Pharmacographia euphorbiacearum : dissertatio toxicologico-medica inauguralis ...

11쪽

V. i. Priusquam de eo, qaiod praecipue mihi proposui, medicamento, de Crotonis oleο, gravi sane et quamvis neglecto, οmnium et medicorum et ioxicologorum cognitione dignissimo, Scribam, pauca, quum magnopere totius inter se sumiliae plantae et bolanice et therapeutice con mant, videntur esse de Euphorbiaceis generatim Prao- millenda. iEuphorbiam igitur, cuius loli naturali familiao inditum est nomen, sunt, qui, graecorum haud immemores, haud scio au nullo jure meritoque, ab εώ et vo(βqoriri contendant. quod illi nisi forte antiquoram euphorbiam plane aliam suiSse autumani, ac nostram, quaenam, mehercle, Euphorbia est, quae laeto pabulo reficiati Sunt potius, qui euphorbias ab animalibus vorari negent ; quodsi laclum suerit, maximas oriri noxas, in ovibus choleram ac diarrhoeam, pecorum caruiS ingratum sieri saporem et alia ejusmodi (Nees et Eberm. .

, Magis igitur probatur Plinii sententia, qui hisce sere verbis utitur: Juba, Ptolemaei pater similia prodidit do Atlanter Praeterque gigni ibu herbam, eu-

12쪽

phorbiam, nomine ab invenlore medico suo appellarum in )YPlin. see. liist. Dat. lib. si Cap. l.). Falso autem Eupliorbium a Iuba inventum ae nominatum esse censent Nees et F., etsi ex iis, quae opini Plinium Sequuntur, non plane incognitum videtur suisse. HLaeleum ' enim ejus , succum' tradit semiris laudibus elebrat in claritale visus contraque Serpentes et Venem

omnia' (ibid. . Graeci his planiis, quia succum edunt, Iacti similem, ni et 'U Liάλλοt e nomen dederunt. - β. 2. Et quamquam mihi bolanice, quum aut Scribendum, quοd mulli et alii melius, aut exscribendum esset, rem pertractare in animo non suit: facere lamen non potui, quin et quae loli conveniunt familiae, et quae singulis, iisque principibus ejus plantis, Signa paueis

commemorarem.

Pertinent igitur EupJiorbiaceae, alterae Dulieosae, alterae lignosae, omnes sere magna albi aut lutei, Ia- Perperam intelligi videlyr hic locus a scriptoribus(Rοepor. Dul ), qui dubam invenisse atque appellasse Plantam medici sui nomine narrant. Tum enim quidni siti omine a se medici sui dixit Plinius Z Feque ulla, quod ego Sciam, est cognitio de Euphorbo, Jubae medico. Constimendum esse censeo hab inveni are, medico (quodam , nomine suo (Euphorbo) appellatam ut duba tantum tradiderit, quod alius jam invenerit atque appellarii. Legendum, talem est: notuine ab iuventore, medicu, Buo app.

13쪽

tei, amarissimi, virosi Succi popia reseriae, ad dicol le

congregatis. Periantilio (Calyce Linnaei, involucro alior.) S - lo partito, i-ptiyllo aut S iamoso, interdum colorato. Flor. cs silamentis calyci aut squamae adnexis, liberis, interdum Stylo supra basin adscendente conjunctis. Germiue Simplici, interdum composito, Supero, rarius inserο, glοbοSο, Z-lobo. Slylo 1 aut pluribus, interdum ο. CapSulae ValVulis germinis numero respondentibus, singulis 1 vel 2 semina continentibus. Stigmale simplici aut fisso. Fructibus admodum et

structuia et numero variantibus. q. d. - Ex paucis illis, cpiae modo eοmmemoraVimius, magna earum inter se similitudο Salis Superque liquet. Neque externo lanium halsilii, sed interno etiam esseelu admodum similes sibi videntur Euphorbiaeeae. Quamobrem, quaecunque Vel ieclinice vel therapeuli re incolis in usu Sunt, . enumer i e, de iiS praeeipue, quae apud nos ad libentur, Scripturo, vix οpus esse videtur. '

β. a.

Sed prius piam in ipsam rem ingressus, loeum Lu-pliuiliaeeis, quem et in to leologia et' in materia modica teneant, attribuam, breviter et quid sit venenum et quomοd 3 venena dividantur, videtur esse finiendunt. De utroque enim varii variorum temporum scriptores in diversas abiere sententias. At ne longus

14쪽

s in in mullis referendis, paveas lanium, quae tu omnium sere animis siciae sunt, veneni notiones citare placet.

