장음표시 사용
301쪽
Sunq; haec praecipira Instrumenta Astronomica, quae in Obseruatoris subterraneo vis natur. Est tamen adhuc praeter haec Armilla quaedam Portatilis, quaereressere cubitos in Diametro continet, orichalco etiam obducta&in singula Minuta subdiuisa Haec, quando eius ustis requiritur, exportatur ac applicatur ad lapideas columnas versus Ortum ac occasum liter H I signatas Capiti nisi autem ea De inationes Siderum, praesertim cum HoriZonti appropinquant, nec facile maioribus istis Armillis Declinationum discerni possunt. Regulae insuper P COLAEM Alcre, quarum sape rius,numero IIII men mirus, praedictis Columnis nonnunquam apposite accommodari solent. Nam utraeq; hae Columnae lapideat, quae in arcubus versus Ortum hoc sum positae sunt, ita superius serramentis cochleis ab utroq; latere muniuntur,vid Regulas minorem illam Armillam Declinationum iis imponere liceat,prout res postularit pro solis tamen Regulis inserius in eodem Columna late referrea lamina cochleis circumposita existente, cuius superiori conico foramini latus Regularum, quod eniti, respicit, insistens, in perpendiculum verticale rite ditagitur, simul commode conuoluitur, altera Colurn-na supplente, quod altera denegat, si quando dissicultas aliqua inciderit, quod tamen rarissime contingit sic his etiam Regulis penes hoc Crypticum Obseruatorium commode uti licet , quando obseruatoribus ita visum fuerit, in plures Altitudines simul aut intra breue temporis spaciti denotandae veniunt.
Quin alius minutulus quidam Quadrans hic reperitur solidalamina orichalcica, eadem si densiuscula astabre elaboratus, qui a centro ad circumferentiam cubitum occupat, estq; undiqua quo fulvo Auro intercedente Mercurio Sc Vulcano, obductus, quod inaurari vocant , reuoluiturq; inferreo quodam fulcro, ita cochleis aliis i requisitis opera fabrili adornat, ut Quadrans hic&in omnia Circulorum verticalium plana circumagi, Me iam in aequilibrium Horieontis rite disponi queat Circum fe entia eius e X trema per usitatam diuisionem distributa est, ita ut singuli Gradus in . portiunculas, quarum quaelibet quinare praesentat Minuta , subdividantur. Intra tamen hunc extremum limbum alia est diuisio secundum cam rationem, quam Prinvs Nos ius in libello de Crepsis culis tradidit, per arcus videlicerplures introrsum ductos,&diuersia ratione Anguli recti numerum totalem alterando successitae imminuendo, sub liniis os: idq; in una huius Quadrantis facies in altera enim quasi in tabula nurneri exciti sunt, qui Gradus Minuta singula, per puncta quae in diuisione Noniana exsistunt, confestim absq;
302쪽
Iuxta centrum in vacuo alias spacio, intra circularem quandam figu-aeam Hieroglyphica quaedam subtiliter facta incisio est, ubi ad Arborem ab altera parte viridem frondosam, iuuenis sedet laurea insignitus una mandGis xv ccclestem portans, altera librum A larua vero parte Arbor haber radicem emarcidam frondes steriles foliisq; carentes, inter quae Mens est, capiens quippiam eorum quae maxime in hoc terrestri mundo in pretio
sunt, ut cistulam nummis refertam, Sceptra, Coronas, arma Gentilitia,to que aureos, Gemmas, mulierum ornatus, Pocula, Chartas, Te si cras, atq;his similiata quae omnia Scheleton quoddam mortem repraesentans, Vnibus pedibusq; ambito complectitur. Supra scriptum vero est Hemistyclitum, quod sensum allegoricum explanat:
