장음표시 사용
191쪽
sed postquam clades patefecit et horrida bella, 6;o
Orantum squalor, praesens adstare Sagunti Ante oculos visa est extrema precantis imago. Tum senior maesto Sicoris sic incipit ore: Sacrata gens clara fide, quam rite fatentur
Marte satam populi ferro parere subacti, 63s
Ne crede emensos leuia ob discrimina pontum. Vidimus obsessam patriam murosque trementes: iEt, quem insana freta aut coetus genuere ferarum,
Vidimus Hannibalem. Irocul his a moenibuS, Oro, Arcete, O Superi, nostroque in Marte tenet, 64o Fatiferae iuuenem dextrae Qua mole sonantes Exigit ille trabes et quantus crescit in armis ZTrans
Et Ligurum, signa horrentesque eomae. 63s stibadii, non coacZi, COI. Put Parin Med. quod Drali firmat ex XIII, 7o9. XVII, 376. Virg. A. III. 237. VII, 2I4. l. f. Helias ad Uirg. Ge. t V, 8s ad Claud in Rufin. II. 314 et Ouid. Me t. VI, 497. 636 emensur Ox. ut Parin Med. passivo sensu, ut III, 6 8. Virg. A. II, I 8 l. Appul Met. I. r. Ita rata cf. Helias ad Ouid. Me t. XV, 226. Leseb id recepit, nec male, quoniam doctius est. 6 2. Exigit, . iacit, emittit Ox. arm et Med. quod multis exemplis illustrant . Helias et Drah. f. not. xv. 8 . Erigis Put. Exycit Col. Uulgg. coniicit, ex glossa in νma suspicari quis possit, ut quantus an clipeum adsurgat p. Virg. A XI, 28 Vbi v. Heriae.
63 I. Orantum qualor h. ter Dido de Aenea ap. Virg. legati squalente. s. squalidi. A. IV, 366 sq. cf. su p. V. S69.
Squalorem et sordes tam reo infana v. ad P. IOI et 2 2. rum, quam lugentium et sup 6 o. Verba onerosa et adplicantium, ad miserationsem beneuolentiam adliciendam mouendam pertinere, vel si idonesal tenete, . detinete, ronibus nota res est cf. v. ut XI, so. ubi plura Xem-673. q. extrema, humillimis pia congom Drah Fatife- verbiS, vel Opem in extremis rae, ut II, I 16. et fatalis H, suis rebus. . 63 Oratio oo. θανατηφορκ 6 I. 42. grauimma, et ad vim malorum Conueniunt sere verba Virg.
declarandam mentesque mi A XI, 28 3. 4. Ole, vi Velseratione permovendas aptis quam magnas quantu c.
sima. . sde sacrata, sacra et ut XII, I9 crUgit in armiS, inuiolata vel templo Fidei sempρ maiora audet, Schmid. publico sacrato. 638. Simili Sed poeta ad ea, quae suP. V.
192쪽
Trans iuga Pyrenes, medium indignatus Hiberum,
Excivit Calpen, et mersos Syrtis arenis Molitur populo , maioraque moenia quaerit Gqs Spumeus hic, medio qui surgit ab aequore fluctus, Si prohibere piget, vestras effringet in urbes. An tanti pretium motus, ruptique per enses Foederis, hoc iuueni, iurata in bella ruenti, Creditis, ut statuat superatae iura Sagunto 6so Ocius ite viri, et ascentem exstinguite flammam, Ne serae redeant post aucta pericula curae. Quamquam o, si nullus terror, non Obruta iam nunc Semina
647. οβras Ox vestra se franee in , b emend. et recepit I.eseb. forma loquendi vulgari, quam Ciceronianam vocat, poeticae substituta. Urars franget in v es malebat Barth. Adv. H, I s. vestras se ipinget in n. N. Heinc so stiperatae Col. Uulgo superato, quod fraudi fuit Cellar. . hanc ex verbis, ut iura statuat, sententiam Ysculpenti ut quae dudum rupit foedeia deleta Sagunto vobis custodiat sanctius et finem ponat
496 sqq. dixerat, respexit, vel
sensus est: quanto maior videtur in armis, si arma Cepit,
s. in bello. f. . L. 6 3 sq. Ferocissimas gentes sibi conciliauit quod sortem nostram
adgrauat. 6 3. Iberum superauit, et Xtra terminos egressus est indignatus, fluvium esse medium inter Poenorum et Rom. imperium, et utriusque finem. f. ad V 294.
