Portus Iccius Iulii Caesaris demonstratus per Ioan. Iac. Chiffletium ..

11쪽

IL IULII CAE SAR Ismam olim insederunt, Morini sua lingua dicebantur. Vulgo tamen recepta est eorum opinio, qui a paludibus, quae Morem Belgis, Morinos dictos volunt, quasi Moringos, Belgice Moeringen, palu-danos, siue qui circa paludes commorantur. Et . 3. vere non solum aeuo Caesaris continentes silesas σΡ ΑLvDEs habebant, sed hodieque non exiguas habent,quibus vocabulum Commune Moere. Inter Neoportum, Dunkercam, Vinociber am &Furnam,adhuc superest magna palus,vulgo dicta Vroote Moere; aliae item in Guinensi Comitatu, inter Caletum,Guisnas, Sc Ardeam; minores circa I pras,dc passim per Flandriam. Continebat vero antiqua Morinorum prouincia,quidquid hodie dioecesibusIprensi, Audoma-rensi, dc Bononiensi comprehenditur; habebataque finitimos ab Oriente Menapios, a Meridie Atrebates Sc Nervios, a Septemtrione & Occasu cingebatur Oceano. HincVibioSequestro, te Europae gentibus, Morini dicuntur Oceano iuncti; AEthico in Cosnographia gentes Oceani occiden-

talis. Morinorum terram D. Paulinus' orbis extre-

ad Victrae. .

hLib. 3. mam Vocat. Morini Pomponio Melae Urimi. tb. i,. Valgicarumgentium crediti: Plin io' hominum vi i- Ur mi. Cadurci, inquit, caleri, Ruteni, Bituriges, stimii hominum existimati Morini, imo vero si alla

12쪽

ωniuersa vela texunt. Virgilio extremi hominum, ubi dona populorum oblata Augusto triumphanti recenset: - Euphrates ibat iam moilior undis,

Extremis hominum Morini Rhenum bicornis.

Cerda ad illum locum,cum Morini vere non sint Otremi terrarum, αγχιαλους interpretatur,hoc est littorales , eo modo quo ea quae Homerus dixit πεί- Odys 4 ρ- γαης, extrema terra, Eustathius ex Appione docuit esse τα ΘαλααDi, qua seunt vicina mari iuxta Nilum. Quemadmodum Sc .Eschylo urbs Canopus εχαν χθονος, terra vltima Homero item AEthiopes ψώθων, vltimi viro- Odys. rum. Sc Hispanis pars quaedam Gallaeciae Oceano proxima,sines terrae. Verum ego Morinos ultimos hominum dictos puto, quasi extremos respectu Vrbis Romae, in ipse Romano Orbe, hoc est a Romanis cognito, domitoque ; quia sui inquit Dio)primis Graecorum Romanorumque , ne esse quidem Britanniam compertum fuit. Oostenda urbs Morinorum ad Oceani fretum , triennali obsidione clara, Belgice sonat finem siue terminum oris iis. Solinus appositE: Finis erat Orbis, ora 9 -Cap. 3s.lici littoris , nisi Britannia infula qualibes amplitudine nomen paene Orbis alterius mereretur. Florus de Caesare : Luamuis toto orbe diuisa, ta-

13쪽

men qui vinceret habuit Britannia. Claudianus: - Nostro diducta Britannia mundo. Eumenius ad Constantium Imp. post recuperatam Britanniam a Carausij & Allecti tyrannides Vloriare vero tu casar inuicte, alium te orbem temrarum reperisse. Hegesippus de Claudio Imp. In

Romanorum nomen elementa uiam transierunt ,in quos etiam transiuit Orbis terrarum, qui Romano

Imperio clauditur definitur, denique a plerisque ORBis ROMA Nus appellamr. Nam si veruto quaeramus, terra ipse insta Roma rum Imperium est pur quamprogressia Romana virtus vltra Oceanum , alterum sibi Orbem qua it in Britannia remota a confinio terrarum, nouam sibi inuenit possessionem. Denique insignis Poeta, apud Iosephum Scaligerum in Catalectis,de freto Britannico:

Uui nunc Oceanus GEMINos interluit ORBEs,

Pars est Jmperj,ter minuae antefuit. Caesar Gallis omnibus subactis praeter Morinos, eos etiam bello aggredi voluit, legibusque Romunis subdere: res ei successit eo modo, quo ipse nam Lib ,. rat, his verbis: Lot ere tempore Caesar, es ope exacta iam astas eras, tamen quod omni Vallia paca ta, Morini Menapidi supererant, qui in armis essent, neque ad eum umquam legatos de pace misissent arbitratus id bellum celeriter consitim se, eo excretium ad-Δxit,

