장음표시 사용
251쪽
Pros. M. Giessensis, in responsoria epistola ad BARTHOLINUM de lymolia, R OLFINCK Profess. Ienensis in tractatu de conis
de cap. 22. G E R. B L A S I U S D. M. Anasterda mensis in consi ent. super Vesting. HORNIUs Profess. Lei densis in variis seriatis anatomicis, scΗENCRI Us Prosesi Ienensis de sero san guinis c. q. CHARI ET ON RegIs Csiroti Britania. Medicus, de oe conomia animaliuia i cap. 9. de lympliae dii stibus, quibus sutura calculum etiam addidit B ARTHoL1NUs ipse, in defen-s1one vasorum lacteorum & lymphaticorum contra B iolan. cap. d. dicens: in fetibus , vitulis exploravit O. R IJ D B. qui magno conaris, haec vina exausit. Tertio vasa seros a diaphraginatis, costarum, colli, quarum situm in animalibus, eanibus videlicet di fetibus hic demonstrare animus est.
Quae omnia, quantum arti nostrae Utilitatem ac momen tum asserant , clare eXprimunt dubitationes ac hallucina tiones majorum, qui hac in re , clarum veritatis lumen nescientes , multa imaginatione Concepta, pro veris receperunt. Ex male enim habita dispositione seros humori; in investiganda causa proxima hydropis, quidam omnem oristum hepatis imbecillati assignarunt, quae communis multorum fuit sententia; alii ut PARACELSUs. sal aluminosum causam hyiadropis; alii serum per vas breve transire in lienem & ideo bi
bulum dicebant ; alii ex arcitaeo renum prOVenire contendebant, alii aliter, conjecturis freti incertis, in tot abierunt senotentias. Proinde operae pretium nos facturos existimam iis si quantum aetas, quantum intellectUS, quantum memoria fugia gerit, serum in genere, ac QUΘedam horum vasorum exsculpiatorum in specie , examinanda aggrediamur, confisi ausilio
Dei, quem imploramus, ut ex suinina sua benignitate, liisce nostris laboribus annuat. Sit itaque.
252쪽
Id imorem hunc, intra haec vasa, contentum, paulo accuratius consideraturi, appellamus serum, partim ob similithidinem, qua cum sero lactis gaudet, diaphanum enim dc aquosum est; partim ob generationem: nam ut in ferinentatione lactis, pars crassior vel caseus, separatur a subtiliori reliquidiori; ita etiam in eligatione naturali ventriculi, pars magis crassa & terrestris substantiae, mandatur per intestina ad excretionem, pars autem selectior re tenuior cum chylo in- ingreditur vasa sua sibi destinata. II. Alias varie serum sumitur, interdum pro humore
tenuiori, intra venas, sanguini commixto,& per venae sectionem extrava salo, interdum pro sudore aquoso, ab animalibus hominibus transpirante, interdum pro colluvie occupante hydropicos, interdum pro urina dc lachrymis, & hoc non sine causi, cum videamus hos humores, non parum aD initatis inter se habere, ut appareant haud incommode ex eadem materia, s c. tenui & aqueo humore oriri, tamen inter se disterre, prout vel cum variis particulis saliis, sulphureis, terreiS commixti, vel a variis organis recepti Ec delati fuerint, unde serum varias acquirit denominationes, quod & Riolanus testatur cap. 27. lib. a. Enchir. Analom. u cum, inquit, δε-rum esse credo , quod pro vario corruptionis gradu tinctumo tu biliosium, modo virideus lividum atrabitarium, mois lacteum appareat. Serum dicitur alias, nunc serosa, nunc
aquosa humiditas: jam serosus humor, jam aqua seu lympha,
a Generoso HELMONTIo latex salutaris audit. III. Serum hoc nostrum prout in vasis suis servatur. coloris est eXpers, tenue, limpidum atque pellucidum, quando nimirum naturaliter se habet, & consortium humorum fugit.
Salsum illud esse gustaviinus & percepimus, quia illud in alimentis suscepit. IV.