Exoluit in sellum aduersus Romanos Calpen, ispanos,
fretum Herculeum adcolentes. Molitur, parat, mouet, XCitat ad bellum. Nam moliri de omni motu, opere aut Conatu surpatur. v. Ind. et ad VII, 6 . mer OS. obruto S, fortius quam habitantes maiora, quam Saguntina, Oenia . , ad spem Romae X-
pugnandae adspirat, et huius rei occasionem quaerit. 646. 7. Cf. Senec. Med. V. 393 sq. medio qui s. ab ., qualem poeta descripsit sup v. 468 sq. effringet, adi. 339. Aestuantis instar fluctus in taliam
inruet, nisi mature coeptis eius obuiam tueritis iurata h. f. sup v. 8. statuat iura, leges det. 632. Ne sero et frustra ad propulsandum periculum adnitamini, si nimis reuerit. 6s3- . Quod si vobis quoque nihil metuendum esset, et si belli, vobis inminentis, flamma non iam erumpere quasi e cineribus inciperet: nonne foederis re
193쪽
Semina sum arent belli: vestrae ne Sagunto Spernendum consanguineam protendere dextram 8 liues Omnis Hiber, omnis rapidis fera Gallia turmis, Omnis ab aestifero sitiens Libys inminet axe.
Per vos culta diu Rutulae primordia gentis, Laurentemque Larem, et genetricis pignora Troiae, Conser-
potentiae 636. Ita veteres scripti editique, prob. N. Helns, quoniam I βῆ posteriorem producit praeterea h. l. est caesura. Plures, versu me. Nentes, ordinem verborum nutarunt: omnis, rapidis , onmis fi t. 668. Pe vos culta, non Vos e culta . scripti editique antiquiores, quod concinnius est et in obtestationibus usitatum. cf. V.82. XII, 79 8o Virg. IV, 3l4 V, 97 Lucan. X, 37 Plaut. Rud. III, 2,I3 et Bacchid V. 8 64. Tibuli , , . III, I, IS Ouid. Me t. X, 29 et Epist. X, 73. Senec. Herc. fur. II 8 in Medea 28 et Agam. 29. Val. l. VIII, 266. Stat Th. VI, ITO. .iv. XXIII, 9. Curi. U,8 Appul Met I p. I 66. Praeter haec exempla, a N. Helias ad h. l. et Dra ad U I congesta, id alia p. Sca-lig. Catal. p. 7 I. Gronov. ad Liv. XXIX, I 8. et Inipp. ad Virg. A. X, 369
vos ad opem nobis ferendam incitare debet Quamquam os ut p. Virg. A. , 9 et XI, IS. - ῆ6. . Tota nunc Hispania, Gallia et Africa vestro imperio exitioque inminet sitiens, commune epitheton populorum aestife-ν axi . calidiori coelo subiectorum: v. c. p. Virg. ΕCl. I, 6s et Ge. IV, a S. 6S8. 9. Nos scit Oramus quod in hac precum formula saepius omitisti, docent exempla, in V. L. laudata per sacra OmmUnia, quae diu coluistis, et nos Saguntum ex Italia nobiscum
deduximus confimo v. 666sqq. primordia, communem
Originem, a Rutulis ductam, culta diu. quae diu vobis quasi sacra fuit et venerabilis. in primordia sunt sacra arcana
et antiqua, ut initia et μυςη- ρια cf. ac German. C. 39. Rutulae g. Cf. mp. v. 29 sq. Dausq. nota est haec: culta
se ab Ardeatibus, Saguntinorum patribus, qui templo Veneris, quod erat Latio
Commune, praefuerunt, teste Strab.U. P. I DO ' 639. Haegad Penates et Palladium, quae Aeneas Troia abstulisse credebatur, spectare videntur; nisi pignora Troi. aeternum forte ignem Vestae innuunt. cf. Heyne Exc. IX. ad Virg. A. II. Laurentemque, Ital um, Iarem ut Pergameum . dixit Virg. A.U, ubi v. Heyne. cf. sup ad P. II o. pignora imperii aeterni genitriciS, unde Originem ducitis. Con. seruate, adiuuate pios et side
194쪽
c SILII ITALI cI Conseruate pios, qui permutare coacti 66o Acrisioneis Tirynthia culmina muriS. Vos etiam Zanclen Siculi contra arma tyranni Iuvisse egregium; vos et Campana tueri Moenia,
et 3 662. anelevo non tandem Coi Vos etiam tandem Siculos emend. Scaliger ad oram libri sui . Vos et Mamertem coni. Buptista Pius.