14쪽

duxit, qui longe acta ratione ac reliqui Galli bellum gerere instituerunt. Nam quod intelligebant, maximas nationes, quae pratio contendissent ,pulsa superat esse, contincntesque si Lu As ac PALUDEs habebant, eo se fuat contulerunt. Ad quarum initium siluarum cum pervenisset Caesar, castras munire instituisset, neque hostis Uterim visus esset i dispersis in opere nostris, subito ex omnibus partibus silua euolauerunt, oe in nostros impetum frerunt. Nostri celeriter arma ceperunt , eo i insiluas repulerunt,'compluribus interfectis , longius impeditioribus locis secuti, paucos ex suis desiderauerunt. Reliquis deinceps diebus Caesar siluas cadere instituite ne quis inermibus imprudenti sit militibus ab latere impetusseri posset, omnem eam materiam qua erat casea, conuersam ad ho-

sem collocabat, oe pro valgo ad utrumque latus emstruebat. Incredibili celeratate, magno statio paucis diebus consecto, cum iam pecus atque extrema impedimenta a nomis tenerentur , ipsi densiores silua terent ; eiusmodi tempestates hunt consecuta, mi opus necessario intremitteretur, σ continuatione imbrium, Aut iussis pellibus milites contineri non possent. Ita

que vastatis omnibus eorum Uris, VICIS AEDIFI-

15쪽

Lib.

tore Morinorum, e quo brevisimus in Insulam illam traiectus. Pos TMODUM rebus in Gallia prospere gestis, Caesar iterum peruenit ad Morinos; indeque Oceanum respexit, ic Britanniam, ad quam erat breuissimiis ab illo littore traiectus. Classe igitur instructa, vel vindictae de Britannis, qui Gallis

auxilia subministrauerant,sumendae caussa accensus, ut ipsemet, Zc Strabo;) vel Britannicarum margaritarum spe, quarum magnitudinem dc pondus exigere solebat,illectus, ut Suetonius;) vel gloriae cupiditate flagrans, Sc orbe Romano non contentus, nouum cogitans sui alij tradunt anno ante CHRISTvM natum Liv. Britanniam aggressias est. Ro erus Baconus in libro de Arte & natura, fabulatur,Caesarem,speculis in ora Gallica dispositis,arteque catoptrica,quq species latentes multiplicat,portus Sc nauigationem explorasse. Verum ad haec cognoscenda sui ipse scribit) C. Volusenum cum longa naui praemisit; mandauitque, ut exploratis omnibus rebus, ad se quam primum reuerteretur. Interim ipse naues undique ex finitimis

16쪽

mis regionibus,& quam superiore aestate ad ' Ve- DE, neticum bellum fecerat classem,ia littus Morino- M. ruiniussit conuenire. Ibi cum nouarum nauium

parandarum caussa moraretur, Morinorum magna ex parte legati ad eum venerunt, qui se de superioris temporis consilio excusarent,quod homines barbari, dc Romanae consuetudinis imperiti, bellum Pop. Rom. fecissent, seque ea quae ipse imperasset, facturos pollicerentur. Hoc sibi satis opaebat; neque has tantularum rerum occupationc sibi Britanniae anteponendas iudicabat, magnum his numerum obsidum imperat: quibus adductis, eos in fidem recepit. P. Sulpicium Rufum legatum cum eo praesidio, quod satis cisse arbitrabatur,

ΡORTu M tenere iussit. Tum contractis nauibus circiter LXXX. onerarijs, ad duas legiones trans

portandas, tertia fere vigilia soluit, Equitesque in

ULTERIOREM PORTUM progredi, SI naues alias X v III. conscendere, ac se sequi iussit: in quibus cum paullo tardius esset administratum, ipse hora circiter diei quarta cum primis nauibus Britanniam attigit: quo in itinere videtur non fuisse ultra horas quinque. Pugnatum hinc inde acris C ter; portune accidisse Caesar arbitratus , quod neque post: tergum hostem relinquere volebat ineque belli gerendi, propter anni tenrpus,facultatem habe-

17쪽

ter; Britannique praelio victi, legatos de pace ad Caesarem miserunt, & obsides dederunt. Post diem quartum quam cst in Britanniam ventum,

firmata pace, naues X v H I. quae Equites sustulerant,eX SUPERIORE PORTu leni vento soluerunt; quae Cum iam in conspectu essent, tempestate in occasum abreptae, aegre continentem

