장음표시 사용
151쪽
gerebant, non multum abhorrens, a pustularum eruptionem CoNariet.
demas, et quae ab illa pendent, de qua in sequentibus speci e ..hisatim agemus Febris haec licet multo pauciores invaderet 67-'6s. quam Variolae, easdem tamen duratione aequabat: hyeme ζ'g' ' , vero, cum jam illae minuerentur, invaluit, atque illis Vere valesce- novo invalescentibus, recessit, praedominium videmicorum h. . Ihujus Constitutionis hoc pacto illis relinquens nihilominus Vinolisper haec tempora non plane desiit unquam, donec tandem divariati eum Variolis mense Augusto I669 omnino disparuit. 3. Binos hosce morbos epidemicos et tertius comitabatur, Diarctosa vitima praesertim aestate, quam dicta Constitutio delam ni est .m a Diare ea scilicet, aeria constitutione jam tum ad subse-jung t. quentem Dysenteriam vergente. Ut ut Vero haec se res hie nihil
habuerit, id saltem constabat, morbum hunc Febrem qu e . a. Itunc regnabat ita proxime attingere, ut nihil aliud esse vide quam Feretur quam ipsa Febria introversa et visceribus incumbens f4. De tribus hisce morbis, qui soli in hac Constitutione' at inuidemisorum nomen sibi jure vendicabant, sigillatim jamma V, agam; a Variolis initium faciens, quas idcirco paulo susius ad '
tractabo, quoniam suae per hos annos regnabant, mihi prae eae- genuinae prae caeteris, et regulares maxime Videbantur, ut 4.κὼhis, imis eadem prorsus exhibentes ν--μενα, et parili sympto quihus matum agmine omnes, quotquot adoriebantur, ubique impe generopo
tentes, et a quibus proinde tanquam in suo genere persectis di. : simia, tum vera morbi historia, tum etiam medendi methodus, vera morbi est desumenda. 5.J Notandum enim est, non tantum Febrim irris. quandam propriam et peculiarem cuilibet peculiari Constitu ui metioni competere, sed peculiare etiam Variolarum genus, Mne desumen- hanc quidem speciem reserunt durante hac annorum serie x. aliam vero annis sequentibus, quantumlibet inter se convenire tum Febris videantur quoad certa ψ--μενα omnibus communia it ludit misyri.. Natura in morborum videmicorum generatione P Sed ut ad ': φ ρο- rem redeam Variolarum hujus generis historiam ante omnia riolarum
perscribam, qua ideo mutares mihi licebit indigitare, ut ab I γζ:
anomalia subsequentium annorum valeam dispescere. Tum stitutioni
etiam methodum adjiciam, quae mihi in earundem θερ- - 46αμεοῦ.
ex animo Votoque m ume cessit.
152쪽
Quo anni VARIOLAE quibus annis epidemice grassantur, si regulares his etiam sint atque mitiores, circa aequinocti in vemum ut has untur a de quibus sermo nobis est, ingrediuntur; quibus vero annis Oi-z non tantum grassantur epidemice, sed et irregulares atquequo 'si moericulosioris sunt generis, maturius nonnunquam mense laris Put Januario, invadunt. Integras familias contagio suo amantes nemini parcunt, cujuscunque demum aetatis lamierit, nisi prius hoc morbo laboraverit; neque tamen eximuntur illi quos adulterinum Variolarum genua aliquod ad hunc morbum nihil attinentium prius obsederit. Duplex est harum species, ut et Variolarum quae quibuslibet annis infestant :Variolae vel sunt enim Distinctae, vel Confluentes, quae licet essentia-
.i h. M- ut aiunt, non differant, per illustriora tamen quaedam
' symptomata, quae hanc comitantur speciem, illam Vero nonio, item, haud dissiculter ab invicem discriminantur. Diseret f2. 1. Interstinctae, vel Discretae, cum rigore atque horrore pinnista HXVinunt, quos mox excipiunt calor intensus admodum capitis ubi pri et dorsi vehemens dolor, vomituritio ingens in sudores pro- vadunt Pensio, quod de adultis dictum volo, neque enim in infantibus hujusmodi διάθεσιν mihi unquam observare contigit, vel ante pustularum eruptionem, vel etiam post, doloria aenaua in partibus quae scrobiculo cordia subjacent, si manu premantur, stupor etiam et somnolentia, in insantibus praesertim, nonnunquam et paroxyami epileptici qui si infantes dentitione jam perfunctos corripuerint, suspicor ego ubique Variolas in
procinctu stare, quae intra paucula horas se exerente prognostico ut plurimum fidem conciliant et authoritatem; ita ut, si forte infans insultum epilepticum sub vesperam quod fieri solet, patiatur, Variolae sequente aurora in conspectum se dederint; et quod saepe saepius observavi, quae Variolae insantes statim ab hujusmodi paroxysmis aggrediuntur, Pustulas emittunt magnitudinis conspicuae, mite etiam a intatque boni moris, et rarissime confluunt atque haec sero
Hoc cap. Seetioni iv. De Variotia sequentia uaque ad N opter in iras, in edd. 66, 68, plerumque respondet quorum in loco extant alia quaedam,Cf. etiam Proeess. μι. c. I5. quae post hujus cap. finem deseripia.