lap. ad . 9 sq. Acrisonet muri, Ardea, Sagunti μητρό--πολὶς v. 29 sq. , quae a Danae, Acrisii regis Argivorum filia vulgo condita putabatur. v. Heyne ad Virg. Aen. II, qC9-41 in V. L. et ibid. in Exc. VII. Tirynthia c. moenia Saguntina, ab Hercul OX- structa. antie, vetustissimum Siciliae opp. Herodot. VII, 164 a Messeniis ex Peloponneso teste Strab. I. p. I 8 et 18 sqq. conditum vel
certe amplificatum, et ab Anaxila Rheginorum tyranno, e Messene oriundo, ΠΟ-va colonia auctum Thucyd.
Messium, nomen adcepit Seriori aeuo Mamertini, POPU-lus Campaniae, quam olim
de quo vid. HeVne in EXC. VIII ad Virg. Aen. UlI, 73 a
Messanam occuparunt, quocirca citi ita Mamertina vocatur Cic. Uerr. II, ς. Cf. ins. XIV, 19 sqq. Priscum nomen a situ loci et curvitate litoriis portus, falcis sormam reserentis, nam ριγκλγ s. ζάγκλον in lingua Siculorum το δρέπανον. falcem significat ThucVii. I. pag. 4I3. Ouid. Fast. IV, 474 et alii repetunt,
sed Silius XIV, 48 sq. inde, quod falx Saturni, qua Coeli
patri pudenda amputasse fingitur, ibi abiecta et inuenta fuerit. f. Macrob. Sat. Ι 8.extr. Prior ratio hunc mythum peperisse videtur, qui propter Siciliae fertilitatem facile priscorum hominum animis subnasci potuit. Saturnus enim, quem sabula antiquissimum Latii regem faciunt, ab initio nihil aliud,
que mitioris, cuius initia agriculturae, sationi messique debenta ir, symbolum fuit. Ceterum haec urbs b. Punici Ι. causa fuit, ope Romanorum a Mamertinis aduersus ieronem, Siculun tyrannum, et Poenos inplorata ac praestita. v. Olyb. I. 8 II. egregiuinduxisis; non tam egregium, qua in utile potius et necessaritim de quo v. Polyb. I, o R. Campana moenia, h. Capuam,
195쪽
Testor vos, fontes et stagna arcana Numici, Quum felix nimium dimitteret Ardea pubem, Sacra domumque ferens, et aut penetralia Turni, Ultra Pyrenen Laurentia nomina duxi. Cur ut decisa atque avulsa a corpore membra aero Despiciar, vesterque luat cur foedera sanguis Tandem,
663. Suaeis scripsere Drali et Leseb. Sed est Σιγεδεα. 667. nimiam
emend. N Helias ad h. l. et ad Ual. Fl. II, 23. idque recepit Leseb. Parum intereti Numidum ut 669. nomina scripti. . Vulgg. numina: non male dux Col et Ox. nam legatus in persona quasi urbis loquitur duxit ut Uulgo vexit. 'O. a corpoνe, non e c. scripti. II. Despiciat quid ain libri vesterque tiam corrig. N. Heias, quoniam ipsa urbs ore legatoruin loquitur nosserque vat e libris quibus iam veti recepit Leiab et uat sua e R. 2. Sed vulgata ponderosior et cur tam 3 repeti.