253쪽
tam certe iron potest. Verisimile est variare illud pro agentis patientis conditione varia. quantitatem ejuSCertam & cognitam habemus, non admodum paucum esse, evincunt necessitas ejus in corpore & utilitas. Sanguis accenderetur nisi frigore dc madore humoris nostri ille subinde restingueretur. Hinc ex illius defestu, experimur febricitantiuinaestus immedicabiles. Hujus consumtione hecticain introduci author est HIPPOCRATEs comment VI. aph. XII. V Quod ad temperamentum frigidius ac humidius sanguine est. Sub antia autem ejus tenuis est. omnesque Cibtilitate humores praeit. Nam nec singuis adeo tenuis substantiae est, quanquam angustillimos transit meatus. Chyli lubstantiam subtilem esse, docent lacteae, eo ipso seri tenuiorem esse demonstrant. VI. Materiam isti suppeditant, cibi & potus multam se in rosam & aquosam stibstantiam habentes, fructus nempe αolera ut fusius ostendit sANNERT. in instit. ex quibus eXtrahitur serum in ventriculo S intestinis, atque una cum cliylo cordi transmittitur, dehinc cum sanguine, per arteria8, ad reliqua viscera ct membra pellitur, quo per poros tunicarum quasi transi Ocatur, praecipue ubi cavitates, aut porosi viscera reperiuntur, ibique collectum a minoribus ramulis serosorurn vasorum, nec non glandulis, ac jnde ulterius, per majora Vasa serosi, ad vesicam lacteam dc ductum cliyliferum mittitur, unde cum chylo mixtum, iterum ad cor revertitur. VII. Hinc apparet serum, quatenus corpori inservit, at que cor toties permeat, non aliter ac fulguis, de novo ad idem remeat, excrementum vix dici posse. Nam non vide-mUS, qua ratione natura hoc excrementum , si eXcrementum esset, suo cum detrimento retineat, quae alias de noxii expulsione magis, quam de proficui receptione est sollicita, potius Tom. VIL H li itaque
254쪽
itaque illud ad vessica in urinariam, renes aliaqUe organa eX- crementis evacuandis destinata protruderet, quam ad cor remitteret. Nec perpetuus error esse potest, cum natura non
perpetuo aberret, id quod pulcherrime demonstrat HELMONΤ. VIII. Est proinde serum gratus ac benignus corpori S lau-
nor, in necessariiun sanguinis & chyli, tum vehiculti tu, tum portium omnium humectationem & refrigerationem, a natura productus. Inutilis demum censetur, cum per peculiaria vasa, renes dc vescam secernitur, vel per carnes forma sudoris, vel per nares & oculos &c. vel denique per insensibilem transpirationem, secundum sANCTORI UΜ, vel per satus ructusve ejicitur, & hoc nomine excrementum dici potest. IX. organa, quibus hic humor includitur, pnaecipita sunt haec nuper reperta vasa , quamvis nulla fere pars corpOris sit, quae puncta serum non reddat: haec autem vasa vel oriuntur in hepate, musculis abdominis, circa vasa cruralia, in sterno, peri cardio, circa Oes phagum, in corde, pulmonibu S,
inediastino, ligamento suspensorio liepatis, ventriciato, liene, estibus maris, foeminae, utero lumbis, quorum ampliorem descriptionem cum suis figuris videat benevolus lector intractatu authoris, Heidelbergae edito ; vel circa linguam ct glandulas colli, in diaphragmate, ac inter costas ortum
suum ducunt, quae in conspectu & praesentia Dia. THOMAE DEEs Batavi M. D. mea aliorumque nuperrime ab authore inventa ac saepius demonstrata sunt, quorum delineationem explicationem ac figuras, candidus i ector, sub finem disputationis, inquirat. Haec omnia vasa vellunt illud serum, quod ab omnibus partibus, a quibus derivantur, exstillatum quasi trans colatum , exprimitur, inque vesicam lacteam illud transfundunt, & hunc cursum observant illa vasa , quae sunt infra diaphragma; illa antem vasa, quae sunt supra diaphragma, . suiuia serum ductui ctylis ero committuut, neque varie in his
255쪽
ce d stibus circumfertur, transeundo nempe in aliis a lactea ad partes & in aliis a partibus ad lacteam ut LUDOV1 Cus de B1Laes invasis serosis hepatis credidit, nimirum serum serri per vasa, a vesica lactea in hepar putavit, quem motum tamen valvulae eorum omnino impediunt. Manifeste vero ab hepate in vescam movetur, quod ipsi per clari T. Dia. Doct. H o F V EN I u Μ, tu publica sectione Roterodami instituta, ex au-llioris inventione , demonstratum est. X. Ust s non mediocres praestat, quamdiu in venis &vasis continetur, commune alimentorum sub chulo sanguineque comprehe/forum vehiculum existit, dum scilicet a ventriculo &intestinis, in suos aquae ductus & lacteas, ab iis in axillarem
