M. Tullii Ciceronis opera

291쪽

issent inita contra salutem urbis atquemperii, illustrarentur, ut a senatu populo-Iue Romano perspici possenti Atque illud

a collocandum consules illi Iocaverunt r. tanta flut operis tarditas, ut neque a1rperioribus ' consulibus, neque a nobis te hodiernum diem collocareturit LX. Mi quis potest esse, Quirites.

aversus a vero, tam praeeeps, tam mente captus, qui neget, haec omnia, quae videmus, praeca pueque hanc urbem, deo-him immortalium mutu atque potestat administrarit Etenim quum esset ita reseponsum , caedes , incendi , interitumque reipublicae compgrari, ea per cives, quae tum propter magnitudinem scelerum nonnullis incredibilia videbantur: ea non modo cogitata a nefariis civibus, verum

Hiam sulcepta esse sensistis. Illud vero nonne ita praesens est, ut nutu Iovis Opti, mi Marim factum esse videatur, ut, ur hodierno die man per forum meo iussuri coniurati. 8 eorum indices in aedem Concordiae ducerentur, eo ipso tempore signum statueretur quo collocato, atque ad vos, senatumque converso, omnia Cienatus in vos, quae erant contra salutem

omnium cogitata, illustrata, patefit i vidistis. aa. Quo etiam majore sunt isti odio,

si pylicioque digni, qui non solum vestru

292쪽

domicistis atque tectis, sed etiam deo ntemptis atque delubris sunt funestos ac a serios isne inserre conati quibus ego si me ressitisse dicam, nimum mihi sumam, non sim ferendus ille, ille Iupiter restitit ille Capitolium, ille haec templa,

ille hanc urbem , ille vos omnes sabios

esse voluit diis ego immortalibus ducibus hanc mentem, virites, Vobistatrinque suscepi, atque ad haec tanta indicia pervetaria ver illa Allobroguri sollicitatio si a Lentulo ceterisque domesticis hesl,

hus, tanta res, tam dementer creditain

ignotis,in barbaris, commissaeque sit numquam essent prosectb, nisi a diis i inqrtatibus hia tantae audaciae con tua esset ereptum. Quid vex t ut homites Galli ex civitate mal pacata, quae gemuis restat, quae 'pulo Romano bellum sacerem posse,in non nosse videatur,

spem imperitin rerum amplissimaruin ubtro sibi a patriciis hominibus oblatam di Aligerent, Vestramque salutem suis opibus anteponerent, id non divinitus factum esse putatis praesertim qui nos non pugnando, Ied tacendo superare potueriint X. Quamobrem, Quirites, quomam 3ὸ omnia pulvinaria supplicatio decreta est, celebratote illos dies cum coniugibus ac liberis vestris. Nam multi saeve honores

dii, immortalibus justi habiti ibnt, at ὀγ

293쪽

erepti enim estis ex crudelissimo ac miseserim interitu, erepti sine caede , in sanguine, sine exercitu, sine dimicationea togati, me uno togato duce Wimperariore , vicistis. 24. Etenim recordamini, Quirites, m nes civiles dissensiones, neque sollam eas,

quas audistis, sedin has quas vosmetipsi meministis vidistis L. Sulla P. Sulpicium oppressit ex urbe ejecit C. Marium , custodem huius urbis ; muliosque sortes Viros partim ejecit ex civitate, partim interemit. Cn. Octavius, consul armis Turbe collegam suum expulit: omnis hic locus acervis corporum,4 civium sanguine redundavit. Duperavit postea Cinna cum Mario : tum ver , clarissimis viris

anterfectis, lumina civitatis exstincta sunt. Ulius est huius victoriae crudelitatem postea Sulla : ne dici quidem opus est, quanta deminutione civium,in quanta calamitate reipublicae Dissensit M. Lepidus a clarissimo & sortissimo viro Q. Catulo attulit nosi tam ipsius interitus reipublicae luctum,

quam ceterorum.