parva copia parva que do si ila in organismi rationes agant corpora, ut resistere non possit et destructionis perieulum ineat, venena esse vocanda dicit Magni autem et parvi in re sinienda notiones plane proscribendas esse duco. Praeterea quod in acido liydrocyanico cone. tantum CSi , quantum, ViX Sumptum, mortem asserat, id in Opio vel gineo Sulpinarico ne signum quidem inloxicationis provocabit. Gmelinus quae ipsis cοaeporeis lanium, interdum non Salis cognitis, viribus corpora tiominum (animalium politis, credοJ Salutem, quin etiani vi ii in perpetuum laedant, in venenis ponenda esSe censet. Eadem sere, ei si aliis explicata verbis, est sententia tiari manni(Theor. d. klit. Wien 1823 p. si ), qui in venenis esse

autumni, quae potentiae nocentes interna sua (dynamico- clienticu) vi maxime οppοSitae Sint organismo, euinque ob causam vellementius in eum agant, quam quibus vita non occumbat. At in hae quo sile Dolione primum maxime illud non probatur. Alio enim aliud magis optiositum est οrganismο; ulrunaque inmen Venenum. Deinde vero quid de dynaniteο - ehemica, (ni

fallor, Gine lini corporea,) quam dicit, actione 2 Aihil est, quod nοn dynamice, nihil, quod chemice agat in

vivum organismum; mechanicae autem, quas ita finiendo EX Venenorum numero repelli censent doctissimi illi

viri, polentiae, quum non pοudere, Sed dynamicο, quod

15쪽

in organismo oritur, inipedimento noeeant, etiam illae in venenis suerint ponendae. Quin etiam epulerium actuale dynamice (vel si organismum tanquam tarnacemlhpialoriam habere malis - dDiamicο - ehemice) agit; quid est igitur, quod ignem venenum CSSe negemus Orsila, Cliris fison, alii optime laetum videntur duxisse, nullam dare veneni notionem. GοepPeri, praeclarus vir, cujus doctissimis de lo-xieologia interfui praelectionibus , venena inquit sesunt

eοrpora, quae, Si Cum Sano, aetione sua insustulo, humano Corpore magna et, ratione Singulοrum habita, quae sufficiat, copia, mutuis suis viribus conveniunt, quinalia quaedam causa necessario hune maturet QVentum, vel alia quaedam cohaerentium partium laesio nessessario obviam sint, in periculosos illud injiciant morbos . Gravis sane lanioque ingenii acumine digna noliο, quae tamen, si judicium serre licet, pro notione nimis longa

videtur.

Quodsi cui lanii ac lates viri non saltsseeerint, ei ego rei, mullum diuque cogitatione Complexus, manus imponere ausim: venenum e S Se dixerim, quod, dum assimilatione ni ineat cum sano οrganismo, ipjahac ei assimi talione perniciem, tinnio mortem para l. Ne pio enim quod abundantia tantum nοeel, quum, donec assimilationeni ineat, nihil detrimenti inferat, si assimilationis processus nimia lurbatus fuerit copia, lumdemum noceat, in venenis collo randum est. Nocere autem venena una tantum assimilatione, si

οpus est, probare posse inihi viduor hisce:

16쪽

1. Sumpto veneno, nisi tarie aut admodum volatile est spei l. liydroeyali.), ubi eelenime procedit assimilatio, aut ita assimilationi infestum, ut quam prο-d me laedat (acida mineralia cone. , lempore Semper quodam, ut Veneficium prοdeat, opus CSSe;

S quo jam manifesto, antidota, quae vocant, in

eam lanium, quae aSSimilata nondum eSi, partem agere, assimilatam ne pie deeomponi, neque neutram reddi Posse; quainobrem, Simulae veneficii sunt signa, simul cum antidolis symplomatica instituenda sit cura.d. Sectionibus saetis, iisque, quae et in intestinis continentur et excretionibus remota suerant, quamvis accurate, eXIlIοraliS, minorem Semper reperiri, quam Sumpia erat, copiam. . Ietallina, quia difficilius assimilantur, lentius emper agere, quam Organtea venena; neida mineralia, quia eum succo gastrico facillime eonjunguntur, quam

celerrime mortem conseiSCere. i

q. S.

In dividendis autem venenis optime singularis cujus pie actionis rationem habendam esse duco. Et quum altera (narcοtiea et seplica scriptorum) directο, altera, vel quum inflammationem, vel quum nimiam et sursum et deorsum evacuationem excitarint, indirecto moriem producant: duas, easque magnas in classes, directa atque in directa, cortini pie illa iterum in directa nervina

17쪽

et directa putrida. haec in indirecta inflammatoria atque indirecta evacuatoria referri potuerint venena eo sere modo: I. Venena directa, quae plui ima organici sunt

regni.

13 V. dir. nervina, quae sensorium turbant ne paralysin eteni, vegetabilis illa regni (narcolica).

a. V. die. nerv. Digida, quae nullum, ubi applicata sint, neque laesionem, neque inflammatiο- siem. movent (Aeid. hydrocyan ei similia); b. V. dir. nea v. enlida, quae nervosi Systemalis irritationem atque inflammationem prοVοeant(Opium et S. . 2, V. dii'. putrida, quae praecipue in Sangui riam agunt systema ideoque debilitatem, depravaliam et putridum efficiunt sanguinem, animali regno egressa(sulitica seriptor.). II. Venena indirecta. ii) V. indir. inflammatoria, quae aula. irritalionem atque inflammationem per eas DP, non per se ipha mortem adducunt. duo pertinent I anunculaceae; plumbaginea; aut . b. gangraena ne Spitaceto quam celerrimo ortis, enecant, qui quidem exitus et ille inflammationis

crisis lanium est. Aeida mineralia cone. enim Arsenio. oxydai., PhοSphorus non erosione, sed inflammatione, Viae quam citissime stadia sua transcurrit, interficiunt. 23 V. indir. evacua loria, quae per vomitum aediari uelim ad mortem ducunt, Ammoniacalia et mulla et alia metallina.

