Miraculum naturae, sive, Uteri muliebris fabrica :

61쪽

eo pede procedunt, &in perscrutandis dictis partibus occupati sumus,factum est,ut λ. v mme proponerem,structuram venarum & arteriarum beneficio injectae rubrae vel virentis cerae detegi posse: cujuS rei cum in arteriis eXperimentum fetacissemus , momento oculi citius omnem earundem plane

admirandam, & plus quam artificiosissimam structuram perspicere nobis licuit: & hinc accurata illa harum partium descriptio profluxit, quae in prodromo D. Uan Horne videre est. In vermibus & erucis, quod genus insectorum maximam

artem humidissimi corporis est, commodissimam semper

anc operandi rationem deprehendi: quapropter Vivo etiam adhuc D. van Horne hanc agendi methodum me publice propositurum in meo de insectis tractatu promisi: &omne artificium in eo consistit, ut facta circa finem caudae apertura expressisque intestinis, cutem erucae intestinis vacuam,immisibin aperturam sphonis tubulo, liquefacta cera adimpleamus. Caeterum ut quam accuratissime omnia exhiberi possint, duabus Opus est erucis, duobusve Vermibus aliiS, quorum hunc a capite; illum a cauda aggrediaris. Sed de usu & utilitate hujus rei alibi pluribus : & certe haec aliaVe ejuS generis non ipsi modo D. van Horae, sed aliis quoque amicis ingenue exhibuimus , & inter illos D. de Grae , Cui anno claΙIcLXIII. non pauca in anatomicis curiosa demonstravimus, ut ipse in tractatu suo de usu bonis fatetur: & usque adeo haec ipsa D. van IIo 'placuere ut cum evidens eorum utilitas esset, ceu liberalis, curiosus,& prudens Μecaenas, omnem mihi opem liberaliter promitteret, perficiendis quae ex usu vide

bantur.

Nec verbis defuit essectus. Etenim, cum sumtus omnes in se reciperet, & quaecunque a me parabantur sedulo & cum cura asservaret, liberum mihi ad intima anatomiae aditum patefecit; hoc solo contentus, quod haec omnia quandoque in publicos usus redundare posse videret.

62쪽

Nequeo mihi temperare, quin liberalitatem ejus in in toto randis sumtibus adducto aliquo specimine depraedicem. Follem , quales fabrorum , duplici caVitate instructum paraham, quarum altera aerem excipiebat, exceptum altera efflabat. Extremitati ejusdem tubulus oblongus , cochlea adstrictus, adponebatur, quem globus aeneuS excipiebat. duorum capitum magnitudine Tubulus ille. in corpore globi intres vel quatuor alio Sminores tubulos abibat, qui orificio suo

internam globi superficiem attingebant , & aerem a solle acceptum porro in globum deducebant; ab altero globi latere

tubulus aliuS erat, qui exceptum eundoin aerem emitterer,& cui diversae magnitudinis & capacitatis tubuli alii cochleae beneficio annectebantur. Universam follis molem ligneus tripes sustentabat, ut transferri de loco in locum posset: &nedum in opere eramus, huc illuc Vacillaret, adjecta erat lignea cochlea, cujus beneficio ad inferius & superius tabulatum astringebatur. Quod si jam ollam ignitis carbonibus repletam globo submitrereS, quocunque aer expressus ferebatur, omnia exsiccabat; ut jam sudorem commode excitare hoc instrumentum posset: adeoque ipse D. vo Horne de eodem insua introducitione ad burgiam, parte altera secl. 2. par agr. S. Ad imitationem Sanctorii inquit excogitavi aliud instrumentum,solgem nimirum, se longo tubo donatum , in cujus medio globus fleti rotundus , qui igniri debet. Transmissu1 per hunc globum S calffactus aer homini in lecto decumbenti, laxiori, se undique clausa subucula incluso, commodi sime X citra lipothymia periculum large

sudorem provocat. Atque hoc ipsum instrumentum etiamnum apud D. a Fri=sbem, ceu pie defuncti haeredem, videre est. Longi sermonis res esset, cuncta exequi velle, quae in anatomicis, sumtus suppeditante D. Uan Horne tentaVimuS, &quorum ego ut director semper fui, ita magnam partem designationum eorum exhibere possum: quare his missis, re debita liberalitatis laude prudenti huic nostro Meca nati assignata, ad alia pergimus. Detecta,