153쪽
sunt illa symptomata, quibus hic morbus in initio stipatur, Astion κquaeque eruptionem pustulam ut Plurimum rantecedunt. 9,onuis Quamvis interim hic loci consentaneum erit subindicasse, 67-'69. in sanguine laxiori atque Maeram' nonnunquam accidere ut separationis periodua sensim atque gradatim sine insigni aliqua aegritudine transigatur, priuaquam expulsio materiae pustularum eruptione se prodat. 3.J Variolae Discretae quarto ut plurimum die si primum Eruptio etiam inviseris, ab invarione erumsunt, nonnunquum se pore aeei rius aliquanto ante illum vero rarissime quo quidem tem di et quopore vel minuuntur admodum symptomata, quod plerumque modo.
fit, vel etiam penitus evanescunt ac proinde iis affectus satis pultare sibi videtur valere, nisi quod adulti, in sudorinpropensi, vix ab ista marint cohiberi, utut leviter tegantur; quae quidem διάθεσι non nisi Dat sciam maturationem attingentibus aegrum deaerit, idque sua demum sponte. Eruptionem quod spectat, hoc se lare habet modo: primo Disore--
pustulae subrubrae, tenuisa Brum Micularum puncta nequ-tea magnitudine, parsim ae prodavit, laciem imprimis occupantes, vel etiam collum et pectus, dein corpus universum.
Per id temporis et fauces dolor infestat, qui una cum pustulissumentibus augetur, quae indies grundescentes, et in majus distigium elevatae cutem amesque vicinas rubore assiciunt atque inflammatione. 4. Circiter enim octavum a primo insultu diem quam in hoc morbo eminam ubique servo, intervassa quae prius subalbebant, pro pustularum quibus obsidentur numero rubere jam incipiunt, atque in mesem attori, non sine partium dietarum dolore te ivo et lancinante, qui in hora auctus inflammationi et tumori praedictis viam remit; ita ut progrediente morbo palpebra usque adeo impleantur extendantumque, ut aeger luce quandoque privetur; qui quidem palpebrarum tumor vesicam inflatam ac resplendescentem per easdem extensam non male refert. Est etiam ubi temporius oculis capiuntur negri, si nempe major Matularum is a Prima
eruptione se in illos effuderit. Proximae a sine intum eunt manus, digitique pro pustularum numero distenduntur. Usque
154쪽
V RioLA ad hunc diem vitulae quae aciem obsederant, laeves ad Aksokukanctum fuere utque ostrae, jam vero aperiores evadunt quod'67-'69 quidem primum est incipientis maturationis indicium, et subalbidae paulatim insuper succum quendam luteum, colore nnino non abludentem, evomunt. Facies interim et manuum inflammatio ad summum evecta apicem, colorem exhibet in pustularum interstitiis satis floridum, et rosarum rem Cenarum aemulum. Et sane quo mitiores sunt Variolae et genuinae magis, eo etiam magis tum ipsae pustulae, tum et cutis in earundem interstitiis dictum colorem ad rivum e primunt, qualem jam descripsi. Ut vero quae faciem occuparunt pustulae, asperiores quotidie ac magis flavae promaturationis ratione ita e contra, quae manus et reliquam1 corpus, minus asperae albaeque magis conspiciuntur indies.