venam, ex illa in cor, a corde in Universum corpus per arterias transit, & dehinc aut expurgatur, aut circulo absoluto ad
XI. Praeterea etiam ii sus ejus consstit in humectatione refrigeratione ; non aliter veluti in artificiosis elixationibus. magna humiditate Opus est,ne res potius assentur,quam elixentur: Ita in naturalibus coctionibus, magna humiditatis copia cum alimentis debet permisceri, ut irriget membranas aliasque partes, praesertim musculos, qui ex continuo motu incalescunt,& ni aquosa haec substantia adesset, exsiccarentur, ac ob ariditatem, ex frequentia actionis immoti persisterent. Ita febricitantium fauces exarescunt, ex hujus liquoris defectu Exabsentia etiam hujus humoris praestantissimi, in febri ardentissima, vidit Romae BARTHOLINUS cor tora Ua Ium, ρο- ri tosti insar , absque ulla pericarii aqua. Neque ossium syntaxin, articulos, articulorumque cartilagines deserit, illas enim madore suo lubricat, motumque promovet. Hinc patet hunc humorem aestuantes humores coercere, sanguinemque madefacere. Neque ipsis porro alvi feeibus himiectandis deest, quandoquidem dc ipsae humiditate quadam indigent. H h a Prae-
256쪽
Praeterea etiam molicationem alimentorum facilitat. Etenim quam primum ori cibus immittitur, illi diluendo inseruit atque attenuat, postea in Oesophagum detrusus, 1 unile alluvie infectus, eliquationem &elixationem, mediantibus fermentatrice& concoctrice s cultatibus , expeditiorem nanciscitur.
re, qu od gustum & vocem suavioresn reddat, qutas facile quivis eX jam dictis eruere potest, ideo ne limus adeo prolixi , eos sicco transimus pede, atque ad seri in corpore alterati O
XIlI. Serosus hic luimor pro varia dispositione ct mixtione varias alterationes induit, ut non immerito signum simul & causa corporum tam salubrium, quam insalubrium agnosci queat. XIV. Veteres, in indaganda vera causa hydropis, intenti, hepar omnis livdropis auetorem statuebant. Dicebant enim ab eae igua hepatis intemperie TMngmriten provenire, quae est cum Venter flatu turgens, tympani modo tinniat; a majori A ten, quae ab utris similitudine , quod illa capacitate, tanquam utre, aquosus humor concludatur: a maXima Leucophlagmatiam &-procreari, quae Uni Vers Una COI pia S, pituitoso dc seroso humore turgidum , occupant, Et hoc exinde quod liepati, in sanguificationis opero, stipereminentiam dc potestatem qhiasi regiam adscripserunt, ac illo laeso, omnem colluviem serosam totius corporis oriri; sunt praeterea aliae dive ortam sententiae, quot fere authorum capita, propterea quod nemini illorum, vasi liaec serosa videre contigerit. XV. Non inviti ergo nos ab eorum sententia recedimus, freti ἀυτι ι α apertorum cadaverum declarantium atque demonstrantium , naultis in Jocis, illaeso liepate, hydropes eontingere, teste BARTHOMNO cent. 3. Hist. 83. & Cent. I.
257쪽
ubi dicit, in Anatome Odropicae intestina omnia ad dextrum hi pochondrium fisse desimVa, hepar autem a nativa bonitate nihil defecissiti Proinde nullo saepe in jecore vitio,
livdrops observatur. Saepe TeneS, nae senterium, reliquas inepartes videmus ab cectu, ex seroso lum rore laborare, jecore florido. Deinde etiam ex particularibus livdropis si ieci ebris certorum locorum angustis terminiis, definitis, pote si probari hepar non semiper aliaci: cujuS modi alffectus existunt in ca pite, thorace, scroto, utero dic. idcirco non semper dependet a vitio liepatis, sed potius restagnat in istis partibus aqua ex obstructione vasorum, prope suas proprias glandulas sito, rum , quae Vel ruptis aut quovis modo religitatis vasis se pros indit, vel sudoris in modum transvehitur, quod clarissime patet ex bina observatione authoris in tractatu de vasis serosis cap. 4. & 9. Hi tamen particulares hydropes non infrequenter in univertatem degenerare iolent, & tum forsin etiam hepar afficitur.
