De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

11쪽

DE PROFL&UII S. snon totiui ubique vitio, sed, non raro EXEmplo, ex locali, et ad partem, ex qua humor propullulat, restricta affectione, profluvia , NUnc acutarum sub periculo aegritudinum, nunc thronicI ac habitualis fere morbi sub Specie, nunc quovis aine ordine, nunc aequali sub periodo , - ac interdum videmicae constitui tanta sub imperio manifesto, vel luterne, vel exterius, oriuntur; atqUe febrem nunc quam Vi S., eontinuam, intermittentem, nunc Vero nullam, aut modo secundariam, agnoScunt, s. 66. Sub tam densis doctrinae de vero re rum ortu tenebris, tantarum cauSas aegritudinum indicare, perardui laboris argumentum est, Hae interim vel in ipso vasorum aut universo aut speciali Ostemate, - aut in morbo Sa, ab istius Statu vitioso plerumque pendente , Fuido rum natura , - aut ita utrisque Simul, qua

rendae sunt; et ex illis, quae ( f. 8. y2. 123.2Tq. 2 6. sva. de Solidorum vel aucta, vel imminuta in fluida actione, ac istorum de vitiis monuimus, quin hic Singula repetamus, non dissiculter eruuntur. Vel enim vi S motrre

12쪽

ao GENERALIA humorum a Stimulo quocunqUe univerSali, Speciali , ultra modum excitata , nunc in toto, nunc in partibus, resistentiam VaSorum propriam, ac aetati, Sexui, temperamento competentem , excedit, ac liquida a vinculis, quibus a natura coercentur, liberando, ea ipsa cum impetu data porta expellit; - vel ipsi, per quos haec ruunt, a Ut Servantur, canaleS, ob causa S multiplices, internas, externaS, languescunt, a fluidis obruuntur, dilatantur, ac per oScula extrema, vel per ampliata naturalia parietum interstitia , vel per novaS violentas SciSSurAS, haec ipsa transmittunt, ac nunc in cava vicina interne, nunc exterius, Inermes profundunt; --

vel forsitan glutine liquidorum animalium n murali per cata Sas in hoc ipSum agentes, percontagia, mi asmata, Venena, vel acria ingesta, aliisque soluto, aut, nutrientis materiae diuturno defectu per haemorrhagias praegreSSES, ubi racto, haec ipsa vel minori sub motu, vel febris sub impetu, aut laterales per poroS, aut vasculorum per oras aufugiunt ; -- vel demum, ratione non satis intellecta, tum solida, tum fluida, a statu sanitatis quamplurimum aberrani,

13쪽

DE P ROF LUU I IS. Irac reciprocum imperium et mutuas affinithtes , traulfusionis sic dictae exemplo , deponunt. In ipso interim Solidorum vasorumque contextu , ac vitalitatis principio, vel stimulo quocunque agitatis, vel a materia fibris nervi S-qUe infensa, vel mechanica ratione, infracti S, obtusis, depressis, abolitis, potissimae pronum Viorum quaerendae sunt origines. Singularis achaereditaria, aut congenita solidorum vel pectoris , vel colli structura, non paucaS, ea Sque integras, familias, quin labes humorum contribuere videatur, ac sub vivendi ratione melio-eti, ad pulmonum cerebrique profluvia di Sponit, ac inopinantes praecipitat. Vel sola jam

hominis aetaS diverSa profluviis ex parte cor poris nunc ista, nunc illa, magis fauet; ac feminei sicut sexus post alia evolvi perficique Solent organa: ita fluxus morbosi ex istis, Walii, vix prius, quam pubertatis ab epocha, alii, sat raro, nisi partus experto jam ab opere, solidorum certe nervorumque imperio, Co

tingunt. Systematis vasorum libertas ad humorum disti butionem requiritur aequalem; et si, alimentis pro universa machinae compage R

