장음표시 사용
301쪽
mus, deseribere, operae pretium facit. Sed mirum nemini sit, nos princi Clariis. Ruthoris indivisione generali sequetues, in speciali quoque eun .dem ordinem, quem Flora Lugduno Batava tradit, non ita obiervare. Ibi Metenim dispositae sunt plantae seeundum ordinem quem in horto Aeade mieo tenent , ita ut primo loeo videantur Angi Opolyspermae , non quod
hae primae, ordine naturae, esse deberent; sed quia flores suos primo vere ostendunt, adeoque vir iste Celeberrimus tum collegia sua incipiens, aliis quas habeat, quas florentes demonstret. exponat. F. 1. Primum itaque loeum sibi vendicant plantae Angismonostisma. non pappescentes seu siminibus nudis postfingulos stares singulu, ut Valerianella, Limonium, pimpinesta, Dentillatia Ron deletii.Mirabilis Peruviana, tum ria, Cireea. Et his assines seu potius Μοηοcarpa, fructu unico nucleos geminor includente. Agrimonia seu Eupatorium veterum Propε has collocamus plantas Corymbifera, seu seminibu, solidu nisu, floribus urplurimum dis Oidei radiatu, ut Flos solis, Crysanthemum, Calendula, Tagetes, Bellis, Chamae melum, pyrethrum, Mattiearia, Ptarmi ea, Millefolium, Abrotonum, Abia sint nium , Artemisia, Draeo herba, Tanaeetum,Cosius hortorum, Agera. tum. Quibus adstare debent planta seminibus solidis, floribus plurιbus in capitulam congestu, Seabiosa, Dipsaeus, Eryngium. Harum ieietatem amant plantae Seminibus solidis non pappescentes lactescentes, floribin compositu. Seotym ut Chrysanthemus, in tybus. Cie horium de huie assinis tam piana.
f. n Hie sua praestantia sese insinuant Planta estatae, sieminibis post sinistulas fores nudis binis, floribus m.nopetalis in quatuor ordinaria segmenta disse. 'ctis ; foliu ad fingulos eaulium nεῖas pluribus,sestatim decussatu. Rubia, Mol-
iugo. Asperula, Aparine. Quas omnes ob summam inter se eonvenien tiam, uno nomine generi eo Rubrat appellare praestaret. His jure assinitatis adjungimus umbestatas , seu seminibus nudis post fingulos flores in iam di bella formam formam congestos, binis. Foeniculum, Cuminum , Meum. Butaboeastanum, Daueus, Gingidi lim, Ligustieum, Siler, Angelieum, Impera. toria, Astrantia, Smirnium, Sisarum, Pimpinella, Saxifraga, Sium, Seseli, Cleutaria, Cleuta, oenanthe, Crithmum, Ammi, Apium, Carvi, Anisum, Coriandrum, Persoliata, Bupleurum. Thapsia, Laserpitium, Libanotis, P .rmnaea, Cauealis, Ferula, Anethum, Peueedanum, Sphon dilium, Tordi. . lium, Thysselinum, Myrrhis, Caerophylium,ScandiX,Diapensa,&e. - .
f. 4. Iam sponte sese visendas offerunt Plantae avispoimperma, seu Aseminibus nudu pluribu sequentibus fingulos flores. Chelidonia, Hepatiea nobilis, Ranuneulus nemorosus, Pentaphyllum, Pentaphylloides, Fragaria, Fili pendula, ut maria, Thali chrum, Plantago aquatica, Sagitta aquatica, Malva, Alera, Anemone, Clematis. Pulsatilla, Cariophyliata. Quarum
quatuor illae ultimae semina, vel pappo inelusa, vel pluinoia cauda don 2
302쪽
Angio moηο 'ermas pappescentes, floribiu pentapetaloidibin quo in umbetam congestu, ut Valeriana ejusque species. ltem plantas Capitatas pappesientes oribus si ut se apstulti Squamaris, prodeuntistus: Cujus generis sunt Carduus, Cnieus, Cir sium, Cinara, Iaera, Centaurium, Serratula, Cyanus,Lappa major. Tandem obveniunt Planta pappescentes non lactescentes, flore comonstro plerumque Disi Oideo radiato. Helenium, Aster, Doronicum, Conyra, Deo bea, Seneeio, Virga aurea, Eupatorium, Caealia, Tussi ago, Pelasites. Elieli risum, Gnaphalium, Xeranthemum. Ultimae denique in hae elasse visuntur Plantae pappescentes, de iactescentes ore composivo natura semperfere eno. Hae enim hoe peculiare praeeaeteris habent, quod pappescant simul, ut Lactu ea, Chondtilla, Sonelius, Hieracium, Dens Leonis, Sco onera, Tragopogon. g. s. Absoluto sie uno summo genere, Plantas angiospermas seu se. minibus nudis minente, ad alterum progredimur, Plantas sellieet C nulatas comprehendens. aurales quae semina sua incertis thecis vel eon-eeptae ulis aperianthio distinctis sevent. Quas inter primas tenent Planta Asteri Olia se dicta, seminibis postsingulos lores natura quaternu, in