ας Atque illae dissensiones erant huius- moai, Quirites, quae non ad delendam , sed ad commutandam rempublicam pertinerent: non illi nullam esse rempublicam,

sed in ea, quae esset, se esse principes Tom m. N

294쪽

neque hanc urbem conflagrare , sed se in hac urbe florere voluerunt inrepere illae t inen omnes dissensiones, quarum nina exit am reipublicae quaesivit Mus nodi fiamin, ut non reconcitatione coneordis is intemecione civium diiudicatae mi. I, Me autem uno post hominum memoriam maximo, crudelissimoque bello, qualibellum nulla umquam barbaria cum a gente gessit, quo in bello lex haec fuit a Lentulo, Catilina . Cassio, Cethego constituta, ut omnes, qui salva urbe salvi esse possent, in

homum numero ducerentur, ita me gessi, Quirites , ut omnes salvi conservaremini:&, quum hostes vestri tantum crvium s Ierfuturum putassent, quantum infinitae eae. restitisset; tantum autem urbis, quantum fiamma obire non pomisset & urbem, dicives integros incolumesque servavi. XI. Quibus pro tantis rebus, Quirites, nullum ego a vobis praemium virtutis, nullum insigne honoris, nullum monumen tum laudis postulo, praeterquam huius diei memoriam sempiternam in animis ego

vestris omnes triumphos meoS, omnia odinamenta honoris, monumenta gloriae, iam

dis insignia condi collocari volo : nihil me mutum potest delectare, nihil tacitum, nihil denique hujusmodi, quod etiam nuntis digni ad sequi possint. Memoria vestrii, Quirites, nostrae res alantur, sermonibus

295쪽

IN L. CATILINAM. Is Ierescent, litterarum monumentis inveterascent,4 corroborabuntura eamdemqu.

diem intelligo, trum spero aetemam fore, M ad salutem urnas,in ad memoriam eo stlatta mei, propagatam esse: unoque tempore in hac republica duos ores exstitisse , quorum alter fines vestri imperis , non terrae, sed coeli segionibus terminaret; ab aer ejusdem imperii domicilium , sedem' que servaret. XII. Sed, quoniam earum rerum, quas ego gessi, non est eadem Areuna atques conditio, quae illorum , in externa bella gesserunt ;)ub mihi visendum sit cumulis , quos vici ac subegia, isti hostes aut interfectos , aut oppressos reliquerunt vestrum est, Quirites, si ceteris rea fila

facta prosunt , mihi mea ne quando sint, providere mentes enim hominum audaeissimorum sceleratae ac nefariae navobis noeere possent, ego providi; ne mishi noceant, vestrum est providere. Quamquam , Quirites, mihi quidem ipsi nihil iam ab tuis noeeri potest magnum enim est in bonis prae tum, quod mihi in Ietuum comparatum est Magna halica dignitas, quae me semper eget fendet magna vis est conscientia squi negligent, quum me violam se ipsi inclicabunt.

G. Est etiam in nobis is animus

296쪽

rites, ut non mod nullius audaciae te damus, sed etiam omnes improhos ultro

semper lacessamus Rub si omnis imp

tus domesticorum hostium depulsus a Vo- his , se in me unum converterit , vobis erit providendum, Quirites , qua conditione posthac eos esse velitis, qui se prosiliit vestra obtulerint invidiae , peris:

Esque omnibus inhi quidem ipsi quid

est, quod iam ad vitae fructum possit ac quiri , praesertim quum neque in honore vestro , neque in gloria virtutis , qui quam videam altius, qu quidem mihi si beat dicenderi

α9. Illud perficiam prosectb , Quirites,

ut ea , quae gessi in consulat , privatus tueat, atque ornem; ut si qua est invi dia in conservanda republica suscepta laedat invidos , mihi valeat ad gloriam: denique ita me in republica tractabo , ut meminerim semper quae gesserim , cureinque, ut ea Virtute , non casu, gesta esse videantur. Vos, Quirites , quoniam iam nox est, veneramini illum Iovem , custodem hujus urbis , ac vestrum , atque in

mestra tecta discedit ea, quamquam jam periculum est depulsum , tamen aequhac priori nocte, custodiis, vigiliisque defendite : dis vobis diutius faciendum sit, atque ut in perpetua pace esse post ij j Pr0yidebo.