5. Die undecimo facie tumor atque inflammatio intia aperte recedunt, et pustulae tam faciei quam reliqui corporis, jam maturitatem et justam magnitudinem adeptae, quae his annis ad pisum grandiusculam ascendebat, exarescunt deci- diintque atque in hac Variolarum specie die decimo quarto vel decimo quinto ut plurimum funditus pereunt. Verun-
tamen manuum ustulae, neterarum partium pustulis pertinaciores plerumque recentes adhuc albaeque diei unius aut alterius mora illas vincunt. Faciei et reliqui corporis pustulae desquamatione, at Vero manuum quae lint, diruptione abit in sibi parant ristidis faciei succedunt squamulae furfuraceae, quas aliquando excipiunt oveae cutis. Etenim ubi prim a decidunt pustulae, nulla adhuc in cute emitur inaequatum a vero hujusmodi quamulis exurgentibus recedentibusque vicissim, tandem excavantur fovea istae quae saepenumero in conValescentibus ab hoc morbo diu viguntur quamvis raro admodum Variolae Interstinctae ulla sui linquant vestigia, atque illae serme solae, quae ex P tremis anni mensibus immere; cum quae hos ramerterint nullas uti notas imprimant nisi sorte confluxerint, ut postea fi 10. dicetur. Decurrente morbo mi aeger Vel constipatam prorsus habet alvum, vel saltem rarissime dejicit. Atque haec de Variolis Discretia dicta sunto. Conauem J. 2. Symplomata cum Discretis communia habet et α' illa Variolarum species quas Confluentes appellarimus,msi quod hic atrociora sint oninia febris scilicet, anxietas, atque aegri-
155쪽
ludo Vomituritio, etc. immanium rem quibus signis ARIOLARΜedico sagaci etiam ante eruptionem Confluentes se Produnt. Α99oauu
Nihilominus non ita prompte hic in sudores dissolvitur aeger 67-'69nc in alio genere jam supra descripto, ubi magna, ut fit, in
eosdem propensio ut plurimum praenunciat Variolas, quaemo erumpent, minime confluxuras Diarrhoec insuper nonnunquam eruptionem praecedit, et ad diem linam alterumve post illam protrahitur quod quidem in Discreto Variolarum genere nondum mihi contigit observare. 7. Tertio ut plurimum die erumpit species nec ante illum aliquando, vix inquam post illimi cum Discretae vel ipso die quarto inclusive a primo insultu morbi, Vel postea, ante illum raro admodum, se monstrent quantoque magis quartum illum diem praeverterint Variolae, tanto etiam confluent magis. Quamvis autem ut generaliter loquamur,)Confluente diem quartim vix praestolantur, unquam fit tamen licet oppido raro, ut ob atrocius aliquod symptoma ad quartim vel quintum usque diem differatur eruptio verbi gratia, acutissimus dolor, nunc tu regione lumborum P roxysmi nephritici aemulus, minc in latere quali pleuriticos vexat, nunc in artubus ut in rheumatismo, nunc denique in ventriculo cum ingenti aegritudine et vomitu enormi, Rute eruptionem aegrum fatigat angitque. Hisce in casibus licet inisequentes sint, Variola solito serius erumpere animadverti, utpote ab immani symptomatiis dictorum violentia constrictas atque impeditres quae quidem symptomata solitis vehementiora cum agmen ducant, mihi satis aperte indicant secuturas Variolas, et e Confluentium genere esse, et periculo
m. At vero quod jam proxime dicendum, licet in Discretis mox ab eruptione uti dictum est, quae morbi insultum
comitabantur symptomata nullum jam amplius facessant negotium, in Confluentibus longe aliter se res habet, cum tam febris quam alia symptomata etiam ad multos dies a pustularum eruptione aegrum discrucient. M. Variolae dictae nunc erysipelatis ritu, nunc morbillorum erumpunt, a quibus non nisi medico in his morbis versatissimo distinguaintur, saltem quoad faciem extemam; nam qui ad dispar in utroque morbo eruptioni tempus, alias
156쪽
VAniona que circumstantina qua utri que historia longe ab invicem Α,koistiis discre utes exhibet, sedulo animum adverterit, haud diffi-'67-'6s culter hunc ab illo discriminaverit. Crescente morbo, non in molem aliquam spectabilem, uti Discretae, attolluntur, quae faciem praesertim occupavere; at ibi invicem implicitae, primo se habent instar vericulae rubrae vultum omnem -- tegentis, quem maturius etiam in tumorem lavant quam
solent Discretae dein, ad instar pelliculae albae vultui agglutinatae, solitam cutis superficiem non multum superantes.