areisulis apertu. Borrago Buglos Ilim,Cyn Oglossum, Anchusia, Heliotropium,Sym .phytum, Eehium, Cerinthe, Bligionum Eehioides. Qitibus ob alinatem proxime aecensemus Plantas vertitistatas, seminibus more Asperifoliarum ρυ-rumque quaternu, in vasculu aperto, foliis conjugatu, seu ex adverso binu, Suntque vel floribu, galeatu o labiatu. Lavendula. Staeelias, Betonica, Polium, Thymus, serpillum, Marum, Marrubium, Lamium, Clinopodium, Urtiea, Salvia, Hyllo pus, Satureja. Galeopsis, Hormi nnm, Mellita, Brunella, oeymum, Aetnos, Sideritis, Chamaepitys, F edera terrestris, Molueea, Dictamnus inodorus. Nepet Calamintha, Rot marinus,Origanum, Majorana. Dictamnus Cretieus , Mutellaria. Vel floribus galeatis vis labiatu , Cardiaea. Vel labiatu non galeatu, Teucrium , Chamaedry ,scordium, Bugula. Vel tandem floribus neque galeatis neque labiatis, se d quadrifidu aut quinquefidis. Mentha, Pulegium, Marrubium Palustre, verbena, Draeocaephalon Ame
f. c. Praemissis itaque Asperi liis atque Verticillatis, quaterna Semi.
na in theeis suis ordinario foventibus, ad alias captu latas certum in seminibus numerum vix observantes, nos conserimus: sunt autem sequentes.
I. Planta unicapsulares.seu quae semina plura in una cap ula , perianthio diis stincta habent, ut Primula veris, Aurieula Uisi, Cottula J. B. Alsine, Lychnis, Cario phyllus, Numularia, Anagallis, Portulaea, Hydrophyllon Morini, Tritaliata paludosa, Glaux. a. Planta bicapsulares. Centaurium minus, Centaurium Afrie. sempervir. Lysimae hia Silieulosa reliquae enim
303쪽
Duae Lysimae hiae speetes, Cornieulata seil. 3e siliquosia, hue non pertinz0Sanieula, Blattaria, verba scirin. Gentiana, Digitalis, Gratio la, Branca Ut sina, Hyoseyamus, Nicotrina, Linaria, Antirrhinum, Serophularia, Pedie ut ris, Melanti pyriam, Euphratis, Polygala, Veronica. 3. Planta tricapsaiam, quarum duo genera, alterum seminibus pluribus, alterum non nisi ternis constat, unde etiam hae posteriores truocco die untur; suntque vel Lacteis flentes ut Tithymalus: vel non lactescentes, ut Ricinus. Semimbru veia pluriabus sunt, Hyperi eum, Citas humilis, Gramen Parnassi, Pyroia, viola Maristia, Viola Indi ea, Asarum, Convolvulus, Campanula, Rapuneillus,Resecta, Valeriana coerulea ejus lite variationes. q. Planta uuadricapsulares, rarius quinque capsulares, Ruta, Stramonia. s. Planta quinquecapsulares, quae it rum sunt vel Pent-με, ut Gerantum, vel capsulis pentagonu in quinque pamres di Ilientibus Balsamina foemina, Oxys, Capparis portulacae folio. Uel denique seminibus in vasculis pluribus Althaea, Cistus Ledon. Cistus mas descemina. 6. Planta multicaψulares: Quo nomine cunctae illae veniunt,quae
plures quam quinque eapsulas, seu loculamenta habent: ut Aristolochia, Papaver, Argemone, Nymphaea, Nigella, Linum. f. 7. Plantis Siliculosis ut Sili quota proximae essent, jure eognationis quidem impetrarunt. Primam verb inter has partem, ut Siliqvuli unicamnii Galaunivalνibineoneedamus. earum simplieitas facit. Sunt autem vel Seminibus absque ianugine, ut Clematis Hederaeea Indi ea Jasinini solio, Clematis Amerie. siliq. teraphyll. Clematis Daphnoid. Vel Seminibis cum ianugine, Aselepias, Apoeinum, Nerium. Harum Consortio delectantur
mota unicamulares bivalνes, seu capsula unica in binas νatras, vulgo pariete istergerino, dissiliente, donatae. Cheldonium majus , Papaver cornicii la tum, Sinapistrum Indicum pentaphyllimi de tryphylliim Lusitani eum Hy .pee n, Epimedium,Fumaria. Dum nee praetereundae erunt Siliquosae ani--Uulares quadrivulpes, seu siliquis inquatuor partes disrumpentibus, stamine vel Ianugiηομ. Lysimae hia Siliquosa. vel non lanuginoso, Lysimae hiaeornieulata. His intersieruntur Planta filiquose bicapsulares uniratres, siliqvu septa intermedio distinctu, Mνibus tetra talis. Brassica, Rapum, Si napi, Eruci, Erysimum, Nasturtium, Raphanus rusticanus Ac aquaticus, Leueojum , Dentaria, Draba Siliquosa, Hesperis, Uiola lunaria, Thiasipi incan. Meehlinense, Bursa pastoris major & minor loeulo oblongo. Quia bus annectuntur Planta filiquosa fungose, h. e. quae semina sua in siliquis.