Samnitibus dolo occupatam. v. Liv. IV, 37. Ult 38 sqq. Flor. I, 16. dignum Sigei autS, communi origine, a Troiani ducta: nam Sigeum Σίγειον promoni. Troiae unde Romanus etiam IX, o Sigeros dicitur. 66s R. Ego et ipse non peregrinus sed, ut Mamertini et Campani Italus origine, vel Rutulus, et u i Daum, ab
Sicoris, princeps legatorum, personam Saguntinorum sustinet, unde v. 669 non ita intelligendus est, quasi ipse coloniam Ardeatium Saguntum deduxerit. Cf. v. TI. Testatur Numicum . Numitium, Latii l. inter Lauinium et Laurentum, quia in finibus Rutulorum deituit eius que nomini religio aliqua inest fontes et agna arcana N. h. sancta, sacra ερα, Uoniam Anna Perorma et Aeneas in eo intellis se, et tanquam numina, habitare cre
cies subiunguntur, domus et aui p. . h. sacra domestica et publica, Penates priuatio publici.Sacra ferens f. II. 6o . et Ileyne ad Virg. A. VI, 8 Io sui, prisci Tur-1ii pro Aroea, ut auΠi. V. 66s penetrillia signa, ut XIII, 6 r. h. Penates, ut dii penetrales
196쪽
Tandem, ut finitae voces, miserabile visu
Submissi palmas, lacerato tegmine Vesti S, Adfigunt proni qualentia corpora terrae. Inde agitant consulta atres, curasque fatigant. ins Lentulus, ut cernens ad censae tecta Sagunti, poscentur; nec foedus a Saguntinis, sed a Romanis ictum. 673. Hunc versum, a Mars aliisque, eum secutis, omissum agnoscunt Col et ut cum edd Parin Med et aliis. Submissis palmis Col. Vulgata doctior. 674. Adsi ut coni. Gitan in Ind. Lueret. v. ad gere. Non male. Haec verba a librarr. centies confusa esse, docent Gronov. ObT IU, 8. Brou kli ad Prop. III S, s. Benti ad Hor Serm. I, I, 8 I. et Helias ad Ciaud in Eutro II, III et ad Ouid. Metam. XII, I 39. ubi Gitanti emendat probat, quam in not. ad h. l. damnauit, coli Corippo Africano II, 2s Adfigere corpora terrae est humi procumbere eumque habitum aliquamdiu retinere et sed aisigere e. t. s. ad terram, cum vi et impetu humi prosternere, terrae adlidere, προσουδίζειν vel ἔδει ἐρείδεμ. Utrurnque huic loco conuenit, sed posterius forte neruosius et propter verba, miserabile visu et lacerato t..., aptius nam in magno luctu et vestes scindi et terrae corpora adfligi solumque capite et pectoribus tundi solet. Vide a Drah cum reliquis iam laudatum Benti ad Hor Sat. II, 2, 29 et cf. VII, 6I3. X,63 I. X, I 81.2O8. XI, 83. Lucan. II, 3I. et Appian de reb. un. c. 8I ubi Iegati trale ap. Senec. ed. 26set PhoenisT. 3 o Laurentian Latinos vester sanguis, Saguntini, consanguinei vestri, cf. v. 6o et 6s; vobis cognati et eiusdem originis, ut III, 7. ΓΙΙ, os et XI, 177 ubi plura exempla desideranti uppeditabit rak. luat foedera vi p. Virg. A. XII 69S. 673. Submittere, ut οἰνά-
mittere, emittere, tollere. v. Ind. et Burm ad Petron. c. I 27. et ad Ual. l. III, 328. Passerat ad Prop. I, 2, 9. Sub-
milli p. graece pro palmis submissis , h. sublatis. Duakntia C. f. d. V. II. et 3I.
