De parotitide : dissertatio inauguralis medica ...

21쪽

Isui in epi emica horum tumorum Constitu-one anni I si tumorom parotidis Stippura-onem Subeuntem vidit in juvene novem delm annorum. Tumor ille erat magnitudinis normis et uuidem in latere sinistro. Incisio cessus illum certiorem fecit, Sedem Suppura-ionis non OSSe in glandula Parotidea sed tantum tela Cellulosa, quae planE destructa Prat. Saepissime evenit ut adpareant motastas est testiculos, aut in foeminis ad ovaria, adguina, ad Ialua majora febre inde vehemen

ore. Solent tam parotidum quam testiculo-am ejusmodi humoreS resolutione finiri, nunctam, quod Sciam, Suppuratione, si quidemuta iis fiat medicina.Laghius animadvertit, impuberes Et SCnostinus laborare hac meta StaSi; muliere S vero, namqiuam tumori parotidum rarius obinoxiae

nt, detume Scente eo dolore et Sonsu tensio-is affici, ac Si menstrua immineant, interdum tiam matuririS erumpentia; aut eorum loco uritum et caloris SenSaam Pudendum Praeter insuetudinem invadore. Bineti observatio CSt, tumorem Parotidiam n CVanuisse, niSi Post venae Sectionem do- ire obtuso et tumore in Scroto, et quid Cinuidem lateris, in quo etiam tumor Paroti-

22쪽

dum suam habebat sedem- Ab eodem in muliere metastasis ad mammaS OODSPecta est Pol

venaeSectionem. Tumore, dissipati sunt sinullis remediiS. Hamilton narrat, interdum tumoreS parcti iam et teStium inter se alternarQ; decedent enim parotidiam tumore dolor et tumor tiStium S ccedit, Et hoc evanescente, id Cm i parotidibus iterum conSequitur, quae alternitio saepius fieri potest. Sic tumoTES CIIa Symplomatibus Cephalicis alternare animadve terunt. Alios autem aegros delirium phrenticum cum dira cephalalgia, vomitia Sque 1 Lollis invadit. Secundum Hamiltonis experentias his evenit, ut unus testiculorum dii

turno testium tumore evanescerit. Funiculi SpermaticuS ContractuS erat, et PatienS non caliis molestiis, nisi de sensibilitate funicia

Spermatici exaltata, Conquerebatur. Protolongus singularem metastaSium Spciem notavit. Anas arca, ex qUae Purpurscarla Guae Succedore solet non dissimilis, tmoribus parotidum summa cum spirandi dsi culta te et schri acula accedit, quare liutumoroni morbis Oxanthematicis adnumeradum CSSQ putat. Interdum etiam peticulvariolis morbillisque tumor parotidum adiu

23쪽

batur. Quibus autem neutrum horum accit, SaCPE CODUCTtO ad PCCtuS pravo humoressis oboritur: quo accedit, ut aegri difficulte spirandi Et anxietate vexontur. Lethales parotitidis exitus vel a metasta-Ia encephalitide, vel a contemporanea PDeu-onia, Gas tritide, vel a mutato charactere in-unmatorio in nervosum aut Septicum, de-endent. CaeteriS paribus Parotitis trauma-Ia et metaStatica in SuppurationCm, Scrof sa et maxime Chronica in Scieroma, Pare C-ma et Exallaxin Steatomatosam nititur.

Parot itidem foliribus putridis, malignis

a pervenientEm mali ominis esse, multi Cen-nt. Saepius in Suppurationem transeunt; Si ero illae parotides durae circulum quemdam

versi coloris instar iridis habeant, aut rutilandae, lividae aut nigrae fiant; gangraenam In modo tumoris, verum Ctiam vicinarum artium induci, Signum CSt.

Aetiologia.

Ouod causam proximam parotidis attinet, a Connubio Causa iam praediS- ponentium et casionalium quaerendam esse persuasiim hausto; id quod de aliis quoque morbi S valCt.

