Conspectus medicinae theoreticae : ad usum academicum

541쪽

MEDICI NUPI HEO RETICAE SI '

moratum, facile et penitu comminueret atque Xpelleret, quodque sine fastidio a delicatioribus etiam assumi posset, et diu sine incommodo aut periculo continUari, seque nihil magis cupere, quam aegro fuOS eum sic esse remuneraturoS, ut a diro quo prius laboraverant malo Per medicamenta

ejus fuissent liberati. 1649. Remedium suum adeo jactatum, locupletibus solis accommodatUm, Pauperibus inutile, et tanti constans, ut non nisi magno pretio Vendendum esset, diligenter et curiose celabat, aliis nimirum admistis medicamentis quae sensibus imponerent, omnibusque jure vitulino dilutis, ne sincera dispensata tali investigationi subjecta essent qualis arcanum facile detexisset.

16So. Brevi autem quod metuebat accidit, tanta Hu cura parum Valente, et planis Xperimentis compertum est, pretiO-

542쪽

set, CONSPECTU Cap. XLIII

ter a ali causticum, pro re nata nunc magis nunc minus dilutum. I 6s I. Hoc igitur remedium, quamVistantis laudibus quantis diu cumulatum erat minime dignum, tamen apud medicos per aliquo jam annos receptum est, et frequenter adhibitum, et interdum calculosis profuisse vitiam eli; et a ponis locum fere penitus, et aquae calci locum magna ex parte, in his morbis, non immerito occupavit. Neque multum nuper in eo parando aut adhibendo profectum est, praeterquam quod hemici rationem docuere, qua ejusdem vi et efficaciae, et quam maxime causticum, semper fiat, ad medicorum

arbarium, variorumque aegrotantium necessitudines, idoneis liquoribus lenibus et glutinosis aptum dilui.

1632. Tectus demum hujusmodi i 644.

SI. medicamentorum, eorumque imprimis vires medicinales in calculis comminuendis eliciendiique, haud facile definiuntur. Quo

543쪽

MEDICINAE THEO RETICAE GaI

Quo plus enim de eorum natura et actione medici ratiocinati sunt, eo fere obscurior et intellectu dissicilior res facta est quo plura de iis prolata sunt testimonia, eo minor fides iis data est quo plura denique experimenta et observatione de eorum viribus facta sunt, eo magis dubium fuit quid revera in corpore humano valeant: neque jam post annos quinquaginta disia Putando, et Xperiendo, et scribendo de his remediis consumptos, ullum hactenus cognitum est quod tantum essiciat, quantum de ridicula farragine anili, qualis primo prolata fuit, idonei judices testati

sint.1633. Profectus tam exigui, tantorumque incertorum, in re adeo aperta et X- ploratu facili ratio multiple est, et minime indigna ut exponatur, quo melius

in posterum medici atque philosophi a similibus irroribus caveant. Testimoniis imprimis de arcanis remediis, plurimis et satis manifestis de causis, vix unquam fidendum

544쪽

uestes CONSPECTUS Cap. XLIII.

fidendum es, quaeque igitur de his prius

prolata erant quain ipsbrum natura e vulgata esset, hic negligenda sunt, et recentiora tantum et magis credibilia consideranda. Echi autem, quae certisvina videntur non semper certa sunt, neque credendum est calculum in vesica fuisse comminutiam, et X ea cum urina redditum, qUam Vi antea manifestus, post usum remediorum quorundam eXplorando detegi nequiret, nec quicquam gerenti doloris aut incommodi facesseret plurima enim exempla ostenderunt hoc fieri posse, calculo adhuc in vesica haerente sive hic sacculum quendam sibi formaverit inque eo latuerit, sive vesicae firmiter adhaeserit aegre detegendus, sive tantum chirurgi explorantis tactum effugerit, sive demum prius asper et angulosuS, laevi atque rotundu factus, vesicam, notinihil fortasse perpetua ejus frictione calentem, minuS laeserit. 163 . Medici porro cum de natura et viribus

545쪽

viribus talium remediorum primo ratiocinari inciperent, in plurimo et grave errore inciderunt, seque confusione haud facile expedienda implicuerunt; quod profecto nil mirum, cum vera calci Vi Vae, at que ideo Dali caustici, natura tunc temporis minime intellecta esset. Quin et postquam pulcherrimis clari hemici experimentis demonstratum fuisset, ea non aliam ob causam quam aera suum fixum expulsum sive extractum caustica fieri, et hoc reddito denuo mitescere, haec etiam reperta adeo neglexerunt, ut plurimis institutis experimentis et ratiocinationibus,rninime dubitasse visi sint calcem et salem alcatinum, non modo pura nulloque cum acido conjuncta, sed caustica adhuc, per ventriculum, et intestina, et Vasia lactea, et cor, et pulmonem, ad Tene esse Perventura, et cum urina secreta inque vesicam delata, calculum ibi commorantem non aliter comminutura, quam si Xtra corpus ejusdem fragmento pura et sincera affusa essent.16SS. Ratio

