Scriptores de plantis hispanicis, lustanicis, brasiliensibus,

51쪽

FRUCTUS Bacca ovalis sex - sulca F, trilocillaris, continens tria semina OVato- oblonga apice acuto incurvato. Color flavescens.

VIII

Character artificialis. Draco yuccisormis. COR. insera 6- petata, revoluta. Bacca 3-sperma.

IX. PHARMACEVTICA. Draco Oli sipone sub dio viret,

et sub caniculae aestu resinam exstillat, quae arboris incisionibus copiosius colligi posset. Duas resinae species habemus. Prima, quae in globulos diametro 6, aut 7. linearum concrescit, eXterne lateritii coloris, interne nitentis, et coloris lapidis granati semiopaci. Secunda, quae in corticis scissuris irregulariter exsudat, et in subtiles laminas concrescit lateritii coloris: his adjungere potes globuios illos . complanatos, pellucidos , rubescentes in foliorum superficie indicatos. De variis speciebus resinae vide

Resina haec esst Diabilis, obscurae rUbra, qUae trita pulchrum rubrum sanguineum colorem ministrat. Dumtaxat vini spiritu, aut oleo sis solvitur. In igne exhalat fumus subacidus. Constat oleo crassis copioso, et acido sale simul permixtis; parum Vero Partium volatilium oleosarum continet. PRAEPARATA. Ejus tinctura. Dentiscalpia hac ob ducuntur. COM

52쪽

C O M P O SIT A. Emplastrum stypticum, Pilutae Helvetii,

et quaedam electuaria SE LECTI S. Restina in tabulis impurior, in globulis vero Optima. DOS IS. In Ilaeinorrhagiis , Dysenteria, Gonorraea, et fluore albo huius resinae dosis est a scrupulo uno usque ad drachmam.

QV ALITATE S. Relina inodora, insipida.

VI s. literaisans, adstringens. VSUS. Externe ad ulcera manantia eXsiccanda, vulnera glutinanda, vacillantes dentes firmandos, et haemorr- tragias, album ine ovi subacta resina, adhibetur. Interne itidem in profluviis, Diarrhaea, Dysen teri a.

vs Vs ME CH A NI C US. Aurifabris, et gemmariis

usum huius resinae esse scribit Parhinsoniis ad enca ista, et supposititim ut vocant pro folio ad gem- mas, et lapides pretiosos illustriores, et nitidiores repraesentandos. Vitrariis etiam ad Vitra colore cremisino tingenda, pro fenestris &c. Pictoribus quoque haec in servit, et eX ea Uernix rubra, qua cistae, et pyxides Sinenses obduci solent. i

53쪽

DOMINICI VAN DELLI

FASCICULUS

PLANTARUM

NOVIS GUNERIBUS

54쪽

S. D.

Cum semina aliquot Plantarum, quas in hUnc

usque diem fuisse orbi Bolanico incognitas, 1ud, cavi, Amici Bolanici a me obtinuerint; necessarium duxi eas brevibus descriptionibus nunc adumbrare; cum OpUS integrUm '), quamvis ab-i solutum, nondum typis committere possim.

- Hortus Olisponensis exhibens Plantas exoticas Horto Regio Olis1ponensi a sese illatas ab anno I768. in annum 177 I. Accessit specimen Florae, Faunae, et

Mineralogiae Lusiitanicae.

55쪽

YPERVS culmo tereti nudo, capitulo glomerato, solioso, terminali. Habitat in Lusitaniae transtagum maritimis. Radex oblonga, subarticillata, repens. Folia culmi longiora, basim ob vestientia membranaceis eXpansionibus rubescentibiis, pedalia, rigida, apicibus aeutis. Capituli folia Α, aut s. I, aut a palmaria, basi concava, rubescentia. Capitulum globosum, glomeratum : Spicae subsessiles omnes, ovatae, subarista

tae, striis rubris notatae, magnae, ut semina tritici. Culmus teres.

Ausi alis. AGROS TIS panicula subspicata, seminibus ovatis pubescentibiis : arista longitudine calycis.