24쪽

Natura et Nosogonia parotitidis epidemi

cae Psycticae densa hodieque occultatur caligine, ipsique medici, qui morbum SaopiUobservandum habuerunt, nonnisi Parum attertionis huic argumento dilucidando dederuta Putatus uti jam antea fecerit Hippocrates Ca 5am proximam parotiti is in irritatione eassectione nervorum PoSuffrunt, quare CODVusario modo plerasque fieri contendunt. Prctolongus lympham quandam CraSSiorem, deISiorem, solubilem et mobilem pro efficient causa habet. Dabi. Durserius de Nani Ist morbum naiore humoris influxu, vel ejusdem lentor

vel vasorum laxitate vel ductuum excretor Tum obstructione nasci contondit.

Dinet credit, causam qUaCrendam CSSE O

alimentis crassis et indigestis in iisque rebaomnibus, quae lympham proferant densiorer Alii auctores tam veteris quam recentiris novi inter quos Got iob Voges notatu dgna IS ESt, majorem influxum, lentoremque hamorum SerOSorum, lymphaticorum minore vmaiore a Crimonio et tenacitate praeditoruglandulam parotideam justo magis tendentiuet irritantium, causam morbi proximam Co

25쪽

23 Inoilius morbum deducit a perturbatione

ystematis cujus dani dyn; mici universalis, unde at, ut morbiis epidemiCC grassanS, PIurimencipiat a prodromiS. Non desunt, qui conseant, hunc moxdum 8SSe contagio Sum et ex Africa ubi morbus pe-,tilentialis gras Salus erat ventorum flatu ad nos PCrlatum.

Nobis videtur, si opinionem nostram mom este proferre liceat, Plura pro Theumati CO-nflammatoria origine Pugnare argumenta, quo Tum SEquentia nominasse juvabit: I. Parotitidis psycticae initium a dolori-bUS vagis, ac nisus eminens in metas chematis-ΠOS COIISpicuam Cum Theumate analogiam de-

2. Parotitis epidemica ex iisdem profer- Ur CariSis, quas rheumati producendo idoneas ISSE Comperimus, nempe Ox atmospla aeraE Vim Iissitudine, humiditate ac prae ominante EleCetricitate poSitiva. , S. HAS CC autem injurias, praesertim altio-Tis gradus, in clandulas salivales directe influ- re POSSE, non soJum earundom anatomica Lognitio perSuade , quatenus salivales ductus m OriS CaVum patent, ac proinde in conta C tum immediatum cum aere inspirato PerVCDiunt,

26쪽

est necesse; Sed etiam quotidiana confirmare juvat experiontia, qua auram frigidam et asperam aperto Ore avide ad Spiratam non minus ac potum glacialem molestam quandam juxta ductus Stenoniani decursum Producere senSationEm, ad aureS HSquct ProtenSam, Cuivis notum erit. Immaterialis ,aurae frigidae, si olectricitatis influxus admittitur, in humauum, ganiSmum actio, etiam Sine speciali Contactu cum substractu concipi poterit, dummodo ejus versus imponderat,ilia atmosphae- 1ica relatio harmonica tollatur. q. Eadem parotitis vix unquam in Sup- Pnrationcm terminatur, atque hocce quoque intuitu cum Theumatismis convonit. 5. Etsi glandulosa et Structura Thoumaticis in genere affectionibus non faveat, ductus

Tosas dilectum rheumatis substratum ESSE abunde compertum habCmuS.

27쪽

Licet parotitis dispositionem exiliorem agnoscat, quam alii morbi, neutiquam tamen dispositio prorSus infitianda eSt.