10. Praeterlapso die octavo, pellicula alba quotidie paulatim magis exasperatur judice digito, et ad colorem uacum, non vero flamini, ut in discretis accidit in intenduntur indies tum asperit , tum etiam cutis color, donec tandem pellicula dicta latioribus laminia desquamatur, quod in quibusdam fitae partibus, a morbus truculentior fuerit, non nisi post
vicesimum diem solet contingere. Quanto atrociores fuerint Variolae, tanto magis pustulae maturescentes ad colorem subfuscum vergunt, tanto etiam lentius, si auo utantur genio, abscedunt; ut e contra, quanto minus confluxerint, tanto
magis et flavescunt, et se cos proripiunt. ellicula haec seu scabies omnia pervadens, ubi primum deciderit, nuda quidem scabritie vultum incit a vero mox illam excipiunt squamulae furfuraceae indolia perquam corrosivae, quae non modo pretentiores excavant foveas, quam solent Variola Dia- tinctae, ae etiam iaciem cicatricibus laede deturpant. In Confluentium genere, si admodum aevierit morbus humer rum etiam et domi cuticula nonnunquam deperditur, nudatis partibus subjectis expositisque. Morbi M. Animadvertendum est autem, morbum hunc m-uiis .isti aestimari, non pro Variolaram Dequentia quae reliquum
manda corpus, sed pro earum numero tantum quaericiem, obsedere;
quae si his tanquam injecta arena ubique contegatur, utut paucae atque discretae sint eae quae in reliquo corpore cernuntur, haud minus e natur aeger quam a membra omnia denso agmine perv erint atque ex domo, qu-tumlibet pisae truncum et artus occupaverint, at in linerariores comparuerint, magis in vado rea eat. Quod denumero diximus, et de Variolarum more potest ammari; malusne scilicet is fuerit, an secus, vultus aperte indicat.
157쪽
DI 2. In cinifluentivi genere ubique observavi pustulas AnioLAE manuum atque pedum majores fuisse quam reliqui corporis; Α 96kbis
et quo altius ab artu im extremitate truncum versus ascen '67-6Rditur, eo ensim minores et contracti ea emper extitisse.
Atque haec de pustulis cenaui dicenda. 13. Sunt vero et alia symptomata duo, quae Variolis salivatio Confluentibus accidunt, haud minoris momenti quum esse hedi
pustulae ipsae, vel tumor, vel aliud quodlibet e praedictis; bus diar- salivatio nempe in adultis, atque in infantibus diarrhoen. guinis,' Horam prius ita perpetuum se comitem adjungit, ut unicum sit 'φ' tantum viderim Variolis Confluentibus daborantem, mussatatur. superveniente salivatione posterius autem, nempe diarrhoea, intantes hac specie laborantes non ita certo discruciat. Utrum providens Natura has evacuationes idcirco substituerit, quod in pusillo hoc ac humili genere materia morbifica ita penitus nequeat exterminari, ac in pustulis istis majoribus ac magia fastigiatis generis Discreti, nudus definio, cum historiam tantum scribam, non solvam problemata Hoc certo scio, quod non solum Variolas Confluente plerumque' comitantur, sed etiam quod quae per illa fit evacuatio tam est nec saria, quam sunt vel pustulae, vel satae et manuum intumescentia.