14쪽

GENERALIA

stomacho robusto huic systemati fideliter transmissis , et hoc in alveo in sanguinem conver- Si S, parS ramorum conspicua, aut membri majoris amputatione ablata, aut repentina compreS-Sione, aut Vi Spasmorum, occlUSa, contracta, cruentum admittere torrentem recuset: hic ipse non raro , vi cordis non simul intercepta, Secretiones quascunque alibi augere, aut certam visceribus violentiam inferre, ac morbo Sa generare profluvia observatur. Insignis sine dubio nervorum in vasa , quae , Sensu licet vix magno in Structa videantur, non descripto satis in anatomicis modo, tam copiosi tamen cingunt, et tam Solicite varii variique amplectuntur, pervadunt, potestas est. Quas non animi violentum pathema hoc in flumine cruento procellas mox pro Vorcati et quantas, apud hominem fere solum, in praecordiis vasorum injurias hae turbae nervosae producunti Vel mitior verecundia candidissimum juvenilis innocentiae vultum copioSojam sanguine inundat; sub gaudio non minus, quam Sub moerore, ac sub rara cum infelicibus mi Sericordia, mox abundans per genas ruit lacryma; a terrore, liquida mox alvus, et

15쪽

DE P R O FLUUIIS . IJ sub hysterico insultu pallidissimae urinae copia insignis, deponuntur; a cibi desiderati vel odore, vel memoria, salivae fontes aperiuntur; a medicinae palato molestae, vel rei cujusvis ingratae aspectu, tum Stomachus, tum intestinae vacuantur in aliis: quae si in sanis adeo hominibus contingant, quam saepe in morbis anetrvorum a Uctoritate profluvia pendere queant, non dissiculter eruitur. Vel ipsam phlogos in localis ner Vorum praecedit irritatio, et sub istatam affluxus humorum increScit, quam Secremtio augetur, immutatur, et ex vasis affectis liquida in cellularem, aut cava vicina exprimmuntur; aut Seri, muci puriformis, aut SAA-guinis Sinceri per tracheam, urethram, vaginam, anum, inducitur profluvium. Ex vitio contrario, ex uteri a foetu repentine liberati debilitate, a tonia, abundans puerperae eL Sinucruor praecipitat: quem sola frigidae aSpersio, genitalibus externis applicatio, nervosae certe

actionis auxilio coercet. Hinc rarius, ac scholae quondam as Serebant,

profluvia ex fluidorum tenuitate scaturiunt; ac Si forte talis occurrat, solidorum sine labe vis

16쪽

dii GENERAL Ioritur, et istorum magis culpa humores vasa deserunt in morbis. Plet horae universalis . ni -

si , ut vocant Pathologi, ad vasa, in Sanis vix Vnquam occurrit exemplum; sed, quod illorum, qui plenitudinis hae specie laborare dicuntur, proclivitatem in fluxus sanguineos ac inflammationes inducit, major cordis irritabilitas, ac totius ad stimuros cUm impetu subeundos promptitudo est. Si, quem suscipiunt, ac in Sanguinem convertunt , Succum nutritium vasa continere, vel auctis secretionibus disperdere non queunt, debilitalis in illis hoc signum est: quae Saepi US in localem, quam innuitersi s stematis vasoriam affectionem terminatur. Venarum illa fere morbus est: quae Scilicet vasa, prae arteriis, Sicut ad crura, ad anum, funiculum Spermaticum, quin ad plexum choro id eum, in varices et in saccos nodosos dilatantur; ita sub dissicili, et cum obstaculis luctante cruoris incessu , circa glandulas in farctas , tuberculorum ad basin, ad ulcera cancroSa, et ad viscera laxiora, ob sanguinem collectum turgere, aut istum, data cauSa, fremquentius periodice eructare obSer Vantur. Quae

17쪽

DE P RO F LNU IIS . II Quaecunque hinc, primo, tum cordis, tum vasor Um actionem per Stimulum admotum intendunt s ac res omnes, quas febris inflammatoriae , et inflammationis localis ut causas adduximus ( ββ. ii 8. 123. ); sub canalium resistentia ab earum impulsibus superata, ut in ipsa inflammatione vasa integra laterales per poros jam faciunt ( i 26. 3, profluvia quae

cunque excitaret valeb Unt. Quae vero, Secundo , vaSorum contextum aut debilitant , aut laedunt , aut nervorum in eundem imperium vel imminiunt, Stupefaciunt, suspendunt , vel ob morbosam sensibilitatem ( ab ea, quae ad veras inflammationes praedis ponit, solicite distinguendam ) ad motus spasmodicos, et circumlo humorum per partes aequali adversos, va Sculorum Systema producunt , - in genere, quae aut inflammationes non veras, Secundaria S, locales , erysipelaceas, vel sine ulla, vel Saltem

inflammatoria sine febre, vel cum illa, quam nervosam appellavimus ( g. 3 o. - so. , in

cedenteS, accendunt, - aut universalem, loc vlem in vasorum systemate atoniam progene xant, ac vitalem potentiam in eodem, aut Vi