Idq; ea ratione,ut prior pars Versus nempe haec: V I, ii vis N Ga Nam, ex dextram viridi Arboris parte, ad quam Iuvenis ille Philosophans residet, tanquam in scheda scripta dependeat Altera vero, nimirum , AETERA, Moreris Ru NT, ab arida illa parte descripta appareat. Quemadmodum 8 alias Trouo hoc Symbolum Hieroglyphicum, ubi non saltem ad Temporanea, ut hic, sed ad aeterna, potiora adaptatur, usurpat. Illic enim in vitia frondescente Arboris facie, Cunis et doctrinae vita Hieroglyphica repraesentatio est,cui sit perscribitur Vivinus N CHRis To. Hic vero Philosophia quoq; studia eorum i Hieroglyphica indicia ad altera Arboris siccam de marcidam faciem sub Mortis arbitrium transeunt eadem ibi,quae antea in temporaneo Emblemate, manente Inscriptione ita ut totus Versiculus in hac aeternitate respiciente Hieroglyphica figuratione sic sonet: Vivi, ut IN CAR isto, CAETERA Nostris x v NT. Sicq Irim iam per haec Symbola Hieroglyphica innuere viri doctrina insolidam, rerum tam Cocilestium,Piam Terrestrium cognitionem,adeoq; to- .. tam Philosophiam in hac quidem mortali vita mundoq; visibili itemporaneo, homines multo potius a mortalitate vindicare, quam alia illa quae inui dant homines viplurimum moliuntur; attamen ad aeternitatem in summabea titudine conssequendam, nihil conducere, sed illa, quoad hanc, morti quoq; abolitioni obnoxia esse, ex quo illic DEi bonitast misericordia petr meritust Fili Custi set Redemptoris, eius e doctrinae &vitae obseruantiam&imi tationem olummodo locum habeant atq; perdurenr. Quin alia sentenetiose dicta at s Emblematico veritatem in medullis rerum non corticibui profunde absconsam innuentia, tam supelius in Jpsa arce,vagiis in locis, qui Metiam in nonnulli organis acgnari curauit, quae omnia on duco opci Cet retium hic apponere.
303쪽
cibus Ad Hypocalisti quoq; pariete in pendet RADivs AsTRONOMICvs ex Orichalco totus constans, cilius longior Regula seu ipse Radius circuli Semidiametrum repraesentans, est paulo plus quam trium cubitorum est i olim G At Ai s Emis, Nepote doctissimi illius Mathematici 1MMAEFRisii BATAva, qui peculiarem de hoc Instrumento dissit libellum , ad instar eius qui illici, in describitur, subtilit i elaboratus. Habet etiam Tic, o adhuc alui in Radium totum quoq; ex Orichalci ci laminis constantem, exterius triangularem&interius concauum, ut eo sit leuior, qui per lineas transuersales puncta l in his notata longe plurest subtiliores diuisiones exhibet, quam vulo aris illa Radii in particulas aequales distributio adeo ut numero maxilno Tabularum Vanguli orthogonii huc facientium,qui innaabet, satisfaciat. Verum Ticis obseruationibus per . que Cyphras hal dium Quomodocunq; factis parum tribuit, praesertim sita emotiones siderum maiulcula fuerint; qnga experientia tollatione cum etaeteris Instrumen-
Adest quoq; Annulus Astronomicus, qui totus ex Orichalco confectus , t st, tam affabre Argento liquefacto conglutinatis lateribus, ut solidum diceres esse Metallum, cum tamen interius quaelibet eius Armillae concauae sint, quo portatu leuior sit, neq; pondere suo dehiscat. Habet autem in Diametro nonnihil, lira cubitum. Est vero lic Annulus olim ante Annos plus ni inus trigi ut a stupradicto ' Mi A. Raa H Nepote G, ALLE, o conuenienter undiquaq; cotti positus, ad imitationem eius quem G, Misci ipse sit
gulari de hoc edito libello, tam quo ad fabricam quam usum,illustravit. Et Dic quoq; Annulus, ut ut magna diligentia fabrefactus atq; diuisus, quoad Ubseruationes coelestes exactiori trutina rimandas, Ticuo N inhabilis prorsusq; inutilis censetur. Reseruat eum nihilominus ob veterum placita, leberrimum illum G. M M A MIn tria vis, qui proculdu- si '' Nyla ivnem docuit. Quin alterum hoc multo Astro uticum in promptu agit, qui licet vix spiramum paruum in Diametro compleat, attamen ex solido con ans orichalco, S dii genter subtilissi rite sin suos Circulos diuisus, idem ferine praestat quod ma- yrrile nam in talibus Instruitientis ludicris,Virtus, ut dici solet, non semper' quantitate, sed potius in qualitate consistit aut (si mauis in neutra
. ' Menui paruum quoddam Astrolabium totum ex Orichalco id ni, cad veterum descriptionem efformatum, habens varias intrinsecus
304쪽
