Francisci Florentis jurisconsulti, ... Opera juridica, studio J. Doujatii ant. Paris. collecta, atque in duas partes divisa. Quarum prima complectitur tractatus vivo autore variis temporibus editos, qui nunc ex ipsius autographo emendati & aucti prod

21쪽

ΕPISTOLA. esto forte, qui doctissimum Praesidem inconsultus &parum prudens, qui publicis negotiis distinctum interpello. Verum hoc essi agitat summi beneficii recordatio, quo tuo patrocinio fretus ad Anteces ris munus me promotum fuisse, & amplissimi Senatus Decretum, tu uinque judicium optimis & honestissimi, artibus promeruisse sploridi de profiteor. At haec quidem causa scribendi priva est, nec egreditur personam Invitat praeterea communis illa & publica, scilicet insignis comitas & benignitas, qua erud Itos omnes complecteris , innata genti Memmianae virtus, quam a majoribus delatam adeo studiose foves &ex-cobs, ut praecipui quodam titulo solidam cepisse vita dearis. Propria illa tua humanitate provocatus, non omnibus notam; imo paucis cognitam, sed veram Iuris Canonici interpretandi rationem suscipio; quid si veterem dixero, & recentatam potius quam recentem , quid si a doctissimis Antecellaribus indicatam,

quid si in primis necessariam, verum prctulero 3 Haec si foret aeque cognita omnibus ac tibi, verbis parce rem ; ne tamen imparatos & delicatulos aliquos Censores offendam, paucis Dissertationum nostrarum ordinem & methodum aperiam. In libro primo occasone rapta ex interpretatione trium capitum Decretalium Gregorii IX. similis illi, qui reperto scalmo

in littore, navem aedificare gestiebat, quinque celebres in Iure Canonico tractatus absolvi. In secundo de origine, arte & authoritate Iuris Canonici quid praestiterimus in praefatione expositum est: hic tantum monemus in eo potissimum libello facilem & planam scribendi methodum nos esse secutos, & studiosorum commodis inserviisse. Nec enim dubitamus ea,

22쪽

quae in eo tractantur, fere omnia viris doctis esse notissma; eademque ratione in aliud tempus omisimus difficiliores tractatus, de authoritate particularium Conciliorum , ω de variis Collecti ornus Canonum Africanorum ; in quibus multa effugisse doctissimo rum virorum diligentiam, qui in illis recensendis de illustrandis utilem operam posuerunt, aliquando ostendemus: Supersunt & aliqua quaestioni de Sardicensi Antiocheno Concilio addenda. In nostro autem Commentatio ad titulum de vita & honestate Cieri. corum, praetermisimus, quae ab aliis, qui in illum titulum scripserunt, vel ex professo, vel aperte satis explicata sunt, in reliquis operam nostram collocaturi , qine vel studio, vel alia qualibet causa praeterita

de neglecta, vel omnino non animadversa, aut non fatis enucleata fuerunt. Brevem quin etiam singularum Dissertationum comprehensionem & synopsin, certo consilio, indicis vice initio praemisimus; quam si quis ab ipsis Dissertationibus divellere malevole studeat, in alieno libro se nimis ingeniosum, forte de odio dignum prodiderit. Postremum in opere universo hac adnotatione opus est, velut edicto monitorio. Ut nihil antiquitatis penitus ignoretur, Ordine temporum observato, ab antiquis Canonibus inchoa

te soleo, quid media Iurisiprudentia induxerit, quid addiderit, quid immutaverit subjungo aliarum genetium mores de instituta ideo tantum delibans, ut in

Gallicanis Conciliis de scriptoribus pressius gradum

firmarem. In Collectoribus de Interpretibus Conciliorum de Canonum , sive Graecis, sive Latinis evolvendis , herciscundorum iurisconsultorum , vel Eclericticorum Philosophorum morem tenui, eos ut II

23쪽

ET ISTOLA.

terpretes & Tractatores, non ut Legissatores versavi.