63쪽

NOTAE IN PRODROMuM sDetecta uti antea diximus, arteriae spermaticae fabrica, advenas, vasa lymphatica, Vesiculas seminaleS, aliaSque partes accessimus, & examinatis virilibus tauri partibus, muliebres

examinare carpimus. Primum in quo industriam nostram exercebamuS, uteruS muliebriS erat , in quo examinando cum tubas Fallopianas conferrem cum infundibulo avium, &cornubus uteri in quadrupedibus, quae OVa habent, qualia sunt, chamaeleonteS, ranae, lacertae, salamandrae aquaticae, &plura alia , quorum nonnulla ViVipara sunt , ut lacertae,ciisquirere mecum caepi, essetne aliquod in mulieribus ovarium , vel quid aliud ovario simile. Etenim cum testiculi

mulierum , si structuram eorundem respiciaS, magnam cum aliorum animantium testiculis convenientiam habeant, &via, qua semen ad uterum deferatur, careant; nec tamen eo minus Anatomicorum antesignani Vol erus, Αοiter , Beserus, aliique vesicularum, vel glandularum , semine repletarum, mentionem faciant, ubi exitus nullus patet; tandem D. Uan Horno rex Ea mecum sensit, Vesiculas illaS, quaS nOS ova Vocabamus, po Tulin Fallopianas in uterum deferri, idque ob praedictam convenientiam tubarum cum infund1bulo , o Viduini &o cornubus uteri aliorum animalium, nec non piscium Scinsed torum quorundam. Interim dum ita in opere eramuS, Vaccarum quoque Uterum, cornua, Vel tubaS, ' ova examinando, deprehendimus, ova illa cocta instar album inis ovi gallinacei concrescere, uti postea Νobilis. Viris D. a Beuringen S D. Six demonstraVimus. Atque haec omnia, ea, qua sese offerebant ratione, ego non annotabam modo, sed designando etiam adumbrare con bar, quas designatione S, quod omnia mea cum amiciS communicare soleo, D. Doctori Siaco, tunc temporis designato Profeskri Leidensi. sed quod munus ille subire detrectabat, ceu amicorum praestantissimo ea lege Amstelae damum transmisi, uti ne cuiquam illas ostenderet, easque redeunti mihi redderet, F a. suturum

64쪽

futurum scribenS, ut D. vis Horne illas certis thesibus comprehensas, ' ordine descriptas, publici juris faceret, adjectis sub finem epistolae piis votis , quibus eidem D. Stiri in expeditione alterius muneris, quod ei post D. Delmanni obitum deferebatur, fausta omnia precabar: ad quae Vir humanissimus statim ita rescripsit:

Amicissime Domine:

Literas tuas, quibuΙ mihi omnia fausta precaris, tam multa nova S bona transmittis, accepi. Faciam EZis ut petiy, nec tantuim non divulgabo, sed etiam nemini monstrato iust ei tantum , cui tu cupis, quem iam, ubi tu verbo indacare detratus fueris. Se quando D. van Horne de illis sortiet , quiae receni sΘ vel theses co cieti Certe dellam te nihil a me Isiorum , velomnia de iis loquor, quae ad testiculos pertinent) scripsis es, vix enim sero earum rerum stim, addo ω famem. Vale amicorum optime, ae optimorum amicis me.

XIV Dec. Anno. MDCLXVI.

Sed enim absolutis a me, uti dictum est, his delineationibus, uterus muliebris nobis anno cIo IIcLxVII. oblatus est, cujus Venae & arteriae cera ex praescripto artis repletae, R debito modo praeparatae, mihi occasionem suppeditaerunt, accuratam illam, quam Vergente anno cla II cI XXI. edidi figuram, delineandi,& praenobili Viro D. Alicolao Tulpio, Consuli urbis Amstelaedam ensis dignissimo dedicandi. Et hic ille uterus est, de quo prodromus D. Uan Horae loquitur , & qui

funesto casu ita male acceptus est, ut reliquiae ejuS ne umbram quidem uteri referrent. Praetereae ex re erit notasse,

delineationem illius uteri factam esse cum adhuc madiduS,& cera recens in madentes venas injecta esset, quod diversam ab exsiccatis uteris faciem exhibet, ut in quibuS venae & arteriae multo magis conspicue apparent : id quod in reliquis duabus figuris, quas hic exhibui,& quae uterum plane siccatum, actum demum cera prsparatum exhibent,facile apparet. Interim