matriculas pro ditiers Poli Ahitudinibus, veluti fieri solet In Diametro unum saltem spita trium compleretitur c iam uis autem is cum non a ultum tribuat talibus organis, quae potius Siderum motus cognito praesupponant, quam quod eos inquirant, tamen in promptu habet laminas quasdam orichalcicas rotundas, scutrinq; planas,satisq; crassas, ex quibus aliquando peroci uni Astrolabium quoddam Catholicum ominori negotio quam vetus illud omnibus Regionibus inseruiens, longe plura expediens, elaborare constituit. Adsunt tuo i tam in hoc obseruatio quam in aliis, quae superius in Arce sunt, multa alia organorum quorundam media tam pro excipiendii radiis Stellarum atq; umbris Solis: Lunae, quam ad alios usus, minus tamen principales, conducibilia qua superuacaneum foret omnia hic recensere. Patet ita is quod ad hoc obseruatorium subterraneum STERNAug. c M vii diximus, appellatum XII pertineant Instrumenta Astronomica, quae modo explicuimus, inter quae prima illai maiora, exceptis saltem qua tuor postremis , ad uniuersas corporum coelestium Obseruationes, ea subtilitate quae insensus visuales unquam cadere possit, perficiendas, omnimodo sum eiulat. Porro vide hoc innuat, cum exitur ex harum Cryptarum vapora rio per Ianuam subterraneam ad dextrum latus versus Septentrioneni, in choatus est testudineus quidam sub ipsa humo transitus, qui usq; in maiorii Domus, quae in Arce est, H pogae ducere deberet, luti ex Laboratorio Pieronomico, ibidem sub Australi Turricula existente,eodemq; etiam subterra neo, in has Cryptas permeatum infra terram transitus aliquando conceda tur, ne tempore Brumali Portas Valli noctus cum serenum erit, aperis: necessum sit. Sed hunc Crypticum transitum T ccio adhuc certis forte causis imperfectum reliquit, cum etiam per se non admodum sit necessanui In meditullio huius Cryptici apparatus, exterius supra ipsum mori culum Hypocausti laquearia ambientem, solebat Tri iam habere Mercurii quandam maginem ex Orichalco fusam, quae ad imitationem cuiusdam sto manae antiquitatis solertissime facta erat, adeo ut omnium membrorum xenti proportione' dispositione huic vix similis facile obuia sit; quae etiam Vt ut paulo altior viro cubito erat, Mechanico Automato inferius substra 'insistebat, ut per soc, cum uberet, in cyrum, quasi spontaneo motu, c*' uolui posset. Hanc autem fusilem Mercuri hia aginem Illustrissimo Princ pH, I vii, Duci Brunsvicensi, Triae iam iuxta eius petitionem: quo illi haec Imago plurimum arrideret, cum ipsum Vraniburgi Anno is inuisseret, dono dedit cuius cum saltem modulum sibi vicissim concedi, ' ad instar eius per idoneum artificem alium fundi cura repos it, semel a q Ium per iteras expetieru,nondum impetrare potuit.
305쪽
A et eorum haec est breuis Descriptio praecipuorum Instrumentorum N bilis viri T riuo ira Arix, quae partim in Arce Vraniburgo, partim in Cryptico Obseruatorio extra eam disponi curauit. Suntq; numero XXVIII hactenus absoluta, quae non saltem indefessis laboribus, magnaq; constanti diligentia ab illo aliquot continuis annis per varios in liunc sum D stentatos Artifices Mechanicos elaborata sunt, sed insuper aliquot millium Aureorum insane plurium, quam credi facile possit, expensas constiterunt; quas tamen ipse non magnopere reputat,cum in vilioravi minus durabilia, nec 'sq; adeo uniuersaliter(modo omnes recte caperent utilia,maiores ab alijs saepenumero profundantur sumptus Verum enimvero haec omnia ea,qua opus erat accuratione, describere, atq; per omnes partes explicare, quo illorum compositi, usus undiquaq; intelligi possit, magis ardui foret laboris,
parpauci etiam inter eos, qui Astronomi haberi velint, hoc aevo, quod dolendum est) reperiuntur. Sin autem omnia debito modo, quo ad fieri pocm, explananda forent,utiq; integro volumine opus esset, ita ut per Inuentionem, Fabricam in sum rite singula exponerentur,adiunctis quoq; omnium Instrumentorum debito modo delineatis Iconibus. Hunc autem Laborem