Conditorum quippe & Legislatorum longe dispar ratio, quos autoritas publica & legitima potestas non notandos praeRpit : ita per Varias aetates & progretasus juris ad ius novissimurn sensim delabimur. Nempe Iuris Canonici, sicut & Civilis variae fuerunt vices, mutationes variae, quas sigillatim & per

partes inquirere & excutere operae pretium est. Nec enim omnium Canonum aeterna lex fuit , non pareademque omnium vis, nullumque discrimen: prout res ac tempora desiderabant , quaedam innovata .

immutata, detracta vel addita ; nec ideo quicquam

temere damnandum ; non statim varietatem consi- .

liorum inconstantiam appellandam esse , se , potius statam fixamque in tuenda Ecclesiae pace concordiaque constantiam viri prudentissimi censuerunt; quia dispensatio & oeconomia , seu indulgentia , , ωμη , ut verbo Pauli utar, licet aliquando laxet, non tamen solvit regulam & disciplinam : singulis sua ratio constat, quam indagare & cxpromere periti & prudentis est interpretis. Sed ea melius de prolixius in ipsis Dissertationibus, quam in epistola' demonstrabuntur; satis est aliis indicare , tibi PRAE-s Es ILLus TR IssIMEὶ nec opus indicare , cui pridem intima prudentiae Canonicae juxta ac Civilis nota extiterunt. Abunde mihi parta laus est, quod tu, quod similes tui , studiorum meorum rationem probatis, animos additis, & cunctantem impellitis. Hoc novo beneficio & aliis innumeris arctissime tibi devinctus, libellum hunc tuis titulis impositis, ex

antiquo & so Iemni more praemunio, ut cum titulos

legerint, conterriti potenua & splendore nominis so-

24쪽

minerint etiam me sublevandae memoriae, vel potius oblivionis meae gratia, Dissertationes istas quas com monitoria quaedam mihi parasse, quas paulatim recolendo , emendare & implere quotidie conabor , ne

quid itaque praepropere & intempestive in scriptis reprehendant, quae adhuc promissa emendatione , limanda edicimus.

25쪽

EPISTOLA NUNCUPATORIA

ab Autore praefixa novem Tractatibus in IX. pri

res titulos lib. I. Decret. anno I 6 I.

Illustrissimo Viro Domino D.

PETRO S EG UI E R IO,

FRANCIAE CANCELLARIO,

FR. FLORENS Antecessor Aurel. DIO NiτAs summa, quam cum admiratione &veneratione Galliae universae sustines, ILLus TR Issi ME CANCELLARIE, incredibilis ad haec& varia scientiarum, Iuris praecipue Civilis & Canonici cognitio perfecta, rectae eonscientiae tenaci proposito ,& usu frequentissimo firmata & conse nata, me vehementer percellunt, & velut injecta manu retrahunt, de Iure Canonico Tractatus aliquot offerre properantem Parerem sane, & abstinerem omnino, nisi tua singularis in literatos homines benignitas erigeret, & timorem excuteret. Addunt animos exempla doctissimorum virorum, quos saepissime excepisti comiter, & adjuvisti: imprimis vero recreavit de inriduxit placidus & serenus vultus, quo vixdum inchoatum ex pluribus Tractatibus unum suscepisti, & reliquorum sub tuis auspiciis editiovem non integram sore perhumane significasti. Accessit tum cogitatio Quaestoriae dignitatis, amicum lurisconsultis nomen stum materiae, quae est in manibus, argumentum comveniens. Quaestoriam namque dignitatem eam nost

26쪽

ET ISTOLA.