PO A panicula spicata, floribus subulatis : sosculis remotis. Habitat in Lusitania, transtagum. LIN. mant. p. 32. RigenS. BROMVS panicula spicata, spiculis stubsessilibus erectis pubescentibus subquadrifloris.

56쪽

Geniculatus. BROMUS panicula erecta, flosculis distantibus, pedunculis angulatis, culmo genu procumbente. Habitat in Lusitania, Masra. - LIN. mant. pag. 33. .

BRAGANTIA.CAL. Perianthium commune O; nisi folia Verticillata,

Perianthium proprium dupleX. P. eXterius, seu gluma bivalvis, valvulis lanceolatis, acutis, Ventricosis, subaristatis, longitudine

P. interius Valvulis s. lanceolatis, ovatis, basi pilosis , longitudine corollae. COR. universalis uniformis, subconcava, foliis verticilla-:tis longior. Propria monopetata, cylindraeea, limbo integro, basi

STAM. Flamenta Α, aut s extra corollam, limbo cor0llae adhaerentia, versatilia: Antherae oblongae, .internae cum silamentis versatiles. PIST. Germen ovatum superum. Stylus brevissimus, sigmata duo acuta.

SEM. . .

RE C. Commune subplanum, squaminosum paleis distinctum. Habitat in Brasilia. t . a Caulis lignosus, teres, Viliosus. Folia opposita, obVerse- ovata, villosa, Villis longis, . rigidis saVescentibus. . Flos in summitate caulis. Foliola Perianthii com-

57쪽

immis octo, Verticillata, lanceolata, villosissima, apice spinosa; sub his quinque folia majora similia, et iubius alia quatuor majora caulinis similia.

CAL. Perianthrum petitaphyllum, pei sistent, soliolis lanceolatis, margine echinatis, Villosis. CORὰ Petala quinque persistentia. Duo superiora calyce breviora linearia. Lateralia calyce longiora, emarginata, reflexa. Petalum inferius maximum, emarginatum, ungue concavo longitudine calycis, basi

gibba. ISTAM. quinque brevissima, compressa, incurva. Antherae geminae, distinctae, oblongae, circumdatae in apice a membrana pellucida flava. PIST. Germen subrotundum, villosum, triangulare. Stylus' staminibus longior, subulatus, contortus. Stygma capitatum.

P E R. Capsula triangularis, trilocularis, dehiscens. SEM. Solitaria, subrotunda, plurima. Habitat in Brasilia. Para. 40 Radix alba, ramosa. Caules bipedales erecti, leVes,

teretes, ramosi, viridi- spadicet. Folia ovato-lanceolata, argute serrata, glabra, obscure viridia, subpetiolata, alterna, ramea. Petioli brevissimi, duabus stipulis membranaceis albis, lanceolatis, carinatis, apice aristatis pilosis, cauli appressis; inter quas rami, aut stores exeunt. Ex alis foli0rum infimis rami Da exeunt

58쪽

exeunt erecti caule breviores: ex superioribus fores solitarii, cernui, pedunculati 2. , pedunculo incurvato fere longitudine floris. Bracteae et in medio

pedunculi M. 3. 4 lanceolatae, breVissimae , apice pilosae. Calyx pentaphylus, persistens, foliolis lanceolatis, margine echinatis Villosis fg. 3. 4. 6 7. Corolla petata quinque persistentia. Petala superiora

minima, calyce breviora, alba, dorso carinata, concava, linῆaria, apice vix subvillosa. Later alia minora calyce longiora, Unguibus carinatis longitudine calycis, laminae subeor iaceae emarginatae, reflexae,

subtus sub villosae fig. 6. T. Petalum inferius maximum fg. 2. 3. 4 s. 6. 7. Ungue concaVO longitudine calycis , basi gibba ; lamina sub coriacea , reniformi,

emarginata, subtus subVillosa. Clauso flore, condit plicata est lamina fg. I., aperto, deorsum revolutasg. f., Color rubro - albus. Odor gratissimus. Fi- lamenta fg. 8., qHiΠqUe breVissima, compressa, incurva. Antherae geminae, distinctae, oblongae, circumdatae in apice a membrana pellucida flava