ipsemet tam es o, cum ab aliis grauioribus Stud ijst exercitiis consuetis vacarit, optime atq; aptissime in Opus deduceres nouit, iustinet. Interim tamen 'anc qualemcunque indicationem non otiosam aut inutilem fore confido, quae etiam hac Latina versione uberius dilucidius multa explicat, quam prius apposita Teutonica expositione praestitum est. Haec igitur de iis hoc tempore: loco per me ipsius Tu cum Niri Amanuensem indicata suffciant. Superest ut nunc delineationes, disiciorum huc spectantium oculis subijciantur,idq; tam quoad eorundem Ortosraphi- qm, quam Ichnographiam, prout fieri potest, in plano repraesentatam, ubi primum maioris Domus,quae in medio Arcis patet, des gnationes utraeque,&erectae, videlicet frontis ab altero latere,&areae iustem iacente fundamentali l delineatione exhibebuntur. Postea idem utroq; pariter modo in E RG o extra Arcem in colle disposito, Moriographice, Ichnographice praestabitur tum quoq; in aliis quibusdam, adiecta singulis, prout locus patitur, succincta explicatiuncula Sciendum insuper,quod STELLA nu Rcu Millud etsi paululum extra arcis moenia in colle quodam fundatum sit, uti ex praedictis patet tamen per ductum quendam subterraneum instar cuniculorum huc e Laborat xio pyronomico transitus aliquando patebit, T Immo Ni,prout opus fuerit, i permittente' At quoniam oblonga huius subterra nec viae Crypta non- absoluta est, eam non pluribus indicandam duximus.
307쪽
A D. Orsentalis ex Ionico C Dorico opere composita. B. Crenaeulvina niuri P. rapis fundamentalis, quem posivit rigam Galli . Q H. Fenestrae cellae subterraetc. camerae pro hospitibiu Sunt uersu occasum duae fumis M. Mi eum eum Bibliotheca L. Laboratorium ch mic subicri anc Errotuitam continetistis uaria foris nacta arti pararice destinatas L Formen per quod demittuntur c rbones pro boribu Dronomicis. Z Lella subterrane pro reponendi ligni coquina. . camer uocata rubea et camira flava octogonalis E camera caerulea Histribus restondet ucros Occam Im coenaculum maius aestium uiridi color et herbarum picturis exornatum, unde nauium estiuo praeterim tempore praeternauigantium ingensim erres prospicitur. X. Fenestrae, periori contignationis. O. Obseruatorium maius Meridionale aliquot in signes et maiores machin As roimmica continens P. Globus uolubilis, i imponitur, Eruinentum inter ob eruandum dissantias Stesiarum, huichimilis uersus Occasum respondet ca Ambitus octo omnali, in quo situs est Globus praedictu . N. Obseruatorium minus Neridionale Arinillo is quatorias habens. V. descensus in Laboratorium, et ascensius in Obseruatorium R. obserauatorium murus Septentrionale aliquot etiam magnis Instruinentis rcfertum S. Obseruatoriem nisi septentriones alias Armillas aequatoria capitiis T. Alius Globius uersatilis imisponcndi Sextantibu inseruicus,cui etiam uersu Occasum similis respondet. In loco autem sumpcriore is rus domus .ubi fenestrae rotundae uisulitur, Octoria cubicula sunt pro Studio is i.Sue
prema camira octog matre proxime infra cuspidem domu , ex qua iidim patet prossectus, habens in circuitu ambitum, quem Gallerιam uocarit upra tectum. I . Structurae octog tales,in quibus imagates,cxcisae q. Anni partes referentes,conspiciuntur CC S lcm camini
in unum cinentes uersus Austrum, et uti septem,crsus Boream, ubi omnes camini totiustium distinctis concurrunt. N. Horologi cuius campana S. superius pendet A. Pegarum I auratus, qui uersutili indice infra tabul tu supremae Camerae hicndit unde uentis irent. ibis alius iidex in eodem celitro uolubili horasmonstrat Tillis est exicrioi scit domuis ab Oriente tu ab occasu pectetur.