vimus, quam Imperatores & Legum latores appet lant Principis vocem, prudentum honorem , literarum gloriam, pontificium lueratorum, famae publicae, Iuris γ Legum thesaurum. Quorum titulorum non nudum Acspeciosum nomen affectas, sed viri & potestatem, rebus manifestis & cotidianis experimentis, ad publica commoda directis, exprimere & promoVere, vivida& capitali virtute ingenii satagis Quod ad materiam pertinet, hoc uno forte placuero, qui nec alienam, nec inutilem elegi : non incertus tamen monitoribus istis parum te indigere. Nae. imprudens & imperitus, hoc si animo praecepissem. At nunquid intemplis cotidie donaria, tabellae, votiva munera suta penduntur & apponuntur, quibus opus habere Deum Opt. Max. quis adeo vecors, aut sacrilegus, ut existimet Tractandi praeterea ratione, & forma nova voluptati & utilitati consulere studui. Deprehendebam quippe plerosque veteres & novos Canonici Iuris Interpretes, non altius Iuris illius origines & fontes elicere, quam ab uno Gratiano r raro Pontifices ipsos Decretalium Conditores aliunde deducere. Id operae itaque sedulo imposui mihi, ut Canonici Iuris principia, pio gressus, causas, & momenta investigarem di perpenderem. His enim , velut arietibus impelluntur S subvertuntur recentia pleraque Iura , quae subtili ingenio excogitata primum , & sensim amplificata, antiquae disciplinae honestam & liberalem faciem asci titiis & exoticis pigmentis deformant de decolorant. Nerum quid pluribus perspecta tibi commemoro patefient aliis ex totius operis lectione. Vix enim quicquam tibi scribitur in hoc opere : in quo praeter animi dediti&obsequentis testificationem,

27쪽

E P ISTO LA.&'spem & expectatione in majoris in his praeclaris studiis incrementi, quid tibi merito placere queat,

equidem non video. Illud forte nonnulli severiores& austeriores improbaverint ; aequiores & clementiores . nec imprudenter, nec insiubtiliter factum probaverint : quod ex magnitudine & splendore nominis tui, noli ro qualicumque conatui lumen & commendationem conciliare, censorumque ac uicos subterfugere tentaverim. Agnosco lubens; sed abs te ILLus TR Issi ME CANCELLARIE, qua propensione, quo amota erga Iurisconsultos assiceris, hujuxvel audaciae , vel temeritatis veniam impetraturum me confido. Lutetiae Parisiorum , Kal. Februarii,. Αu. Sal. M DC. CXLI.

FR. FLORENTIS

28쪽

FR FLORENTIS

ANTECESSOR IS .

VITA,

J. DOVIATII opera oe stylo conscripta.

IN Alexiensi' Burgundiae Ducalis tractu , patre

Ioanne in' Senatu Divionensi Advocat O , matre Re nata Ardillionia natus est FRANC is CVS FLOR ENs, vergente ad finem seculo superiore. Is, ementa apud Heduos suos Grammaticae curriculo , ac solide postis utriusque linguat, omnisque humanioris literaturae fundamentis, Tolosam petiit anno MDCXV.

in antiquissimo illo Musarum domicilio, ac Legum

prae caeteris altrice civitate , operam Iurisprudentiae daturus; verae nimirum Philosophiae, quae vitae dux, justitiaeque rectrix optima merIto censetur.

Nobile illud Athenaeum sita luce tunc feliciter illustrabant eximii Iurisconsulti, quorum elogia alterius loci ac styli sunt, Guillelmus Maranus ; Joannes . a Costa ex Cadurcensi Academia; Vincentius Cabotius ex Aurelianensi evocatus; J. Cadanus , aliique. Et caeteros quidem Antecessores audivit : sed Marano praesertim & Costae adhaesit, qui ambo magni quondam Cujacii auditores fuerant tanto digni Magistro.