curas fatigant, . fatim, crebro, agunt, agitant; ut μοχθεῖν πνον, δεσμον, κήξεσι Cet. P. Om. Il. , IO6. et al. cf. ad . 63. Proprie curae nos fatigant et vexant, Vel curis nos satigamus. Sed exquisitius nos curas fatigare dicimur, ut exercere curIS
XI, 37 et item sup 26O. 6 6 sq. f. Liv. XXI, 6. Omina Patrum, qui diuersarum
sententiarum auctores sue rant, poeta addidit, et cum dilecti Posuit ut cernen Cet. praeclare de feruentis animi viro. Poscendum poenae, ad poenam,
197쪽
Poscendum poenae iuvenem, celerique negantis Exuri bello Carthaginis arua iubebat. At Fabius, cauta speculator mente futuri, Nec laetus dubiis, parcusque lacessere Martem, 68o Et melior clauso bellum producere ferro, Prima super tantis rebus pensanda ducis ne
Ceperit arma furor, at res an signa moueri Censuerint mittique viros, qui exacta reportent.
Providus haec ritu vatis, fundebat ab alto 68sΡectore praemeditans Fabius surgentia bella. Ut saepe e celsa grandaevus puppe magister Prospiciens signis venturum in carbasa Corum, Summo iam dudum substringit lintea malo. Sed lacrimae atque ira mixtus dolor inpulit omnes 49o Praecipitare latens fatum, lectique Senatu,
gati Poenorum ἔς τε γῆ σψας ἐρρίπτουν. καὶ χερσὶ και κε αλαὶ αυτὴν τυ πνον. 679. At non η, omnes scripti. 68 parcusque, non paruisque se ex causis Col. f. VIII, 462. pernixque repetita negatione, nec pernix cet..coni. Dau sq. coli. Hor. A. P. I 6, quia vitiosum pernisque in ed. Nut. inuenerat.
poenam, ut petere P. II, 29 et p. Virg. A. I, 3O9. ritu va- alibi simpl. pescere, deposcere, tiS, Conserunt Liv. XXX, 28. exposcere. negantis, recusan 687 sqq. Fabius ingeniose cum tis eum tradere. 679 sqq. Q. Perit et aut nauis guber- Fabii Maximi artem bellandi et natore comparatur ut Fla- cognomen Cunctatoris poeta minius cum inperito insciri variis modis expressit. non II 3 sq. f. II, 89 sqq. inr laetus, periculo inminente daeul S, adeoque usu peritus; Iacessere Martem, ut pugnam epith cum delectu positum. et bella ap. Virg. . U. 29. Ortim v. ad . 469. ub-X Io. ubi v. Heyne et XI, stringit i. m. Dap. Martiat. 2sq. melior, peritior belli XII, 9 quo senso stricta car- cauto gerendi Ceniluerint basa deducere dixit Lucan. II, voc propr. de Patribus, Vt 697. et contrahere velamor. II, 3 ς VH si 3 XI, 6 s. d. II, O 23. Cf. sup ad . exacta reportent, ut e referre 3s8 Praecipitare fatum . ad
198쪽
9 SILII ITALI cI iv NIco R. LIB. I. Qiii ductorem adeant si perstet surdus in armis Pactorum, vertant inde ad Carthaginis arces, Nec Diuum oblitis indicere bella morentur.
ad IV, 3r ductorem Oe cf. adv. ς 39. a XVis . v. . num turdis pactorum, ad oblitis Diuum, quos scit foe- pacta, betas nil curans, pro deris testes fecerint, adeoquo nihilo ducens, uti votorum, Poenis periuris. X, SI vertant se vel iter.