Ianua Orient sc occidetit m Transii usu ad angulos rea
quartum uolubilem rotans qui aquas hinc inde cum Iubet aculatur. D coenaculum h ber,
num EFG camerae pro hospittibus L. Gradus pro ascensu insuperiorem conteriationem HLoquax Putcus o ulli proafundus artificio h datico scrin 'rens, et aquas per siphones
308쪽
309쪽
Domus praecipua in ipso medituato totius capacitati extructa, et per quatuor latera equula quadratum scientia A mundi plagas exactifim vergens, ita ut duae turrisclita Meridiem et Sepicntrionem , ambae uero ualuae ortum C Occasum exquisite ripisciant. E. Porta Orientalis opere Rustico C Tuscano composita. D. Porta Occidentalis coaedem opere eladorata. Habent autem buri portae superuis duos canes maiorcs Anglicanos excubatores in conueniente domuncula, in undis aduentantes latratu indicent, et simul se peritis cmeras pro peregrinis. B. Ojicina dipographica maioris domus Idaeam parruma foram quodammodo refcrens. c. Domuncula pro ministris,etiam maiorem donim, si adfronistis icia et quaedam alia repraesentans. FInterior ualli facies G. Exterior cilisforma cum suadi possitione. N. Qitatuor uiae uersae ambas portas Cy ut rarus domunculam dueentes, quae in ' mundi plagas adam: in exeurrunt. O. Quatuor ianuae hortor . M. Perguta quatuor in illi hemicircularibus uallis moenitatis gratia, j ositae L. Horti crbarum et foram. H. Horti arborum uari gencris numero circiter trecentarum. Atq; haec est totiug capacitatis e scriptio Habet autem ualliumbitus figurkm quadratam in medio Semicirculari intertex tum,ut in anteccdcnte designatione patet. Singula uero quadrati latera continent pedes o Q. crafitie ualli fundamentalis es as pcd Altitudo emeta ped Diameterier Scmicis rumtiri ualli interior est pet circiter so Domin ipsa in medio sita, mae etiam exacte quadrilata est, habet in singulis lateribus circiter pcdcs, Go Altitudo muri s s. cd: Turres uero roa tundae LMeridie Cracpicntrione appostae habent, et r. pedes in diametro, quibu ambitus exterius adhaerentes addunt pesscsrio Porticu ab Oriente et Occidcnte inferius quadrati
habent is pedes in quolibet latere Tota altitudo domus a terra superficie usq;. Pegasum supremum est pedum Is Domus etiam ipsa, quaquaucrsum patet,' pogaeaadbc aediis ficia,quori profundita erum pedum duodecim. m. et quaedam alia sunt infra haec Ista xcro subterranea cum sint non hic repraesentantur, situ multis constent discriminationibus, et in uarios usus ordinata sint, quae etiam magnis sumptibus ericae non minoribus, quam superior domus pars quaesunt a terrae planitiem extili, ac sub dio pulci, consecta sunt.
sTELLAE BURGI NEVE OVUNT ICEN PLICATIO. Portalem Ionico opere compositaem,per quod fit defeensus in copia butus Obstruat et duperlitu habens tres Leones coronatos fabre excisos,et hic ad lapicci Porph arios,qui inscriptiones conuenientes exhibcndit rotundum laquearim, si quὴφ pocalis um, in quod undi die r pti ingressi patet cir pta in qua Armilla MDatori em orta ob centur. D c, dipta Iadrant cm magnum volubilem, appellatum continens. E cruta inva Armissi. Zodiaculis. Dcroepta in qua magnum Quadratum Geometricum chat scura internis Quadrantem continens, cxistit aci dis talibi Sext in Quadrimbitalis deponitur ius o C Globo eonuolubilc Haec quoad cr ptas ipsas breuiter indicata sint 'itcriorum I ca io rum partim supra indicata pari, suo loco manifestani usi pycilite, rit.
310쪽
ORTHOGRAPHIA STELLAE BURGI EXTRA
ARc En RANIM SITI. Exter ut in aerea huius rapaeitati, STELLIE BURGI cI eos nae lapideam ira 'trinq; ad Ortium et occasum di positae, quibus timi eguia Ptolimaice in ponuntur, i iii
Armisi minores portatiles,qu ndo requiritur, suspenduntur. V NU Globi fulciri sui ei bentcs, et in dicta area noniumquam dis possiti, ut ijs Sextantes ad quemcunc Stetur flues eo iurandum reclinentur. Immensa apidi et rotunda,QuaXranti portatili, et minoribus Histrum ntis mea, tim opus furarit,eon 'tuendis, ut obseruationibus commo serui uim inita. Relma ocliuiusus intelligine considerator cessam duertet,