l4. Dicta salivatio nonnunquam sub primum eruptionia tempus se prodit, nonnunquam non nisi postridie, biduove Praeterlapso. Meria primo tenuis ex mitur, ac facile ad tempus aliquod rejicitur, aegro interim multa lintea eadem nocte conspumante neque sane multum cedit Ualismus hic alteri illi qui ope mercurii excitatur, nisi quod non ita male oleat. Die autem sere undecimo saliva viscidior jam facta aegerrime excreatur; siticulosus eat aeger, tussit -- inde inter bibendum, et potu per nares revertito, atque ab hoc die cessat ut plurimum salivatio licet aliquando, rarius tamen id accidit, ubi per diem unum alterumve omnino cessaverit, tandem postliminio recrudescat. Dicto' autem die undecimo scilicet, tumor satae una cum alis tione imminui incipit, ac tunc primum ejus lam manua
intumescere solent aut debent.
f15. Diarrhoea non ita mature infantes sese invadere, insultu
158쪽
V Rioc catque adultos P alismus quocunque vero tempore ingruerit,Au, bis i in siStatur, singula morbi stadia decurrit.'67-'69. 16. In utraque Variolarum specie febris a primo si primo δ' ita insultu ad eruptionem usque praecipue dominatur; quis eruptio perrecta, inducia sere datisque ad pustularum maturationem es his iam et tempus in quo u conficitur; quo demum elapso prorsus
yu,tula I7. Obsereari semper in morbo vehementior aegrum
m p η' sub vesperam quasi preroxysmo laborasse, et funestior symp- minatur. Omnia Vespertinis praesertim horis se ostendere atque ex-
oectatur 18. En justam Variolarum hujus generis historiam, vera 'AER genuina hujusce morbi phaenomena, prout scilicet naturaliter se habet, complectentem de accidentibus a malis, quae eidem, ubi minua recte tractetur, superveniunt, jam proxime disseremu8. I9. Animadvertendum est itaque ista quae die octavo in genere Distincto occurrunt symptomata anomala, et quae un- Variolis decimo die in Confluente, sacto semper a primo morbi insultu labo=,ni., o utandi initio, maximum ad aegri sive vitam sive interi-8' ' Com tum pondus habere, magisque ad amussim expendi debere;
vero IIm cum uod constet miniam eorum partem, in utrolibetis. . ., morbi scilicet j- descripti, genere intereunt, praesatis sin- eun gulatim diebus defungi M.Lirimo enim, qui Discretis V iit' riolis laborat aeger, cum satis prompte sudoribus dissiuat, quod phis de,eH- hic in adultis fieri solere jam h3. diximus, ac sibi omnia hy bona promittat, si morbi ut sperat, virus per cutis poros hoc pacto amandaverit diligenter ideo huic methodo insistit, tum remediis cardiacis intro assumptis, tum regimine calidiore ut par est, adhibito: atque haec eo lacu lubentius quod tum ab hac methodo in principio sibi melius videatur habere, tum
etiam ad male fundatam astantium opinionem propius Recedat. audem vero eliminatis per δαηγορησιν particulis istis quae ad pustularum elevationem atque intumescentiam faciei debuerant sacere, die octavo, quae turgescere et per interstitia pustulis interjecta inflammari debuerat facies, flaccida e contra reperitur, et albescunt interstitia, licet interim rubescant pustulae atque eleventur, etiam post aegri mortem. Qui ad hunc usque diem nullo negotio manaverat sudor, jam subitosunque sponte Vanescit, neque remediis ullis cardiacis, vel
159쪽
etiam calidissimis revocari potest Aeger interim phrenitide AxioLLacompitur, anxietate jactatione, Regritudine Vehementibu89-9,6kbis urinam parce reddit ac frequenter ac tandem paucissimarum 67-'69. horarum spatio amicorum spem fallit, et ad plures migrat P. Veruntamen hic eat notandum, quod, si paucae compareant Regimen Variolae, hyems si fuerit, aeger aetate mVectior, ut Venae α, , mi sectio fuerit celebrata, regimen illud calidius in quod amniis om- animadvertimus, non ita certo acie turgescentiam impedit '' et proinde mortem accersit, atque ubi confertae Variolae, ver, aestaave fuerit, aeger aetate florens, neque sanguis detractus. 