/fungosa materia faristis,oeeulta ni, store terrapetria. Raphanus rotundus 6c
oblongus niger,Raphanistrum Siliquosum monospermum &dispermum. Meeedunt Mum liqua Planti seu vastulti pluribis simul juηctu siequenti e unum starem. Sedum, Cotyledon, Telephium, Poeonia, Helleborus, Fraxi hella,
304쪽
,δa, Cattha palustris, Ranuneulus Aconiti solio, Abutilon, Staphisagri . Monitum. Aquilegia, Consolida regalis.' Milus Multi siliquis, ineidimus in plantarum siliquosariim aliudi
'gemis, quod leguminosium dicitur, & duplex est: unum constituunt planM Letuminose Siliquose biratres unica salares, re papilionaceo. Phaseolus, Plisium , Lathyrus, Vicia, Lens . Lupmus, Faba. Glyci riza, Galega, Orobus, Cieer, Securidaea, Foenugraecum, Lotus, Cytisus, Genista, A nonis, Crotalaria, Anthyllis, Colutea, ornithopodium , Scorpioides, Onobryeliis.. Alterum leguminosarum genus eomponunt Planta siliqvosa bicapselares.. 'sive Aiqua gemella, Fure papilionaceo. Astragalus, Melilotus, Trifolium, , Medica, Senna, Mimosia, Tribulus. Flos autem Papilionaeeus est, qui ex quatuor petatis componitur, quorum primum latum atque ereetiam vexil- Itim dieitur: seeundum deinde huie subjaeens angustum & carinatum , pr i Modis nomine venit et teitium denique & quartum quia ab horum lateribus visuntur alanx 'star. ala audiunt. Haee quatuor simul juncta florem Papilionaeeum diuormem eonstitii intas Antequam veth finem hule elassi imponamus, non ineongruum fore arbitrantur, plantas ipsi subnectere Siliculosa bicapsulares univalves, eum Septo intermedio, Flore tetrapetalo.
dictas, ut sunt Thiaspi, Bursa Pastoris solio sinuato, Nasturtium, iberis, 4 pidium, Myagrum, Coeli learia, Leucoium. Brassica Montana, Rapistrum monosipermum, Isatis, Ambrosia. Quae plantae, licet proprie hue non spe-
ctent; Silieulosae enim, non Si liquosae sunt; attamen quia cum antea re. eensitis, ejusdem ferὶ nominis trieapsularibus , neque notis essentialibus, neque principiis activis eonveniunt, ad calcem Siliquosarum eas potius. adjungere, vel etiam trieapsularibus bulbosis praemittere, Mam cum reliquis perperam eonfundere maluimus. F. 9. Sie tandem. ocissis nostris subjieiuntur Planta tricapsulares alius
generis, & reliquis, de quibus antea diximus. Iono diversae. Hae enim Flore gaudent vel Hexaperato , radice aut Missi, ut Lilium album, Lithim 'Corona Imperialis, Lilium Perseum, Lilium Martagon. Fritillaria, ruit . . Idyaeinthus, ornithogatum,Seylla. Aut radices Uomi; Asphodelus, Litia Asphodelus, Dens Canis: aut radicesibros Phalangium. Vel Flore ex theca iamriapi, radice aut bulbosia ut Leueo jum bulbosum, Nareissus, Lilium Nareissinis soliis, Haerianthus Astieanus, Colchi eum , Colehieo Narcissus, Croeus, Cepe, Porrum, Allium, Moly. Aut radice tuberos. Canna Indi ea ZMoari Zingiber, Cureuma, Gladiolus, Sisynrichium ramosum AEthiop. sel.plie. Gladiolus AEthiopie.florem inlato. Qith de ordinem hunc servant
. . Plantatricapsulares radice tuberos, Fure renessetalo. Sisynriehium majus Seminus, iris, Agria, Iris tuberosa. Frore hexapetalo, Aloe, Yuemia Radices. brosa, Flore bipetalo. Ephemerum virginianum. Radice orbiculata, Florepem
305쪽