65쪽

NOTAE IN PRODROMuM Interim inter alia rariora apud D. a Friesbem adhuc exstat tuba uteri, cum alis vespertilionum, nee non Vasa spermatica alterius uteri cera praeparata. Ε Contra in meis manibus

est arteriaspermatica masculini sexuS, optime in prodromo D. van Horne descripta , cujus arteriae ipsa etiam capillaria vasa cera viridi repleta sunt. Venarum, quae ibidem describuntur, aliquae penes me reliquiae exstant, nec non delineatio illarum partium, quae aliquando forte in lucem prodibit. Omnibus probe examinatis petii a, D. van Horne, ut theses inde conficeret & praevio hoe examine, nec non quibusdam circa genitalia virorum denuo perquisitis observationes nostras ederet : & quia cum doctissimo D Nicolao Pechlinio, Medicinae tunc Studioso, nunc Medico celebri,&tractat uo ἁγurgantibus notissimo, non exigua mihi familiaritas intercedebat, ab eodem, consentiente D. van Horae petit,ut in thesibus his

defendendis respondentis partes in se susciperet, quod ille lubenter admodum & perhumaniter mihi tribuit. Nec vero hic praeterire possum , me rebus sic stantibus,

cum promotionis meae causa Leidae haererem , figuras meas Clarissimo accuratissimoque Philosopho & Professori D. de Rari, praesente D. Slado exhibuisse, &observationum nostrarum mentionem fecisse. Sed quae rerum humanarum inconstantia est, magna haec

consilia, moriente D. a Horne evanescere necesse fuit, nec prae

ter profomum S pauca aliquot scripta de tanti Viri manu qui C, quam superest. Ipse etiam prodromus usque adeo festinanter

editus est, ut arteriam spermaticam non nisi in bobus examinare potuerit. Ergo, utut praedictus D. van Horne certo decre

verit observationes nostras publici juris facere, & fama ea rundem jam ubiq; percrebuisset,atque ipse etiam ego D. Disse merbroe io Uultra iecit D. de Graj Delphis, nec non Amstelaedami pluribus id indicassem, nihil tamen essemim est : quod fortaste D. de Graefoccasionem dedit, nisi si memoriae lapsu

66쪽

3 J ori. SUAM MERD AMIid factum est, ut, diceret apud D. van Horae altum de his silen tium fuisse; cum tamen D. D. IVannema eri, D Guequier, D υ der March, nec pauci alii contrarium testari possint, & figurarum nostrarum partem non semel viderint. Nec vero destiti, ex quo Leida, decesseram, & D. Pechlinium in Italiam abiturum cognoveram, D. Uan Horne serio monere, ut vel theses, de quibus inter no S actum erat, perficeret, vel brevem quandam descriptionem una cum figuris meis ederet: sed omnia in cassum; ut jam sussicere D. vau Horne videretur, Omnia, eo quo diximus modo, examinata, &praeparata apud se delitescere. Interim, ut aliqua ratione mihi satisfaceret, mense M o, anni cΙolacLXVII. Leida Amstelaedamum, ubi paulo ante nos inviserat, ad me scripsit, eo qui sequitur te nore; udam ex hac ejusdem epistola , & subsequentibus aliis quivis facile conjicere possit, quo jure figuras D. van Horne pro meis edam. Verba epistolae haec sunt.

a ico honorando S. P., Clarissime D. Doctor: Ab eo tempore, quo A rLedamo sumprofectus, non licuit adhuc, propter varia impedimenta , molesta, deseriis studiis cogitare. Spero tamen propediem mepertexurum isam telam, quam arca fructuram genitalium partium exorsus sum. Eam autem, quando nitidescripta est, ad te mittam , ut examin , si quicquamst, quod dignum sit clarius exprimi. S c. Quicquid tamen promitteret, omnia esseCtu caruerunt: quod ipsum in causa fuit, ut missis his consiliis, quae sub manu mea erant figurae imperfectar manerent: Interim temperare mihi non potui, quin D. Stado, ordinario nos comit Medico favente, quasdam aliquando partes genitales Virorum examinarem, & balsamo inficerem. Praeterea Videbam , arteriam spermaticam in Viris longe aliter sese habere quam in tauriS:

67쪽

acjam multo majorem partium genitalium tam in viris quam mulieribus notitiam, acquirebam cuncta delineando; sed ita, ut nihil horum D. Pan Horue fignificarem; non tam quod aegre ferrem istiusmodi moram, quam quod hanc ejusdem segnitiem fovere nollem: fati StempestiVum hoc futurum putans, ubi jam operi sese accinxisset; in quo tamen errasse me video. Interim xxvII Augusti anno cla lacLxVII. has ad me dedit.

Clarissime. , amici me Domine: Hactenus non licuit mihi propteγimpedimenta plurima hac urbe excedere. Interea curavi exstruendum cubiculum loco tibi noto, pro reponendis rarioribus meis Anatomicis o lita autem fere ad u-bilicum deductum est. &c. Exspecto avide tum gurarum de testibin detineationes: Mihi enim animus

est, flatim post elapsaue serim disputationem uiam instituere, st Deo

ira visum suerit. &c.. Et cum responsoriis meis eidem significassem dubitaro me, an unquam quidquam de observationibus nostris proditurum esset, & si res aliter caderet, me in eo esse, ut alias etiam partes aliquanto quam hactenus a nobis factum erat accuratius examinandas esse putarem,misso ad me embryoneD. Sladum &me invitat, adjecta hac epistola, data XMNOVemb. M. DC.

LXVII.

Clarissime atque amicis e Domine Doctor: Po quam ante quatriduum tibi mi quem Emb onem &c. Spero jam te scrutatum est adium Embryonem, exspecto aliquid a tua diligentia ae curios late, quod vulgare non sit. Si subjectum fuero nactus Ussic , tibist ni cabo, ω ab hoc tempore te una cum Clarissimo Doctissimoque D. Mari inviro adium epiam. Dum haec de die diem, ut dixi, disseruntur, quartana corri- Pior, quae rei anatomicae gustum apud me valde imminuit;

68쪽

ueo JoH. sVAM MERDAM I&quia D. Sindus ordinarii Μedici in nos comio munus a se abdicaverat, ut jam aditus mihi ultra non pateret, coactus fui his studiis nuntium remittere. Interim D. van Horne Oblatum est virginis phreneticae cadaver, quae seipsam in aquis suffocaverat, qua occasione D. Stadum & me tribus distinctis literis domum suam invitabat;&cum Leidae hqrerem,Magnus Etruriae Princeps Co tis m. qui nunc serenissimi D. Parentis b. m. loco rebus praeest, Leidam venit,& cum D. dan Horne observationum suarum circa testiculos mentionem faceret, urgente hoc negotium D. Principis Serenitate , maturaturum sese hoc opus serio promisit, sea nullo successu. Interim D. Marchetius, qui D. Principem comitabatur, D. Suctio , D. vanHorne, aliiSque, exemplar NDE D. Menonis obtulerat, annocΙ3 DcLXVII. Florentiae impressae. Id dum pervolvo, invenio eundem D. Stenonem, ubi historiam, dissecti piscis ex canum genere pertexit, breviter, & quasi compendio observationem nostram de teitibus foemellarum comprehendere. Verba ejusdem haec sunt.

Inde vero cum viderim vivi rorum testeΙ ova in se continere; cum eorundem uterum itidem in abdomen oviductus instar apertum notarim , non ampliuΙ dubito, quin mulierum testes ovario analo a sint, quocunque demum modo ex testibus in uterum, ve ipsa ova, sive ovis contenta materia transmittatur: ut alibi exprofesse ostendam, st quam do dabitur partium genitalium analogiam exponere, X errorem illum tollere, quo mulierum genitalia Sirorum analoga creduntur. Hactenus D. Steno; quibus lectis rediit mihi in memoriam, me ante hac Leidae, anno cIo IIcLXII. in Museo ejusdem D. Stenonis vidisse tubulos seminales testiculorum muriS majoriS. Quae omnia cum D. San Horae renuntiastem , dici non potest, quam aegre tulerit suam in edendis observationibuS tarditatem:ideoque statim D. Si noni scripsi,nomine D. Uan rne, amice