546쪽

sa CONSPECTUS Cap. XLIIL

I 633. Ratio autem plane docet hoc impossibile esse, et nuper quaedam Xperimenta ostenderunt, Deque Alcati mite, quamui purum et parum dilutum, neque aquam calcis, neque alcati causticum, urinae recenti fatis large admista, quamvis neque ventriculi neque pulmoni vires experta essent, fragmenta calculorum vel minimUm comminuere. Ea igitur Xperimenta et observationes sola perpendi merrentUT, UI Urina eorum qui hujusmodi remedia affatim sumerent, Vel eXtra corpUS

vel intra facta sunt, siquando calculosis medendi magis quam eXperiendi causa data

fuerint.1636. Multum vero abest ut his etiam omnibus vides aut debeat aut possit haberi, scilicet quae adeo contraria sibique adversa sunt, ut probe perspicuum sit plerosque medicorum qui ad has re incumberent, nimis avidis et nimis credulis oculis quod sane in re medica nimis frequens error est)sua Xperimenta fuisse intuitos, et nimis festinanter

547쪽

MEDICINAE THEO RETICAE ni

festinanter et temere de remediorum viribus judicasse, veteri Hippocratis moniti de experimento fallac et judicio difficili plane

I637. Posuemo, non semper conridera bant, calculos varii et Tae generi et quodammodo diversae naturae alio nimirum durissimos laeves comminutu dissicilli

mos; alio vero asper's, molliores, Diabiles, sabulosos, sua fortasse sponte in urina aut aqua tepida: paulatim dilapsuros minime ergo quod de uno malculo aut uno aegro verum esset, de omnibus credere aut expectare l1cuit. I 638. Omnium vero consensu qui de his rebus scripserint, quaedam saltem de viribus remediorum alcatinorum satis cognita sunt atque comperta Largo imprimi sive aquae calcis sive alcati fustici

usu urina haud parum mutatur, et Parum materiae verae calculosae aut demittit aut continet, et, Pro solito rubro et areno so

548쪽

sa 6 CONSPECTUS Cap. XLIII

so, sedimentum albidum, et mucosum, et molle deponit, et siqua aut scriptis medi- Corum, aut aliorum hominum testimoniis fides habenda sit, adeo non calculorum fragmenta quibus assunditur auget, quod naturalis urina faceret), ut eadem in quibusdam exemplis, nam haec re minime Perpetua est, Plane, quamvi admodum lente, comminuere visa sit Alcati vero causticum largius assumptum, sive forma saponis, sive purum devoratum fuerit, urinam Plane Latinam reddit eamque simul fatis acriter movet, partesque Per quas transitura est fortiter saepe irritat, praesertim si hae calculorum attritu vel aliae

quacunque causa jam inflammatae aut X- ulceratae fuerint, atque ideo multi calculosis adlhiberi nequit, quamvis etiam valde dilutum, et glutinosis rebus commistum, et semper igitur caute et prudenter adhibendum est. Contra vero, aqua Calcis, quamvis diu et large hausta, Urinam neque alcatinam neque acrem reddit, neque Tene neque vesicam male irritat, sed ea-

549쪽

MEDICINAE THEO RETICAE sa7

rum partium irritationes, et dolore antea

fortasse gravissimos, saepe sublevat Constat quoque utrumque diu et satis large posse assumi, si modo cum prudentia datum fuerit, generali corporis sanitate nihil

imminuta temerario vero et nimis largo

illorum usu fertur, et minime incredibile est, Otum corpus variis modis fuisse lae sum, humoresque imprimis insigniter computruisse. Certum quoque est Varia Ventriculi et intestinorum Vitia, et praesertim acorem, calculosi saepe familiarem, talium remediorum usu Vel prorsu submota, vel plurimum duntaxat sublevata fuisse, meque demum negandum est per ea multos calculosos insigniter fuisse levatos ipsis malis quae Calculic in aenibus ita vesica oriuntur plurimosque interdum calculos et multum sabulum cum Urina reddidisse. Adhuc vero valde dubium est an calculus

grandior et per longam remoram confirmatUS, COTU Ope, Vel in renibus, vel in vesica, unquam fuerit comminutu et

corpore penitus expulsus Et si testimoniis

550쪽

su CONSPECTUS J Cap. XLIII.

nitS, utcunque ambiguis, quae de tali curatione prolata sunt idem habere placeat, hoc duntaxat certum erit, successum adeo felicem rarissimum esse, inque paucis omnino casibus expectandum.1639. Remediorum Vero, quae tanto malo quamvis incipienti occurrere, vel idem nondum inchoatum, sed, propter notam corporis proclivitatern suspeetum, arcere, vel incremento ejus obstare, vel cruciatus tantum quos essicit lenire possint, utilitas certe haud exigua erit; et maxime dolendum est haec etiam beneficia non magis esse

certa,

I 66o Ratio denique qua varios Seetus jam i 638. enumeratos, et a variis medicis iis imputatos, praestent, neque adeo certa neque adeo perspicua est ac multi crediderint. - Commenta ' de cillorum actione antequam vera calcis 1vae et alcati cavitici natura detecta esset, vi opus est perpendere. Et postquam cognitum erat, Cau

sticam