18쪽

cino contactu, aut per con Sensum, in frangunt( s . set. 13o. ET . 288. SIT, Js2. , - ea singula profluviorum ut cauSae considerari merentur.

Sunt vero causae, imprimis externae, quae peculiarem, et vix non, ut Vocanti, spec eam actionem, solius stimuli ratione vix Satis explicandam , in paries corporis diverSas exercent . Sic morbillorum, Scarlatinae, Variolarum, syphilidis, contagia, - Sic caUS a calar-

rhos, tussimque ferinam epide mice producens, in faucium, et narium, et bronchiorum imprimis membranam pituito Sam rapiuntur; sic mercurius, quacunque sub forma, cautela, porrectus, sali vales mox glandulaS prae parte quacunque exstimulat, se cantharideS, asparagu terebinthina, quin Solum iam rha barbarum, vel sine stimulo in partes alias manifesto, in viarum urinalium Superficiem actionem potiorem manifestant etc. Vel sola de obscoenis cogitatio jam sanguinem genitalibus abundantemiransmittit, et fertilis liquoris secretionem, ex cretionem accelerat; a papillarum ad mammas suctione, lochiorum augetur excretio; Solu Sque

19쪽

DE PROFLUVII S. D

moeror animi copiosas mox lacryma S , proflan dit: quae singula non ob aliam rationem hic adducimus argumenta, quam ut actione S natu rates, morbo Sas, non ubique tam a stimuli intensitate majori, aut minori, quam Saepe a

Singulari ejusdem in partem vel istam , Vel ii Iam effectu, et a legibus sensibilita is in quo vis organo diversis ac propriis pendere demon

strem US

S. 6 . Varia profluviorum, pro humoris, qui disperditur, nobilitate, quantitate, pro Ce teri, vel magis lenta istius jactura, pro aeta

tiS, temperamenti, Sexus, ac morbi rationes pro causarum, per quas oriuntur. natura, et pro symptomatum iunctorum diversitate , est prognosis, Profluvia Serosa , nisi major, aut re pentina, vel in longum protracta sit excretio, cum damno minori ab aegrotantibus ferunt Ur ..

Ubi mucus, aut lympha vel cum istis, vel Sol a , copioSe, aut in longum Secedunt, majuSest nutrientis principii dispendium, ac debilitaS, qUam ex Seri excreti portione aequali, ve Iet longe superiori , major insequitur, Praeter Lib. IV b ea ,

20쪽

a8 GENERALIA ea, quas partes hoc a blando liquore obduci,

lubricari, laxari, ut a mutua concretione prae- Servari, qUarumque nervos a nimia nuditate, Siccitate , asperitate defendi oportuissei hae mucosa hac veste spoliatae in contrarios affectus labuntur. Huc celerior obmi ex veniriculo, et copli per intestina eiectio, aut lymphae ex laeso huiu& laticis nutrientis caniculta diuturna profusio, imprimis spectant: quae Simuit Um protrahantur, eventum corpori fune-Stum, tabemque aut hydropem praedicunt. Agactis uberiori, aut longiori, quam par est, ET mammis profusione, mulieris Sanitati non parum detrimenti infertur; ac proprii non modo corporis praescinditur nutritio, sed et pector . , apud matres graciliores , insidiae struuntur , fertilitas naturalis ad pauciores modo partus limitatur, vel utero SUScepta noVa proleS necessario in quibusdam defraudatur alimenso. Sed

potis Simum a seminis aut praematura, aut Senili aetate, aut quovis demum vitae stadio, frequentius quam par eSt, aut ali O, qtiam natura iubeat, modo excreti iactura labefactantur ut contabeScunt animalia. Vix interim tam ipsum di