XVI. Hisce itaque praesuppositis, dicimus serum nos strum dupliciter, vel in excessu vel in defectu: quod& AiPPOCRATIS innuere videtur aphor. 16. comment. 3I. In exc4 u iterum, triplicater, per ανας ριωσιν, διαπηθησιν quod contingit, quando aut copiosius generatu T, RDimio potu, aut alimentorum frigidorum & humidociam copia , plurimum substantiae aquosae ct serosae in se continentium, seu vitio essicientis, nempe ob praeternaturalem partium dispositionem, vel quia non sisiacienter evacuatur, aut obviarum, praecipue vasorum serosioriana, emulgentium, G- reterum obstaculum ec obstruestionem. Potissinium fit hoc ob intemperiem partium, tum principum, tum minis rarum, ehyli fidationi & sanguificationi destinatarum. Huc etiam referri possint fluctuationes, ventris murmura dc colica passio, qui assectus ex sero ebulliente oriuntur, inque flatus attollun-
258쪽
ttir, unde fel oues creberrimis flatibus vexantur, oriturque hincliteratorum mastix & malum familiare, a flectus itypoclion-driacus; neque ineptus censetur hic humor, cum salse dinem plus justo acquisiverit, scabiem, pruritum, tandemque scor-butum progignere, causastibes , quod varias alterationes demutationes suscipit, ut nunc forma aquae, nunc vaporis subtilis , nunc salis erodentis & penetrantis appareat , atque hinc inde facile in omnes corporis partes penetrat, s cmoveri aptus est. Varia praeterea genera tumorum producit, tum sic. ille humor, vel excidit ex osculis arteriarum, Vel cum defluit per interstitia a Dusculorum & cutis. Multorum adhuc sumpto matum fons existit, quae possunt e practicis peti XVII. Deinde etiam defectu peccat, propter nimiaS evacuationes per diarrhoeam, diabeten, gonorrhaeam, Vomitum, fluxus muliebres, sudores similesque fluxiones, quae corpus eXtenuant, emaciatum atque aridum reddunt. Hinc aliquando putredinum, aestuum atque febrium incalescenti uiuorigo exsurgit.
XVIII. Multi porro sunt morbi, qui in hydropem degenerant ac terminantur, sic enim asthmatici, phthisici, splenetici, icterici quaternarii & scorbutici in hydropem ut plurimum incidunt. Atque sic pro ratione instituti, de hac materia dixisse susticiat.
v mlibet humorem, a quolibet elui medicamento purgam te, probabile est.
259쪽
s. Merito improbantur medicamenta quae immodica variorum combinatione farragine constant. I. Interdum de cluni venarum motus refellit sanguinis η. Pos venae sectioncm male somnus potus omnino prohi
s. qui vinitum sudant , parum me iunt. K. Surdi ab ortu plerumque etiam muti sunt. SecBo caesarea in utero, citra medici famae jacturam, adminis1 ari potes.
A. Ρars' duetus chyliseri circa axillarem. B. Cor peri cardio inclusum. C C C. Pulmones ad dextram partem thoracis reflex D D. Arteria aorta cum suis ramis ilitercosialibus. E. Di aphragmatis parS. F. Pinguedo ac glandulae cordis pulmoniuraque. G. H. Glandulae parvae, per quas vasa serosa Issi
III. Uas a serosa orta eY pinguedine & glandulis cordis pulmonumque, ac indue una chyliserum inserta. Κ K. I tinctis vasorum serosorum intercos latium. L. L. Ductus chyli ferus. m. m. m. m. Ramuli intercostales arteriae aortae. n. n. n. n. Vasa serosa intercessalia, quae serum thoracis ac musculorum intercosialium excipiunt, atque per truncum K deserunt in ductum chylis erum A. II. Figuri
260쪽
A. Pars Venae cavae adscendentis. B. Pars asperae arteriae ad deXtrum retrastae. C C. Venae cavae rami axillare S.
D. Glandula ad axillarem venam dextram sita. E. Vas hujus glandulae sero sum. G. Vena jugularis sinistra. H. ramulus hujus venae ad linguam tendens, III. PP. vas, serosa colli.
M M. Ramuli venae h. Ο O. Vasa serosa, quae ad musculos sub linguales oriuntur, atque suum serum utichini per vasa II. R. P. P. in venata axillarem sinistram. A A. pars diaphragmatis. B. Oesophagus ad dextram revulsu
DD. Venae diaphragmaticae. E E E. Vasa serosa di aphragmatis. .F Trunctis eorundem vasorum. 11. Tuli F. Vena jugularis deXtra.