Galliς recuperarunt.Eadem nocte accidit ut esset Luna plena: quae dies, maritimos aestus maximos in Oceano efficere coiisbeuit; unde factum ut longas naues in aridum subductas autus compleret, dc onerarias ad anchoras deligatas tempestas ita afflictaret, ut ad nauigandum omnino inutiles e sent. Hinc Britanni, cum iam Equites, naues, dc frumentum Romanis deesse intelligerent, rebellionem fecerunt. Commisso iterum praelio Caesar hostes in fugam coniecit, plures occidit, dc aedificia longe lateque incendit. Statim legati ab hostibus missi ad Caesarem de pace venerunt: his

Caesar numerum obsidum, quem antea imperauerat, duplicauit, eosque in continentem adduci

iussit: dc quod propinqua die aequinoctij, insi

mis nauibus , hiemis nauigationem subeundam non existimabat, ipse idoneam tempestatem nactus, paullo post mediam noctem naues soluit, quae omnes incolumes adcontinentem peruene-

18쪽

quos reliquae, capere non potuerunt, sed paulibinfra delatae sunt: quibus ex nauibus Cum essent cxpositi milites circiter CCC..atque in castra Contenderent, Morini , quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat, spe praedae adducti, primo non ita magno suorum numero Ci cumsteterunt,ac si sese interfici nollent,arma ponere iusserunt; cum illi orbe facto sese defenderent, celeriter ad Clamorem, hominum circiter millia vI. Conuenerunt: qua re nuntiata, Caesar omnem ex castris equitatum sitis auxilio misit. Interim milites Caesaris impetum hostium sustinuerunt, atque amplius horis quatuor sortissime pugnauerunt, paucisque Vulneribus acceptis, Com-: plures ex ijs occiderunt. Posteavero quam equitatus in conspectum venit, hostes abiectis armis temga Verterunt, magnusque eorum numerus est o

cisus. Caesar postero die T. Labienum Legatum cum ijs legionibus, quas ex Britannia reduxerat, in Morinos, qui rebellionem fecerant, misit: qui Cum propter siccitates paludum, quo se reciperent non haberent; quo perfugio superiore anno fuerant usi; omnes fere in potestatem Labieni v nerunt. At Titurius dc L. Cotta Legati, qui in Menapiorum fines legiones duxerant, omnibus C L eorum

19쪽

At eod. magis magnos

eorum agris vastatis, frumentis succisis, aedificiis que incensis, quod Menapij omnes se in densisILmas siluas abdiderant,ad Caesarem se receperunt Caesar in Belgis omnium rugionum hiberna

constituit. eo duae omnino ciuitates ex Britannia obsides miserunt, reliquae neglexerunt. His rebus Festis, ex litteris Caesaris, dierum xx. supplicatio a Senatu decreta est.

Alteras aris cum ma eta classe in Britanniam em

Dis CEDENs ab hibernis Caesar in Italiam,

legatis,quos legionibus praefecerat, impervuit,uti quam plurimas possent hieme naves aedificandas , Veteresque reficiendas curarent. Earum modum formamque demonstrauit; ad celerit tem onerandi, subductionesque, paullo fecit humiliores, quam quibus mediterranco mari uti consuetum esset ; atque ideo magis, quia propter Crebras Commutationes aestuum, minus magnos ibi fluctus fieri cognouerat: ad onera, & ad multitudinem iumentorum transportandam, paullo latiores, quam quibus in reliquis uterentur maribuS:

20쪽

bus: has omnes AC TvARi As hoc est, qua remis agerentur, teste Liuio) imperauit fieri , quam ad rem humilitas multum adiuuat. Constitutis deinde in Italia rebus , conuentibusque peractis, in citeriorem Galliam reuersus est Caesar, atque inde ad exercitum profectus. Ebcum venisset, circuitis omnibus hibernis, singulari militum studio, in imma rerum omnium inopia, circiter DC. eius generis, Cuius supra fommam demonstrauerat, naues, & longas X X VI I Linuenit instructas , neque multum abesse , quin

paucis diebus deduci possent. Collaudatis militibus, atque ijs qui negotio praefuerant, quid fieri

vellet ostendit ε, atque omnes ad PORTvM Ic-CIVM conuenire iussit , quo ex portu commodismum iis Trimniam traiectum essecognouera circiter

millium passuum xxxx. a continenti: huic rei, quod AL eia satis esse visum est militum, relinquit. Inde cum μ' legionibus expeditis quatuor,& Equitibus D C c cc

in Trcuirorum tumultuantium fines excurrit ;apud quos constitutis rebus, iterum ad PORTu MIccivxi cum eisdem legionibus peruenit: ibi cognouit naues XL, quae in Meldis factae erant , tempestate reiectas tenere cursem non potuisse, atque eodem unde erant profectae relatas; reliquas paratas ad nauigandum, atque omnibus rebus instru-