Hi prae caeteris, minus antea cognitam atque a prae

stantissimo Doctore suo acceptam utriusque Iurisprudentiae ex optimis Latinitatis auctoribus & prophana sacraque historia illustrandae atque interpretandae viam

29쪽

FR. FLORENTIS VITA.

praeclare triverunt, & ex parte etiam amplificarunt. Costae recitationibus per sex annos se assiduum inter fuisse FLORENs ipse profitetur in Praefatione ad Tra- .etatus novem in primos totidem titulos Decretalium. Sed praeter quotidiana Antecessorum dictata, quae in- 'terdiu excipiebat; praeteritas Marani& Costae praelectiones ab aliis acceptas exscribebat nocturnis vigiliis; Tanta inerat discendi aviditas. Inter condiscipulos, quos in palaestra juridica nactus, est, medium L Marca Benearnum, Franciscum Sosque- tum Narbonensem, Innocentιum Cironium Tolosatem , scriptis suis omnes postmodum claros, memorare j vat ; cumque his Tronchaeos fratres Parisienses, Petrum Chuppaeum & . M a quinum Andegavos. Horum prioribus, per Togae munia ad Ecclesiasticas primi ordinis dignitates sua gradum viptus & eruditio fecit: Mariae ad Episcopatum Conso rannensem, deinde ad Archiepiscopatum Tolosanum, ac tandem

ad Parisiensem iosiquet O ad Lute vensom primo , indzad Montis. pessulani Episcopatum. Cironius Cancellarii Ecclesiae atque Academiae Tolosanae munus egregie implevit. Tronchaeorum alter Praesidis, Consiliam alter honore in Senatu Parisiensi fulserunt. Chuppaeus & Maquinus Iuris periti1 excellentes, ille in Academia postea Tolosana , hic in Andegavensi,

Antecessoriam Cathedram suo merito assecuti sunt. .

Innotuit praeterea FLORENs praecipuis doctissimi Senatus Toloiani proceribus , Hospitio imprimis exceptus a Ioanne Gualberio Caminada Praeside infulato: ut cum ejus filio Philippo, praeclarae indolis tunc adolescente, postea cinguli paterni successore digni simo , junctus familiari consortio, per quotidianos sermones ipsius studia juvaret . Eum ego, ut ab utro

que perliberaliter & honorifice cultus, ab aliis haus

30쪽

FR. FLORENTIS VITA.

paucis benigne habitus fuerat; Tolosatum nostrorum singularem in literatos homines humanitatem, nec fi- sto, nec perfunctorio elogio praedicantem non semel

audire me memini.

Sic Iuris utriusque hausta puris e fontibus scientia, ejusque pleno quasi flumine inundatus FLORENs,

per Biturigas, ubi semel aut iterum Emundum Merillium convenit) in patriam redux , Advocatorum in ordinem relatus est , atque annis aliquot in Senatu Divionensi cum laude versatus. Id Vir clarissimus Carolus Fevretus testatur in dialogo de Claris Foti Burgundici oratoribus: ubi Florentem cum Benigno Mil-lotetio Senatore & Nicolao Chevanio, Fori eiusdem Patrono, ea de re colloquentem inducit. Ibi apud Praesidem Girusium patrem , qui olim Culacii auditor, assidua lectione ac meditatione in consummatum evaserat Iurisconsultum , familiariter vixit : sive ipsius Bibliothecat eurator, sive filii studiorum rector , qui felici ingenio in ,ropriam tandem perniciem infeliciter est abusus. Verum ad majus theatrum vocabat Florentem natus

ad maxima quaeque genius, & digna amplissimo quovis munere doctrina. Primo ferme Lutetiam adventu Magistratibus primariis notus , atque in pretio fuit: ab Henrico imprimis Memmio, Praetore tunc Parisiensi, ac postmodum Praeside primi ordinis, domum invitatus , quae pro nobilis & eruditae gentis illius more doctorum virorum , in quocumque scientia-- rum genere praestantium, commune semper ac nobile et Ualesii, a nostri opera annis aliquot usus est. Hic ex Memmii amicitia facilem habuit aditum ad hominum eru- velut receptaculum fuit. I S, ut Bos