Quidquid glandulas colli sensiliores reddit, dispositionem in illam inducit. COIIaria

amicula nimis calida teneritatem et sensibilitatem augentia, diathesis Scrofusosa, abusus Hydrargyni et Spiritu osorum, malum Syphiliticum, inspiratio vaporum acrium, peculiaris aeris conStitutio, miaSma ePidomicum, Cassor magnus deficiente potu, anni tempus vervale et autumnale, nebulae densae Ct hcquentes, aer paludosus, frigidus humidus et inconstans, nutrimenta crasSa, indigeSta, CXErcitia Corpo- HS fortiora. Praeter haec iuvenes et adulti a pubertatis ingressu usque ad annum Somum in parotitidem epidemicam dispositi sunt, ra-

ioccasionatos iure primum sibi vindicat Iocum

aer, Cum vi manifesta tum maxime occulta et

speciali hunc morbum producens; aeris et loci ex calido in frigidum subitae mutationeS. In temporibus pluviosis, itemque vore Et autum Mo parotitidem fieri ob sensibilos aeris quali-

28쪽

tates ex Hippocrate discimus. Excercitationis Corporis fortiores, quare milites die noctuque injuriis illis expositi, huic morbo saepissime subiguntur. Ad obvias magis ejuS-dem causas refrigCrium pertinet, Ex quo Nempe hic morbus vernali atque autumnali potISSI-mum tCmPoro comparet. PotuS frigidus, glacialis aestuanti gulae ingestus, improvida colli sudantis denudatio; equitatio vento in faciem ex adverso Spirante. InSpiratio vaporum acrium, usus hydrargyri remediorumque acrium nimis

bitiosae. Assectiones traumaticao, conita Siones, corpora aCuta aut non acuta parotiti vehementius admota emplastra irritantia; haec omnia originem parotitidis vel sporadicae vel en-demicae vel epidemicae inducere possunt. Vi- dolor tamen adhuc peculiaris Concii II EI Q atmosphaerae qualitaS, quae praesertim glandulis parot deis infensa redditur, ac sub certis circumstantiis Potcntiu S evolvitur, alias morbi raritas concipi DEquiret. - Num fortaSSe ten-

29쪽

sio electrica poSitiva, quam universim Atmosphaerae nebUIOSae proprIam ESSE NOVim IS, gradus eminentioris causa est y

Plerumque parotitis, Si mitior sit, solius naturae ope intcr paucos dies paulatim decrescit et finitur. Periculo caret et lare nun-

quam Iethalis est. SpeciaIiter tamen prognosis petenda est ex febris indole, ex complicatione cum aliiS morbis, ex Organo, in quod tIanslata eSt metastasis, tum ex Inflammationis parotidum intensitate Ct humorum magnitudine, tum Ex Caia Sarum disterentia, tum Ex aetate subjecti Iaborantis. Si ieiuris gaudeat characteri Theumatico inflammatorio vel catarrhali, si minus affigat, Ut non longo tempore PerSistat, tunc SaIUS exspectanda est; si vero habeat characterem nervoSum Sive putridum, si gravius affigat cum Siti, vigiliis, anxietatE in QScente et Corporis assidua lectatione Comitata, diuque in- Sistat, quod pia CCipue incidit, quando malum eo id Emice graSSatur, tunc morbus majore Stimpatur Peri CUIO. In ancipiti res est, si parotitiS cum Sy-

30쪽

Philade et ScrofuJos1 complicata CSt. Tumores in hoc casu facillime abeunt in Scieroma

in Suppurationem nititur, facillime ductus sis tutosi formantur et pus sive ichor ad cavitatem pectoris defertur. Parotitis febri lentae nervosae sive mali-grae SUPErveniEnS Semper dubium reddit eventum . VuIgariS Opinio eSt, exortam Parotiti Em, si febrem et dolores mitiget, Salutarem fore, contra noxiam; Sod quandoque febris, quae ante remi Serat, PauloPoSi vehemontius exardescit periculum, quod abiiSSe videtur, revertitur. , ,In uniVETSum, Durotus Et Putatus d1cunt: parotitis illa Symplomatica sperabilem vitae salutem non facit Lapt. Burserius inquit: parotitis per dia-dochen salutifera, per EpigenESin vcro Orta et sympathica cum tumore molli sive cum sive absque inflammatione pleriamque Iethalis Est. Parotitis cito increscens et vehementem inferens dolorem pernitiosa est; tumores ab

initio duri, paullatim aucti, tolerab1li dolore stipati plurime salutEm asserunt. Tumores Sine periculo evanescunt Hippo-