69쪽

amice petens,ne aegre ferret, si in hiS, quae utrinque observata essent, a D. van Horne praeveniretur: ad quae Vir candidissimi pectoris Liburno 18 Martii anno CII IOCLXVIII. humanissime respondit: Amrce optime: Magno cum des Iderio Clarismi D. Pan Horne turaque de te siculis observationes exspecto, tantumque abes a referrem, me in eo a Priarceptore S amico prinveniri, ut sanciae tester,

me non modo i in mentionem facturum fui fle, tum temporis mihi innotuisset; se mul quo loco mem promitto, illius observation publicosuisse promissurum.

Sed quam facilis D. Steno fuit in remittendo suojure, tam D. .an Horae generosuS erat in repudiando quod ultro oste rebatur , nec unquam induci potuit , ut edendo sua quasi alienae laudis aemulus videretur. Tandem D. de Graj, cum quo diu ante de occupationibus D. van mrne multus mihi sermo fuerat, eundem ob ervationibu uis de partibus genitalibus Tirorum praevenit, otium sibi &occasionem defuisse dicens, quo minu S genitalia mulierum examinare potuerit. Hujus Viri prodromus cum ex iis siet, D. Uan Horne binis literis a me& D. Stiri quaesivit quid rebus sic constitutis agendum esset. Sedenim quod tum temporis ab urbe abessem,& D. Sladus per meam absentiam respondere nollet, ille consilium in arena capit, & ut omnem materiam litium praescinderet, prodromum illum, de quo principio hujus operis egimus,ceu breVe quoddam obserVationum nostrarum quindecim menstibus collectarum compendium emittit, nulla mei facta mentione, quod homini bene de me merito facile largior nec unquam quod quidem ad hanc rem attinet , in publicum prodiis em . si ea, quae nunc exhibeo, exspectari a manu pie defuncti possent. Sane poteram alias etiam D. do Horne literas producere, quibus laudem observationu suarum mecum ultro commu-G nicat;

70쪽

nicat: sed non desunt rationes , quae contrarium mihi persuadent. Quare cum in annis MDCLXVIII.& LXIX. totuS in scrutanda insectorum natura fuerim , nec quicquam tum minuSquam anatomica tractaverim, aut delineandis istiusmodi si guris operam dederim; contentu S ero treS quatuorve G usdem D. van Horne literaS per haec tempora ad me scriptas adduxis

se, quarum prior ipsis CalendiS Μ i, anno MDCLXIlI. data est, hoc tenore: AmIcorum optime;TempuI es ut rumpam claustrasilentii, ita tumet mihi ο θυμὸς quotiesunque de te cogito,quo Ianeper Epefacio. suot qui que enim tuo suavissimo contubernio non delectetur flesit si febri , quae invitis omnibus bonis tuo consortio adhuc fruitur, hacpraesertim vernantis anni tempestate, quae alias solet esse αν - Sed dabit, Deus tibi propediem spero quo optamus. Nescio an Febris in

causasuerit quod ulteriores Tum observationes circa muliebres partes non transmseris. Accepi enim iEm, quas circa viriles tibi placuit mihi communicare, de quilus tame lene tuam mentem assecutus non sum,quia carebam delineationibam,quai rogo ut alia vice ad rivi &c.

Sequitur secunda, vigesimo sexto Julii ejusdem anni ad ad me data, qua fasciculum delineationum per me absolVendarum transmittit: Amicorum Asiectissime: Forte fortuna ingressus cubiculum, in quo collegia habere soleo, ossendo ibidem fasciculum detineationum tibi

notarum, quas proinde Ocyus ad te mitto, sperans repromissorum memorem fore , e que quamprimum absoluturum, ut agri tradi pose ni incidendae &c. Fa, quae sequitur,& quinto Ianuarii anno MDCLXIX. data erat, serio id agere videbatur, ut quae diu ante obserVata erant, tandem in lucem prodirent: & eram tum tempori S , Utjam antea monui, aliis occupatus. Verba epistolae haec sunt;

Clar me V2r amice dilecte: Postquam tibi gratu lassuero, utS D. Parenti, fratri, sororique selictissimum novi hujus anni aus, ci- solum dicam,me summa animi moderatione exspecta figuraN