apo ADDENDA . Cyelamen. Flore Monopetalo, rictu is labis vario, radise toti cul triore his. Radice Palmata, ore his Palmata. Radice fibros, Hellebotine. Cal eeolus Mariae, Radice Squamata, Orobanche. Flore Hexapetrio, radice fibra. sa, Ophris. IMM. io. Quae restant hujus summi generis plantae exponendae Sacrima sunt, atque Pomifera fructu sie nominatae, ita ut Baccifera eum Clarast Rco sint, quae fructum habent minorem mollem, in quo semina, membrana tenui tectum. Ut Rubus, Smilax, Biyonia, Christophoriana, Laurus alexandrina, Ruseus, Polygonatum, Lilium Convallium, Asparagus. Solanum, Basella Malabarorum, Moseliatellina, Capsi eum, Arum. Pomifera quae sub eortiee erasitori , fructum pulpa molli, humida, semina ambiente. donatum fovent. Cujus generis habentur Cucurbita, Pepo, Coloeynthis. :Anguria, Melo , Cueumis, Flos passionis, Ficus indica, Cereus , Reoides .
g. it. Plantis ad bina ista summa genera proprἱὸ spectantibus, brevitia jam expositis, ad aliud plantarum genus, quasi peeuliare, & a prioribus istis
hinis quodam ni odo diversum deseendimus: Ad Plantas nimirum Apetalas . Staminevi de Muso M. Dixi peculiare genus & di versum, non quod hoe eum caeteris nihil eonveniat, vel ipsis nequaquam adaptari queat; sed quod hi b.
jus generis plantae aliquid singulate possideant, fructus Δ: flores, peculiari ε
modo disipositos atque eonfiguratos habentes. Quale etiam Clar. Dymian vo ,
cujus ducti im nos tequimur has seorsim ponere, & ad proprium quasi ge
nus referre placuit. Notetur enim, harum notas generi ea , non tam ex
minibus, seu eorum eapsulis, quam ex floribus horumque dispositione os uia . tque con himatione delumi r eam sine dubio ob causam, quod lax plantae. non una in multae flores inicis interdum varient, sed semper de consta uti naturae Oidine sibi limi Ita prvducant. Sunt autem sequentes : Alaum, Atripli , Polygonum, Lapathum . Aeetosa
Gitona, Persicaria, Rali, Cannabis, urtica, Mercurialis, Ambrosia, Pimpinella Sangui Gib
eiuscitie species, plantago, Piylliuin, Xantium. Bela, Patietaria, Amaram lius, Alchimilla. f. ti. Reliquae lioc ordine recensemur. l. mma culmi is fribus musiosis. Accitii coph oglossum, Equisetum. 2. Fiant vis pappam abeumibuo, Typha. 3. Piam furibius sergillum imiramibiu in echinatam pinια- Sparuanium. 4. Prima Epipissius' ermae sinu riosora dictae, Phlylitis, Haemionitis, Polypnd um. Lonchitis. Asplenium, Trichomanes. Adanthum , Filix. 1. Plantae Olmiferae iraminfliae. granis majoν Lu, floribus Samineis, F umentum Indicum, Triticum, Meale. Spal- ta. Hordeum, Oιyza. Panicula , Phalatis, Milium. Lachryma Jobi, Avena, Festuca. 5. μα- molia ενanis minor b.M, Graminum innumera genera. 6. Plani e non culmi rea fruias M.LP; --βι. Cypetus. Gramen Cyperoides, Iuncus, Gramen Junceum, gramen nemorosiam Q. siculis paleaceis,&c.i3. ordo iam ipsas Arbores tangit, di frui lara seu arbores minores, quae item pro diversitate fructuum & fio im diversa genera, seqtienti ordine recensenda constituit rit. A ι,res scilicet cat dice simplici non ramoto, gemma simul O Rmel tinica Palmae dicuntur . ut Palma. Arbores Caudice ramo o Confera σνsinifera, sunt Abies, Pilius, Cedrus. Larix, Clipres.sus.Thuya Theophrasti. Iuli-- cinisera non res fera, Alnus, Betula : Nuc inae, Nux
glans, Corylus, Fagur, Castanea. Glanaifera, diercur. Ilex, suber. Facta erae, jummius, δε-