18쪽

Nec vero dubito, quiu, quae eo modo divisa sunt, quum ex variis, ubi perlinent, regnis, tum ex complicata sua actione, multifariam moderari ac modificari possint;

adumbrare lanium, non deseribere volui. Cui ego rei nisi omni ex parte satisfecerim, unum hoc moniliam volui, me non toxicologiam, Sed Singulam eorum, quite illuc spectant, pharinasographiam dare voluiSSe. MIn magnis et voluisse sat est .

Et qui ex hac divisione capiatur fructus, duplex videtur esse: primum Tiod plane ei, quae dividendis in palliologia morbis fieri solet, respondet, deinde quum, ostensione data, medicum, ubi specifica quaerat antidola,

ubi symplomat iste lanium mοrbum, Siluat lo veneno, CX-eil ni inii, curet, eerto doceat. Denique larensis uoque medici infertalitrum esse, venena directa an indirecta suerint neque eodem modo ab alterο, qui mοriem lier venenum, atque ab alterο, qui per mοrbum ex veneno esseclum excitaverit, pοenas QSSe Pelendas arbitror.D. T. Et de si is quidem liaclonus. Cui autem sectioni Eliphorbi aestarum venena sin attribuenda, PοSlhae, quο- ad ejus fori poterit, demonstrabimi S. At sucei illius laetet, acris, virosi, quo plurima Euphorbine , hirum genera praedita sunt , iam Supra mentiο-nem Dei. Aelio quidem ejus haud ita Saria, i ii nonnullis lamen iam vehemens est, ut, qui in Ilippo manes Mancine Uae, arboris succo illo quam maxime sertilis, umbra suceumbat, magnum inire eum periculum

dicant: Negant quidem illud, nisi sucob ipsi corpori

19쪽

illato, iniri ipsis suis edocti experimentis silii Sicord)

Et tartasse, quam potissimum pluviis obοrlis, ex arbο-rum exhalationibus se cepiSSe noxam duxere, paludosis

magis, cp1ibus circumdatae esse solent illae, lacteisque, quae ex ramis stillaverant, gullis, quam ipsis arboribus

pluviisque, quae supra eas deciderant, tribuere debebant. Omnes lamen in eo consentiunt, ut ipsum Suestum valde venenalum esse niant. Ille autem Sueeus, qui ex materia extractiva et resina videtur eonflare, parvis interne sumplus dosibus, digestiοnis organa, quorum societate eontactus suerit, laedit atque irritat. In nonnullis etiam, Euphorb. Gerardina, Cyparissia, L. I peeaeuantia (Anisophyllo I pee. IIa v. vοmitum excitat. Quin etiam haec tutius agere dicitur, quam Cephaelis, neque modo antiperist allicοs, sed etiam peristallicos simul motus augere (Barlοn). Nec vero in eorum eam ob rem sum sententia, qui ejus loco sussiet posse existiment. Nam Praeterquam quod ad rem familiarem at- lenii, non lanium laciamus quaestum, dulii tο, Dum aliis pioque, potissimum antispasiaiodicis Cephaelis Ipec. respondent virtutibus. Sunt quoque, qui Euphorbiae Cyparissiae, Esulae, lielioseοpiae suestum recens expressum et eum aspia quadam aromattea mixtum exierne, si Mercurii eontraindicatio esset, in ulceribus syphi liticis, ni sorte in ore vel faucibus haeserint, adhibuerint. Neque minus in Verrucis removendis, rariosis ossibus exsoliandis, pilis evellendis, optime inservit. Euph. Cyparissiae quoque corticem quondam L tra

20쪽

Et qua agunt Euphorbiaceae materia, volatilis illa est (β. 36.) et aretissime eum resina cohaeret. Qua ex volatilitate sit, ui Janipli a Maniliol (Jalroplia Manili. L.), calidi eοeli planta, cujus parva jam pars Suia ita

intra dimidiam horam vomituritionibus, angore, convulsionibus, Ial gis salivae, urinae, alvi excretionibus inter-

sicit animalia et cujus succus servum, capitis damnatum necavit, torresaeia, gratum ae Salubrem incolis. praebeat

Sed ne quos mihi constitui sines transgredi videar, missis celeris, ad ea, quae nοstris praesto sunt in ossicinis nostroque usui accommodata hujus lamiliae medicamenta, abeamuS.

f. s. Numorosissimum quidem illud Euphorbiae genus, cujus jam plus dueenias cοgnoscimus species. Floribus I-oecis, umbellatis, rarius solitariis. Perianthio S Iopartito, externis reflexis, internis erectis, cpio in medio flaminibus circa si irem 2, 15, geniculatis, quorum in seriorem partem Sunt qui Calycem vocent. Capsul