fg. 8., Germen fg. , subrotundum villo sum, Villis albis, triangulare. Stylus staminibus longior, subulatus, contortus. Stygma capitatum. Capsala fg. IO. , triangularis, tri locularis, dehiscens. Semina solitaria, subrotunda alba , aut subnigra, plurima. Hujus plantae varietas foliis Ovato- lanceolatis pubescentibus crenatis. Catilis pubescens. In ΕΙybernaculo floret mense octobri. Radicis virtutes medicinales mitiores, sed tutiores, quam

Euphorbiae Uecacuari hae in Brasilia continuo Medici experiuntur, ut scribit D. Manoel co MEs de Cay Iro

59쪽

ad D. BELPORT, a quo semina obtinui, suasit Equitis Melitensis ALOYs II PINTO Bal amam Gubernatoris Matio grosso, qui hujus loci naturalia diligenter

observat, et res magnae utilitatis continuo invenit.

Celeb.mo Medico WADE, qui maxima diligentia assidite plantarum virtutes periclitatur, tradidi hujusmodi radicem; quare imposterum, sua quoque eX- perientia suffulti , in aliis regionibus Medici hoc utili, et salubri remedio uti poterunt. Dosis a dr clima ung usque ad tres.

Multifora.

A RETIA scapis multistoris. Habjtat in Mediolanensibus Μontibus.

E Radice porenni, ramosa, nigri cante, multi oblique ut recte surgunt caules I, aut 2 - pollicares, imbricati, subramosi. Folia imbricata, sessilia, lineari - cunei- formia , apice subrotundo, aut acuminato, tomentosa , exalbida. Pedunculi axillares .uia istori 2O, aut amplius in uno caule, plures circa cauti summitatem, longi 3, aut Α, et saepe Io. lineas, lanuginosi. Calyx monophylus , Campanulatus, profunde quinquefidus, laciniis erectis subactitis, persistens, lanuginovis. Floro nutantes, rubri, monopetata liypocrateri formis quinquefida. Tubus OVatus, Vita. calycis longitudine , collo coarctatus. Capsula Uni- locularis, subglobosa, apice quinquefariam dehiscens. Semina 2, aut 3. reniformia, nigra.

Differt ab Arelia caulibus teretibus, foliis imbricatis foribus sessisthus. HALLER Heli t. pag. t. λ

60쪽

Plato. C ONUOLVULUS foliis sagittatis, pedunculis umbellatis multi floris. Habitat in Brasilia. O . Caulis volubilis. Folia sagittata, basi dilatata in I. auriculas recurvas. Pedunculi multistori, umbellati Calycis foliola ovata, margine incrassata, et pellucida

membrana cincta. Firmiana. hCAMPANULA calycis sinubus reflexis, caule Unifloro, icorolla barbata. Habitat in Montibus Mediolanensibus. Radix perennis, crassitie 2, aut 3 linearum, e qua modo simplex, modo plures caules eXeunt. Caulis simplex 3 , aut 4 - pollicaris, Viliosus, subnudus, unistoriis. Folia radicalia OVatO- lanceolata, Villosa, scabra, semiamplexicaulia: caulina 3, aut Α- linearia. Calyx villosus quinque santibus reflexus. Corolla magna, Violacea, Ventricosa, in fauce barbata. Differt a Campanula uni sora. LINNE , a Campanula foliis hi pid/s, caule uni foro. HALLER. ReI- 493. et ALLIONI Deci,nen rar. Ilii p. 36. t. 6.Dichotomum. SOLANUM caule flexuoso, dichotomo, fruticos , aculeato, tomentoso, aculeis incurvis, foliis sinitato angulatis, subtomentosis, costa spinosis, spicis 1 litariis. Habitat in Brasilia. favo - Virides , tomentosi, tomentis stellatis, aculeis incurvis , raris, nudis , apice flavis. Folia sub- tomentosa, sinuato - angulata, subpetiolata, costa spinosa.