explicare . inde Ri s Paestiones , ac dubia via tuendo. Enastuntur autem hujusm 'di quaestiones vel ex ipsa re erim obseuritate, vel ex antiquorum Η ' uticorum cariἶiis. M captiosa cituumentationibus , quas si ,