21. At vero in Confluentibus maxime periclitantur aegri, horum et plerique etiam moriuntur, die undecimo nam cum hoc fere tempore salivatio, quae aegrum hactenus in tuto posuit, soleat desinere sponte sua, nisi laciei intumescentia adhuc aliquantulum' persistens, ac manuum insigniter jam incipiens ejus vicem subeat, necesse est ut pereat aeger. Id enim est perpendendum, quod in hoc Variolarum genere, ubi pustulae tam sunt exiguae, non salivatio tantum sed faciei insuper et manuum intumescentia ad materiam morbificam rite eliminandam omnino requiruntur; quarum utralibet si vel non adsit, vel ante justum tempus recedat, aegro protinus moriendum est. Iam vero nimio saepius evenit in hoc morbo calidiori, ut sanguinis cras a regimine praeservido disjecta Dactaque Rique eo usque accensa ut particularum inflammatarum exterminationi sensim faciendae non amplius competat, ut quae sudoribus importune extorti debentur malaciam tace mus, hinc vel non omnino intumuerint sacies manusque, vel tumor isse una cum salisatione evanuerit; quamvis enim
sacie tumor ipso hoc die aliquantisper debeat remitti, non
debet tamen nisi post diem unum alterumve omnino recedere, manu in interim tumore persistente vigenteque quo quidem vix aliud est minus sallax convalescentiae πρσμα κον, uti neque contrario certum magis imminentis periculi indicium.
22. Sed utut id sit, materia myalismi, quae ad hunc usque diem cruda filii, tenuis, et facile excreabilis, viscida jam
facta et tenax, aegro sutacationem intentat potus quem sumit, ius non fere dilabitur, unde cum tussi violenta per nares dicitur voce est rauca somnolentia et stupore
160쪽
V aio a corripitur ingentibus, oppressus undique vi morbi atque in Α,9..uis hujusmodi Mone ut plurimum extinguitur, eo quem jam 67-'69. diximus die. Aliasymp- 23. Sunt et alia adhuc symptomata quae in quolibet u qu. g. morbi statu occurrunt, tam Discreto Variolarem generi, quam neri V Confluenti pariter communis.
ς'R 'x niuriiuun aegrum corripit, et caloris tam parum est patiens, phreniti. ut magnis Viribus ac furibundo nisu injectas prehendentium et lecto incarcerantium manus eludere conetur. ametus Aliquando eadem causa effectam longe diversum seu con-'' ' ' μ' trarturn ut videtur, producit, affectum scilicet comatosum; ita ut aeger nunquam serme evigilet, nisi continuo pulsu exestatus. m,otii, M. Est etiam ubi in hoc morbo perinde atque in peste, PRπR laxata inflammationis vi sanguinis compage, maculae Pu pureae se ostentant pustulis interspersae, mortis fere semper praenunciae. Frequenti 'o evenit ubi aeris constitutio inorbo isti epidemice grassanti prae caeteris favet. Aliquando in pustularum summitate maculae nigrae exiguae, Reicularum capita vix aequantes, in medio vero subsidentes, ae produnt variis in locis quae cum nimio servori ortum debeant suum, tandem beneficio regiminia magis temperati fuscum colorem Rcqvirunt, posteaque pedetentim subflavum illum, qui Vari vis genuinis ac suum morem obtinentibus naturaliter competit; quod satis liquido cemitur in illa quae circa morbum hunc versatur praxi, in quo omnia amplomata eo sunt mitiora quo magis pustulae maturitatem adeptae ad dictum colorem accedunt, atque e contrR.
Mietus 25. Adolescentum porro et aetatis flore vigentium Ham 's μ' eipue si vino, aut alio quovis liquore spirituos se nimium impleverint, usque adeo in hoc morbo nonnunquam sanguia accenditur furitque, ut per arteria et vesicam viam sibi faciat, et ' qua data porta, ruat ' Virg. m. i. My quo quidem mictu sanguineo vix aliud symptoma prioris notae atque ominis invenire licet per omnem hujus morbi tragoediam. sanguinis f26. Ab eadem insuper causa nonnunquam licet rari , qu ..... - nonibus ejicitur Utraque vero haemo agia hie haec sub morbi initio plerumque contingit, pustulis nondum erumpentibus vel si in quibusdam locis se ostendant, in