199쪽
c. Fabius Maximus et L. Valerius Flacens, legali Roma norum in Sagunti portum inuehuntur, et inde ab Hanni bale repulpi Carthaginem petunt. N. I ra . Hac occasiones δει dux Poenorum milite ad peria iam bi inminens p pulsandum, rh- toti Niribus obpugnandam et bellunt fisci iiidit Romanis inferendum e timulat. 5-55. Has te, Larbae, Gaetulorum regis, sis, virgo fortissima venatuique adsueta, Crim grege mulierum Poenis auxilio venit. 53-88. Bitius impetum fortiter reprimit Mopsus, Cretenses. sagittandi peritissemus, qui, magna prius edita hostium strage, tu i am virginem iuruit, et Harpen, eius comitem, oscidit; fh propter necem Dorylae et Icari, fliorum suorum animum despondet dolorisque inpatientia e muro fe praecipitat. 89- 1 7. Tum Thersu Herculis sacerdos, pugnae succedens, talia sua magnam hostium multitudinem prosternit, A iamque HasbIten carru excussi,m, interscit,
et caput, hasae ad xlim, ostentat. ψ8-aO5. Cuius rei dolore et ira percitu Hannibal virginis caedem vindicare parat, et Saguntini eiu ad pectu con sernati, fugam capessunt Theron autem, dum suos reuocare et moenibus hostem prohibere conatur, gladio per pectu adacto perit, eiusque corpus ter circa rogo Q iste raptatur. O6-aos. MIerim Senatus Canthaginiensum, aduentu legatorum Rom. percit is, frequens tu curiam venit et de responso iis rei deiid coissilia capit. Ibi anno et Gestar mutuis se verborum contumelii lacerant. Ille, tu terato Hannibalis odio incensas, auctor est, ut superbia temeritasque iuuenis merito a sigetur, uec Umani, qui autum virtute valeant,
200쪽
nouo initisoque bello iacessantur. 7ο-sa6. Hic vero, factioni Barcinae, quae apud milites plebemque plurimum gratia valebat, addictus, Hannoni orationem refellit, et ad bellum Romanis, duce Hannibale fortissimo reique misit ris peritismo iuuene , inferendum Patribu animum incendit. 3a - 375. Vilibu orationibus habitis Hannon res Saguntinis reddendas et Hannibalem Romanis dedendum censet quae euientia omnium fere, qui adsunt, indignationem mouet. Fabius itaque suu sfuso bellum Poenis iudicit, et cum reliquis legatis Romam redit. 376-3ρο. Haec dum Carthagine geruntur, Hannibal, aliquot populis, qui defecerant, repente ObrespS, Omnibus copiis Saguntum ob pugnare perseuerat, et laetu adcipit clipeum aliaque arma, abi panis ibi dono missa, in quibus praeter alia origines et fata Carthaginis, ingulari opera et artifcio ex pre a miratur. 39ν--56. Saguntini iam unicam Dem. in aduentu lapis Romanorum qui tam procul erant, U- iam abiiciunt et longa ob sidione inopia omnium ita crescit, ut torticibus et frondibu arborum coriisque aqua mollitis
famem tolerare cogantur. 57-ψ7 . Hanc Urbis fortunamco umiferatur crculeS, eiu conatior, et clam Iunone no
Derta fua. Fidei auxilium Ul0rat, quae eius precibus mota fractum Saguntinorum animum adeo erigit, ut velua xperiri Ou ec fui. 75-5a5. Sed conatus Fidei non fugit Iunonem, quae praeter Viuionem prope urbem
est, et extempla Tisiphoneu ab inferis euocat. 5am 5ψa. Haec Furia formam adspecta terribilem exuit, et tu Tibur nae, vorte Murri viduatae speciem conuerja, Saguntinos hortatur, ut, quum nihil iam ori reliquum it, morte Coa Iuutaria aeternam seruitiuim est glant. 5 3 - 579. Tum petit tumulum, e quo ei Peu prorepit et d mare conten dit. 58ο-591. Hoc Prodigi perterriti Saguntini euros iam urbe excedere bi friuadent, et Tisphones ope exd6peratione in rabiem vertuntur, qua iusium arma, vestes, nitrum et quidquid publicarum e priuatarum rerum superoes, in rogum ingentem, ad id raptim exstructum coniiciunt. et eunde parentes seque inuicem rugulante quo facto Hanati ibal urbem capit et Furia ad infreo reuertitur. 59a-pon