306쪽
' Hedera arborea, Periclymenum perfoliatum dc non pei foliatum. Impere De Peticlymenum rectum. . sonost ena. Lotus arbor. Giossularia. Aia es Fructuι- in summo non ιι 'Mdicatis. G floribiis imo fluctui instaret tibin , Pomiserae pia Frenae, Malus Cittia , Malus Limonia, Malus Auralitia. Pruni rea Monopinna, Malus Armenia, Malus Persica, Amygdalus Sativa. Pru-nu , Cornus, Cerasus. Olea Sativa, Azederach, Cerasiis raeemosa filictu non eduli. Cerasus folio Laurino. Baecis,ae monνyrenae cacculata, Lotus Africanus latisolius. Baeci a mouΨ rena non eat Lita 1ed nudat, Olea Sylvestris, Therebinthiis, Lentiscus, Phillyrea , Sambucus, Laureola, Uiburnum, Rhus , Cornus foemina. Rhamnus spinis oblongis pote candido sa-lic. fol. Baccsi a dyLVenae, Jasminum, Ligustrum, Alnus nigra bacci seia, Berberis. Baici et inrena, Alaternus, Lycium. Bucisera utrapa rena, Rhamnus bacci sera fluctu ex multis acinis compositα Albutus folio serato. S. ιs. Arbores Fructis pernasinam sicco monocoeca, Pistacia, styrax. euius fructus, licet rarius, nucleos geminos vel tilpeminos includit Tilia, Agnus castiis, Rhus myrti folia Mon- speliaca , Hedera quinquefolia Canad. Cornut. Hedera trifolia Canad. Cornut. Laurus. Fructis stiea Mari, Paliurus Lobelli, Chamelaea, Buxus. Fructu pes permo, Spiraea Theophr. Rhus Myrti lia Belgica, Erica. Fructu me rariam finia o Staphylodendron. Fructumemti a reo alvio deprcsse, Acer, Fraxinus, Platanus. Semia bus tantigine M Tamarix. Arbores L . sae, Arbor Judae, Laburnum. Ceratonia, Coral. arbor, Tamar indus, Aeacia, Syringa.
AD CAP. VII. p. io I. Gentiana Crueiata. t Uis hujus Plantae juxta Zaparam in Mirabit. Medico.Chirurg. ab inc. 9 Exper. D. D. Darid. Splesio Scaphus in latinum idiomatranslatis,insignis est, humores vitiosos exiccandi, rare- faetendi , mundandi, abstergendi, resolvendi; sudores, urinam&menses pro voeandi; uleeribus item ae lue venerea sanandis appropria tum est m dicamentum, si hujus plantae M. . in aq.sent. I xvj. ad medietatis eonsumptionem eo quantur,vel etiam aestivo tempore Cymbalaria M. ij. & albo fluo re praesente Filipendula Idd. addantur, hyberno vero Iberidis seu Nasturtii Uv. M.ff. in eorporibus praesertim obesis. Dosis ng. vel Irii'. horis maluistinis, praesertim si ea leti etiam, quod bene notandum, bibatur de in lecto sudor expectetur, hocque similiter hora prandio septima repetatur, idque per i s. velao. dies. Si e mirabilia in lue praesertim venerea quis experietur. Ejusdem virtutis est Saponaria, cui haee planta similis est; Italis Mettimborsa dicta quasi eum auro bur fis asservanda; eeu hinc Ermiist. Oper. Med. Pham. pag.m.47. plantam ob insignem quoque vim febri fugam, quari pollet, meri id pro sueeedaneo Chinae Chinae
307쪽
Istium s I. Arachus latifoliis
A Bies Pag. I x Abrotanum si ursinum Alnus
Acanthium minima 32 Aristotichia retunda GAcanthus
Aquifolium mcarulea 7s. ursi assaei ma
308쪽
pleuron Caucalista 2 Balsamita agresti
Baslicumra aquatica ibid. Charop*stum
309쪽
Cicer montanum I98 Cornu cervi
Ipsuhemerum non lethariC minum equinam
216 Delphinium baccinu r38 Colchicum
Ferrum equinum VP media tuo macunculas pratensti inrula
310쪽
- Flammula ranunculus, Globularia
caule triangula minor rao Frangula Fraxinea ar r