297쪽

Nonis Decembris Cicero , ocato fe naturi retulit quid de eonjuratis , qui in custodiam traditi erant, fori placeret. D. Iunius Silanus consul designatus , extremam in eos supplicium decrevit , eique multi usensi sunt. At Caesar, designatus Praetor, censuit eos, publieatis nis, in vinculis par municipia habendos Cicero de duabus sent-siis ita disputat, ut non obscseveriorem Silani inesinet.

niam autem multi erant , ε Ciceroni metuentes , mitis tentiam fecisuri Midebantur

Nili

298쪽

remque sibi in decernendo proponant. FABRICIUs. L V oro, Patre eonscripti , in me omnium vestrum ora atque oculos esse conversos video vos non sollim de vestro, ac reipublicae , verisi etiam, si id deput, sum sit , de meo periculo esse sollicitos. Est mihi cunda in malis , α grata is dolore , vestra erga me voluntas sed eam , per deos immortalesu quae , deponite , atque obliti salutis en ae , deo his , ac de liberis vestris cogitate. Mihi si haec conditio consulatus clata est , ut

omnes acerbitates , omne dolores , cru

ciatusque perferrem seram non solum fortiter , sed etiam libenter , dummodo meis laboribus , vobis populoque Romano dignitas, salusque pariatur. a. Ego sum ille consul , Patres conscripti , cui non forum , in quo omnis

aequitas continetur; non campus , consularibus auspiciis consecratus non curia, summum auxilium omnium gentium; non domus, commune perfugium Pnon lectus,

299쪽

IN L. CATILINAM. 29sa quietem datus non denique haec sedes honoris , sella curulis , umquam Va-Cua mortis periculo , atque insidiis fisit. Ego multa tacui , multa pertuli , multa concessi , multa meo quodam dolore , in vestro timore , sanavi. unc , si hunc exitum consulatus mei di immortales in voluerunt iu vos, Patres conscripti mupulumque Romanum ex caede misera , conjuges , liberosque vestros , virgineseque Vestales ex acerbissima vexatione ;templa atque delubra , hanc pulchere mam patriam omnitam nostrum ex foedis sima flamma totam Italiam ex bello devastitate eriperem quaecumqua mihi uni proponetur .rtuna , iubeatur Etenim , si P. Lentulus situm nomen , induetiis a vatibus , fatale ad pernἱciem reipublicae fore putavit cur ego non laeter meum consulatum ad salutem reipublicae prophistalem exstitisse tIL Quare Patres conscripti, consulite

vobis, prospicite patriae , conservate Vos, conjuges , liberos , fortiuiasque Vestras reopuli Romam nomen , salutemque -- Andhe mihi parcore , ac de me cegi. aare desinite. Nam primiim debeo cre , omnes deos , qui huic urbicident , pro eo mihi , ac mereor ,-turos gratiam esse deinde, M una

300쪽

gerit, aequo animo , paratoque moriar neque enim turpis mors forti viro potest accidere, neque immatura consulari, nec misera sapienti. Nec tamen ego sum ille serreus, qui fratris carissimi, atque amam tissimi praesentis moerore non moveat, horumque omnium lacrymis , a quium me circumsessum videtis et neque meam mentem non domum saepe revocat exanimata uxor, abjecta metu filia in adivulus filius , quem mihi videtur amplecti respublica tamquam obsidem o lulatus eici neque ille , qui exspectans hujus exitum diei , adstat in conspecta

meo gener moveor his rebus omnibus, sed in eam partem , ut salvi sint vobisecum omnes, etiam si Vis aliqua me or

presserit, potitis , quam cilli , nos

una reipublicae peste pereamUS. η. Quare , atres conscripti, incumbite ad reipublicae salutem , circumspicite omnes procellas , quae impendent , nisi providetis. Non ib. Gracchus, qui iterum tribunus plebis fieri voluit non C. Gracchus, qui agrarios concitarem natus est; non L. Saturninus, qui C. Memmium occidit, in discrimen aliquod , atque in Vestrae severitatis judicium adducitur tenentur ii , qui ad urbis incendium , ad vestram omnium caedem , ad